BİYOLOJİ GİRİŞ UZAK HEDEFLER. Genel Lise ve Matematik-Bilişim Liseleri (haftalık 2, yıllık toplam 74 ders saati)

Transkript

1 BİYOLOJİ Genel Lise ve Matematik-Bilişim Liseleri (haftalık 2, yıllık toplam 74 ders saati) GİRİŞ İçinde yaşadığımız binyılın en önemli ihtiyaçlarından biri toplumsal gelişmenin bir çok alanlarında çalışmalara katılmak, biyoloji biliminin diğer bilimlerle işbirliği içinde bulunmasını sağlamaktır. Yedinci sınıf Biyoloji dersi öğretim proğramı içerdiği konularla (Anatomi, fizyoloji ve embriyoloji kapsamında canlıların biyodiverzitesi.) öğrencilerde psikomotor yeti ve becerilerin geliştirilmesini sağlamaktadır. Biyoloji dersi öğretim proğramının gerçeklestirilmesinde uygulanan yeni girişim ve stratejiler öğrencilerin eleştirel ve soyut düşünebilme yeteneklerini geliştirir,bu dünya gerçeklerini kavramada yardımcı olur. Biyoloji dersi öğretim programının geliştirilmesi ister metodoloji ve içeriliklerin gerçeklestirilmesi açısından, ister de öğretim sürecinde elde edilen sonuçlar, uygulanan yöntemler ve kullanılan araçlar açısından bilimsel bir nitelik taşımaktadır. Biyoloji dersi öğretim programı öğretmenin yapacağı işlerden çok, öğrencinin edineceği bilgi ve becerilere önem vermektedir. Başka bir deyişle, Biyoloji dersi öğretim programı öğrencilerin, içinde insanın da bulunduğu canlı dünyaya karşı ilgisini uyandırır, doğanın ve canlıların korunması konusunda sorumluluklarını artırır, doğanın biyolojik zenginliklerini tanıyarak çevre bilinci ile doğru kullanmalarını sağlar. Bütün bunlar, aynı zamanda yeni binyılın getireceği sorunlarla başa çıkmayı sağlayacaktır. UZAK HEDEFLER Hayatsal olaylara ait esas kanunları, canlıların organizasyon, yapı ve gelişimlerini kavrayabilme; Canlılar alemindeki çeşitliliği, canlıların ekolojik dengenin sağlanmasındaki rolünü kavrayabilme; Bilimsel çalışmalarda ihtiyaç duyulan bilgilere ulaşabilme ve bu bilgilerden yararlanarak insan ve çevrenin yararları doğrultusunda etkinlik gösterebilme 1

2 GENEL HEDEFLER Tutum ve değerlerin geliştirilmesi açısından Canlılara ve çevreye karşı saygılı ve sorumlu davranarak ekolojik dengeyi sağlayabilme; Kişisel davranışları (iş birlikçilik, açıklık, hoşgörürlük, saygınlık, gönüllülük, eleştirilik ) geliştirebilme; Bilgi açısından Biyolojik kavram ve terimleri kavrayabilme; Biyolojik kavram ve ilkeleri kavrayıp aralarında ilişki kurabilme; Biyolojik işlem ve yöntemleri uygulayabilme; Anlama açısından Biyolojide uygulanan işlem ve yöntemleri kavrayabilme; Etki-tepki ilişkilerini kavrayabilme; Biyoloji gerçek ve ilkeleri kavrayabime; Uygulama açısından Biyoljik sorunlari çözebilme ; Bilimsel çalışmalarda ihtiyaç duyulan bilgilere ulaşabilme; Diğer bilim dallarındaki gelişmelerden biyolojide yararlanabilme; Bilgi alış verişi açısından Bilimsel olaylar arasında ilişki kurabilme; Yararlı olan ve yararlı olmayan bilgileri birbirinden ayırt edebilme; Bilim ve bilimsel yöntemlerin özellikerini kavrayabilme; Eleştirel düşünme açısından Biyolojide edinilen bilgi ve becerileri günlük hayatta uygulayabilme; Iş birliği içinde çalışmayı alışkanlık haline getirebilme. Gerçekleri yargılardan ayırt edebilme; Önemli bilgileri önemsiz olanlardan ayırt edebilme. Biyoloji dersi öğretim programı 11. sınıf genel ve özel amaçlarına uygun olarak üç bölüm ve yedi altbölüme ayrılmıştır. 11. sınıf Biyoloji dersi öğretim programı organizasyonu aşağıdaki tabloda verilmiştir: 2

3 Tab.1. PROGRAM İÇERİĞİ KATEGORİ ALT KATEGORİ Ders Saati Yüzdelik % I. HAYATSAL OLAYLAR I.1. HAYAT DEVRİ I.2. KALITIM II.1 BİYODİVERZİTE II. CANLILAR VE ÇEVRE Pratik Çalışma Serbest Ders Saatleri Toplam

4 Kategori Alt Kategori Program İçeriği Kazanımlar Dersler Arası İlişki I. HAYATSAL OLAYLAR I.1. HAYAT DEVRİ I.2. KALITIM I.1.1. HÜCRENİN HAYAT DEVRİ (HÜCRE BÖLÜNMESİ): Mitoz Meyoz I.2.1. Eşey Tayini ve Eşeye Bağlı Kalıtım; I.2.2. Kalıtsal Hastalıklar Bu konuları başarıyla tamamlayan her öğrenci: Hücre bölünmesini açıklar, mitoz ve meyoz arasındaki farkları ayırt eder; Canlıların büyüme ve yenilenmesinde mitozun, kromozom sayısının değişmez kalmasında meyozun önemini açıklar Diğer hücre bölünmelerini (amitoz v.b.) açıklar. Eşeye bağlı kalıtımı Akraba evliliklerinin neticelerini Kan gruplarının kalıtımını Antijen ve antikor terimlerinin tanımını yapar; Kan naklinde uyuşmazlığın neticelerini Kalıtsal hastalıkları ve neticelerini açıklar. Genetik, Biyokimya, Sitoloji. Biyokimya, Biyostatistik, Sitoloji. 4

5 Kategori Alt Kategori Program İçeriği Kazanımlar Dersler Arası İlişki II. CANLILAR VE ÇEVRE II.1.BİYODİVERZİTE II.1.1. HÜCRESEL YAPISI OLMAYAN CANLILAR VİRÜSLER Virüslerin Yapısı ve Yaşayışı. Pratik Çalışma: Videokaset ve Şemalarda HIV Virüs Yapısının, AIDS Hastalığının İncelenmesi. Bu konuları başarıyla tamamlayan her öğrenci: Tek hücreli organizmaları çok hücrelilerden ayırt eder; Biyosistematik yöntem ve ilkelerini kavrar ve uygular; Virüslerin yapısını Viroz hastalıklarının bazılarını (AIDS, Herpes, SARS v.b.) A I D S h astalığının sebeplerini, bulaşma yollarını ve belirtilerini Fag, viroid ve prionları birbirlerinden ayırt eder; insanda görülen bazı virozları Insan organizmasının virüslere tepkisini (bağışıklık) ve virüs hastalıklarından korunma yollarını ve tedaviyi açıklar. Moleküler Biyoloji, Biyokimya, Genetik Sistematik 5

6 Kategori Alt Kategori Program İçeriği Kazanımlar Dersler Arası İlişki II. CANLILAR VE ÇEVRE II.1.BİYODİVERZİTE II.1.2. EN KÜÇÜK HÜCRELER - MONERA Canlıların Sınıflandırılması; Bakterilerin Yapısı, Patolojisi ve Sınıflandırılması; Mavi Yeşil Su Yosunları. Pratik Çalışma: Dişlerden Sıyrılan ya da Yoğurttan Alınan Bakterilerin Mikroskopta Gözlenmesi Su Birikintisi Su Örneklerinde Mavi Yeşil Su Yosunlarının Mikroskopta Gözlenmesi. Bu konuları başarıyla tamamlayan her öğrenci: Canlıları beş aleme sınıflandırır: Monera, Protista, mantarlar, Bitki ve hayvanlar; Biyosistematiğin uygulamalı bilimler için önemini değerlendirir; Bakterilerin yapısını ve şekillerine göre sınıflandırılmasını Elverişli koşullarda bakterilerin üreyip çoğalmalarını Bakteri ve mavi yeşil su yosunlarının beslenme tarzlarını (ototrof, çürükçül, asalak, sembiyotik) Patojen terimini açıklar ve bakteri hastalıklarının birkaçını (verem, kolera v.b.) sayar; Bakterilerin biyoteknoloji ve genetik mühendisliğinde (mayalanma), ayrıca çevre korunumu ve maddelerin ayrışmasındaki önemini Zararlı bakterilerin yok edilmesinde kullanılan araçları adlandırır; Pasterizasyon, sterilizasyon ve dezinfeksiyon terimlerini Sistematik ile, patojen ve apatojen bakterilerin tanınması ve adlandırılmasında Biyoteknoloji ile, bakterilerin tarım, besin endüstrisi, eczacılık, çevre korunumu için kullanılmasında Bakteri hücresinin prokaryot hücre tipinden olması sebeplerini Mavi yeşil su yosunlarının yapı ve önemini Mavi yeşil su yosunlarını mikroskopta gözleyip inceler; Su yosunlarının ekonomik önemini (iyodun, agaragarın elde edilişini ) Mavi yeşil su yosunlarının en eski fototrof organizmalar olmalarının sebeplerini açıklar. 6

7 Kategori Alt Kategori Program İçeriği Kazanımlar Dersler Arası İlişki II. CANLILAR VE ÇEVRE II.1.BİYODİVERZİTE II.1.3. MANTARLAR Mantarların Yapısı, Beslenmesi ve üremesi; Mantar Hastalıkları. Pratik Çalışma: Ekmek Küf Mantarının Mikroskopta gözlenmesi (hif,emeç, spor keseleri ve sporlar deftere çizilir, kitaptaki çizimle karşılaştırılır): Maya Mantarlarının Mikroskopta Gözlenmesi (Maya mantarı, deftere çizilir, kitaptaki çizimle karşılaştırılır); Not: Maya mantarları bir süre şekerli suda tutulur. Bu konuları başarıyla tamamlayan her öğrenci: Mantarların yapısını ve günlük hayattaki önemini Mikoz terimini tanımlar; Maya mantarlarının çoğalmasını Sembiyoz terimini tanımlar ve hif, emeç, spor kesesi ve spor gibi yapıları birbirinden ayırt eder; Çevrede bulunan bazı mantarları tanımlar ve zehirli olanları ayırt eder; Mantarların beslenme ve eczacılıktaki (mayalanma, antibiyotikler) önemini Bakteri ve mantarların madde ve enerji dolaşımındaki önemi Mantarların ayrı bir alemi oluşturmalarının nedenlerini Mantarların filojenisini açıklar. Biyocoğrafya ile, mantarların yeryüzündeki yayılışını incelemede Eczacılık ile, mantarların antibiyotik üretimi için kullanılmasında 7

8 Kategori Alt Kategori Program İçeriği Kazanımlar Dersler Arası İlişki II. CANLILAR VE ÇEVRE II.1.BİYODİVERZİTE II AŞAĞI BİTKİLER- (TALOFITLER) Su yosunları Yeşil Su Yosunları, Kırmızı Su Yosunları, Esmer Su Yosunları; Likenler Pratik Çalışma: Çevrede Bulunan Su Yosunu ve Likenlerin Büyüteç ve Binoküler Aracılığı ile Gözlenmesi (Su yosunları ve likenler gözlenip deftere çizilir, kitaptaki çizimlerle karşılaştırılarak rizoit, filoid gibi kısımları ayırt edilir ve sınıflandırılır). Bu konuları başarıyla tamamlayan her öğrenci: Tipik bir örnekte ökaryot su yosunlarının yapısını, ayrıca yeşil, kırmızı ve esmer su yosunlarının ekonomk önemini Likenlerin yapısını ve likenlerin yapısında bulunan su yosunu ve mantarların rolünü Likenlerin hava kirlilik derecesinin göstergesi olarak rolünü açıklar ve çevrede bulunan bazı likenleri adlandırır; Liken ve su yosunlarının talofit olmanın nedenlerini Plankton su yosunlarının biyosferdeki önemini Liken ve su yosunlarının filojenisini açıklar. Botanik, Biyosistematik, Ekoloji 8

9 Kategori Alt Kategori Program İçeriği Kazanımlar Dersler Arası İlişki II. CANLILAR VE ÇEVRE II.1. BİYODİVERZİTE II.1.5.YUKARI BİKİLER (KORMOFİTLER) Kara Yosunları; Eğreltiler; Açık Tohumlular; Kapalı Tohumlular; Vejetatif ve Üreme Organları Pratik Çalışma: Kara Yosunu, Eğrelti, Açık ve Kapalı Tohumlulardan Herbaryumun Yapılması; Çevrede Bulunan Bazı Kormofitlerin Anahtar Kitap Yardımıyle Tanımlanması. Not: Ayrı bir tabloda bazı talofitlerin adları, ayrı ayrı kısımlarının besin değeri, bulundukları yer gibi bilgiler yazılır. Bu konuları tamamlayan her öğrenci: Kara yosunu ve eğreltilerin tipik bir örneğinde yapılarını ve genel özellikleri Tohumlu bitkilerde vejetatif organlarının yapı ve görevini, tozlaşma ve döllenmeyi Tozlaşma, döllenme, tohum, meyve gibi terimleri Tipik bir örnekte açık tohumluların yapısını Anahtar kitap kullanarak çevrede bulunan bazı açık ve kapalı tohumluları tanımlar; Iki çeneklilerin tipik bir örneğinde özelliklerini Bir çeneklilerin tipik bir örneğinde özelliklerini Anahtar kitap kullanarak çevrede bulunan bazı bitkileri (şifalı bitkiler, besleyici bitkiler, zehirli bitkiler, endüstri bitkileri v.b.) tanımlar; Çevrede bulunan bazı endüstri bitkilerini, ayrıca şifalı bitkileri adlandırır; Bitkilerin biyosferdeki önemini açıklar. Anatomi, Mofoloji, Ekoloji, Tıp, Ormancılık, Tarım ile, ilaçlı bitkilerin, besleyici bitkilerin ve endüstri bitkilerinin değerini açıklamada; Biyomimarcılık ile, bitkilerin mimarcılıktaki değerini açıklamada. 9

10 Kategori Alt Kategori Program İçeriği Kazanımlar Dersler Arası İlişki Bu konuları başarıyla tamamlayan her öğrenci: II.I.6. OMURGASIZ Bir hücreli HAYVANLAR hayvanların yapısını, üremesini, sınıflandırılmasında uygulanan kriterleri açıklar, insanda asalak olarak yaşayan birkaçını adlandırır; II. CANLILAR VE ÇEVRE II.1. BİYODİVERZİTE Bir Hücreli Hayvanlar; Süngerler; Knitliler; Yassı Solucanlar; Yuvarlak Solucanlar; Yumuşakçalar; Halkalı Solucanlar; Örümceğimsiler; Kabuklular; Böcekler; Derisi Dikenliler. Pratik Çalışma: Bir Hücreli Hayvanların (amip, paramesyum) Mikroskopta Gözlenmesi; Yer Solucanı Dış ve Iç Yapısının Incelenmesi; Süngerlerin yapısını açıklar, birkaçını sayar; Knitlilerin hidralar örneğinde yapı ve yaşayışlarını Polipleri medüzlerden ayırteder; Yassı solucanların yapısını açıklar, insanda asalak olarak yaşayanları adlandırır; Karaciğer sülükleri ve tenyalar örneğinde asalaklığı Trişinin hayat devrini Sistematik Filojeni, Anatomi, Parazitoloji. 10

11 Küçük Omurgasızların Büyüteç ve Binoküler ile Gözlenmesi, Bağ salyangozunda yumuşakçaların yapısını açıklar ve çizer; Halkalı solucanların yapısını açıklar ve yer solucanlarının önemini değerlendirir; Örümceğimsilerin, özellikle kenelerin önemini Kabukluların yapısını açıklar, planktonu oluşturan kabukluların besin zincirindeki önemini değerlendirir; Böceklerin yapı ve önemini açıklar, insanda asalak olarak yaşayanların birkaçını adlandırır; Böcekleri kanat yapısı, ağız aygıtı ve üreme tarzına göre sınıflandırır; Insan için zehirli olan 11

12 ve insanda asalak olarak yaşayan, ayrıca hastalık taşıyıcı olan, omurgasız hayvanları sınıflandırır; Tıp, baytarcılık ve tarımcılıkta zararlı olan böcekleri (haşaratlar) adlandırır; Deniz yıldızı örneğinde derisi dikenlilerin yapısını Beslenmede kullanılan bazı omurgasız hayvanları adlandırır; Ekonomik değeri olan, ayrıca bitkileri tozlaştıran böceklerin önemini Böceklerin ormancılık, tarımcılık ve meyvecilikteki zararlarını açıklar. 12

13 Kategori Alt Kategori Program İçeriği Kazanımlar Dersler Arası İlişki II.1.7. KORDALILAR Bu konuları başarıyla tamamlayan her OMURGALI HAYVANLAR: öğrenci: II. CANLILAR VE ÇEVRE II.1 BİYODİVERZİTE Yuvarlak Ağızlılar; Balıklar; Ikiyaşayışlılar; Sürüngenler; Kuşlar; Memeliler. Pratik Çalışma: En Yakın Olan Milli Parkın (Şar Dağı, Prokletya) Ziyaret Edilmesi ve Oradaki Hayvanların Gözlenmesi; Çevrede Bulunan Kuyruklu bir Ikiyaşayışlının Gözlenmesi ve Tanımlanması; Amfiyoksüs érneğinde kordalıların temel özelliklerini Irmak taşkıranı örneğinde yuvarlak ağızlıların temel özelliklerin Alabalık örneğinde balıkların temel özelliklerini Kurbağa örneğinde ikiyaşayışlıların temel özelliklerini açıklar ve başkalaşmayı gösteren bir çizim çizer; Çevrede bulunan kuyruklu ve kuyruksuz bir ikiyaşayışlıyı tanımlar; Kertenkele örneğinde sürüngenlerin temel özelliklerini Çevrede bulunan zehirli ve zehirsiz Ekoloji, Biyocoğrafya, Anatomi, Karşılaştırmalı Fizyoloji, Karşılaştırmalı Embriyoloji. 13

14 Not: Özellikle dış yapı, bacak yüzme derisi ve göz yapısı gözlenir. yılanlardan bazılarını tanımlar; Kuşların temel özelliklerini ve ekonomik değerini, ayrıca tozlaşma ve tohumların yayılmasındaki önemini Memelilerin özelliklerini ve ekonomik değerini Balıkların tipik su hayvanları, ikiyarayışlıların ilk kara hayvanları, sürüngenlerin ilk amniyotlar, kuş ve memelilerin vücut ısısı değişmeyen (homeoterm) organizmalar olmalarının nedenlerini Kosova'nın ender memeli türlerini sayar; Omurgalılar hakkındaki bilgilerini uygular (balık tutmakta ve avcılıkta). 14

15 ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ Biyoloji dersi programı, birçok diğer programlar olduğu gibi, değişik yöntemler ile gerçekleştirilebilir. Değişik yöntemlerin uygulandığı derslerin, sadece bir yöntemin uygulandığı derslerden çok daha başarılı olduğu bilinir. Her dersin kendine göre öğretim yöntemleri olduğu gibi ortak öğretim yöntemleri de vardır. Biyoloji dersinde uygulanabilen yöntemlerin birkaçı aşağıda verilmiştir: Anlatma (monolog) yöntemi; Konuşma (diyalog) yöntemi ; Metin üzerinde çalışma yöntemi; Gösteri yöntemi; İnteraktif yöntem (bilgisayar ve CD lerin kullanılması yöntemleri). Öğretim yöntemlerinin olumlu ve olumsuz tarafları da vardır. Yalnız bir öğretim yönteminin uygulandığı derslerde öğretim programlarının öngördüğü amaç ve ödevlerin gerçekleştirilmesi mümkün değildir. Bu yüzden derslerde öğretim yöntemlerinin biri değil, birkaçı uygulanmalıdır. Öğrenci merkezli eğitimde öğretmen, danışman ve rehber rolünü üstlenmiştir. Derslerde uygulanacak olan yöntemlerin seçimi bizzat öğretmenin kendisine bırakılmıştır. Öğretmenin GİS (giriş-işleniş-sonuç) strüktürlü derlserde uygulanabilen yöntemlerin birkaçı şunlardır: Klaster, Küp, Kavramlar tablosu, Ven diyagrami, braynstorming, Xhigson I ve II v.b. Öğrencilerle çalışma şekilleri ve öğretim yöntemlerine ait ayrıntılı bilgileri aşağıdaki kitaplarda bulabilirsiniz: B.Musai: Modele të mësimdhënies së suksesshme; Tiran; rëct ara@aedp-soros.al. M.Mula: Modele të mësimdhënies sipas strukturës ERR të orës, Prishtinë kec-ks.org, kec-ks.org. Dokuzuncu ve Onuncu Sınıf Programları; Priştine, 2002 ve 2003, sayfa ve Pratikte yalnız bir öğretim yönteminin uygulandığı dersler genelde yoktur. Aynı bir derste birkaç öğretim yöntemi uygulandığında çalışmalar daha ilginç ve daha dinamik olur; monotoni kırılır ve öğrencilerin başarısı düzelir. Çalışmalar sırasında yapılan her değişme çalışmaları canlandırır, ilgi ve bilgiyi artırır. Biyolojiye ait ödev ve amaçların daha başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesi için Bilinenden bilinmeyene, Basitten bileşiğe, Somuttan soyuda, Özelden genele, Büyükten küçüğe gibi didaktik ilkeler uygulanmalıdır. Başka bir deyişle, öğretmen derslik, laboratuvar ve doğada gerçekliştirilen çalışmalarda öğrencileri yönlendirerek ve yardımcı olarak onların öğrenme, gözlem yapma, sıralama, ölçme, kaydetme, sonuç çıkarma, deney yapma, kontrol etme, yani çalışarak ve yaşayarak program içeriklerini anlama ve kavramalarını sağlamaktadır. İşitilen unutulur, görülen bellekte tutulur, gözlenen ve yapılan ise unutulmaz deyimi çok anlamlı bir deyim. Öğretim amaçların gerçekleştirilebilmesi için okulda var olan 15

16 vivaryum, akvaryum ve tevaryumlardan yararlanılır. Çevrede bulunan bitki ve hayvanları tanımlayıp sınıflandırabilmek için anahtar kitaplar kulanılır. Bu işte öğretmenin yardımcı olması gerekir. KAYNAK VE DERS ARAÇ İLE GEREÇLER DERS KİTAPLARI VE DİĞER KAYNAKLAR 11. sınıf Biyoloji dersi öğretim programının gerçekleştirilmesi için önerilen kaynakça aşağıda verilmiştir: TÜRKÇE KAYNAKÇA: H. Çağırgan, M.Ay, Fen Bilgisi 4,5,6,7,8, MEB-Ankara, 1999 S.Börü, Ş. Çavak; Biyoloji, Lise 1, MEB-Istanbul, 2001 A. Sucu, S.Bayar: Biyoloji, Lise 2, MEB-Istanbul, 2000 Ö. Bulut, S. Korkmaz: Bıyoloji, Lıse 3, MEB-Istanbul, 2001 İnternet: virtual plant cell from a University of Illinois project.qeliza bimore, struktura animal cell from a course at the university of Nebraska., qeliza shtazore, struktura Arizona.edu/cell bio/tutorials/pev/page2.html, për baktere difuzioni fotosinteza nukleike cell cycle tutorial,reprodukimi to mendels,trashigimi cell information-trashëgimi dexing.html. This is a virtual zoo site,biodiversiteti avertebrorët site has a virtual frog dissection, Sistemet e organeve endokrinologji, feed-back, Zhvillimi i bimëve, shtazëve, zigota, embrioni, fetusi, fara 16

17 Derslerde kullanılacak olan kaynaklar öğrencilere ve konuya uygun olması şartıyla öğretmen tarafından seçilir. Öğretim sürecinde ders araç ve gereçleri de önemli rol oynar. Ders araçlarının en önemlileri görsel araçlar, işitsel araçlar ve görsel-işitsel araçlarıdır. LABORATUVAR VE DOĞA ÇALIŞMALARI 11. sınıfta laboratuvar çalışmalarından başka doğa çalışmalarının (eğitsel geziler) yapılması da öngörülmüştür. Laboratuvar ve doğa çalışmaları, öğretim programlarının bir parçasıdır. Bu çalışmalar sayesinde teorik bilgilerin pratikte uygulanması sağlanır. EĞİTSEL GEZİLER: Eğitsel geziler olayları, durumları gerçek görünümüyle tanıma, takdir etme ve bilgileri asıl kaynağından elde etme amacıyla uygulanan bir tekniktir. Bu tür geziler öğrencilerde benimseme, inceleme, analiz ve sentez yapma, mantıksal düşünme, bağımsız düşünme, sezgin ve yapıcı olma yetilerini geliştirir. Eğitsel gezilerin basit bir doğa gezisi olamaması için öğretmen tarafından iyi hazırlanması gerekir. Hazırlıklar aşağıdaki işlemleri kapsamalıdır: EĞİTSEL GEZİLERİN ORGANİZASYONU Eğitsel gezinin konusuna uygun bir yerin (ırmak,çayır,orman,agrokültür,milli park v.b) seçilmesi; Eğitsel gezinin gerçekleştiriliceği yerin bitkiler ve hayvanlar dünyasının, ayrıca konfigurasyonun incelenmesi (eğitsel gezinin gerçekleştirileceği yere gidiş ve dönüş yolunun,didaktik nedenler yüzünden, aynı olmaması gerekir); Öğrencilerin, gözleyecekleri durum ya da olay konusu hakkında önceden bilgilendirilmesi; Öğrencilerin eğitsel gezi sırasında bitki ve hayvanlara ait esas özellikleri ayırt etmesi; canlılar arasındaki ilişkileri incelemesi, bilgi kaybının önlemek amacıyla sonuçların hemen ve gerçege uygun olarak not edilmesi; Eğitsel gezi sırasında tartışma, değerlendirme ve özetlemenin yapılmasi; bitki ve hayvanlara ait malzemenin sınıflandırılması; PRATİK ÇALIŞMALAR Biyoloji laboratuvarı, doğa hakkında yararlı bir şekilde hangi soruların sorulabileceğini ve cevapların en iyi bir şekilde nasıl alınabileceğini en kolaylıkla öğrenilen yerdir (Biyoloji dersi öğretim programı, sınıf X, sayfa ) 17

18 BİYOLOJİ LABORATUVARI VE LABORATUVAR İŞÇİSİ (LABORANT) Biyoloji dersi öğretim programının başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesi için doğadaki çalışmalardan başka laboratuvar çalışmalarının da yapılmasına, ayrıca zengin bir kitaplığa ihtiyaç vardır. Bu işte internetten de yarararlanılabilir. Laboratuvar çalışmalarında laboranta da ihtiyaç vardır. Laborantın laboratuvarda yapması gereken işlerden bazıları laboratuvar bitki ve hayvanların bakımı, laboratuvar araç ve gereçlerin sağlanmasıdır. DEĞERLENDİRME Bireylere verilen eğitim sonunda, istenen yönde bazı davranışların oluşması beklenir. Bu davranışların oluşup oluşmadığını, oluştu ise de ne derecede oluştuğunu saptamak için değerlendirmeye ihtiyaç vardır. Eğitiminin sonunda öğrencilerde gözlenen davranışların (öğrenci kazanımları) değerlendirilmesi, gerek öğrenciler hakkında, gerekse öğretim programları (11. sınıf öğretim program) hakkında önemli bilgiler verir. Değerlendirme ilkeleri aşağıda verilmiştir: Değerlendirmeye ait amaç ve önceliklerinin saptanması; Sonuçların uygun ölçme araçlarıyla değerlendirilmesi; Verilen bilgilerin kaliteli olmasının sağlanması; Değerlendirme ile tüm program içeriklerinin kapsanması; Verilen bilgilerin kalıcı olmasının sağlanması; Değişik değerlendirme tekniklerinin uygulanması; DEĞERLENDİRME ARAÇLARI Öğrencilerin sahip olduğu bilgi ve beceriler ölçme ile değerlendirilir. Değerlendirmenin daha gerçekçi olabilmesi için çeşitli ölçme araçları kullanılır. Öğretmen ve okulun kullanabileceği bazı ölçme araçları aşağıda verilmiştir. Gözlem; Sormaca (anket); Yazılı rapor; Sözlü rapor; Yazılı sınav; Sözlü sınav; Dosya değerlendirilmesi; Kriter ve davranış değerlendirilmesi; Test degerlendirilmesi 18

19 - Alternatif cevaplı testler; - Kısa cevaplı testler; - Çoktan seçmeli testler v.b. KAZANIMLAR DERECESİ Öğretim yılı sonunda öğrencilerin kazanım dereceleri şöyle değerlendirilir: Pekiyi (bilgi seviyesi çok yüksek); İyi (bilgi seviyesi yüksek); Orta (bilgi seviyesi orta); Geçer (bilgi seviyesi sınırlı); Geçmez (bilgi seviyesi yetersiz). 19