Yard. Doç. Dr. Kemal KOÇAK

Transkript

1 ÖNSÖZ Bir bilim alanı ve bir sistem olarak eğitimde araştırma ve incelemeyi gerektiren, çözüm bekleyen birçok sorun bulunmaktadır. Eğitimi bilimsel yönden güçlendirmek ve sistem olarak etkili kılabilmek için, öncelikle sorunların bilinmesi, tanımlanması ve çözümleri için gerekli tedbirlerin alınması zorunludur. Eğitim sisteminin belirli bir dönemde karşılaştığı sorunlar, o döneme ait bir takım şartlar; siyasî, sosyal, ekonomik ve kültürel faktörlerin etkisiyle meydana geldiği gibi bunlar geçmiş ve gelecek dönemlerle de ilişkili bulunmaktadır. Bu sebeple eğitim sistemindeki sorunlara ilişkin inceleme ve değerlendirmelerin tarihî bir perspektif içinde ve değişik yönlerden ele alınması gereklidir. Günümüzde, bütün eğitim politikalarında, eğitim - öğretim kurumlarının ihtiyaç duyduğu ideal eğitimin nasıl gerçekleştirilebileceği konusu tartışılmaktadır. Gelişme ve değişmeler ışığında çağın şartlarına uygun olarak, eğitimin dayandığı teorik temeller yeniden değerlendirilmekte, program, yöntem ve süreçlerde yenilikler yapılmaktadır. Son zamanlarda, ülkemizde olduğu gibi birçok ülkenin eğitim sistemlerinde köklü değişiklikler yapılması da bu görüşü doğrulamaktadır. Ülkemizde, eğitim yönetimi ve denetimi alanında birçok araştırma yapılmıştır. Ancak, eğitim-öğretim uygulamalarının odak noktasını oluşturan öğretim programlarının değerlendirilmesi ve eğitim araçları ( ders kitapları )nın niteliklerinin eğitime katkısıyla ilgili araştırmalara büyük bir ihtiyaç duyulmaktadır. Ülkemizin sosyal, ekonomik, kültürel ve politik farklılığından etkilenen vatandaşlarımızı, Devleti, ülkesi ve milletiyle bir bütünlük te birleştirmeyi gerçekleştirmek için kurulan ilköğretim kurumlarının varlığını sürdürmesi ve etkili olması, amaçlarını gerçekleştirme derecesi ile orantılıdır. İlköğretim kurumları var oluş sebebi olan amaçlarının gerçekleşme derecesini bilmek ve sürekli takip etmek mecburiyetindedir. Bu araştırmada İlköğretim Okulu 7 nci Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Kavramlarının 8 inci Sınıf Öğrencilerince Kazanılmışlık Düzeyi üzerinde durulmuştur. Çünkü kavramlar, bir konu alanında özel anlam taşıyan kelimelerdir. Kavramlar, bilim dalının, dersin ya da konu alanının temel ögeleridir ve bu kavramların bilinmesi gereklidir. Öğretmen, işleyeceği dersin amaçlarına ulaşması için o derste öngörülen kavramları öncelik sırasına göre vermelidir. Eğer öğretim programında öngörülen konuların kapsadığı kavramlar kazandırılmazsa; öğrencilerin, daha üst düzeydeki amaç/davranışlara ulaşmaları mümkün olamaz. Bu yüzden öğrencilerin, kavramları iyice öğrenmeleri, sorulduğunda hatırlamaları, örnek verebilmeleri ve değişik durumlarda kullanabilmeleri gerekmektedir. Bu araştırma sonucunda kavramlarının kazanılmışlık düzeyinin tespiti ile eksik ve yanlışlar görülebileceğinden, kavramların daha iyi kazandırılması sağlanabilir. Bu araştırma, ilköğretim okulu 7 nci sınıf öğrencilerine sosyal bilgiler dersinde öngörülen kavramların, bundan sonra daha sistemli kazandırılması çalışmalarına ışık tutması açısından önemlidir. Araştırma ile ilköğretim okulu 7 nci sınıf sosyal bilgiler dersi kavramlarının anlama, seçip işaretleme, örnekleme, eşleştirme, tamamlama bakımından 8 inci sınıf öğrencilerince ne derecede kazanıldığını saptamak; kavramlarının kazanılmasında, eğitim araçlarından ilköğretim okulu 7 nci sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında öğrencileri zorlayan etkenleri saptamak; kavramların kazanılmasında anlama, seçip işaretleme,örnekleme, eşleştirme, tamamlama ve ders kitaplarının niteliklerine yönelik program ve ders kitabı hazırlama, geliştirme konularında önerilerde bulunmak amaçlanmıştır. Bu konuda, Kastamonu il merkezinde öğretim yılında eğitim öğretime açık bulunan Abdülhakhamit, Ali Fuat Darende, Atabey, Atatürk, Candaroğulları, Ceritoğlu, Cumhuriyet, Darebde, Gazipaşa, Hisarardı, İsfendiyarbey, Kırkçeşme, Kuzeykent, Mehmet Akif Ersoy, Merkez, Sepetçioğlu, Şehit Şerife Bacı, Vali Aydın Arslan, Yldırım Bayezit, Yirmiüçağustos ilköğretim okullarında öğrenim gören 545 sekizinci sınıf öğrencisine İlköğretim Okulu 7 nci Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Kavramlarının Kazanılmışlık Düzeyi adlı başarı testi uygulanmıştır. Başarı testi ile Bölge, Lonca, Kapitülasyon, Bölüm, Şahi, Reform, Baharat Yolu, Nazır, Kızılay, İpek Yolu, Sanayi İnkılâbı, KEİ, Plâto, TEMA, Nizam-ı Cedit, Şehzade, Lala, Yurt, Heyelan, Lâle Devri kavramları tanıma; Yöre, Veziriazam, Hümanizm, Strateji, FAO, Panslavizm, Pasifik, UNICEF, NATO, Aydınlanma Çağı, Beylerbeyi, Grejuva, Yeşilay, Keşif, IMF, UNESCO, Divan, İttifak, İradıcedit, Rönesans kavramları anlamını bilme; Vatan, Jeopolitik, Kapitülasyon, Coğrafî Keşifler, Islahat, Meşrutiyet, İhtilâl, Minyatür,

2 Divanıhümayun, Özerk, NATO, AB, TÜRKSOY kavramları seçip işaretleme; Bölüm, Irmak, Maki, Hristiyanlık, Savaş, Lâiklik, Medrese, Cephe, Antlaşma, Ülke, Komşu Ülke kavramları seçip işaretleme-örnekleme; Körfez, Yarımada, Boğaz, Rönesans, Şeyhülislâm, Şövalye, Kaptanıderya, Sipahi kavramları seçip işaretleme-tanıma-örnekleme; Derebeyi kavramı seçip tamamlama; Bölge-Bölüm, Kurucu-Ordu, Ülke-Başkent kavramları eşleştirme; Alüvyon, Endüstri, Heyelan, Jeopolitik, Nüfus, Turunçgil, Karstik, Propaganda, Strateji, Kapitülasyon, Protokol, Antlaşma, Şövalye, Prenslik, Bizans, Tebaa, İttifak, Mezhep, Terakki, Panslavizm, İtilâaf, Matbaa, Tanzimat, Ortodoks, Burjuva, Müttefik, İstanbul kavramları yazım(imlâ) doğru/yanlış davranışlarının gerçekleşmesi bakımından sınanmıştır. Veri toplama aracı, başarı testinde yer alan soruların alan kapsama yeterliliği, kullanılan kavramların ve soru biçimlerinin anlaşılabilirliği bakımından tarihleri arasında Kastamonu il merkezindeki birden fazla 8 inci sınıf şubesi bulunan Ali Fuat Darende, Candaroğulları, Gazipaşa, Merkez, Şehit Şerife Bacı, Vali Aydın Arslan ve Yirmiüçağustos ilköğretim okullarında öğrenim gören sekizinci sınıf öğrencilerine uygulanarak denenmiş; tarihleri arasında Kastamonu Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği 4 üncü sınıf öğrencilerinden oluşan araştırma gruplarınca, Kastamonu il merkezindeki örneklem ( Abdülhakhamit, Ali Fuat Darende, Atabey, Atatürk, Candaroğulları, Ceritoğlu, Cumhuriyet, Darende, Gazipaşa, Hisarardı, İsfendiyarbey, Kırkçeşme, Kuzeykent, Mehmet Akif Ersoy, Merkez, Sepetçioğlu, Şehit Şerife Bacı, Vali Aydın Arslan, Yıldırım Bayezit, Yirmiüçağustos ) ilköğretim okullarında öğrenim gören 545 sekizinci sınıf öğrencisine uygulanmıştır. Toplanan başarı testleri, kavramların hangi düzeyde kazanıldığını belirlemek amacıyla frekans dağılımı itibariyle % 0-44 arasındaki beklentiler Başarısız, % arasındaki beklentiler Geçer, % arasındaki beklentiler Orta, % arasındaki beklentiler İyi, % arasındaki beklentiler Pekiyi düzeyde grubun beklentileri ya da karşı tarafın beklentisinin benimsenmesi olarak tanımlanmıştır. Elde edilen sonuçlar bu sınırlar içinde değerlendirilip yorumlanmıştır. Araştırma, üç bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölümde Araştırmanın Tanımı, Amaç ve Kapsamı, ikinci bölümde Bulgular ve Yorumlar, üçüncü bölümde, kavramların kazanılmasında anlama, seçip işaretleme,örnekleme, eşleştirme, tamamlama ve sosyal bilgiler dersinde kavramların kazanılmasında karşılaşılan güçlüklerin giderilmesine yönelik program ve ders kitabı hazırlama, geliştirme konularında Sonuç ve Teklifler e yer verilmiştir. Araştırmanın gerçekleşmesinde desteğini esirgemeyen Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. A. Azmi YETİM e, araştırma aracının çoğaltılmasında desteğini örnek davranışlarıyla sergilemekten yılmayan Fakültemiz Sekreteri Serdar SAFRAN a, iş birliği anlayışını esirgemeyen Fakültemiz İlköğretim Bölümü Başkanı Yard. Doç. Dr. Emin BAYDİL, Sosyal Bilgiler Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı Yard. Doç. Dr. Bilgin Ünal İBRET, Sınıf Öğretmenliği Ana Bilim Dalı Başkanı Yard. Doç. Dr. Muharrem AVCI ve Araştırma Görevlisi Cevdet YAKUPOĞLU ile Sosyal Bilgiler Eğitimi Ana Bilim Dalı Araştırma Görevlisi M. Serhat YILMAZ a, araştırma aracının hazırlanması, sınanması ve uygulanmasında Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi, Özel Öğretim Yöntemleri II derslerini almakla birlikte öğrendiklerini bilimsel bir araştırma yaparak sınama istek ve başarısını gösteren Sosyal Bilgiler Eğitimi Ana Bilim Dalı 4/A-B sınıfı öğrencilerine, Kastamonu İl Millî Eğitim Müdürlüğü yönetici ve emeği geçen personeli ile ilköğretim müfettişlerine, araştırmanın gerçekleşmesinde engin anlayışı, fikir ve görüşleriyle katkıda bulunan 19 Mayıs Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Dursun Ali AKBULUT a, Selçuk Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Nuri KÖSTÜKLÜ ye, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi öğretim üyelerinden Prof Dr. Refik TURAN a, emek veren ilköğretim okulu yönetici, sınıf ve sosyal bilgiler öğretmenlerine teşekkür eder, çalışmalarında başarılar dilerim. Kastamonu, Mayıs 2004 ii Yard. Doç. Dr. Kemal KOÇAK Kastamonu Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi

3 iii İ Ç İ N D E K İ L E R ÖNSÖZ...i-ii İÇİNDEKİLER...iii TABLOLAR LİSTESİ...ıv-x B İ R İ N C İ B Ö L Ü M ARAŞTIRMANIN TANIMI, AMAÇ ve KAPSAMI I. PROBLEM II. ARAŞTIRMANIN AMACI.3 III. ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ.3 IV. PROBLEM CÜMLESİ..3 V. ALT PROBLEMLER. 3-4 VI. VARSAYIMLAR... 4 VII. SINIRLILIKLAR... 4 VIII. IX. TANIMLAR.. 4 İLGİLİ LİTERATÜR Tezler Kitaplar ve Makaleler Kitaplar Makaleler.7 X. ARAŞTIRMA YÖNTEMİ Araştırmanın Modeli Evren ve Örneklem 7 3. Verilerin Toplanması Verilerin Analizi İ K İ N C İ B Ö L Ü M II. BULGULAR ve YORUMLAR Ü Ç Ü N C Ü B Ö L Ü M III. SONUÇ ve TEKLİFLER E K L E R 1. Araştırma Anket Formu ( İlköğretim Okulu 8 inci Sınıf Öğrencisi ) 2. Kastamonu Valiliği(Millî Eğitim Müdürlüğü)nin tarih ve B.08.4.MEM (500)/9210 sayılı Valilik Oluru

4 iv TABLOLAR LİSTESİ TABLO 1.1 BÖLGE KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE TANINMA/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ 14 TABLO 1.2 ŞAHİ KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE TANINMA/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ 15 TABLO 1.3 KIZILAY KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE TANINMA/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ 16 TABLO 1.4 PLÂTO KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE TANINMA/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ 17 TABLO 1.5 LALA KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE TANINMA/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ 18 TABLO 1.6 LONCA KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE TANINMA/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ 19 TABLO 1.7 REFORM KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE TANINMA/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ 20 TABLO 1.8 İPEK YOLU KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE TANINMA/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ 21 TABLO 1.9 TEMA KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE TANINMA/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ 22 TABLO 1.10 YURT KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE TANINMA/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ 23 TABLO 1.11 KAPİTÜLASYON KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE TANINMA/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ 24 TABLO 1.12 BAHARAT YOLU KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE TANINMA/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ 25 TABLO 1.13 SANAYİ İNKILÂBI KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE TANINMA/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ 26 TABLO 1.14 NİZAM-I CEDİT KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE TANINMA/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ TABLO 1.15

5 HEYELAN KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE TANINMA/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ 28 TABLO 1.16 BÖLÜM KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE TANINMA/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ 29 TABLO 1.17 NAZIR KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE TANINMA/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ 30 TABLO 1.18 KEİ KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE TANINMA/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ 31 TABLO 1.19 ŞEHZADE KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE TANINMA/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ 32 TABLO 1.20 LÂLE DEVRİ KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE TANINMA/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ 33 TABLO 1.21 VERİLEN KAVRAMLARIN İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE TANINMA/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ 34 TABLO 2.1 YÖRE KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE ANLAMININ BİLİNME/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ..35 TABLO 2.2 FAO KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE ANLAMININ BİLİNME/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ..36 TABLO 2.3 NATO KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE ANLAMININ BİLİNME/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ..37 TABLO 2.4 YEŞİLAY KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE ANLAMININ BİLİNME/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ..38 TABLO 2.5 DİVAN KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE ANLAMININ BİLİNME/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ..39 TABLO 2.6 VEZİRİAZAM KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE ANLAMININ BİLİNME/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ..40 TABLO 2.7 PANSLAVİZM KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE ANLAMININ BİLİNME/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ..41 TABLO 2.8 AYDINLANMA ÇAĞI KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE ANLAMININ BİLİNME/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ...42 TABLO 2.9 v

6 KEŞİF KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE ANLAMININ BİLİNME/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ vi TABLO 2.10 İTTİFAK KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE ANLAMININ BİLİNME/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ..44 TABLO 2.11 HÜMANİZM KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE ANLAMININ BİLİNME/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ..45 TABLO 2.12 PASİFİK KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE ANLAMININ BİLİNME/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ.. 46 TABLO 2.13 BEYLERBEYİ KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ TABLO 2.14 IMF KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE ANLAMININ BİLİNME/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ..48 TABLO 2.15 İRADICEDİT KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE ANLAMININ BİLİNME/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ..49 TABLO 2.16 STRATEJİ KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE ANLAMININ BİLİNME/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ..50 TABLO 2.17 UNICEF KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE ANLAMININ BİLİNME/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ..51 TABLO 2.18 GREJUVA KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE ANLAMININ BİLİNME/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ TABLO 2.19 UNESCO KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE ANLAMININ BİLİNME/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ..53 RÖNESANS KAVRAMININ İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE ANLAMININ BİLİNME/KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ..54 TABLO 2.21 VERİLEN KAVRAMLARIN İLKÖĞRETİM OKULU 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE ANLAMININ BİLİNME /KAZANILMIŞLIK DÜZEYİ.55 TABLO 3 ANKARA ŞEHRİNİN YER ALDIĞI BÖLÜM Ü SEÇİP İŞARETLEME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI TABLO 4 BÖLGE-BÖLÜM KAVRAMLARINI EŞLEŞTİRME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI

7 vii TABLO 5 HARİTADA GÖSTERİLEN AKARSU ÖRNEKLERİNİ BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP İŞARETLEME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..58 TABLO 6 VERİLEN BİR DİZİ KAVRAM ARASINDAN YANLIŞ OLANLARI SEÇİP GÖSTERME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..59 TABLO 7 HARİTADA GÖSTERİEN KÖRFEZ, YARIMADA, BOĞAZ KAVRAMLARINI ÖRNEKLERİYLE EŞLEŞTİRME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..60 TABLO 8 HARİTADA GÖSTERİEN ÖRNEKLERİYLE MAKİ KAVRAMINI EŞLEŞTİRME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI TABLO 9 TANIMI VERİLEN VATAN KAVRAMINI BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP İŞARETLEME KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..62 TABLO 10 TANIMI VERİLEN JEOPOLİTİK KAVRAMINI BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP İŞARETLEME KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..63 TABLO 11 TANIMI VERİLEN AYRICALIK KAVRAMININ EŞ ANLAMLISINI BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP İŞARETLEME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..64 TABLO 12 VERİLEN BİR DİZİ KAVRAM ( KAPİTÜLASYON, PRENSLİK, BİZANS, İTTİFAK ) ARASINDAN YAZIMI YANLIŞ OLANLARI SEÇİP İŞARETLEME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI...65 TABLO 13 VERİLEN TANIMIN BOŞ BIRAKILAN YERİNE İLGİLİ DEREBEYİ KAVRAMINI SEÇİP KOYMA KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..66 TABLO 14 VERİLEN BİR DİZİ KAVRAM ARASINDAN MEZHEP OLMAYANI SEÇİP İŞARETLEME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..67 TABLO 15

8 TANIMI VERİLEN COĞRAFÎ KEŞİFLER KAVRAMINI BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP İŞARETLEME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..68 viii TABLO 16 SANAYİ İNKILÂBI SONUCUNDA YAŞANMAYAN GELİŞME ( LÂİKLİK ) KAVRAMINI BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP İŞARETLEME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI...69 TABLO 17 HARİTADA GÖSTERİLEN OSMANLI DEVLETİNİN KATILDIĞI SAVAŞ LARI OLUŞ TARİHLERİNE GÖRE BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP İŞARETLEME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI...70 TABLO 18 TANIMI VERİLEN YENİLİK KAVRAMININ EŞ ANLAMLISINI ( ISLAHAT ) BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP İŞARETLEME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI TABLO 19 MEDRESE KAVRAMINI BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP İŞARETLEME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..72 TABLO 20 KURUCU-ORDU EŞLEŞTİRMESİNDE YANLIŞ OLANI BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP İŞARETLEME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..73 TABLO 21 YAZIMI YANLIŞ OLARAK VERİLEN KAVRAMLARI ( PANSLAVİZM, MATBAA, ORTODOKS, İSTANBUL ) BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP GÖSTERME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..74 TABLO 22 HARİTADA GÖSTERİEN BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI NDA OSMANLI DEVLETİ NİN SAVAŞTIĞI CEPHE LERİ BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP İŞARETLEME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..75 TABLO 23 TANIMI VERİLEN MEŞRUTİYET KAVRAMINI BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP İŞARETLEME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..76 TABLO 24 TANIMI VERİLEN İSYAN KAVRAMINI BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP İŞARETLEME KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..77 TABLO 25

9 HARİTADA GÖSTERİLEN KARLOFÇA ANTLAŞMA SI İLE KAYBEDİLEN YERLERDEN YANLIŞ OLANI BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP İŞARETLEME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI...78 ix TABLO 26 TANIMI VERİLEN MİNYATÜR KAVRAMINI BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP GÖSTERME KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..79 TABLO 27 TANIMI VERİLEN DİVANIHÜMAYUN KAVRAMINI BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP GÖSTERME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..80 TABLO 28 KARADENİZ E SINIR I OLAN ÜLKE Yİ BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP GÖSTERME KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..81 TABLO 29 TANIMI VERİLEN ÖZERK KAVRAMINI BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP GÖSTERME KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..82 TABLO 30 ÜLKE-BAŞKENT EŞLEŞTİRMESİNDE YANLIŞ OLANI BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP GÖSTERME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..83 TABLO 31 AKUT UN ULUSAL BİR KURULUŞ OLDUĞUNU BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP GÖSTERME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..84 TABLO 32 HARİTADA GÖSTERİLEN YURDUMUZA KOMŞU ÜLKE LERİ BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP İŞARETLEME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..85 TABLO 33 TANIMI VERİLEN NATO KAVRAMINI BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP GÖSTERME KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..86 TABLO 34 AVRUPA BİRLİĞİ (AB) KAVRAMINI BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP GÖSTERME KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..87 TABLO 35 TANIMI VERİLEN TÜRKSOY KAVRAMINI BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP GÖSTERME KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..88 TABLO 36

10 RÖNESANS İLE İLGİLİ OLMAYAN RESMİ BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP İŞARETLEME KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..89 x TABLO 37 RESİMLERİ VERİLEN KİŞİLERİ ŞEYHÜLİSLÂM, ŞÖVALYE, KAPTANIDERYA, SİPAHİ BİR DİZİ SEÇENEK ARASINDAN SEÇİP GÖSTERME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..90 TABLO 38 SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE KAVRAMLARIN KAZANILMASINA KARŞILAŞILAN GÜÇLÜKLERİ ÖNEM SIRASINA GÖRE BELİRTME SORUSUNA 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI TABLO 38.1 SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE KAVRAMLARIN KAZANILMASINA KARŞILAŞILAN GÜÇLÜKLERDEN ÖNEMLİ KAVRAMLARIN BELİRLEYİCİ ŞEKİLDE YAZILMAMASI/SÖYLENMEMESİ SEÇENEĞİNE 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..92 TABLO 38.2 SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE KAVRAMLARIN KAZANILMASINA KARŞILAŞILAN GÜÇLÜKLERDEN DERS ANLATILIRKEN KONUYLA İLGİLİ GÜNLÜK KAVRAMLARIN PEK FAZLA KULLANILMAMASI SEÇENEĞİNE 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI...93 TABLO 38.3 SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE KAVRAMLARIN KAZANILMASINA KARŞILAŞILAN GÜÇLÜKLERDEN KONULARIN UZUN OLMASI SEÇENEĞİNE 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI TABLO 38.4 SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE KAVRAMLARIN KAZANILMASINA KARŞILAŞILAN GÜÇLÜKLERDEN CÜMLELERİN DEVRİK OLMASI VE YABANCI KELİMELERDEN OLUŞMASI SEÇENEĞİNE 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..95 TABLO 38.5 SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE KAVRAMLARIN KAZANILMASINA KARŞILAŞILAN GÜÇLÜKLERDEN DERSİN SIKICI OLMASI VE GÜNLÜK OLAYLARLA İLİŞKİLENDİRİLMEMESİ SEÇENEĞİNE 8 İNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNCE VERİLEN CEVAPLARIN İLKÖĞRETİM OKULLARINA VE CEVAP KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI..96

11 xi