Devredilen Sulama Şebekelerinde Performans ı n Değerlendirilmesi: Konya Örne ğ i

Transkript

1 TARIM BILIMLERI DERGISI 1997, 3 (1) Devredilen Sulama Şebekelerinde Performans ı n Değerlendirilmesi: Konya Örne ğ i Belgin ÇAKMAK' Geli ş Tarihi : Özet : Sulama projeleri tüm çabalara ra ğ men hedeflere ula şmay ı engelleyen birtak ım problemlerle kar şı karşıyad ır. Bu durum sulama sistemlerinde performans ı n dü şmesine yol açmaktad ı r. Su kaynaklar ı n ı n k ısıtl ı ve sulama yat ı r ı mlar ı n ı n pahal ı olmas ı sulama pojelerinde performans ı n izleme ve de ğerlendirilmesini önemli k ı lmaktad ı r. Sulama şebekelerinde performans de ğerlendirme çal ışmalar ı ya bir sistemde hedeflerin gerçekle şme düzeyini belirlemek ya da farkl ı sistemlerin performans ı n ı karşı la şt ı rmak için yap ı lmaktad ı r. Bu çal ışmada DSI taraf ı ndan inşa edilen, işletilen ve devredilen IV.Bölge sulamalar ı ndan 501 hektardan daha büyük olan baz ı sulama şebekelerinde sulama sistem performans ı değerlendirilmi ştir. Incelenen şebekelerde su temini oran ı ağı rl ı kl ı ortalama olarak net sulama suyu ihtiyac ı na göre 2.07, toplam sulama suyu ihtiyac ına göre 1.23, a ğı rl ı kl ı ortalama karl ı l ı k oran ı 2.7 ve ortalama sulama oran ı %68' dir. Mali etkinlik oran ı %6-61, tahsilat oran ı da %15-96 olarak belirlenmi ştir. Anahtar kelimeler : Su temini oran ı, karl ı l ık oran ı, mali etkinlik oran ı, sulama oran ı, tahsilat oran ı Assessment of Irrigation System Performance in Transferred Schemes: A Case Study in Konya Abstract: Irrigation projects are faced with some problems preventing to get targets in spite of all efforts. They decrease irrigation system performance. Limited water supply and huge investment requirements for irrigation projects enable to emphasize monitoring and assessment of irrigation system performance. Performance assessment in irrigation schemes is carried out not only to determine achievement level of targets in a system but also to compare performance of different systems. In this study irrigation schemes of the forth regior ı, which are constructed operated and transferred by The State Hydraulic Works, are considered as research material. Irrigation system performance is assessed in some irrigation schemes which are larger than 501 hectares. Water supply ratios are 2.07 as to net irrigation water requirement and 1.23 as to gross water requirement as weighted average in investigated schemes. Average irrigation ratio, weighted average rate of return, financial efficiency ratio and water fee collection ratio are found out respectively as 68%, 2.7, 6-61% and 15-96% in the schemes. Key words Water supply ratio, rate of return, financial efficiency ratio, irrigation ratio, water fee collection ratio. Giri ş Yirmibirinci yüzy ı la girerken dünyada do ğ al dengelerin bozulmas ı n ı n bir sonucu olarak çevrenin a şı r ı kirlenmesi ve atmosferde CO2 oran ı n ı n artmas ı nedeniyle olu şan sera etkisi iklimde olumsuz geli ş meleri beraberinde getirmi ştir. Nüfusa paralel olarak artan g ı da ihtiyac ı da dü şünülürse çe ş itli sektörler aras ı nda kullan ı m aç ı s ı ndan en büyük paya sahip su kaynaklar ı n ı n etkin kullan ı m ı zorunlu olmaktad ı r. Su kaynaklar ı n ı n k ı s ıtl ı olmas ı ve sulama projelerinin büyük yat ı r ı mlar gerektirmesi sulama projelerinde performans ı n izleme ve de ğ erlendirilmesine büyük bir önem kazand ı rmaktad ı r (Small ve Svendsen 1990). Sulama şebekelerinde performans ı n arzu edilen düzeye ç ı kar ı lmas ı suyun hem etkin hem de ekonomik kullan ı lmas ı ile mümkündür (Wolters ve Bos 1989, Skogerboe ve ark. 1980). Böylece ayn ı şebeke yat ı r ı m giderleri ile daha geni ş alan sulanabilecektir. Bir yandan sulanan alanla birlikte sulama şebekesinden yararlanacak çiftçi say ı s ı artarken di ğer yandan çiftçilerin i ş letme giderleri dü şebilecektir (Kara ve ark. 1991). Sulu tar ı m ı geli ştirmek için yap ı lan tüm çabalara ra ğmen hedeflenen düzeylere ula şı lamamaktad ı r. Sulama geli ştirme çal ış malar ı, tesis ve i ş letme masraflar ı n ı n yüksek olmas ı, endüstriyel ve içme suyu kullan ı m ı nedeniyle tar ı mda su kullan ı m ı nı n k ı s ıtlanmas ı ile birlikte i şletme bak ı m ve yönetim ile ilgili organizasyon sorunlar ı ile kar şı kar şı yad ı r. Bu durum sulama sistemlerinde performans ın dü şmesine neden olmaktad ır. Sulama sistemlerinde hedeflere ula şabilmek için bir izleme ve de ğerlendirme sistemine ve uygun performans göstergelerine ihtiyaç vard ı r (Beyribey ve ark.1995). Performans göstergeleri, sulama sistemlerinde yöneticiler taraf ı ndan planlanan hedeflerle gerçekle şen ç ı kt ı lar ı değerlendirmek ya da ara şt ı rmac ı lar taraf ı ndan farkl ı sistemlerin performans ı n ı kar şı la şt ı rmak gibi çe ş itli amaçlar için kullan ı labilir (Rao 1993). Sulama sistem performans ı n ın belirlenmesine yönelik birbiri ile ili şkili olan göstergeler suyun kaynaktan bitki kök bölgesine kadar iletim da ğıt ı m ve uygulama i ş lemlerini içeren su kullan ı m etkinli ğ i; tar ı msal faaliyetleri kapsayan tar ımsal etkinlik ve sulu tar ı m ı n sürdürülebilirli ğ i faaliyetlerini içeren ekonomik, sosyal ve çevresel etkinlik göstergeleri olarak grupland ı r ı labilir. Bu çal ış mada DSI taraf ı ndan in şa, edilen, i şletilen ve devredilen IV.Bölge Sulamalar ı ndarr 501 hektardan daha büyük olan baz ı sulama şebekelerinde 1996 y ı l ı na ili ş kin sistem performans ı belirlenmi ş ve de ğ erlendirilmi ştir. 1 Ankara Üniv. Ziraat Fak. Tar ı msal Yap ı lar ve Sulama Bölümü-Ankara.

2 80 TARIM BILIMLERI DERGISI 1997, Cilt 3, Say ı 1 Materyal ve Yöntem Materyal Materyal olarak IV.Bölgede DS İ taraf ı ndan devredilen ha alan ı n %75'ni kapsayan 13 sulama ünitesi al ı nm ışt ı r (Çizelge 1). Bölgede devredilen 7 sulama ve bunlar içinde kalan 56 sulama ünitesinden 27'si Belediye'ye, 1'ü Köy Tüzel Ki şiliğine, 11' Sulama Birli ğ ine, ve 'ü Kooperatife devredilmi ştir. Sulama şebekelerine ili şkin 1996 y ı l ı nda aylar itibar ıyla şebekeye sapt ı r ı lan su, bitki da ğı l ı m ı, sulama alan ı, sulanan alan, sulama faydas ı, i şletme bak ı m masraflar ı DS İ Genel Müdürlü ğ ü İşletme ve Bak ı m Dairesi Ba şkanl ığı "Devredilen Tesislere ili şkin izleme ve Değerlendirme Raporlarr' kay ıtlar ı ndan; su tüketimi hesaplar ı nda yararlan ı lan meteorolojik veriler ise Meteoroloji Genel Müdürlü ğ ü kay ıtlar ı ndan al ı nm ışt ı r. Yöntem Su temini oran ı (STO), sulama oran ı (SO), karl ı l ı k oran ı (KO), mali etkinlik oran ı (MEO) ve tahsilat oran ı (TO) a şa ğı daki şekilde ve olu şturulan EXCEL hesap tablolar ı yard ı m ıyla hesaplanm ışt ı r (Beyribey ve ark. 1995, Beyribey 1997). Hesaplamalarda izlenen a şamalar Şekil 1'de verilmi ştir. STOK - Şebekeye sapt ır ılan su (m3/halyıl) Şebeke su ihtiyac ı (m 3/ha/p1) Şebekeye sapt ırılan su (m 3/ha/ay) STO e - Şebeke su ihtiyac ı (m 3/ha/ay) STO,= STOt= SO - KO = MEO TO = Şebekeye sapt ırılan su (m3/ha) Net sulama suyu ihtiyac ı (m 3/ha) Şebekeye sapt ırılan su (m 3/ha) Toplam sulama suyu ihtiyac ı (m3/ha) Sulanan alan (ha) Sulama alan ı (ha) Sulama faydas ı (TL/m 3) Yıllık gider (TL/m 3) İşletme bak ın masraft(tl) Tahmin edilen i şletme bak ım ihtiyac ı (TL) Tahsilat (TL) Tahakkuk (TL) Bulgular ve Tart ış ma Ara şt ı rmada materyal olarak al ı nan sulama şebekelerinde 1996 y ı l ı na ili şkin aylar itibar ıyla şebekeye sapt ı r ı lan su dikkate al ı narak Blaney-Criddle yöntemi ile hesaplanan net ve toplam sulama suyu ihtiyac ı na göre ayl ı k ve y ı ll ı k su temini oranlar ı hesaplanm ış, elde edilen sonuçlar Beyribey 1997'de verilen su temini oranlar ı ile karşı la şt ı r ı lm ışt ı r (Çizelge 2). Toplam su ihtiyac ı na göre su temini oran ı n ı n l'e e şit olmas ı ihtiyac ı kar şı layacak düzeyde su sapt ı r ı ld ığı n ı, küçük olmas ı ihtiyaçtan daha az su sapt ı r ı ld ığı n ı, büyük olmas ı ise ihtiyaçtan fazla su verildi ğ ini göstermektedir. Çizelge 2 incelendi ğinde ayl ı k su temini. oran ı değerlerinin sulama mevsiminin ba şlang ı c ı sayilan May ı s ay ı nda oldukça yüksek oldu ğ u, incelenen şebekelerde net su temini oran ı n ın aras ında değ i ştiğ i görülmektedir. Bu durumda May ı s ay ı nda ihtiyaçtan daha fazla suyun şebekeye al ı nd ığı söylenebilir. A ğı rl ı kl ı ortalama net su temini oran ı , toplam su temini oran ı ise ' d ı r. Incelenen sulama şebekelerinde y ı ll ı k net su temini oran ı , toplam su temini oran ı aras ı nda değ i şmektedir. De ğerlendirilen 10 sulaman ı n 7'sinde devirden önceki su temini oranlar ı Beyribey 1997'den al ı narak kar şı la şt ırma yap ı lm ışt ır. Bu 7 sulaman ı n 'ünde su temini oranlar ı devirden önceki su temini oranlar ı n ı n en yüksek de ğerinin alt ı ndad ır. Bu durumda devirden sonra su kullan ı m ı n ı n devir öncesine göre daha etkin oldu ğ u söylenebilir. Değerlendirilen 10 sulamada sulanan alana göre a ğı rl ı kl ı ortalama net su temini oran ı 2.07, toplam su temini oran ı ise 1.23'dür. Hedefienen su temini oran ı n ı n 1 oldu ğu dikkate al ı nd ığı nda, şebekeye %23 fazla su sapt ı r ı ld ığı görülmektedir. Sulama şebekelerinde gereken zamanda ve gerekli miktarda suyun etkin kullan ı m ı n ı sa ğ lamak için fiziksel boyut yan ı nda sosyal boyut da göz önünde bulundurulmal ı, su kullan ı m ı konusunda çiftçiyi bilinçlendirecek tar ı msal yayim çal ışmalar ı na a ğı rl ı k verilmelidir. incelenen sulama şebekelerinde 1996 y ı l ı sonuçlar ı na göre sulama oran ı %1-100 aras ı nda değ i şmektedir. En yüksek sulama oran ı Alakova Pompaj sulamas ı nda %100 olarak belirlenmi ştir. Değerlendirilen 13 şebekenin 8'inde sulama oran ı %70'in üzerindedir. Şebekelerin ortalama sulama oran ı %68 ve DS İ 'ce ışletilen sulama şebekelerinde ise 1996 y ı l ı sulama oran ı ortalamas ı %56'd ı r (Anonymous 1996) (Çizelge 3). Sulama ş ebekelerinde devirden sonra çiftçi kat ı l ı m ı n ı n sonucu olarak sulama oran ı nda bir art ış sa ğland ığı söylenebilir. Ekonomik etkinlik aç ısı ndan de ğerlendirmede karl ı l ı k oran ı, mali etkinlik oran ı, mali yeterlilik oran ı ve tahsilat oran ı gösterge olarak al ı nm ışt ı r. Karl ı l ı k oran ı değ erleri incelenen şebekelerde aras ı nda değ i ş mektedir (Çizelge ). Bu değerler 10 y ı ll ı k ortalama karl ı l ı k oran ı de ğerleri ile kar şı la şt ı r ı l ı rsa devirden sonra yaln ız Ulu ı rmak Sulamas ında karl ı l ı k oran ı nda belirgin bir art ış sa ğ land ığı ; di ğer sulama ş ebekelerinde ise aras ı nda de ğ i şen bir azalma meydana geldi ğ i görülmektedir. Değerlendirilen şebekelerde mali etkinlik oran ı Çizelge 5'de verilmi ştir. Mali etkinlik oran ı n ı n %100'e e şit olmas ı şebekede i ş letme-bak ı m ihtiyac ı n ı n tam olarak

3 ÇAKMAK, B. "Devredilen sulama şebekelerinde performans ı n değerlendirilmesi. Konya örne ğ i 81 Sulama Sistem Performans ı n ı n De ğerlendirilmesi Sulama Alan ı Veri Dosyas ı Meteoroloji Veri Dosyas ı ı Bitki Veri Dosyas ı Ekonon ıi Veri dosyas ı Sulama alan ı (ha) S ıcakl ık ("C) Geli şme dönemi (gün) Projesiz verim Sulanan alan (ha) Ya ğış (inm) Bitki katsay ısı (kc) Projeli verim Sapt ır ılan su (n ı /ha) Gündüz saatleri Ekim tarihi Birim fiyat Enlem derecesi lasat tarihi Sulama faydas ı Bitki da ğı l ımı (%) Faiz amortisman İşletme ve bak ım BLANEY-CR İ DDLE YÖNTEMI Bitki Su Tüketimi (n ım) Sulama Suyu Ihtiyac ı (ın'/i ıa) Su Kullan ım Göstergeleri HESAP TABLOSU (MS-EXCEL) Ekonomik, Sosyal ve Çevresel Etkinlik Göstergeleri Su TeminiOran ı [--- Ayl ık Su Temini Oran ı Ta ı m ısa Etkinlik Göste -geleni Karl ıhk Oran ı Mali Etkinlik Oran ı Net Su Temini Oran ı itophin Su "femini Oran ı Tahsil-d Oran ı Şekil 1. Sulama sistem performans ı n ı n de ğerlendirilmesinde izlenen a şamalar

4 82 TARIM BUK/ILERI DERGISI 1997, Cilt 3, Say ı 1 Çizelge 1. Sulama şebekelerinin özellikleri Sulaman ı n ad ı Onitenin ad ı Devralan kurum/örgüt Devir tarihi Sulama alan ı (ha) Akkaya Akkaya Belediye Alakova Pompaj Alakova Kooperatif Alt ı napa Altinapa Belediye Cihanbeyli Göleti Cihanbeyli Göleti Belediye Sumra Çumra 1.ve 2. Esas Simi-Alkaran Sulama Birli ğ i Çumra Ova Sulama Birli ğ i Gevrekli Gevrekli Sulama Birli ğ i Gödet Gödet Sulama Birli ğ i Alg ı n Ovas ı Ilg ı n Sulama Birli ğ i Ilgin-Atlant ı Atlant ı Sulama Birli ğ i Köşkp ı nar ı Kemerhisar Belediye Ulu ı rmak Sa ğ Sahil Sulama Birli ği Ulu ı rmak Sol Sahil Sulama Birli ğ i Çizelge 2. IV.Bolgede devredilen sulama şebekelerinde su temini oran ı Sulama ad ı Devirden sonra (1996) Devirden önce ( ) Su temini oran ı (STO,,) Su temini oran ı (STO,) Su temini oran ı net Su temini oran ı toplam Su temini oran ı * May ı s Haziran Temmuz A ğ ustos Eylül Ekim STO, STO t STO STO, Akkaya** Alakova P Alt ı napa Cihanheyli (-; ** Çumra Ova O Gevrekli Gödet Ilg ı n Ilg ı n-atlant ı Köşkp ı nal.** Ulu ı rmak Sa ğ S Ulu ı rmak Sol S ,7 A ğı rl ı kl ı ortalama * Beyribey 1997'den al ı nm ışt ı r. ** Ş ebekeye al ı nan su ölçülmemi ştir.

5 ÇAKMAK, B. "Devredilen sulama şebekelerinde performans ı n değerlendirilmesi : Konya örne ğ i" 83 Çizelge 3. Sulama şebekelerinde sulama oran ı Sulama ad ı Devralan Sulama alan ı Sulanan alan Sulama oran ı kurum/örgüt (ha) (ha) ok) Devirden Önce Devirden Sonra Akkaya Belediye Alakova P. Kooperatif Alt ı napa Belediye Cihanbeyli G. Belediye Çumra Sulama Birli ğ i Ova Sulama Birli ğ i Gevrekli Sulama Birli ğ i Gödet Sulama Birli ğ i Ilg ı n Sulama Birliği Ilg ı n-atlant ı Sulama Birli ğ i Köşkp ı nar Belediye Ulu ı rmak Sağ S. Sulama Birliği Ulu ı rmak Sol S. Sulama Birli ğ i Çizelge. Sulama şebekelerinde karl ı l ı k oran ı Sulaman ı n ad ı Akka a** Alakova P Alt ı na a Cihanbe Ii G umra Ova Gevrekli Gödet n ı n-atlant ı Kö k nar** Ulu ırmak Sa. S. Ulu ı rmak Sol S A ı rl ı kl ı ortalama Hektara verilen su m 3/ha Y ı ll ı k gider 103TUha Sulama faydas ı TL/m 3 D = B/Al_ Y ı ll ı k gider Karl ı l ı k oran ı TUm 3 E = C/A * Beyribey 1997'den al ı nm ışt ı r. ** Yeterli veri bulunmamaktad ı r. Çizelge 5. Sulama şebekelerinde mali etkinlik oran ı Sulama ad ı Sulama alan ı (ha) I şletme-bak m masraf ı (10 9TL) *Tahmin edilen ışletme-bakim masraf ı (10 3TL) Mali etkinlik oran ı (%) **Mali etkinlik oran ı ort. (%) ( ) (A) (B) (C)=(A/B) Akkaya Alakova P Alt ı napa Cihanbeyli G Çumra 3782 Ova Gevrekli Gödet Ilg ı n Ilgin-Atlant ı Köşkp ı nar Ulu ı rmak Sa ğ S Ulu ı rmak Sol S * Yat ı r ım bedelinin %1 5'i al ı nm ışt ı r. ** Beyribey 1997'den al ı nm ışt ı r. karşı land ığı n ı, %100'den küçük olmas ı ihtiyac ı n karşı lanamad ığı n ı, %100'den büyük olmas ı da şebekeye ihtiyaçtan daha fazla masraf yap ı ld ığı n ı göstermektedir. Materyal olarak al ı nan 13 sulama şebekesinin 12'sinde mali etkinlik oran ı değerlendirilmi ş ve büyük bir bölümünde mali etkinlik oran ı %50'nin alt ı nda bulunmu ştur. Bu durumda devirden sonra şebekelerde i ş letme-bak ı m faaliyetlerine ihtiyac ı n alt ı nda pay ayr ı ld ığı söylenebilir. Sulama şebekelerinde tahsil edilen su ücretinin toplanma yüzdesini ifade eden tahsilat oran ı incelenen şebekeler için Çizelge 6'da verilmi ştir. Devirden önce yasalarda bulunan baz ı k ı s ıtlamalar yan ı nda su ücretinin

6 8 TARIM BILIMLERI DERGISI 1997, Cilt 3, Say ı 1 Çizelge 6.Sulama şebekelerinde tahsilat oranlar ı Sulama ad ı Tahsilat şekli Tahsilat zaman ı Tahakkuk (10 9TL) Tahsilat (10 9TL) Tahsilat oran ı (%) Akkaya Peşin Sulamay ı takip eden ay Alakova P. Taksitle May ıs-şubat-mart Alt ınapa Peşin 2 ay 15 gün.0 3,5 88 Cihanbeyli G. Pe şin Ekim çurnra Peş in Ova Peş in 15 A ğustos 15 Ekim Gevrekli Peşin 1Kas ı m Şubat Gödet Peşin-Taksitle %50 bir ay içerisinde, %50 Ekim sonu Ilg ı n Taksitle 1 Ağustos Mart Ilgin-Atlant ı Peşin-Taksitle Ağustos, A ğustos-mart Köşkp ı nar Taksitle Aral ı k sonu Ulu ırmak Sağ Peşin S. Ulu ı rmak Sol S. Peşin 1 A ğustos-30 Eylül birim alan üzerinden al ı nmas ı tahsilat oran ı n ı n hedeflenen düzeylerde gerçekle ş mesini önlüyordu. Su ücretlerinin zaman ı nda toplanmas ı ve i ş letme-bak ı m faaliyetlerinin etkin bir ş ekilde yerine getirilebilmesi için kat ı l ı mc ı sulama yönetimi bir çözüm olarak gündeme getirilmi şti. Çünkü tahakkukun yakla şı k %10'u tahsil edilebiliyordu (Anonymous 1993). Bu çal ış mada incelenen şebekelerde görüldü ğ ü gibi devirden sonra tahsilat oran ı yükselmi ştir. De ğerlendirilen toplam 11 sulamada %15-96 aras ı nda de ğ i ş mektedir. Alakova Pompaj, Ilg ın Ovas ı, Ilg ı n-atlant ı ve Gevrekli Sulamalar ı nda ise tahsilat oran ı %50'nin alt ı ndad ı r. Şebekeler itibar ı yla tahsilat oran ı incelendi ğ inde, tahakkukun peşin olarak tahsil edildi ğ i şebekelerde tahsilat oran ı Gevrekli Sulamas ı d ışı nda %67-88 aras ı nda de ğ i ş mektedir. Ara şt ı rma sonuçlar ı dikkate al ı nd ığı nda devredilen şebekelerde devir öncesine göre baz ı olumlu geli ş meler olmas ı na ra ğ men devrin ilk y ı llar ı nda birtak ı m sorunlarla karşı la şı lmaktad ı r. Bunlardan en önemlisi su ücretlerinin hacim esas ı na göre belirlenememesi ve bunun sonucu olarak etkin su kullan ı m ı n ı n sa ğ lanamamasid ı r. Ayr ı ca baz ı şebekelerde ana sistemde dahi su ölçüm tesisi bulunmad ığı ndan ş ebekeye al ı nan su ölçülememekte ve su ı sraf ı meydana gelmektedir. İ yi performans yaln ız elde edilen üretimin yüksek olmas ı de ğil, ayn ı zamanda kaynaklar ı n da etkin kullan ı lmasi demektir (Murray-Rust ve Snellen 1993). Bu nedenle sulama şebekelerinde devirden sonra da performans ı n izleme ve de ğ erlendirilmesi büyük bir önem ta şı maktad ı r (Biswas 1990, Svendsen ve Vermillion 199). Sürdürülebilir bir performansa ula ş mak ancak etkin bir izleme ve de ğ erlendirme sistemi ile mümkündür ( Ş ekil 2). Gelecekteki performans de ğ erlendirme çal ış malar ı i ş letme-bak ı m faaliyetleri yan ı nda çevresel ve sosyal konular ı da kapsayacak şekilde düzenlenmelidir. Böylece sulu tar ı mda sürdürülebilirli ğ i sa ğ layacak performansa a ğı rl ı k veren bir yönetim sistemi olu şacakt ı r.

7 ÇAKMAK, B "Devredilen sulama şebekeierinde performans ı n değerlendirilmesi Konya örne ğ i" 85 Performans Göstergelerinin seçimi Veri Toplama Analiz ve Yorum Fl Son ınlar ın Stralanmas ı T ( Amaçlar ın Gözden Geçirilmesi v öncelikli Sorunlar ı n Belirlenmesi Analiz ve Yorum Son ınlar ı n Öncelik S ıras ı na Dizilmesi öncelikli Sorunlar İçin Alternatif Çözümlerin Belirlenmesi Analiz ve Yorum tl ygun Çözümlerin Seçimi Uygulama Plan ın ı n I laz ırlanmas ı ilgi Gruplar ını n Belirlenmesi izleme ve De ğerlendirme Şekil 2. Sulama performans ı n ın değerlendirilmesi

8 86 TARIM BILIMLERI DERGISI 1997, Cilt 3, Say ı 1 Kaynaklar Anonymous, Türkiye'de Sulu Tar ım Yat ı r ımlar ına Çiftçi Kat ı l ım ı ve Geri Ödeme (Çukurova Örne ğ i), 39s. Adana. Anonymous, Devredilen Sulama Şebekelerine Ait izleme ve Değerlendirme Raporlar'. DSI I şletme ve Bak ı m Dairesi Kay ıtlar ı. Beyribey, M.,Girgin, I., Aküzüm, T., Baiaban, A.ve Çakmak, B Sulama Sistemlerinde Performans De ğerlendirmede Bir Yakla şım. 5.Ulusal Kültürteknik Kongresi Bildirileri,s.69-79, Antalya. Beyribey, M Devlet Sulama Şebekelerinde Sistem Performans ının Değerlendirilmesi. A.Ü.Ziraat Fakültesi Yay ı nlar ı (Bask ıda), Ankara. Beyribey, M., Erdo ğan, F.C., Çakmak, B. ve Aküzüm, T Kat ı l ımc ı Sulama Yönetimi ve Sulama Birliklerinde Sistem Performans ı n ın Değerlendirilmesi. 6. Ulusal Kültürteknik Kongresi Bildirileri (Bask ı da), Bursa. Biswas, A.K Monitoring and Evaluation of Irrigation Projects. Journal of Irrigation and Drainage Engineering 116(2): Çakmak, B. ve Aküzüm, T Konya-Çumra Sulamas ı nda Su Da ğıt ım ve Kullan ım Etkinli ğ i. Tr.J. of Agriculture and Forestry 20(1996): , Ankara. Kara, M., Ş imşek, H. ve Çiftçi, N Orta Anadolu'da Sulama ve Verimlilik. Orta Anadolu'da Tar ı m ı n Verimlilik Sorunlar ı Sempozyumu, Milli Prodüktivite Yay ı nlar ı 0, s.5-63, Ankara. Murray-Rust, D.H. ve Snellen, W.B lrrigation System Performance Assessment and Diagnosis. International Irrigation Management Institute, 18p. Colombo, Sri Lanka. Rao, P.S Review of Selected Literature on Indicators of Irrigation Performance. International Irrigation Management Institute, 75p. Colombo, Sri Lanka. Skogerboe,G.V., Bardin, W.J. ve Walker, W.R Advances in Operation, Maintenance and Rehabilitation of Irrigation Delivery Systems. lrrigation Challenges of the 80's. ASAE St. Joseph, Michigan. Small, L.E. ve Svendsen, M A Framework for Assessing Irrigation Performance. Irrigation and Drainage Systems : Svendsen, M. ve Vermillion, D.199. Irrigation Management Transfer in the Columbia Basin, Lessons and International lmplications. International Irrigation Management Institute, 9p. Colombo, Sri Lanka. Wolters,W ve Bos, M.G Development in Irrigation Performance Assessment. lmproved Irrigation System Performance for Sustainable Agriculture, Proceedings of the Regional Workshop Organized by FAO in Bangkok, Thailand October 1990, p , Rome.