ORTADOĞU GÜNCESİ KASIM Günce No: 96. Firuze Yağmur GÖKLER

Transkript

1 ORTADOĞU GÜNCESİ KASIM 2016 Günce No: 96 Firuze Yağmur GÖKLER

2 Aylık Ortadoğu Güncesi Kasım Kasım 2016 İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Genel Sekreteri İyad Medeni'nin görevinden istifa ettiği Mısır, İİT Genel Sekreterliği görevine Suudi Arabistanlı Useymin'in aday gösterilmesini memnuniyetle karşıladı. Sina Yarımadası'nda meydana gelen bombalı saldırıda bir polis hayatını kaybetti, bir polis yaralandı. Filistin Dışişleri Bakanlığı, İsrail Başbakanı Netanyahu'nun "Filistin ile barış tavizlerle ve 1967 sınırlarına çekilmekle gerçekleşmez" şeklindeki sözlerine tepki gösterdi. Fırat Kalkanı Harekatı kapsamında, terör örgütlerinin bertaraf edildiği Halep'e bağlı Cerablus ilçesine bir haftada bin 176 kişi dönüş yaptı. 02 Kasım 2016 Tunus Başbakanı Yusuf Şahid, basın mensuplarının karşı karşıya bulunduğu sorunların çözümü için hükümet olarak yeni düzenlemeler yapacaklarını belirtti. 03 Kasım 2016 Koalisyon güçlerinin Yemen'de düzenlediği hava saldırıları ve çatışmalarda 95 Husi militan öldürüldü. Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, yeni hükümeti kurma görevini beklendiği gibi eski Başbakan ve Müstakbel Hareketi lideri Saad Hariri'ye verdi. Irak'ta merkezi Musul olan Ninova ilinde, Telaferliler ilçeyi IŞİD den kurtarma operasyonuna ilişkin endişelerini açıkladı. Telafer Ayan Meclisi, ilçeye düzenli askeri birlik gönderilmesini, PKK ve Haşdi Şabi'nin ise şehre girmesine engel olunmasını istedi. Irak'ta ordu birliklerinin, Ayn Cahş ile Hurta köylerini ele geçirdiği, koalisyon güçlerinin ise IŞİD in ikmal hattı olarak kullandığı bir köprüyü hedef aldığı 04 Kasım 2016 Kunduz vilayetinin Boz Kandahari bölgesinde Taliban militanlarına yönelik operasyonda aralarında çocukların da bulunduğu 30 sivil yaşamını yitirdi. Selahaddin vilayetine bağlı Şirgat ilçesine yönelik saldırıda bir asker öldü, 7'si yaralandı. 06 Kasım 2016 Irak'taki Şii milis gücü Nuceba Hareketi lideri Kaabi, İran Devrim Muhafızlarının yurt dışındaki operasyonlarını yürüten komutanı Kasım Süleymani'nin Irak'ta bulunduğunu söyledi. Suriye'de, Esed rejimine ait savaş uçakları, İdlib'in Dane beldesindeki pazar yeri ve okulu vurdu. Saldırıda, ilk belirlemelere göre 11 kişi hayatını kaybetti, 40 kişi yaralandı. Filistin Anayasa Mahkemesi, Filistin Devlet Başkanı Abbas'ın milletvekillerinin dokunulmazığını kaldırma yetkisi olduğunu açıkladı. 07 Kasım 2016 Irak'ta Peşmerge güçleri, Musul'un Başika kasabasının merkezini terör örgütü IŞİD üyelerinden temizlemek için operasyon başlattı. Lübnan Cumhurbaşkanı Avn, göreve gelmesinin ardından ilk resmi temasta Beşşar Esed'in özel temsilcisi ve Suriye rejiminin Cumhurbaşkanlığı İşleri Bakanı Azzam'ı kabul etti.

3 Batı Şeria'daki Amona Yahudi yerleşim biriminin tahliyesini öngören kararın uygulanması halinde binlerce Filistinlinin evinin de yıkılabileceği iddia edildi. KYB Politbüro üyesi Şeyh Cafer Mustafa, Kerkük kentinde terör örgütü IŞİD tehdidinin hala devam ettiğini belirtti. 08 Kasım 2016 Irak ordusu, Musul IŞİD den kurtarma operasyonu kapsamında, son 4 günde 12 mahalle ile 48 köyü terör örgütü IŞİD den kurtardı. İran dini lideri Ayetullah Hamaney'in Yüksek Askeri Danışmanı Tümgeneral Safevi, IKBY Başkanı Barzani'nin izlediği politikadan memnun olmadıklarını söyledi. İran Devrim Muhafızları Ordusu Kudüs Kuvvetleri Komutanı Süleymani'nin, terör örgütü PKK yöneticilerinden Bayık'la IKBY'nin Süleymaniye kentinde bir araya geldiği öne sürüldü. IKBY Hükümeti, İran dini lideri Hamaney'in Yüksek Askeri Danışmanı Safevi'nin 'İran karşıtı gruplara silah teminine ilişkin iddiasının asılsız olduğunu bildirdi. Filistin'in, merkezi Fransa nın Lyon kentinde bulunan Uluslararası Polis Teşkilatı na (Interpol) üyelik talebinin Genel Kurul Toplantısı nda reddedildiği duyuruldu. Irak'ın kuzeyinde terör örgütü IŞİD in elinde tuttuğu Musul kent merkezindeki bir eve düzenlenen hava saldırısında 11 sivilin hayatını kaybettiği belirtildi. IKBY'ye bağlı Peşmerge güçleri tarafından kontrolün sağlandığı Musul'un kuzeydoğusundaki Başika kasabasında, terör örgütü IŞİD e ait tüneller ortaya çıkmaya başladı. Irak Başbakanı Haydar el İbadi, Türkmenlerin yaşadığı Telafer'in kurtarılmasında tüm Telaferlilerin iştirak edeceğini söyledi. 09 Kasım 2016 Yemen Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi'nin kabinede kısmi değişiklik yaptığı Husilerin Suudi Arabistan'ın Necran bölgesine düzenlediği roket saldırısında bir sağlık merkezinin isabet alması sonucu bir çalışan yaralandı. ABD'de başkanlık seçimini Trump'ın kazanmasının arından Filistin tarafı "iki devletli çözüm" çağrısı yaparken, İsrail yeni başkandan "ABD Büyükelçiğini Kudüs'e taşımasını" istedi. İsrail ordusu Suriye den atılan bir rokete karşılık işgal altındaki Golan Tepelerinin kuzeyindeki Suriye rejimine ait askeri hedefleri bombaladı. Ülkelerindeki iç savaştan kaçarak Şanlıurfa'nın Akçakale ilçesine yerleşen Suriyeliler, ABD'nin Rakka'ya Suriye Demokratik Güçleri ile operasyon başlatmasına tepki gösterdi. 10 Kasım 2016 Irak Cumhurbaşkanı Fuad Masum, Musul'u terör örgütü IŞİD den kurtarma operasyonunda, örgüt elebaşı Ebubekir el Bağdadi'yi sağ olarak ele geçirmeyi hedeflediklerini belirtti. UNRWA, Suriye'deki Filistinlilerin uluslararası hukuk ve insan hakları ihlallerine maruz kaldığını belirterek destek çağrısında bulundu. Irak Meclis Başkanı Cuburi, "Musul operasyonunun uzun süreceğini düşünüyoruz. Kurtarma sonrası kent için yeni yol haritasına ihtiyaç var." dedi.

4 İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Hüseyin Bakiri, Suriye'nin Halep kentinde füze fabrikası kurduklarını itiraf etti. Irak ta terör örgütü IŞİD militanlarının, Musul kent merkezinde yer alan Dominikan rahiplerine ait kiliseyi yıkmaya başladığı 11 Kasım 2016 Pakistan, küresel ısınmayla daha etkin mücadele etmek amacıyla Paris İklim Anlaşması'nı onayladı. Lübnan emniyeti, Akkar şehrinde bulunan mülteci kampındaki 350 Suriyeli aileden kampı 10 gün içinde boşaltmalarını istedi. 12 Kasım 2016 Irak güçleri, Musul kentinin kuzeyindeki Tel Yara köyünü ele geçirdiğini, güneydoğusundaki El İntisar, Cedide el Müfti, Hay eş Şeyma ve Es Selam mahalleleri ile kuzeydoğudaki El Urubciyye, El Kadisiyye el Ula, Aden ve El Bikr mahallelerinde ilerleme kaydetti. 13 Kasım 2016 ABD başkanlığına seçilen Donald Trump, ABD yönetiminin Suriye politikasını eleştirerek, "Kim oldukları konusunda hiçbir fikrimiz olmadan Suriye'ye karşı muhalifleri destekliyoruz. Ülkelerin iklim değişikliğiyle mücadele etmek için taahhütlerde bulunduğu Paris İklim Anlaşması, İran Parlamentosu tarafından onaylandı. Peşmerge Güçleri Başika Cephesi Komutanı Efendi: "Peşmerge güçlerinin kontrol ettiği Ninova Ovası ve diğer coğrafyanın tamamı karış karış Kürdistan toprağıdır." dedi. Irak'ta Musul'un terör örgütü IŞİD den kurtarılması operasyonunu takip eden 2 gazetecinin hayatını kaybettiği, 14'ünün yaralandığı Suriye'nin İdlib kentinin kuzeydoğusundaki muhaliflerin denetiminde yer alan Binniş ilçesine düzenlenen hava saldırısında bir tıp merkezinin kullanılmaz hale geldiği 14 Kasım 2016 Taiz'de yönetim yanlısı güçler ile Husiler arasında çıkan çatışmalar ve militanların sivil yerleşim bölgelerine düzenlediği saldırılarda 10 kişi öldü, 2 çocuk yaralandı. Pakistan ile Hindistan arasındaki Keşmir sınırında açılan ateş sonucu 7 Pakistanlı asker hayatını kaybetti. Irak'ın batısındaki Enbar vilayetinde yaklaşık 100 bin ailenin IŞİD den temizlenen bölgelerdeki evlerine döndüğü Irak'ta Şii milis gücü Haşdi Şabi'nin, Musul kentinin güneybatısında yer alan "Er Rakrak" bölgesinde kontrolü sağladığı 15 Kasım 2016 Musul operasyonunun başından bu yana Irak ordusu ve uluslararası koalisyon güçlerinin saldırılarında 2 bin 801 militan öldürüldü. Libya'nın Bingazi kentinde bomba yüklü araçla düzenlenen saldırıda 15 sivilin yaralandığı Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu'na (UNICEF) ait kafilenin, iki yıl aradan sonra ilk kez Irak'ın Musul kentine insani yardım götürdüğü 16 Kasım 2016 Kanada Dışişleri Bakanı Stephane Dion, yaptığı yazılı açıklamada, Suriyeli muhalifler, Birleşmiş Milletler (BM) ve Suriye sivil toplumundan temsilciler ile 15 ülkeden katılımcıların yer aldığı toplantının, 11 13

5 Kasım tarihlerinde Quebec eyaleti Mont Tremblant kentinde gerçekleştirildiğini duyurdu. Peşmerge Sincar cephesi komutanlarından General Boseli, "PKK, Şengal'i (Sincar) ikinci Kandil yapabilmek için her türlü vahşeti uyguluyor." dedi. Irak Kültür Turizm ve Tarihi Eserler Bakanlığı, Musul operasyonu çerçevesinde terör örgütü IŞİD den geri alınan Nemrud antik kentine, örgütün büyük zarar verdiğinin ortaya koydu. ABD'nin İran'a uyguladığı enerji endüstrisi ile ilgili bazı yaptırımların 10 yıl daha uzatılmasını öngören yasa tasarısı, Temsilciler Meclisinde çoğunluk oyuyla kabul etti. Irak'ın Musul kentinin doğu mahallelerini hedef alan havan saldırısı sonucu 2'si çocuk 6 sivil öldü, 13 sivil yaralandı. 17 Kasım 2016 Filistinlililerin özel mülkü olan arazilere inşa amacıyla el konulmasına imkan tanıyan yasa tasarısının hazırlık okuması onaylandı. İsrail Ordusu'na bağlı birliklerin, askeri tatbikat yapacağı bahanesiyle Batı Şeria sınırları içindeki Ağvar bölgesinde yaşayan 16 Filistinli aileyi tahliye ettiği Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es Sisi'nin, farklı davalardan haklarında hapis kararı verilen veya tutuklu yargılanan 82 genç hakkında af kararı çıkardığı Terör örgütü PKK'nın Suriye uzantısı PYD, Suriye Kürt Ulusal Konseyine bağlı Yekiti Partisi'nin ofisini basarak, yöneticilerini kaçırdı. 18 Kasım 2016 Musul'u IŞİD den kurtarma operasyonunun başlamasından itibaren geçen bir ayda Musul'dan göç edenlerin sayısı 79 bin 192'ye ulaştı. BMGK, Suriye'de kimyasal silah kullanan tarafların tespiti için kurulan BM misyonunun görev süresini bir yıl uzatma kararı aldı. Irak'ın batısındaki Enbar vilayetine bağlı Felluce'de düğün salonunu hedef alan bombalı saldırıda ilk belirlemelere göre, 16 kişinin öldüğü, 30 kişinin de yaralandığı Suriye Türkmen Meclisi Başkanı Dr. Bozoğlan, Telabyad'ta kalan Türkmenlerin PYD baskısı altında olduğunu belirtti. Musul'daki siviller için Türk Kızılayı ve AFAD tarafından gönderilen 108 tırlık insani yardım malzemesi Irak'ın Erbil şehrine ulaştı. Irak'ta Şii milis gücü Haşdi Şabi'nin IŞİD in elindeki Türkmen şehri Telafer'e üç kilometre mesafeye kadar yaklaştığı ve merkeze girmek için hazırlık yaptığı iddia edildi. Irak Savunma Bakanlığı, ABD'den F 16 tipi 4 savaş uçağı teslim alındığını duyurdu. 19 Kasım 2016 Fransa Hükümet Sözcüsü Stephan Le Foll, ülkesinin, ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinden, terör örgütü IŞİD in Suriye'nin Rakka kentindeki üssüne operasyon başlatması çağrısında bulunduğunu açıkladı. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türkiye Pakistan İş Konseyi Başkanı Atilla Yerlikaya, Pakistan'ın 50 milyar dolarlık yatırımla enerji ve lojistik altyapısını yenileyeceğini belirterek, bunun Türk firmalarınca değerlendirilebileceğini söyledi. Haşdi Şabi'den yapılan yazılı açıklamada, Musul'un batısındaki Telafer ile Suriye arasında bağlantı konumunda bulunan imdat yollarının çoğunun kesildiği öne sürüldü. IŞİD in elinden geri alınan Musul'un Başika kasabasındaki Hristiyanlar, iki buçuk yıllık bir

6 aradan sonra terk ettikleri kiliselerine geri dönüp kırılan çan ve haçı değiştirdi. 20 Kasım 2016 Pakistan hava sahasını ihlal ettiği iddia edilen robot helikopter, Keşmir sınırı yakınlarında vuruldu. Suriye ordusuna ait savaş uçaklarının İdlib'de muhaliflerin kontrolündeki ilçe ve beldelerdeki yerleşim yerleri ile okullara saldırı düzenledi. İsrail hükümeti, diplomat Eitan Naeh in Ankara'ya büyükelçi olarak atanmasını onayladı. Musul'un doğusundaki Aden, el İha ve Meşru el Ma mahalleleri terör örgütü IŞİD den kurtarıldığı 21 Kasım 2016 Dünya Sağlık Örgütünden (DSÖ), 250 bin sivilin yaşadığı Suriye'nin Halep kentinin doğusunda faaliyet gösteren hastane kalmadığı açıklandı. Irak'ın kuzeyindeki Musul Valisi Nevfel Hammadi es Sultan, "Musul'u kurtarma operasyonunun ne zaman sona ereceği konusunda şu an net bir tarih yok. Bu tarihin netleşmesi operasyona katılan güçlerin elinde ve askeri plana ne kadar bağlı kaldıklarıyla alakalıdır." dedi. Filistin Dışişleri Bakanlığı, İsrail'in Kudüs'te 7 bin yeni konut inşa etmeye hazırlandığını belirtti. Afganistan'ın başkenti Kabil'de Hazara Şiilerinin gittiği camide düzenlenen bombalı saldırı sonucu 30 kişi öldü, 35 kişi yaralandı. Birleşmiş Milletler (BM), İsrail meclisi Knesset'te Filistinlililerin özel mülkü olan arazilere, inşa amacıyla el konulmasına imkan tanıyan yasa tasarısının son hazırlık okumasının onaylanmasına, "Filistin topraklarının çalınmasına yeşil ışık yaktığı" gerekçesiyle tepki gösterdi. 22 Kasım 2016 Mısır'da, Temyiz Mahkemesinin, darbeyle görevinden uzaklaştırılan ülkenin seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi hakkında verilen "müebbet hapis cezalarından birini" bozduğu Irak ordusunun terör örgütü IŞİD den kurtarmak için operasyonlarını sürdürdüğü Musul kentinde gıda sıkıntısı başladı. 23 Kasım 2016 Haşdi Şabi komutanlarının, IŞİD le savaşmak için Suriye'deki merkezi Rakka'ya kaydıracakları yönünde açıklamalar yaptığı İran dini lideri Hamaney, ABD'nin İran'a uyguladığı yaptırımların uzatılmasının nükleer anlaşmanın ihlali olacağını ve İran'ın buna karşı misillemede bulunacağını söyledi. Irak'ın Musul kentindeki terör örgütü IŞİD militanlarının Suriye ile bağlantısının tamamen kesildiği belirtildi. Irak Türkmen Cephesi Genel Başkanı ve Kerkük Milletvekili Erşat Salihi, Şii milis gücü Haşdi Şabi'nin Musul'un Telafer ilçesine müdahalesinden endişelendiklerini belirtti. 24 Kasım 2016 Terör örgütü DEAŞ, 15 Haziran 2014 tarihinde ele geçirdiği Musul'un Telafer ilçe merkezini elinde tutmaya devam ediyor. Musul'u kurtarma operasyonu kapsamında 23 Ekim tarihinde kentin güney bölgesindeki Kayyara kasabasından Telafer'i kuşatmak için harekete geçen Şii milisler, aradan geçen bir aylık süreden sonra kenti iki bölgeden kuşattı. Irak'ın Babil vilayetinde meydana gelen saldırıda ölü sayısının 55'e yükseldiği

7 Suriye ordusuna ait savaş uçaklarının İdlib ve Halep'te yerleşim yerlerine düzenlediği saldırılarda 10 kişi öldü, 19 kişi yaralandı. 25 Kasım 2016 ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığından (CENTCOM) yapılan yazılı açıklamada, Suriye'nin kuzeyindeki Ayn İsa yakınında el yapımı patlayıcının infilak ettirilmesi sonucu bir Amerikan askerinin kaybettiği Irak'ta hükümetin 2017 bütçe tasarısında emekli ve memur maaşlarından kesinti yapmak suretiyle sayıları 3 milyonu aşan sığınmacılara mali destek arayışı tartışma konusu oldu. 26 Kasım 2016 Kuveyt halkı son 10 yıl içinde yedinci kez meclis seçimleri için sandık başına gitti. Bozoğlan, "Terör örgütü PYD'nin Suriye'de El Bab ve civarında koridor açmak istediğini belirterek, "Hedefini gerçekleştirmek için gerekirse IŞİD ile de anlaşma yapabilir" dedi. Suriye'nin Haseke iline bağlı Tel Temur ilçesinde terör örgütü PYD'ye ait askeri kampta şiddetli patlamalar meydana geldiği Irak meclisinin Şii milis gücü Haşdi Şabi'ye meşruiyet kazandıran tartışmalı yasa tasarısını onayladığı Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve Muttehidun Koalisyonu lideri Usame en Nuceyfi, meclis tarafından onaylanan "tartışmalı" Haşdi Şabi yasasını reddettiklerini bildirdi. 27 Kasım Kasım Salı gününden bu yana İsrail'in çeşitli bölgelerindeki ormanlarda başlayan ve yerleşim alanlarına sıçrayan yangınlar, büyük oranda kontrol altına alındı. Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin Süleymaniye kentine bağlı Çemçemal ilçesindeki Kürdistan Demokrat Partisi binasına kimliği belirsiz kişilerce silahlı saldırı düzenlendi. 28 Kasım 2016 İsrail ordusuna ait savaş uçaklarının, Golan Tepeleri'nin güneyinde yer alan ve terör örgütü IŞİD tarafından kullanıldığı iddia edilen metruk bir BM binasını vurduğu bildirildi İsrail Cumhurbaşkanı Rivlin ve İsrail Başbakanı Netanyahu, Kudüs dahil toplam 13 yerde çıkan yangına müdahale eden Türk Hava Kurumu "Ateş Kuşları" ekibine teşekkür etti. Kuveyt'te resmi sonuçları açıklanan parlamento seçimlerinin ardından hükümet istifasını verdi. Başbakan Şeyh Cabir Mübarek es Sabah, hükümetinin istifasını Beyan Sarayı'nda Kuveyt Emiri Şeyh Sabah Ahmed Cabir es Sabah'a sundu. İsrail'de22 Kasım salı gününden bu yana devam eden yangınlar nedeniyle 125 kişinin yaralandığı, Hayfa'da bin 784 dairenin zarar gördüğü Afganistan'ı, Türkmenistan, Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye üzerinden Avrupa'ya bağlayacak demiryolu hattı açıldı. Türk Kızılayı, Musul'un Başika kasabasının Fazıliye köyündeki sivillere 500 ailelik gıda ve kışlık malzeme yardımında bulundu. Şu ana kadar 128 tır insani yardımda bulunuldu. Irak merkezi hükümeti ile Irak Kürt Bölgesel Yönetimi arasında petrol ihracatı nedeniyle yaşanan krizden dolayı uzun süredir ödenmeyen memur maaşlarının ödeneceği Terör örgütü PYD/PKK'nın, Suriye Kürt Ulusal Konseyi (ENKS) üst düzey yetkililerinden Ced'an Ali'yi Suriye'de alıkoyduğu belirtildi.

8 Bulgaristan'da, ekonomik gerekçelerle ülkedeki Afgan sığınmacıları sınır dışı edilmesi için girişimlerin başlatıldığı 29 Kasım 2016 Filistinli gruplar, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve hükümetinin ülkede çıkan yangınları Filistinlilere karşı provokasyon amaçlı kullandığını ifade etti. ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı, koalisyon güçlerinin Esed rejimi askerlerini vurmasıyla ilgili raporunda, askerleri 'IŞİD hedefi sanarak yanlışlıkla vurduğunu' kabul etti. 30 Kasım 2016 İsrail Savunma Bakanı Avigdor Liberman'ın, Avrupa Birliği'ne, "Türkiye'ye karşı daha sert bir politika yürütme çağrısı yaptığı" iddia edildi. Irak'ın başkenti Bağdat'ta, kasasında ikinci el elbiseler arasına yerleştirilen patlayıcı yüklü bir tır ele geçirildi. Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu Yüksek Müzakere Heyeti Koordinatörü Hicab'ı kabul etti.