Çoklu Ortamla Öğrenmede Tasarım İlkeleri

Transkript

1 Çoklu Ortamla Öğrenmede Tasarım İlkeleri EDT5104 Nuray Özmen & Mesra Şendir

2 Çoklu Ortam Tasarımlarını Öğretim Tasarımlarımıza Eklerken: 3N1K Kim için: Hedef Ne zaman Nasıl Niçin? / Neden? Yani AMAÇ: Bilginin transferi ve akılda tutma Onu etkili yapan nedir? (Problem Cümlesi ve İhtiyaç)

3 Tasarım ilkeleri Konu Dışı İşlemleri Azaltma ilkeleri Tutarlılık Dikkat Çekme Gereksizlik Konumsal Yakınlık Zamansal Yakınlık (Mayer, 2009) Temel Süreçleri Yönetme İlkeleri Parçalara Bölme Ön Alıştırma Biçim Üretici Süreçleri Geliştirme İlkeleri Çoklu Ortam Kişiselleştirme Ses Resim

4 Konu Dışı İşlemleri Azaltma İlkeleri

5 Tutarlılık İlkesi - Coherence Principle Konu dışı materyaller öğretim tasarımı dışında tutulduğunda öğrenme daha iyi gerçekleşir. İçerik dışına çıkılan uyarıcılardan olumsuz etkilenir. Birbiri ile uyumlu resim ve kelimeler kullanıldığında daha iyi öğrenmeler oluşur. People learn better when extraneous words, pictures and sounds are excluded rather than included.

6 Yanlış Doğru ELMA ELMA Örneğin; Bu derste Elma konusunu işliyoruz..

7 Tutarlılık İlkesi MUSIC CLASS CHEMISTRY CLASS 2 adet sınıf tabelası görmekteyiz..

8 Yanlış Doğru Klavye Klavye

9 Dikkat Çekme - Signaling Principle Önemli sözcük ve resimler vurgulandığında öğrenme daha iyi gerçekleşir Anlatılmak istenen konunun daha kalıcı olması sağlanır Önemli sözcük ve resimler vurgulandığında öğrenme daha iyi gerçekleşir Anlatılmak istenen konunun daha kalıcı olması sağlanır. People learn better when cues that highlight the organization of the essential material are added.

10

11

12

13 Gereksizlik - Redundancy Principle Öğrenme açısından resimlerin ve sözlü anlatımın birlikte kullanıldığı durumlar, resim, sözlü anlatım ve metnin birlikte kullanıldığı durumlara göre daha iyi sonuçlar vermektedir. Öğrenen resimleri ve ekrandaki metni aynı anda görsel olarak taramak zorunda kalacağından aynı anda birçok öğenin verilmesi, bilişsel kanala yükleme yapacağından dolayı iyi bir öğrenme söz konusu olmayacaktır. People learn better from graphics and narration than from graphics, narration and on-screen text.

14 Gereksizlik - Redudancy Principle Uygun olan kullanım Yazı + Ses Şekil + Yazı Ses + Şekil

15 Türkçe dublajlı Titanic filmi ve Altyazılı.

16 Konumsal Yakınlık - Spatial Contiguity Principle Resim ve kelimelerin uzamsal yakınlığı sayfada ayrı ayrı sunulmalarına göre daha iyi öğrenmeyi sağlar. Birbiri ile ilişkili metinlerin ve resimlerin sayfada ya da ekran üzerinde birbirleirne yakın olması durumunda öğrenme daha iyi olur. Bu durumun dışındaki durummlarda ise konunun anlaşılma oranı düşecektir. People learn better when corresponding words and pictures are presented near rather than far from each other on the page or screen.

17

18 Zamansal Yakınlık -Temporal Contiguity Principle Resim ve sözcüklerin aynı anda sunulması vurgulanmaktadır. Birbiri ile ilişkili metinlerin aynı anda sunulduğu ortamlarda öğrenme daha iyi olur. Örneğin bir konu anlatıldıktan 5 dk. sonra o konu ile ilgili resim gösterilirse, konunun öğrenilme oranı az olur. People learn better when corresponding words and pictures are presented simultaneously rather than successively.

19 Sayfa 1 Sayfa 1 Sayfa 2 «Topkapı Sarayı» Topkapı Sarayı

20 Temel Süreçleri Yönetme İlkeleri

21 Parçalara Bölme - Segmenting Principle Konunun uygun biçimde bölümlere ayrıldığı durumlarda öğrenme, konunun bölümlere ayrılmadan verilmesine göre göre daha iyi olur. People learn better from a multimedia lesson is presented in user-paced segments rather than as a continuous unit.

22 Parçalara bölerek anlatma ilkesi için Yanlış Örnek: Tüm vücut anatomisi

23 Doğru Örnek: Tüm vücut anatomisi konusu, Parçalara bölerek anlatılmış

24 Ön Alıştırma - Pre-training Principle Öğrenilecek önemli kavramlar ve bu kavramların özellikleri önceden bilindiğinde öğrenme daha iyi olur. Öğrenenin hazır bulunuşluğu artırılmalıdır. Örneğin; öğrenenlere konuyu anlatmadan önce konunun akışı verilmelidir. People learn better from a multimedia lesson when they know the names and characteristics of the main concepts.

25 Ön Alıştırma İlkesi Örneği: Başlık: anlaşılması zor. Roma rakamlarını bilmek gerekiyor.

26 Örnek: Konu 2 ye hazırlanarak derse katılma Gelecek haftanın konusuna herkes çalışarak gelir ise Bilişsel Yük Teorisi ve Çoklu Ortam Tasarımı

27 Ön - Alıştırma İlkesi 9. Sınıf Fizik dersinde Hız ve Sürat konusu için daha önce öğrenmiş oldukları bilgileri anahtar kelimeler olarak çıkarıp araştırarak gelsinler

28 Biçim - Modality Principle Resim ve anlatımın birlikte sunulduğu ortamlarda öğrenme, resim ve yazının birlikte sunulduğu ortamlara göre daha iyi olur. Yazının ve animasyonun birlikte sunulması öğrenenin bilişsel sistemine gözleri aracılığı ile girer ve bu da görsel sistemde aşırı yüklemeye neden olur. People learn better from graphics and narrations than from animation and onscreen text.

29 Yanlış Doğru

30 Örneğin; Titanic filminin videosu ve altyazısız izliyoruz.

31 Üretici Süreçleri Geliştirme İlkeleri

32 Çoklu Ortam İlkesi - Multimedia Principle Öğrenen sadece kelimelerden değil; kelime ve resimlerin birlikte kullanımı ile daha iyi öğrenir. People learn better from words and pictures than from words alone.

33 Örneğin; Yazı, resimi açıklayıcı niteliktedir.

34

35 Kişiselleştirme - Personalization Principle Günlük dil kullanılan ortamlarda ya da kişinin daha iyi anladığı dilin kullanıldığı ortamlarda akademik dil kullanılan ortamlara göre öğrenme daha iyi olur. Bu anlamda kişisel hazır bulunuşluk da önemlidir. Bilgi seviyesi yüksek ise iyi bir tasarım olmadan da kendi başlarında çıkarımda bulunabilirler. Düşük bilgiye sahip öğrenenler ise iyi tasarlanmış çoklu ortam sunumlarından daha fazla faydalanırlar. People learn better from multimedia lessons when words are in conversational style rather than formal style

36 Ses - Voice Principle Sözlü anlatımın insan sesi ile verilmesi durumunda öğrenme, makine sesi ile verilmesine göre daha iyi olur. People learn better when the narration in multimedia lessons is spoken in a friendly human voice rather than a machine voice

37 Resim - Image Principle Konuşan kişinin resminin görülmesi, öğrenmenin daha iyi olmasını sağlar. Ama konuşan kişinin öğrenenlerle aynı ortamda olması çok daha iyi bir öğrenme sağlayacaktır. People do not necessarily learn better from a multimedia lesson when the speaker s image is added to the screen.

38

39 Soru: Resim ilkesi ile ilgili Uzaktan Eğitimlerde video görüntüsü yerine Anlatan kişinin yalnızca resmi olsaydı aynı öğrenme çıktıları elde edilebilir miydi?

40 Tartışma Sorusu: Öğretim tasarımlarında video ekleyerek hangi çoklu ortam tasarım ilkeleri ön plana çıkarılmıştır?

41 Soru Öğrenme ortamlarında ilgili olmayan ses ve resimlerin kullanılması hangi ilkeye ters düşmektedir? Gereksizlik Tutarlılık

42 Soru: Hangi ilkeler doğru kullanılmıştır?

43 Soru: Hangi ilkeler kullanılmıştır?

44 Örnek: Yakınlık ilkesine aykırı davranılmış.

45 Sonuç; Yazı ve resim bir arada olmalı Tek başına anlatım yerine resimli anlatım tercih edilmeli Sayfada ilgili yazıya ait resim birbirini takip etmeli Sunum entegre olmalı Neden-Sounç ilişkisi göstermeli Rafine olmalı. Gereksiz yazı ve resim içermemeli Materyal bütünü ile anlamlı bir yapıda olmalı

46 Yapılan çalışmalara göre En etkili bilgisayar tabanlı çoklu ortam sunumu Kısaltılmış Animasyon Anlatımı - Concise Narrated Animation

47 Son Olarak.. Çoklu Ortam Tasarım İlkeleri örneklerimiz yeterli miydi? Kendinizi nasıl hissediyorsunuz? Sizce net olmayan var mı? Bir sonraki çoklu ortam tasarımınızda bu 12 ilke aklınıza gelir mi?

48 Kaynakça Mayer, R.E (2014). The Cambridge handbook of multimedia learning, Second Edition. Cambridge Dursun, Ö.Ö, Odabaşı H. F. (2014). Çoklu Ortam Tasarımı. Ankara: Pegem.

49 Teşekkürler