UNDP Türkiye Çevre & Sürdürülebilir Kalkınma Programı. Dr.Katalin Zaim Program Müdürü

Transkript

1 UNDP Türkiye Çevre & Sürdürülebilir Kalkınma Programı Dr.Katalin Zaim Program Müdürü

2 GEF I. Ulusal Bildirim Çalışmaları 23 Mart 2007 Ankara

3 İklim Değişikliği ve I. Ulusal Bildirim Çalışmaları İçerik Ulusal Bildirim Çalışmaları İklim Değişikliği Eylem Planı Çerçevesi Gelecek Çalışmalar

4 Global Environment Facility (GEF) Küresel Çevre Fonu Projenin finansmanı, UNDP nin girişimiyle kalkınmakta olan ülkelerin yararlandığı Küresel Çevre Fonu ndan sağlanmıştır. Küresel Çevre Fonu hakkında daha fazla bilgi için:

5 I. ULUSAL BİLDİRİME HAZIRLIK Proje Adı-1a: İklim Değişikliği Ulusal Bildirime Hazırlık Çalışmaları Eksiklik ve Önceliklerin Belirlenmesi Bütçe: USD 15,000 (Ia. fazı-3 ay-gef ) Proje Adı-1b: TÜBİTAK Kamu ARGE projeleri hazırlık fonu Bütçe: USD 25,000 (Ib. fazı 3 ay-undp)

6 Proje Ib fazı TÜBİTAK Kamu ARGE Destek Programı Başvuruları PROJE 1 : METEOROLOJİ / OŞİNOGRAFİ MÜKEMMELİYET AĞI (MOMA) PİLOT PROJESİ, UYDU VE YER GÖZLEM, VERİ ASİMİLASYONU, ÖNGÖRÜ, ERKEN UYARI SİSTEMLERİ VE KULLANICI HİZMETLERİ NİN GELİŞTİRİLMESİ Proje Ortakları: ODTÜ, İTÜ, Harita Genel Komutanlığı Bütçe ve Süresi : 1.35 milyon YTL = 950,704 USD/ 2 YIL

7 Proje Ib fazı TÜBİTAK Kamu ARGE Destek Programı Başvuruları PROJE 2 : TÜRKİYE İÇİN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ SENARYOLARI Proje Ortakları: DMİ, İTÜ, ODTÜ, TÜBİTAK-MAM Bütçe ve Süresi : 284,700 YTL = 204,903 USD / 2 YIL

8 Proje Ib fazı TÜBİTAK Kamu ARGE Destek Programı Başvuruları PROJE 3 : ULAŞTIRMA SEKTÖRÜNDE SERA GAZI AZALTIMI Proje Ortakları: İTÜ, Ulaştırma Bakanlığı-DLH, TÜBİTAK Bütçe ve Süresi : 3.26 milyon YTL = 2.3 milyon USD / 3 YIL

9 Proje Ib fazı TÜBİTAK Kamu ARGE Destek Programı Başvuruları PROJECT-4. BİYOKÜTLE ve BİYOKÜTLE/KÖMÜR KARIŞIMLARININ DOLAŞIMLI AKIŞKAN YATAKTA YAKILMASI ve TEMİZ ENERJİ ELDESİNİN ARAŞTIRILMASI- PİLOT TESİS UYGULAMASI Proje Partnerleri: ODTÜ, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, TÜBİTAK, Gama Power

10 Ulusal Bildirimde Amaç ve Kapsam Türkiyenin Kyoto öncesi Özel Şartlarının ve Haklarının korunabilmesi için hızlı ve Güvenilir veri tabanı oluşturmak. Türkiyenin ulusal önceliklerini korumak ve Avrupa Birliği Uyum Çalışmaları Sürecinde entegrasyonu sağlamak yapılacak çalışmalarda Finansal ve İnsan Kaynakları gücünü birleştirerek sinerji yaratmak.

11 Başlangıçta hangi noktadaydık? Bölgesel İklim Senaryoları Sera Gazı Emisyon Envanteri Data/LULUCF Envanteri Kalite Güvencesi/Kontrolü, belirsizlik analizleri Enerji Sektör Projeksiyonları Ulusal Bildirimler hakkında bilgi düzeyi Duyarlılık Analizleri İklim Değişikliğine Adaptasyon Analizleri

12 Başlangıçta hangi noktadaydık? Politika araçlarına dönük ön çalışmalar/ analizler? Ulusal İklim Değişikliği Planı/Çerçevesi? İklim Değişikliği alanındaki çalışmalarına DPT tarafından ayrılan bütçe? Bu alanda çalışan yerel uzmanların kapasitelerinden yararlanma? Faaliyetlerin Sürdürülebilirliliği? - - -

13 Neden Farklı bir Proje? İklim Değişikliği Ulusal Rapor hazırlığında Türkiye nin ilk ulusal deneyimi İklim Değişikliği alanına özgü Türkiye nin ilk Projesi Disiplinlerarası bütünleşik yaklaşım ve Makro seviyede görüş birliği gerektirdi

14 Proje Öncesinde Emisyonu Hesaplanamayan Alanlar Yutak alanların Karbon giderimi Ulaştırma Sektörü (denizcilik ve havacılık) Petrol ve doğalgaz üretiminden, taşımacılığından kaynaklanan kaçak emisyonlar(ham petrol taşınması hariç) Solvent kullanımı F gazları(hfcs, PFCs,SF6lar) Atıksu arıtımı Düzensiz çöp depolama sahaları Arazi Kullanımı ve arazi kullanımı değişiklikleri Gübre yönetiminden kaynaklanan N2O emisyonları

15 Çalışmaları Hayata Geçirenler Kimlerdi? İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu (İDKK) Teknik Çalışma Grupları 20 den fazla kurum/kuruluş 100 ün üzerinde uzman ve araştırmacı TOBB, STKlar, Özel Sektör GEF proje ekibi

16 Hangi Yöntemleri Kullandık?

17 Ulusal Bildirim Çalışmaları Sera Gazları Envanteri İklim Modellemeri Projeksiyonlar Ar&Ge Kapasite Geliştirme Bilinçlendirme Duyarlılık Azaltım Önlemleri Ulusal Bildirim Ulusal İklim Planı Adaptasyon Ulusal Envanter UNFCCC

18 Projede Süresince Çalışan Ekip ve Uzmanlar...

19 ÇALIŞMA GRUPLARI Çalışma Grubu I İklim Değişikliğinin Çalışma Etkilerinin Grubu Araştırılması II Devlet Sera Meteoroloji Gazları Emisyon İşleri Genel Envanteri Müdürlüğü Çalışma Grubu III Devlet İstatistik Enstitüsü Sanayi, Konut ve Hizmet Çalışma S.de Grubu Sera IVGazı Azaltım Elektrik Enerji İşleri Sektöründe Etüd İdaresi Sera Genel Gazı Müdürlüğü Çalışma Grubu VAzaltım Ulaştırma Enerji Sektöründe İşleri Genel Müdürlüğü Çalışma Grubu Sera VI - Arazi GazıKullanımı, Azaltım A.K. DLH Değişikliği Genel Müdürlüğü Çalışma ve Grubu Ormancılık VII Politika ÇOB ve Strateji ARGE Daire Geliştirme Başkanlığı Çalışma Grubu Çalışma VIII Grubu ÇOB Hava Dairesi Eğitim ve Kamuoyunu Bilinçlendirme ÇOB Hava Dairesi

20 Sera Gazı Emisyon Envanteri Grupları Koordinatör Kuruluş: TÜİK F Gazları: Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) & ÇOB LULUC: Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı & Harran Üniversitesi Ormancılık: ÇOB-ArGe & Orman Planlama ve İşletme & İstanbul Üniversitesi Ulaştırma: Ulaşım-DLH & İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Enerji : TÜİK & EUAŞ Diğer sektörler: TÜİK Hava İstatistikleri Takımı

21 Analiz ve Senaryolar... Bölgesel İklim Değişikliği Senaryoları DMİ ve İTÜ Havza Ölçekli Çalışmalar (Gediz ve Büyük Menderes) DMİ Dokuz Eylül Hacettepe Sağlık Etki Çalışmaları - İstanbul Tıp Fakültesi ve DMİ - Hacettepe Tıp ve DMİ

22 Analiz ve Senaryolar... Makro-Ekonomik Modelleme - Bilkent Ü., ODTÜ, DPT uzmanı Enerji Sektörü Projeksiyonları : ETKB ve ABD ANL Laboratuvarları Çimento ve Demir Çelik Sektörlerinde Emisyon Azaltım Potansiyeli Analizleri, Projeksiyonları EİE,TOBB-ETU, Gazi U.,ODTÜ, TOBB, Erdemir, TÇMB, DÇÜD Ulaştırma Sektörü Projeksiyonları - İTÜ ve DLH Ulaştırma Sektöründe Rehabilitasyon - İTÜ

23 DİĞER ÇALIŞMALAR...

24 Kapasite Geliştirme Çalışmaları 8-16 Kasım 2005 Ulusal Bildirim Uluslararası Uzman Desteği Ulusal Bildirim Rapor Sunumu ve Denetlenme süreci ile ilgili yönlendirmeler Ulusal Bildirim Raporlama formatı Sera gazlarının azaltımına yönelik sektörel politika ve stratejiler Envanter hazırlama,kalite Güvence/Kalite Kontrol Planları, Veri kaynağı analizleri Projeksiyon çalışmaları Etki Analizleri, sistematik gözlemler, adaptasyon Enerji Sektörü Senaryoları ve yorumlanması

25 İş Dünyasını Bilgilendirme 22 Kasım 2006 ÇOB-TOBB /İş Dünyasına bilgilendirme Paneli 6 şubat 2006 / Ekonomik Politika Araçlarının Oluşturulması Planlanan sektör workshopları: (Sektör Dernek/Birlik işbirliği ile) Demir-Çelik Çimento Kağıt Petro-kimya

26 Arazi Kullanımı, A.K. Değişikliği ve Ormancılık - ÇOB ARGE 27 Kişi Karbon depolama işbölümü toplantısı 24 Ağustos 2005 Bolu

27 Ar-Ge ve Kamu Bilinçlendirme Enerji Verimliliği i Haftasında Kamuoyu Oluşturma Şubat 2006

28 Ar-Ge ve Kamu Bilinçlendirme 2-33 Mart 2006 Arazi Kullanim-Ormanc Ormancılık İklim Gözlem ve Etki konularında nda Workshop (72 Kişi)

29 Ar-Ge ve Kamu Bilinçlendirme 2 Mayıs 2005 TÜBİTAK projelerine çağrı toplantısı 23 Mart 2006 Sivil Toplum Kuruluşları ve İklim D. Forumu Amaç: İklim Değişikli ikliği çalışmalrında STK ve Kamu işbirlii birliğini ini sağlamak. İklim adaptasyon projeleri için i in işbirlii birliği i zemini hazırlamak 11 Mayıs 2006 İklim D. Sözleşmesi ve Enerji Sektörü Paneli Amaç: Ulusal Enerji Politikalarının n oluşturulmas turulmasına yönelik y stratejiler Oluşturmak 5 Haziran 2006 Dünya Çevre Günü Ankara İlk Öğretim Okulları arası İklim Değişikli ikliği Slogan ve Resim yarış ışması ödül l töreni t (ÇOB- Eğitim Yayın n Dairesi Başkanl kanlığı) Amaç: İklim Değişikli ikliği i bilincinin gençli liğe e benimsetilmesi

30 Politika Strateji Oluşturma Toplantıları 16 Ocak- 6 Şubat Demir-Çelik, Çimento sektörleri, Enerji Bakanlığı, Akademisyenler ile Beyin jimnastiği toplantıları

31 Politika Strateji Oluşturma Toplantıları 7 Haziran 2006 Türkiyenin Özel Şartları ve Ulusal İklim Değişikli ikliği i Eylem Planı toplantısı 3 Temmuz 2006 Ulusal Bildirim Sonuçlar ları Paneli

32 Ulaştırma Sektöründe Sera Gazı Azaltım DLH Genel Müdürlüğü 9 Eylül 2005 DLH Ulaştırma Projesi tanıtımı ve veri akışı planlama toplantısı

33 Kapasite Geliştirme Çalışmaları 2-3 Şubat İklim Ailesi Etkili iletişim eğitimi Disiplinlerarası Çalışmaların etkin iletişim ve haberleşme ile sürdürülmesine yönelik bakanlıkllararası 26 katılımcının eğitimi

34 Kapasite Geliştirme Çalışmaları 7-9 Şubat Sera Gazı Envanter EğitimiE Toplamda 27 yetkili, uzman katılımc mcı Emisyon hesaplama çalışmaları Türkiye ye özgü emisyon faktörü seçim teknikleri

35 Kapasite Geliştirme Çalışmaları 6-10 Mart 2006 Uluslararası Uzman Desteği Envanter / Belirsizlik Analizleri Haziran 2006 Uluslararası Uzman Desteği Raporlama Değerlendirmesi

36 Türkiye için İklim Değişikliği Eylem Planı (İDEP) Çerçevesi 8-9 Haziran 2006 İDEP Hazırlık Çalıştayı Sonuçları ( çok-katılımcılık yöntemi)

37 İklim Değişikliği Eylem Planı (İDEP) Çerçevesi 1 - Ulusal İklim Bilimsel Yönlendirme kurulu; İklim değişikliği ulusal eylem planı izleme platformu oluşturulması 2- Gözlem Sistemleri 3- Bölgesel Ülkelerle İklim Konusunda İşbirliğinin Geliştirilmesi 4- Su kaynakları ve iklim değişikliği ilişikileri konusunda ulusal farkındalık yaratılması 5- Sulama sistemlerinde su tasarrufu yöntemlerinin uygulamaya konulması

38 İklim Değişikliği Eylem Planı (İDEP) Çerçevesi 6- Bitkisel Ekosistemlerde (Tarım, Mera, Orman) Karbon Stok Değişiminin İzlenmesi 7- Sulanan alanlarda iklim degisikliginin sulama suyu gereksinimine etkisinin izlenmesi 8- Odun hammadesinin biyo enerji olarak kullanılmasi ve odun hammaddesinin sanayide enerji yoğun ürünler yerine alternatif olarak kullanımının desteklenmesi. 9-Enerji-çevre-ekonomi etkileşimlerinin modellenmesi: Enerji çevre modellemesi ve ulusal eylem planı

39 İklim Değişikliği Eylem Planı (İDEP) Çerçevesi 10-Sektörel enerji verimliliğinin artırılması 11-Emisyon hedeflerinin makro-ekonomik optimizasyonu ve kritik sektörlerde fayda maliyet analizi 12-Entegre veritabanı oluşturulması, güvenilir ve sürekli bilgi ve izleme sisteminin kurulması 13-İklim Değişiklikleri ile İlişkili Olan Hastalıkların Risk Haritalarının Çıkarılması

40 Gelecek Çalışmalar 9. Ulusal Kalkınma Planındada belirtildiği gibi: İklim değişikliği Eylem Planın hayata geçirilmesi Entegre Veri tabanı oluşturulması 2.Ulusal Bildirim Hazırlıkları Adaptasyon üzerine uygulama projeleri

41 Türkiye için Yeni Fırsatlar GEF Desteği GEF Sürdürülebilir Ulaşım Projesi GEF Enerji Verimliliği Projesi Türkiye potansiyel işbirlikleri : Bölgesel Adaptasyon Fonu (Azerbeycan, Kazakistan, Gürcistan, Arnavutluk,vd.)

42 ERİŞİM İÇİN:

43 TEŞEKKÜRLER