NOKTA YÜK DENEYİ İLE MEVHİBE İNÖNÜ TÜNELİNDE BETON DAYANIMLARININ BELİRLENMESİ

Transkript

1 NOKTA YÜK DENEYİ İLE MEVHİBE İNÖNÜ TÜNELİNDE BETON DAYANIMLARININ BELİRLENMESİ ro.dr.müh. Ergin ARIOĞLU İ.T.Ü. Maden Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Y.Müh. Başar ARIOĞLU Yapı Merkezi İnşaat A.Ş Genel Müdür Yard. Y.Müh. Ali YÜKSEL Yapı Merkezi İzmir Metro Şantiyesi Dr.Müh. Canan GİRGİN Yapı Merkezi AR-GE Bölümü 1. GİRİŞ ve ÇALIŞMANIN AMACI Nokta yük indisini tanımlayan Nokta Yük Deneyi ilk dea 197 yılında Uygulamalı Kaya Mekaniği Disiplini nde kayacın bir anlamda çekme dayanımından hareketle basınç dayanımının belirlenmesine yönelik olarak geliştirilmiştir. Nokta yük deneyinin, üniversal test makinasında gerçekleştirilen tek eksenli basınç dayanımı deneyine kıyasla daha basit, pratik ve ekonomik olması anılan deneyin en belirgin üstünlüklerini oluşturmaktadır. Nokta yük deneyinde, deney için numune uçlarının kesilmesi, düzgün yüzey elde edilmesi ve deney başlıklarının hazırlanması gibi zaman alan ve zahmetli olan ön hazırlık işlemleri yoktur. Bu da ön hazırlık işlemlerinden kaynaklanacak deney içi değişkenlikleri büyük ölçüde azaltabilir. Örneğin, bir tünel şantiyesinde yerinde alınan karot hiç bir ön hazırlık işlemine tabi tutulmadan nokta yük deneyinde doğrudan kullanılabilir. Ayrıca, kırılan parçalar daha sonra eksenel yükleme altında test edilerek nokta yük indisi büyüklüğünü, daha açık bir anlatımla, kayaca ait büyüklükleri (nokta yük indisi, basınç dayanımı vb.) belirli bir numune hacmi ile ekonomik bir şekilde yerinde-şantiyedebelirleme olanağı mevcuttur. Bu özellik ise deney ekonomisi açısından önemlidir. Ayrıca; yerindeki çalışma koşulları altında mühendisin tasarım projesine ilişkin olarak zamanında karar üretme imkanı sağlanabilmektedir. Yukarıda kısaca belirtilen hususlar yerli teknik literatürümüzde ilk dea Arıoğlu,Ergin ve Bilgin (1978) kaynağında belirli bir ayrıntı içinde incelenmiştir. Kaya Mekaniğinde deneyin sahip olduğu avantajların yaygınlaşması sonucunda deney, beton teknolojisinde de ilgi görmüş ve ilk dea Robins (1980) taraından beton karotların dayanımlarının saptanması amacı ile uygulanmıştır. Daha sonra beton teknolojisinde nokta yük deneyinin laboratuvar ölçeğinde Robins (1984) ve Richardson (1989) taraından kullanıldığı görülmektedir. Bu araştırma makalesinin temel amacı, nokta yük indisi nin betonun basınç dayanımı gibi mekanik bir büyüklük olduğunu ortaya koymak ve deneyin avantajlarından maksimum ölçüde yararlanarak tamamen şantiye koşulları nda kalite kontrol büyüklüğü olarak (nokta yük indisi veya nokta yük indisinden basınç dayanımını kestirmek yolu ile) kullanılabileceğini göstermektir. Bu projede kullanılan nokta yük deney aleti Yapı Merkezi mühendisleri taraından tasarlanmış olup Mevhibe İnönü Tünel Şantiyesinin atölyesinde imal edilmiştir.

2 . MEVHİBE İNÖNÜ TÜNELİNİN KISA TANITIMI Bu makale çerçevesinde teknik bütünselliğin sağlanması amacı ile Mevhibe İnönü Tüneline ilişkin mühendislik bilgileri bu bölümde kısaca sunulmuştur. Mevhibe İnönü Tünelinde 9.6 km lik güzergahın km ile arasındaki bölümü derin tünelle geçilmiştir. Bu bölümün başlıca şu nedenlerden dolayı derin tünel ile geçilmesi zorunlu olmuştur : O Şehrin ana arterini oluşturan E-5 karayolunun güzergahı birçok noktada kesmesi O Yoğun bir yapılaşma alanından geçilmesi O Hat geometrisi ve topoğraik koşullar Tünel yapım çalışmalarına 5 Mayıs 1993 tarihinde başlanmış, kazı ve ön sağlamlaştırma işleri toplam 93 işgününde, 6 Mayıs 1994 de tamamlanmış, son kaplama betonu yapımı ise 1 Eylül 1994 de bitirilmiştir. Tünel Yeni Avusturya Tünel Açma Metodu ile üç kademeli olarak açılmış, ön sağlamlaştırma üskürtme beton + Çit kat çelik hasır + Çelik kaes iksa + Kaya bulonu ndan oluşan iksa sistemi ile yapılmıştır. Tünelin kazı genişliği m, kazı yüksekliği 8.35 m, toplam kazı kesit alanı m dir. İlerleme adımları, tünel aynasının jeomekanik koşulları gözetilerek m arasında tutulmuş, 0-5 cm kalınlığında püskürtme beton uygulaması yapılmıştır. Yine tabakaların jeomekanik koşullarına göre tünel kemerinde birbirleri arasında cm mesaede toplam sayısı arasında, 3 m uzunluğunda φ 6 lık nervürlü çelik çubuklar önsüren olarak kullanılmıştır. Doğu Tüneli nin km ile ler arasında tünel aynasında orta dayanımlı Kireçtaşlarının hakim olduğu bölümlerde kazı işlemi kollu kazıcı tünel açma makinası (Westalia Lünen 178/300 H model, 80 ton, 436 kw) ile gerçekleştirilmiş, hakim olarak siltli kil ve kil tabakalarının bulunduğu Doğu Tüneli nin diğer bölümlerinde ve Batı Tüneli nde kazı, tünel uyumlu ekskavatör (Liebherr R 94 HD ve R 91 HD) ile yapılmıştır. Ön sağlamlaştırma işleminden sonra tünelin Son Kaplama sı çit kat hasır çelik donatılı, 40 cm kalınlığında BS 30 betonu ile yapılmıştır. Anılan tünel hakkında daha ayrıntılı teknik değerlendirmeler yerli mühendislik literatürümüzdeki Arıoğlu,B,Yüksel,Arıoğlu,Ergin (1995) ve Arıoğlu,B,Yüksel, Arıoğlu, Ergin (1994) kaynaklarından temin edilebilir. Mevhibe İnönü Tünelinde kaplama betonunun kalite kontrolu ile ilgili ayrıntılı değerlendirmeler Arıoğlu, Ergin, Girgin (1998) kaynağında yer almaktadır. Mevhibe İnönü Tüneli ile ilgili bazı karakteristik büyüklükler (Çizelge 1) de topluca verilmiştir. 3. NOKTA YÜK DENEYİNİN KISA TANITIMI 3.1 Nokta Yük Aleti Kullanımı Tasarımı yapılan nokta yük aletinin teknik özellikleri, kullanımına ilişkin bilgiler ve aletin genel görünümü topluca Çizelge- de belirtilmiştir. Aletin genel görünümü Şekil a da, çapsal yükleme deneyinin (φ 10x15 cm boyutlu) bir silindirik beton numunesi üzerinde uygulanması Şekil b de görülmektedir. Deney sonucunda gözlenen tipik kırılma modu Şekilb da keza ark edilmektedir.

3 Çizelge 1 Mevhibe İnönü Tüneline Ait Bazı Karakteristik Büyüklükler arametre Değeri Derin Tünel Uzunluğu 1340 m Aç Kapa Tünel Uzunluğu 68 m Tünel Kazı Genişliği m Tünel Kazı Yüksekliği 8.35 m Tünel Tipi Atnalı, Tek Tüp, Çit Hat Kesit Alanı Kazı : m, Net : 5.63 m Örtü Kalınlığı Ortalama: 11 m, Maks/Min : 0 m / 8 m Formasyon Cinsi Siltli Kil, Kireçtaşı, Marn Geodezik Ölçümler Lazer ile Doğrultu ve Enkesit Kontrolu Geoteknik Ölçümler Konverjans Bulonları, Ekstansometre ve Basınç Hücreleri ile Oturma, Yanal Deplasman ve Gerilme Ölçümleri Kazı Destekleme Yöntemi Yeni Avusturya Tünel Metodu Kazı Destekleme Sistemi üskürtme Beton (t=0-5 cm) BS0 + Çelik Kaes İksa+Çelik Hasır ( kat) Kaya Bulonu + Önsüren Çubuk İç Kaplama t= 40 cm, Su Geçirimsiz, BS30 Betonu + Çit Kat Hasır Çelik (Q 589/378) Donatı Üretim Hızı Ortalama : 5.5 m/gün, Maks : 9.9 m/gün Kazı Başlangıcı ve Bitimi 5 Mayıs Mayıs 1994 Çalışılan Toplam İş Günü 93 Yapımcı Firma Yapı Merkezi-ABB Konsorsiyumu

4 Çizelge Yapı Merkezi Nokta Yük Deney Aleti Teknik Özellikler ve Kullanım Kılavuzu Teknik Özellikler Tipi Tek eksenli, taşınabilir, hidrolik el presli nokta yük deney aleti Hidrolik pres El pompalı, 5 ton kapasiteli, düşey depolu, dikey silindirli Çalışma basıncı 700 bar (maks.) Bağlantı hortumu Otomatik rakorlu Manometre φ 100 mm bar Boyutları x (65-80) cm Ağırlığı 34 kg. Kullanımı O Bağlantı hortumunu takınız. O Yükleme başlıklarını yeteri kadar açınız. O Örnek boyutlarını ölçünüz ve kayıt ormuna kaydediniz. O Deney numunesini başlıklar arasına yerleştiriniz. O Üst kolu çevirerek numuneyi yükleme başlıkları arasında haiçe sıkıştırınız. O Yağ vanasını sağa çevirerek kapatınız. O Manometrenin kalıcı ibresini sınırlayınız. O ompa kolunu takınız ve yavaş hareketlerle basıncı arttırınız. Numune ortalama olarak sn içinde kırılmalıdır. O Kırılma değerini manometrenin kalıcı ibresinden okuyunuz. Kırılma yükü % 5 hassasiyetle okunmalıdır. O Deney bitiminde yağ vanasını sola doğru çevirerek açınız ve pistonu aşağıya itiniz. a b

5 3. Nokta Yük İndisi ve Eşdeğer Çap Kavramı Nokta yük aleti ile numuneye iki tür yükleme uygulanabilir : O Çapsal yükleme O Eksenel yükleme Çizelge 3 de yükleme türleri ve buna bağlı olarak tanımlanan nokta yük indisi büyüklüğüne ait bağıntılar, deney numunesi ile ilgili yükleme doğrultusu bazında geometrik boyut sınırlamaları ile birlikte verilmiştir. Deneyin en önemli yararlarından biri aynı zamanda düzgün olmayan geometrili numunelere de uygulanabilmesidir. Nokta yük deneylerinde gözlenebilecek kırılma modları Çizelge 4 de gösterilmiştir. Hatalı kırılma modu gözlenen deneyler değerlendirme analizinin dışında tutulmuştur. Çizelge 3 Yükleme Doğrultusuna Bağlı Olarak Gerçekleştirilen Nokta Yük Deneyleri ve Nokta Yük İndis Büyüklüklerinin Hesaplanması Deney türü Yükleme Şekli ve Boyut Limitleri Nokta Yük İndisi Çapsal Eksenel Blok Şekilsiz D D D A A L L L F L 0.5 D 0.3A < D < A L 0.5 D 0.3 A < D < A L 0.5 D 0.3 A < D < A D I = = D D D e e I =, F= D.A D e = 4F / π = 1.18 D=A ise D e = 1.18 D I = D e D e = 1.18 I = D e D.A A=(A 1 +A ) / D e = 1.18 D.A I = Nokta yük indisi = Kırılma yükü [kg] D = Numune çapı (çapsal yüklemede), numune yüksekliği (eksenel yüklemede) [cm] D e = Eşdeğer çap [cm] F = Yükleme noktalarından geçen minimum kesit alanı A = Numune genişliği L = Yükleme başlığının kenara uzaklığı A 1 A D.A

6 Çizelge 4 Nokta Yük Deneylerinde Gözlenebilecek Kırılma Modları Yükleme Tipi Doğru Kırılma Modları Hatalı Kırılma Modları Çapsal Eksenel Blok 3.3 Nokta Yük Deneylerinin Değerlendirmesi Nokta yük deneyleri Yapı Merkezi Mevhibe İnönü Tüneli Şantiyesinde kaplama betonunda kullanılan beton karışımından alınan 3, 7 ve 8 gün kür edilen silindirik numuneler üzerinde gerçekleştirilmiştir. Deneylerde iki yükleme türü kullanılmıştır. Çapsal yüklemede (φ10x15cm) boyutunda silindirik örnekler deneye tabi tutulmuştur. Eksenel nokta yük indisi ile çapsal nokta yük indisi arasında bir regresyon bağıntısı bulmak amacı ile çapsal nokta yük deneyi sonucunda kırılan parçalar üzerinde eksenel nokta yük deneyi uygulanmıştır. Deneylerde elde edilen ve hesaplanan tüm büyüklüklerin (basınç dayanımı, nokta yük indis değerleri) ortalama değerleri istatistiksel büyüklükler ile birlikte Çizelge 5 de topluca verilmiştir. Deneylerde değişkenlik katsayısı (V), genelde %10 un altında kalmış olup, bu sonuç deneylerin özenli bir şekilde yapıldığına işaret etmektedir. İlginçtir ki, bu deneyde bulunan değişkenlik katsayıları Robins (1980) kaynağında kırmataşın kullanıldığı betonlara ait D= 10 cm lik numunelerin çapsal nokta yük indisi değerlerine ait % 7.3 lük değişkenlik katsayısı değeri ile uyumlu görünmektedir. Aynı kaynakta, küçülen karot çaplarında değişkenlik katsayısının arttığı belirtilmektedir. Şöyle ki, kırma taşlı D=3.9 cm çaplı karot numunesinin nokta yük deneyinde değişkenlik katsayısı % 14 mertebesinde çıkmıştır. Bu değerlendirmelerin ışığında, D < 10 cm çaplı numunelerin kullanılması durumunda deney içi değişkenliklerin azaltılması amacı ile numune sayısının arttırılması gerekmektedir (Arıoğlu, Ergin, Arıoğlu, Nihal, 1998). Çizelge 5 de hesaplanan çapsal ve eksenel nokta yük indisi büyüklükleri ile 15 cm boyutlu küp basınç dayanımları arasında regresyon analizi ile kurulan bağıntıların değişimleri nomogram düzeninde Şekil-1 de gösterilmiştir. Çizelge 6 da ise sözü edilen regresyon analizinde araştırılan modeller hesaplanan korelasyon katsayıları ile birlikte yer almaktadır. En iyi korelasyon, b =A (I) B (1) şeklinde iade edilen üstel bağıntı ile elde edilmiştir. Nokta yük indisinin malzemenin bir anlamda çekme dayanımı büyüklüğü ile ilintili olduğu göz önünde tutulduğunda basınç dayanımı b ile nokta yük indisi I arasında en iyi ilintinin (1) nolu eşitlik ile iade edilebileceği görülür. Ayrıca eksenel nokta yük indisi büyüklüğü I e ile çapsal nokta yük indisi I ç arasında pratik şekilde I e 1.15 I ç () ile iade edilebilecek bir ilişki belirlenmiştir.

7 Çizelge 5 Basınç Dayanımı ve Nokta Yük Deneylerinde Elde Edilen Büyüklüklerin İstatistiksel Değerlendirmesi Büyüklük Kür Σn [ X] [Min-Maks] [ S] [ V] süresi [kg/cm ] [kg/cm ] [kg/cm ] [%] [ b ] [kg/cm ] [I ç ] [kg/cm ] [I e ] [kg/cm ] b = 15 cm lik küp numune basınç dayanımı I ç = Çapsal nokta yük indisi (φ10 silindirik numune) I e = Eksenel nokta yük indisi X = Kür süresi bazında deney sonuçlarının ortalaması S = Kür süresi bazında deney sonuçlarının standart sapması V = Kür süresi bazında deney sonuçlarının değişkenlik katsayısı Σn = Analizde yeralan numune sayısı Şekil 1 ve Çizelge 6 birlikte incelendiğinde şu sonuçlar göze çarpmaktadır : Gerek çapsal, gerekse eksenel nokta yük indisi beton basınç dayanımı ile istatistiksel bakımdan çok anlamlı kabul edilebilecek üstel bir model ile iade edilebilir. A, B regresyon katsayılarının numune boyutu ve kullanılan agrega cinsi ile ilintili olabileceği belirtilebilir (Robins, 1980). Bu anlamlı bağıntı yardımı ile kalite kontrol amacına yönelik olarak beton basınç dayanımları kabul edilebilecek yakınsamalarla kestirilebilir. Her iki nokta yük indisi I ç ve I e arasında anlamlı sayılabilecek bir bağıntı mevcuttur. Uygulama açısından pratik öneme sahip olabilecek nokta yük indisi = (birim hacim ağırlığı) ilintisinin belirlenmesi konusunda, eksenel ve çapsal nokta yük indisi ile 3,7,8 günlük numunelerin birim hacim ağırlıkları arasında yapılan regresyon analizi sonucunda I ç = 17 γ - 94 [kg/cm ], r = 0.78, n = 40 (3) I e = 133 γ [kg/cm ], r = 0.844, n = 40 bağıntıları elde edilmiştir (Yapı Merkezi,1994). Birim ağırlığın γ (gr/cm 3 ), şantiyede kolaylıkla ölçülebilen bir büyüklük olduğu göz önünde tutularak kurulan bu regresyon yardımı ile nokta yük indisini, nokta yük indisi ile basınç dayanımı arasındaki bağıntılardan da betonun basınç dayanımını belirli bir istatistiksel hata ile kestirme olanağı ortaya çıkmaktadır. Yine aynı kaynakta deneyde ölçülen ve hesaplanan çapsal nokta yük indisleri arasındaki ortalama sapma miktarları yaklaşık = % ± 6 olarak rapor edilmiştir.

8 b = 18 [I e ] 0.95 r= 0.95, n= 40 Basınç Dayanımı [b] [kg/cm ] b = 10.5 [I ç ] 1.18 r= 0.944, n= 40 Eksenel Nokta Yük İndisi [I e ] [kg/cm ] Kontrol datası oluşturmak amacı ile regresyon analizinde kullanılmayan veriler Eksenel Nokta Yük İndisi [Ie] [kg/cm ] Çapsal Nokta Yük İndisi [I ç ] [kg/cm ] I e = 1.40 [I ç ]-4.5 r= 0.83, n= 40 I e = 1.15 [I ç ] Şekil 1 Nokta Yük Deney Sonuçlarının Basınç Dayanımları (15 cm küp) İle İstatistiksel İlişkileri Çizelge 6 Regresyon Analizinde Kullanılan Matematik Modeller ve Hesaplanan Korelasyon Katsayıları Bağıntılar Σn A B r = A.I B b ç + B.(Iç ) b A.e B b A.(Iç) = = log = A.log I B b ç + b A.( γ.iç ) + B B.( γ.iç ) b A.e B b A.( γ.iç ) b A.log ( γiç ) + b A.log γiç + b A.Ie + B B.(Ie ) b A.e B b A.(Ie) log log = = = = B = B = = = b = 15 cm lik küp numune basınç dayanımı [kg/cm ] I ç = Çapsal nokta yük indisi (φ10 silindirik numune) [kg/cm ] I e = Eksenel nokta yük indisi [kg/cm ] γ = Birim ağırlık [gr/cm 3 ] Σn = Toplam numune sayısı A, B = Regresyon katsayıları r = Korelasyon katsayısı

9 4. SAYISAL ÖRNEK Mevhibe İnönü tüneli iç kaplama betonu üzerinde gerçekleştirilen araştırma projesi çerçevesinde 8 günlük φ10x15 cm adet silindir numune çapsal nokta yük deneyi ne tabi tutulmuştur. Deney sonuçları aşağıda verilmiştir : Kırılma yükü = 3 kg ve 65 kg Çapsal nokta yük indisi değerini hesaplayarak 8 günlük beton basınç dayanımını-15 cm küpkestiriniz. Nokta yük indisi I ç = (Çizelge 3) D 3 Iç,1 = =.3 kg/cm Iç, = =.65 kg/cm 10 Ortalama nokta yük indisi Iç,1 + Iç, Iç = = = =.48 kg/cm 8 günlük beton basınç dayanımı-15 cm lik küp 1.18 = 10.5 (I [kg/cm ] (Şekil-1) 14 kg/cm < I ç < 5 kg/cm b ç ) b 1.18 = 10.5 (.48) 418 kg/cm olarak kestirilebilir. 0 kg/cm < b < 500 kg/cm 5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER Bu çalışma kapsamında incelenen konulardan elde edilen belli başlı sonuçlar şöyle özetlenebilir : Nokta yük deneyi gerek basitliği ve ekonomikliği gerekse şantiyede uygulanabilme özellikleri ile son derece kullanışlı bir deneydir. Uzun yıllar uygulamalı Kaya Mekaniği disiplininde başarı ile kullanılan bu deney 1980 lerden itibaren sahip olduğu yararları nedeni ile beton teknolojisinde de laboratuvar ölçeğinde kullanılmıştır. Türk beton teknolojisinde ilk dea, Yapı Merkezi Mevhibe İnönü Tüneli şantiye çalışma koşullarında nokta yük deneyine (Çizelge ) ait indis büyüklükleri (Çizelge 5) ile beton basınç dayanımı arasındaki korelasyonlar ortaya konmuş, nokta yük indisi büyüklüğünün beton kalite kontrolunda uygulanabileceği gösterilmiştir. Nokta yük indisi büyüklükleri ile betonun tek eksenli basınç dayanımı arasında anlamlı istatistiksel bağıntılar söz konusudur (Çizelge 6, Şekil 1). En yüksek korelasyonla sonuçlanan bağıntı üstel bir modeldir. Richardson (1989) kaynağına göre bağıntıdaki üs değeri büyük ölçüde beton karışımında kullanılan agreganın cinsi ve maksimum dane çapı taraından kontrol edilmektedir. Verilen agrega cinsi ve maksimum agrega boyutunda karot veya silindir boyutlarının nokta yük indisleri üzerindeki etkisi özellikle D < 10 cm lik numuneler için sistematik deneylerle ortaya çıkartılmalıdır. Nokta yük aleti kullanılarak, ayrıca, blok şeklinde (parke taşı ve şekli düzgün olmayan beton moloz (Çizelge-3)) numuneler üzerinde basınç dayanımı ile nokta yük indisi arasında çıkartılacak reerans korelasyon bağıntıları yardımı ile beton basınç dayanımları kabul edilebilir yaklaşıklıkla kestirilebilir (Çizelge 6).

10 TEŞEKKÜR Yazarlar araştırmanın yapılmasında gösterdikleri ilgi ve akademik destek için Yapı Merkezi Holding A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı Sn.Dr.Müh. Ersin ARIOĞLU 'na, Yapı Merkezi Yönetim Kurulu Başkan Vekili Sn. Y.Mimar. Köksal ANADOL'a, Yapı Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Sn.Y.Müh.Ülkü ARIOĞLU na,yapı Merkezi İnşaat A.Ş Genel Müdürü Sn. Y.Müh. Emre AYKAR 'a, nokta yük aletinin tasarımını yapan Mak.Müh. Levent ALERGİN ve çalışmada emeği geçen Y.Müh. Oğuzhan ODBAY a teşekkür ederler. Burada ileri sürülen görüş ve değerlendirmeler doğrudan doğruya yazarlara aittir, ilgili kuruluşları bağlamaz. KAYNAKLAR Arıoğlu, Ergin, Bilgin, N. Nokta Yük Deneyi ve Uygulaması İ.T.Ü Dergisi, Cilt 36, Sayı, Arıoğlu, Ergin, Arıoğlu, B., Alpergin, L., Yüksel, A Yapı Merkezi Nokta Yük Deneyi İle Beton Dayanımlarının Belirlenmesi Araştırma rojesi Raporu, Yapı Merkezi Raporu, Mayıs Arıoğlu, B, Yüksel, A, Arıoğlu, Ergin, İncirli-M.İnönü Tüneli Yapım Çalışmaları ve Üretim arametreleri T.M.M.O.B Maden Mühendisleri Odası, Ulaşımda Yeraltı Kazıları I.Sempozyumu, 1-3 Aralık 1994, Maçka, İstanbul, s Arıoğlu, B., Yüksel, A., Arıoğlu, Ergin, İncirli-M.İnönü Tünelinde Su Geliri ve Yapım Çalışmalarına Etkisi, T.M.M.O.B Maden Mühendisleri Odası, İstanbul Su Kongresi ve Sergisi, İstanbul, Arıoğlu, Ergin, Arıoğlu, Nihal Üst ve Alt Yapılarda Beton Karot Deneyleri ve Değerlendirilmesi, Evrim Yayınevi, 1998, İstanbul. Arıoğlu, Ergin, Girgin, Canan Mevhibe İnönü Tünelinde Beton Kalite Kontrol Değerlendirmesi Beton reabrikasyon Dergisi, Sayı 48, Ekim 1998, pp Brook, N. The Measurement and Estimation o Basic Rock Strength Comprehensive Rock Engineering, edited by J.A Hudson, ergamon ress, Richardson, D.N oint-load Test or Estimating Concrete Compressive Strength, ACI Materials Journal, V.86, No.4, July-August Robins,.J oint-load Strength Test or Concrete Cores Magazine o Concrete Research, Vol.3, No. 111, June 1980, pp Robins,.J oint-load Test or Tensile Strength Estimation o lain and Fibrous Concrete In-Situ / Nondestructive Testing o Concrete, S-8, American Concrete Institute, Detroit, 1984, pp Yapı Merkezi İstanbul LRTS III Aşaması Mevhibe İnönü Tüneli nde Buluşma Töreni, Mayıs 1994, Çamlıca, İstanbul.