DERSİN KODU:EBP 104 DERSİN ADI: TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ BÖLÜM: 1 DERS HOCASI: PROF.DR.HÜSEYİN ÜNVER

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DERSİN KODU:EBP 104 DERSİN ADI: TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ BÖLÜM: 1 DERS HOCASI: PROF.DR.HÜSEYİN ÜNVER"

Transkript

1 DERSİN KODU:EBP 104 DERSİN ADI: TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ BÖLÜM: 1 DERS HOCASI: PROF.DR.HÜSEYİN ÜNVER 1

2 BÖLÜM 2: DALGALAR VE SES Bölüm Hedefi Bu bölümde dalga hareketinin tanımı, dalga çeşitleri, dalgalarda yayılma hızı, elektromanyetik dalgalar ve ses dalgaları gibi kavramlar üzerinde durulacaktır. Ses dalgaları, sarmal bir yaydaki dalgalara benzeyen mekanik dalgalar, yer sarsıntısı ya da deprem dalgaları, ses hızını geçen uçakların oluşturduğu şok dalgaları,televizyon ve telsiz sinyalleri, X ışınları gibi dalgaları içeren elektromanyetik dalgalar ile yayılır. Görülüyor ki dalga hareketi, doğa olaylarının pek çoğunda ortaya çıktığı gibi, televizyon,bilgisayar ve cep telefonu gibi teknoloji harikalarının üretilmesine neden olmuştur. Bu bakımdan dalga hareketi hakkında bilgi sahibi olmakta fayda vardır. Radyo ve televizyonun nasıl çalıştığını anlamak için, elektromanyetik dalgaların doğası ve kaynağı ile onların boşlukta nasıl yayıldıklarını bilmek gerekir. Konuşma dilindeki dalga kelimesi su ve suyun hareketini çağrıştırır. Dalga hareketi kavramının fizikte önem kazanması ise 17. yüzyılda,ışığın bir dalga olduğu varsayımıyla başlamıştır. Uzun çalışmalar sonucunda, dalga kavramının evrende temel bir rolü olduğu anlaşılmıştır. Bu bölümde dalga hareketinden ve dalga çeşitlerinden söz edilecektir. 2

3 1. DALGALAR VE SES 1.1. Dalga Hareketinin Tanımı Şekil 1.1 Dalga örneği Durgun su yüzeyine bir taş atıldığında, merkezi taşın düştüğü yer olan ve giderek açılan iç içe halkalar oluştuğu gözlenir.suya atılan taş, durgun su yüzeyinde bir çöküntü, bir şekil bozulması yaratır. Bu şekil bozulması, taşın değdiği yerden itibaren molekülden moleküle aktarılır. Böylece, olduğu yerde kalmayıp çevreye yayılan bir sarsıntı elde edilir. Oluşturulan bu sarsıntılara dalga hareketi, sarsıntılardan bir tanesine de atma denir. Eğer atmalar eşit zaman aralıkları ile oluşturulursa, oluşan dalga hareketine peryotlu dalga denir. Atmaların oluşturulduğu noktaya da dalga kaynağı denilmektedir. 3

4 * Dalga hareketinde madde sürüklenmediğine göre yayılan nedir? Bu durumu aşağıdaki örnekle açıklayabiliriz; Futbol karşılaşması yapılan bir stadyumda seyirciler bazen tezahürat için sırayla oturup kalkarlar. Böylece bir uçtan bir uca yayılan hoş bir hareket gözlenir. İnsan kütlesi sanki dalgalanıyor gibi olur. Bu olaya Meksika dalgası adının verildiğini duymuşsunuzdur. Burada bir uçtan öbür uca yayılan şey insanlar değil, onların yaptığı oturup kalkma hareketidir. Her bir seyirci kendine sonra geldikçe kalkar oturur, ama tribündeki yeri değişmez. Gergin bir yayın ucu sarsılırsa, yay boyunca ilerleyen bir sarsıntı (şekil değişikliği) elde edilir. * Acaba dalga hareketi her ortamda oluşur mu? Bir kap içindeki ekmek hamurunun ortasında elimiz ile bir çöküntü oluşturduğumuzu düşünelim. Bu çöküntü olduğu yerde kalır, çevreye yayılmaz. Demek ki, dalga hareketi her ortamda oluşmamaktadır. 4

5 *Peki dalga hareketinin oluşabileceği ortamların özelliği nedir? Durgun su yüzeyi, su moleküllerinden oluşmuş gergin bir zar gibidir. Su yüzeyindeki dalgalar bu zarda oluşan şekil değişikliğinin yayılmasından başka bir şey değildir. Gergin bir yayda oluşturulan şekil değişikliğinin yayılmasıyla, su yüzeyinde oluşturulan şekil değişikliğinin yayılması benzer olaylardır. Gergin yaylarda oluşturulan bir şekil değişikliği, yayın esnekliği nedeniyle düzelmeye çalışır. Fakat düzelirken, önceki şekil değişikliği yayın diğer sarımlarına geçer. Böylece sarsıntı ilerletilmiş olur. O halde, dalga hareketinin oluşabildiği ortamlar esnek ortamlardır. Bütün bu açıklamalardan yola çıkarak, dalga hareketinin tanımım şöyle yapabiliriz; Esnek bir ortamda oluşturulan şekil değişikliğinin bu ortamda noktadan noktaya yayılmasına dalga hareketi denir. 5

6 Dalgalar esnek olmayan bir ortamda yayılırken genliği gittikçe küçülerek söner. Yani, belli bir süre sonra dalga kaybolur. Top suya düştüğü zaman su moleküllerini içeri doğru itecektir. Ancak bir süre sonra dışarı çıkmak zorunda kalacaktır. Bu eylemi devam edecek ve olduğu yerde aşağı yukarı oynayacaktır. Bu hareket yanındaki su moleküllerini de etkileyecek ve onlar da oynamaya başlayacaktır. Suda oluşan dalgaları dairesel ya da doğrusal olmak üzere iki kısımda inceleyelim. Şekil 1.2 ve Şekil 1.3 deki kesikli çizgiler dalgaların belirli bir zaman sonraki durumunu göstermektedir. Şekillerin bozulmaması dalga üzerindeki bütün noktaların hızlarının aynı olduğunu gösterir. Doğrusal ve dairesel dalgaları oluşturmada suyun uyarılma şekli değişiktir. Su bir noktasından uyarılırsa, uyarma noktası merkez olmak üzere dairesel atmalar oluşur(şekil 1.2). Su yüzeyi bir düz cetvel ile yatay olarak uyarılırsa, doğrusal atmalar oluşur (Şekil 1.3). Şekil 1.3 Doğrusal dalga Şekil 1.2 Dairesel dalga 6

7 1.2 Dalga Çeşitleri Genel anlamda dalgalar mekanik dalgalar ve elektromanyetik dalgalar olarak iki kısımda incelenebilir. Mekanik dalgalar, sadece bir ortamda yayılabilen ses, su ve örgü titreşimleri gibi basınç dalgalarıdır. Elektromanyetik dalgalar ise,elektrik alan ve manyetik alan bileşenlerine sahip, boşlukta da yayılabilen, kozmik ışınlar, gamma ışınları, X-ışınları, morötesi dalgalar, görünür ışık, kızılötesi dalgalar, mikrodalgalar, TV ve radyo dalgalarıdır. 7

8 Şekil 1.4 Enine dalga Şekil 1.5 Boyuna dalga Dalgalar oluşum ve yayılma doğrultulanına göre, enine dalgalar ve boyuna dalgalar olmak üzere iki bölümde incelenir. Dalganın yayıldığı ortamın taneciklerinin titreşim hareketinin doğrultusu, atmaların doğrultusuna dik ise bu tür dalgalara enine dalgalar (Şekil 1.4), ortamın taneciklerinin titreşim hareket doğrultusu ile atmaların yayılma doğrultusu aynı ise bu tür dalgalara boyuna dalgalar (Şekil 1.5) denir. Su, ışık ve radyo dalgalan enine dalgalara, ses ise boyuna dalgaya örnektirler. 8

9 1.3 Dalgalarda Yayılma Hızı Gergin bir yayın ucu eşit zaman aralıkları ile yukarı çekilip, tekrar yerine getirilirse oluşan atmalar eşit aralıklarla birbirini takip ederler. Yayın ucunda birim zamanda oluşan atma sayısına frekans denir. Yani frekans birim zamandaki titreşim sayısıdır, f ile sembolize edilir. SI birim sisteminde frekansın birimi saniye-¹ veya Hertz (Hz) dir. Ardı ardına iki atma arasında geçen zamana peryot denir. T ile gösterilir ve birimi SI birim sisteminde saniye (s) dir. Bir periyotluk zaman içinde alınan yola dalgaboyu denir. Diğer bir deyişle, iki tepe ya da iki çukur arasındaki uzaklıktır (Şekil 1.6). ƛ (lamda) ile gösterilir ve birimi SI birim sisteminde m dir. Atmanın tepe yüksekliğine genlik denir. Şekil 1.6 da A genliği gösterilmektedir. Periyot ve frekans arasındaki ilişki, T=1/f şeklinde ifade edilir ve bütün periyodik hareketlere uygulanır. Şekil 1.6 Yayılan dalga 9

10 Hareket sabit hızlı olduğundan, Yol=hız. zaman ƛ= v. T eşitliği elde edilir. son iki eşitlikten, ƛ = v / f denklemi elde edilir. Oluşturulan dalgaların yayılma hızı sabittir. Hız değerinin genelde kaynak frekansına ve atmalarının genliğine bağlı olmadığını söyleyebiliriz. Hız, ortamın özelliklerine bağlıdır. O halde kaynağın frekansı değiştirilirse, oluşturulan dalganın dalgaboyu değişecektir. 10

11 Örnek Sarmal bir yayda saniyede 1O atma oluşturuluyor. Ardı ardına gelen iki atma arası 8cm bulunuyorsa, atmaların yayılma hızını bulunuz. Çözüm Ardı ardına gelen iki atma arası uzaklık dalgaboyuna eşit olduğundan, ƛ= 8cm dir. Sarmal yayda saniyede oluşturulan atma ise frekansa eşittir. Yani, f = 1O s-¹ dir. O halde, v = ƛ f = (8cm ) (1O s-¹ ) = 80cm/s olarak atmaların yayılma hızını buluruz. 11

12 Dalganın dalga kaynağından çıkarak, aynı anda ulaştığı noktaların belirlediği yüzeye dalga cephesi denir (Şekil 1.7). Durgun su yüzeyine atılan taşın oluşturduğu yüzey dalgalarının t anındaki dalga cephesi, merkezi taşın düştüğü nokta olan x = v t yarıçapına sahip çemberdir. Burada v, dalganın suda ilerleme hızıdır. Gergin bir telde atmanın yayılma hızı, ile tanımlanır. Burada F, teli geren kuvvet; m, telin kütlesi ve L telin boyudur. Şekil 1.7. Merkezinde dalga kaynağı bulunan xı ve x2 yarıçaplı küre yüzeyleri birer dalga cephesidir. 12

13 Örnek Noktasal bir ses kaynağından çıkan ses dalgalarının t= 1s anındaki dalga cephesini bulunuz. Dalga 2040 m ilerledikten sonra ulaştığı noktalar hangi dalga cephesi üzerinde bulunur? (Sesin havadaki yayılma hızı 340 m /s dir.) Çözüm Ses kaynağından çıkan dalgalar t= 1s de, x= vt (340 m/s ) (1 s ) = 340 m yol alırlar. t= 1s deki dalga cephesi ses kaynağından 340 m uzaktaki noktaların geometrik yeridir. Benzer olarak, bu dalganın 2040 m yol aldıktan sonra anındaki dalga cephesin e ulaştığını bulunur. 13

14 1.4 Stroboskop Nedir? Stroboskop, dalganın frekansını ölçmede kullanılan alete denir. Şekil 1.8 Stroboskop üzerinde eşit aralıklarla açılmış delikler vardır. Alet çevrilirken bu delikler arasından dalgaları gözleriz. Bir dalga öncekinin yerine geldiğinde, delik de bir öncekinin yerine gelirse, dalgaları duruyor gibi görürüz. N stroboskobun delik sayısı ve n stroboskobun saniyede dönme sayısı olmak üzere, dalganın frekansı f=nn ile verilir. 14

15 Örnek 10N luk kuvvetle gerilmiş bir yayın metresi 5 g geliyor. Bu yayda oluşturulan dalgaların yayılma hızı kaç m/s dir? Çözüm Yayın kütlesi m = 5g = 5 x 10 -³ kg ve uzunluğu L=1m olduğunu dikkate alarak yayılma hızı şeklinde hesaplanır. 15

16 1.5 Elektromanyetik Dalgalar Elektromanyetik dalganın oluşması için değişken elektrik alanlar ve manyetik alanlar elde edilmelidir. Yani, alan şiddetindeki artış ve azalış birbirini takip etmeli ve bu olay periyodik olarak sürdürülmelidir. O halde, elektromanyetik dalgayı üretecek yük, sabit hızla değil, değişken hızla hareket etmelidir. Bu hareket bir yükün basit harmonik hareket yapmasıdır. Yani, yük salınarak ivmeli hareket yapmalıdır. Bu durumda şiddeti artıp azalan, değişken elektrik ve manyetik alanlar oluşacaktır. Böylece oluşan elektrik ve manyetik alanlar sinüzoidal (sinüs dalgası gibi) olarak ortamda yayılacaktır. 16

17 1.6 Elektromanyetik dalgaların özelliklerini kısaca şöyle sıralayabiliriz: i)elektromanyetik dalgalar ivmelendirilmiş yükler yoluyla yayılır. ii) Elektromanyetik dalgalar sabit hızla yayılır. Boşlukta c ışık hızı ile yayılmaktadırlar. Kırılma indisi n olan ortama girdiğinde ise bu dalgaların hızı, V=c/n olur. iii) Elektromanyetik dalgalarda, elektrik ve manyetik alanlar birbirine diktir. iv) Elektromanyetik dalgaların yayılması için ortam gerekmez. v) Elektromanyetik dalgalar, elektrik ve manyetik alanlardan etkilenmezler. 17

18 Frekans ve dalgaboyuna göre sıralanmış elektromanyetik dalgaların hepsine elektromanyetik spektrum denir. Şekil 1.9 Elektromanyetik spektrum 18

19 Şimdi de elektromanyetik spektrumda gruplandırılan ışınlarla inceleyelim; * Görünen Dalgalar (Görünür Işık): Işık diye tanımlanan elektromanyetik spektrumun bu küçük bölümünü insan görebilir. Bu bölümde mor ile başlayan ve kırmızıyla biten renkler vardır. Görünür ışığın dalga boyu yaklaşık olarak 4000A ile 7000A arasında değişir. *Morötesi Dalgalar (Ultraviyole Işınlar): Morötesi ışınlar, yüksek voltajda hızlandırılan elektronların atom içerisinde büyük enerji değişimlerine sebep olduğu sırada yayılır. Yaklaşık olarak 6A ile 4000A arasında değişen Dalga boylarına sahiptirler. Güneş önemli bir morötesi ışık kaynağıdır. Kısa dalga boylu morötesi ışınlar zararlı olabilirler. *Kızılötesi Dalgalar (İnfrared): Bütün sıcak ve soğuk maddeler tarafından oluşturulurlar. Atomlar tarafından emildiklerinde maddeyi ısıtırlar, onun için de ısı radyasyonu ya da ısı dalgası adını da alırlar. Spektrumda görünür ışığın kırmızı renginin bittiği yerden başladığı için kızıl ötesi adını almıştır. Dalga boyları yaklaşık 1mm den, kırmızı rengin dalgaboyu olan 7000A a kadar değişebilir. Günlük hayatta, kızılötesi fotoğrafçılık, fizik tedavi, ev ve hastanelerin ısıtılması, kızılötesi ışınların uygulama alanlarıdır. 19

20 * Gama (ɤ) Işınları : Işık hızında yayılan Gama ışıması bir çeşit elektromanyetik dalgadır. Atom çekirdeğinden gelen radyoaktif radyasyonlardır ve genelde çekirdekteki anlık değişimlerden sonra yayılırlar. Gama ışınımının dalgaboyu yaklaşık 1A ile A arasındadır. Bu büyüklükler atom ve çekirdek boyutunda olduğundan, atom çekirdeği hakkında bilgilerin bir kısmı gama ışınları sayesinde elde edilir. * X -Işınları (Röntgen Işınlan ): Bu ışınlar fotoğraf filmine etkir, flüoresan parıldamaya neden olur. X-ışınlarının dalgaboyu, atom boyutlarında olup yaklaşık, 10³A ile A arasında değişir. Bu ışınları üretmek için, yüksek potansiyel farkı ile hızlandırılan elektronlar metal levhaya çarptırılır. Metal levhaya çok hızlı çarpan elektronlar, ani bir yavaşlama ile ivmeli hareket yapmış olur ve etrafa yayılan elektromanyetik dalgalar X-ışınlandır. Bu ışınlarla atomun elektron yapısı ve kristal oluşumları hakkında bilgi edinilmektedir. X-ışınlan yumuşak maddelerin içine girebilirler. Bu nedenle tıpta oldukça geniş ve faydalı bir uygulama alanı vardır. 20

21 1.7 Ses Dalgaları Su, katı, hava gibi ortamlarda insan kulağının algılayabileceği basınç değişimleri ses olarak tanımlanır. Bir ses çatalı (diyapozon) kollarına vurulduğunda belirli frekansta titreşir (Şekil 1.10). Böylece çevresindeki hava moleküllerinin sıklaşıp seyrelmesiyle ses dalgaları oluşur. Şekil 1.10 Sesin oluşması 21

22 Ses dalgaları, en önemli boyuna dalga örnekleridir. Bu dalgalar, herhangi bir ortamda (yani gazlar, katılar ve sıvılar), ortamın özelliklerine bağlı olan bir hızla yayılırlar. Ses dalgası, bir ortamda yayılırken; ortamın parçacıkları, dalganın hareket doğrultusu boyunca yoğunluk ve hacim değişiklikleri üreterek titreşir. Ses boşlukta yayılmaz. Yani, ses dalgalarının iletilebilmesi için mutlaka bir ortama gerek vardır. Ses her ortamda farklı bir hızla yayılır. Şekil 1.11-Sesin çeşitli ortamlardaki yayılma hızı. 22

23 Frekanslarına göre, ses dalgaları üç gruba ayrılır: *İşitilebilir dalgalar, insan kulağının duyarlılık sınırları içinde olan ses dalgalandır. Bu dalgalar 20 Hz ile Hz frekansları arasındadır. Bu sesler, değişik yollarla yaratılabilir: müzik aletleriyle, boğazdaki ses telleriyle ve hoparlör ile. *İnfrasonik (Sesaltı) dalgalar, işitilebilir boyutun altındaki frekansta olan boyuna dalgalardır. Deprem dalgaları bu dalgalara örnektir. *Ultrasonik (Ses üstü) dalgalar, işitilebilir mertebenin üstünde frekansları olan boyuna dalgalardır. Örneğin, bu dalgalar, bir kuartz kristaline, alternatif elektrik alanın uygulanmasıyla elde edilebilir. Gücü, bir halden diğerine dönüştüren herhangi bir aygıt, transduser (dönüştürücü) olarak adlandırılır. Mikrofon ve kuartz kristal gibi, seramik ve manyetik fonograf pikaplar da ses dönüştürücülerine ait genel örneklerdir. Bazı dönüştürücüler, ultrasonik dalgalar yaratabilirler. Böyle aygıtlar, ultrasonik temizleyicilerde ve sualtı denizciliğinde kullanılır. 23

24 1.8 SES DALGALARININ FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ Fizyolojik özellikler ölçü aletinin değil, insan kulağının yaptığı değerlendirmedir. **Ses Şiddeti (volümü): Ses dalgasının ses yayılma doğrultusuna dik bir düzlem içindeki 1 cm² yüzeye 1 saniyede verdiği ses enerjisidir. Başka bir deyişle, ses dalgasının 1 m² lik kesitindeki ses gücüdür. Birimi watt tır. **Ses Şiddeti Seviyesi:İki büyüklük arasındaki farktır. Birimi desibel dir. İnsan kulağının sezebileceği asgari ses şiddeti 1dB dir. **Ses Basıncı: Her ses dalgası bir P basınç değeriyle nitelendirilmektedir. Birimi Bar dır. Bu basınç, atmosferik basınçtan farklı olarak, uzayda ses dalgası tarafından oluşturulmaktadır. Ses basıncı ile ses şiddeti arasında karesel bir bağ vardır. Ses basıncı iki, üç, dört misli arttırılırsa, ses şiddeti sırayla dört, dokuz, on altı misli artacaktır. 24 Şekil 1.12 Şekil 1.13

25 **Ses Şiddeti: Ses dalgalarının bir santimetrekarelik yüzeydeki güçlerine denir. Birimi watt/cm²dir. Ses şiddeti, dalganın frekansına ve dalga genliğinin karesine bağlıdır. Şiddet sebebiyle ses kuvvetli veya zayıf olarak duyulur. İnsan kulağı 1016 watt/cm²ile 104 watt/cm² şiddet değerleri arasındaki sesleri duyabilir. **Sesin Yüksekliği: Sesin frekansıdır. İnsan kulağı frekansı yaklaşık 20 ile Hz. olan sesleri işitebilir. Sesin frekansına bağlı olarak yüksekliği tarif edilir. İnce seslerin frekansları büyük, kalın seslerin ise frekansları küçük değerlerdedir. Frekansları, 20 den küçük olan seslere İnfrasonik, den büyük olanlara ise Ultrasonik denir. Sesin frekansı kaynağın hareketine bağlı olarak kayma gösterir. (Doppler Olayı) **Sesin Kalitesi (Timbre of Sound) Tını ve Harmonikler : Ses kaynakları, genellikle ana ses denilen (en kalın) sesle birlikte, frekansları ana sesin frekansının tam katları olan tâli sesler çıkarırlar. Bu tâli seslere ana sesin harmonikleri denir. Bu sesler etrafa ana sesle birleşmiş olarak yayılırlar. Tını, bir sesin kulağa tesiridir. Farklı kaynaklardan çıkan sesler aynı yükseklik ve şiddette olsalar da tınıları farklıdır. 25

26 Ses dalgaları da kırılma, yansıma ve girişim özelliklerini gösterirler. Kırılma olayı ortam değişikliğiyle olur. Havanın sıcaklık, yoğunluk durumuna göre sesin yayılma hızı değişir. Soğuk havada ses hızı azalır. Ses sıcak havadan soğuk havaya geçerken yayılma doğrultusunu değiştirir. Yayılan ses dalgaları duvar, kayalık gibi sert düz yüzeylere çarpınca doğrultularını değiştirirler. Bu olay yansımadır. Yansıma olayında sesin özellikleri değişmez. Yansımış dalgalar tekrar geriye dönerse ikinci bir ses meydana gelir. Bu sese yankı denir. Yankı ilk sesten yaklaşık 0,1 sn den daha az bir zamanda gelirse kulak bu sesi, ikinci sesin devamı gibi işitir, buna ise çınlama denilmektedir. İlk ses ile yankı arasındaki zaman farkından yansıtıcı engelin uzaklığı hesap edilebilir. Gemicilikte deniz derinlikleri bu yolla ölçülmektedir. Yarasalar da etraflarındaki engelleri ses dalgaları ile fark ederler. Şekil 1.14 Ses dalgaları girişimle birbirini kuvvetlendirip, zayıflatabilirler. Girişim yapan dalgalar arasındaki yol farkının, dalga boyunun yarısına eşit olması şartını sağlayan yerlerde yok edici girişim olur, böyle yerlerde ses işitilmez. 26

27 **Vuru (Batman) olayı: Genlikleri hemen hemen eşit ve frekansları biraz farklı olan iki kaynağın verdiği ses dalgalarının üst üste binmesi neticesinde, frekansı iki frekansın farkına eşit olan ses yükselmeleri meydana gelmesidir. Vuru olayında ses periyodik olarak azalıp, çoğalır. 1.9 DOPPLER OLAYI Sabit frekanslı ses üreten bir kaynaktan yayılan sesin, yayılması sırasında frekans değerinde bir değişiklik olmaz. Ancak ses kaynağı ya da ses algılayıcısı hareketli ise bu durum değişir. Ses kaynağının hareketli olması durumunda ya da sesi duyan kişinin hareketli olması durumunda sesin frekansı, kaynaktan çıkan frekanstan farklı olarak algılanır. Bu duruma doppler olayı denir. Doppler olayında değişen dalga boyudur. Ancak dalga boyu ile frekans ters orantılı olduğundan, gözlemci dalga kaynağının frekansını da değişmiş gibi algılar. Doppler olayı hareketli kaynağın hızının ses hızından yavaş olduğu durumlarda gözlenir. Kaynak hareket etmiyorsa dalgalar kaynak etrafında simetriktir. 27

28 Frekansı f olan bir kaynak, özellikleri değişmeyen bir ortamda ƛ dalga boylu v hızıyla hareket eden dalgalar yayıyorsa; ƛ = v / f dir. Kaynak ortama göre hızıyla hareket ederse, hareket yönündeki dalgalar sıkışırken zıt yöndeki dalgalar seyrekleşir. Şekil 1.15 Şekil 1.16 Bu durumda hareket yönünde bulunan bir gözlemcinin işittiği ses yüksek frekanslı, harekete zıt yönde bulunan gözlemcinin işittiği ses ise düşük frekanslı olacaktır. 28

29 Şekil

30 1.10 Cep Telefonu Sistemleri Birçok insan için iletişimin kesintisiz olması gerekir. Cep telefonları ve araç telefonları bu ihtiyaçtan doğmuştur. Bu amaçla ülke küçük hücrelere (bölgelere) ayrılır. Her bir hücre içinde düşük güçlü hem alıcı hem de verici olarak çalışan bir radyo istasyonu bulunur. Hücrelerin büyüklükleri şehir içinde 2 km ve şehir dışında ise 30 km ye kadar çıkabilir. Bu radyo istasyonlarının frekansları 900 MHz civarında seçilmiştir. Bir cep telefonu cihazı, küçük bir alıcı-verici radyodan başka bir şey değildir. Bir telefon numarası yazıp evet ya da gön der tuşuna basıldığında, özel bir sinyal üretilir. Bu sinyal en yakın hücresel radyo istasyonu tarafından yakalanır. Bu hücresel radyo istasyonlarının birçok sayıda cep telefonu cihazıyla iletişim kurabilecek kanalları vardır. Cep telefonundan alınan özel sinyalden hemen sonra hücresel radyo istasyonu otomatik olarak boş olan kanalın frekansını cep telefonu cihazına bildirir. Böylece bu frekansta iki yönlü bir iletişim başlamış olur. Bu hücresel radyo istasyonları elektronik çevirici merkezine bağlıdır. Elektronik çevirici merkezinde taşıyıcı dalga kaldırılarak konuşmanın normal telefon hattına bağlanması sağlanır. Bu noktadan itibaren bağlantı aynen sabit bir telefon bağlantısında olduğu gibidir. Gelen konuşma da aynı taşıyıcı frekansı kullanır. Fakat bu defa, hücresel radyo istasyonundan cep telefonuna gönderilir. 30

31 Telefon cihazının içerisinde yayılan ses hızı, elektronik devrelerin yapısına bağlı ve karmaşıktır. Ancak ses, telefonların antenleri arasında "ses hızı" ile değil, "ışık hızı" ile yol alır. Ahize denilen mikrofona konuşulduğunda, ses burada elektromanyetik dalgaya çevrilir. Karşı tarafın telefonunda sese çevrilene kadar yolculuğunu elektromanyetik dalga olarak yapar. Elektromanyetik dalganın hızı ışık hızına eşittir. Cep telefonunda da normal telefon hattına bağlanıldığından, elektromanyetik dalga üzerine bindirilmiş ses, telefonlar arasında ışık hızı ile hareket eder. Şekil 1.18 Şekil

32 Soru 1 Saniyede 6 kez oluşturulan su dalgalarında ardı ardına gelen 3 dalga tepesi arası uzaklık 12cm olarak ölçülmüş olup, bu dalganın periyodunu, dalga boyunu ve yayılma hızını bulunuz. Çözüm 32

33 Soru 2 Saniyede 10 kez oluşturulan su dalgalarında ardı ardına gelen bir tepe ile bir çukur arası uzaklık 2cm ise, dalganın periyodunu, dalga boyunu ve yayılma hızını bulunuz. Çözüm 33

34 Soru 3 Düzgün aralıklarla 5s de 30 kez suya batırılan çubuğun oluşturduğu su dalgalarında ardı ardına gelen 6 dalga tepesi arası uzaklık 20cm ölçülüyor. Oluşturulan bu su dalgalarının sudaki yayılma hızı kaç cm/s olur? Çözüm 34

35 Soru 4 Sarmal bir yayın 1m si 0,5kg gelmektedir. Bu yay kaç N luk bir kuvvet ile gerilmeli ki, atmaların bu yaydaki yayılma hızı 6m/s olsun? Çözüm 35

36 Soru 5 Frekansı 15s-¹ olan dalga kaynağından çıkan dalgalar 450m/s hızla ilerleyerek bir K noktasından L noktasına 2s de ulaştığına göre, KL uzaklığı dalga boyunun kaç katıdır? Çözüm 36

37 Soru 6 Periyodu 0,5s olan sesin yüksekliği nedir? Çözüm 37

38 Soru 7 Alüminyum bir blok içersinde 5100m/s hızla ilerleyen bir ses dalgası, bloğu 0,2s içinde terk etmektedir. Alüminyum bloğun uzunluğunu bulunuz. Çözüm 38

39 Soru 8 Alüminyum bir blok içersinde 5100m/s hızla ilerleyen bir ses dalgası, bloğu 0,2s içinde terk etmektedir. Alüminyum bloğun uzunluğunu bulunuz. Çözüm 39

40 Soru 9 Tipik bir deprem dalgasının hızı 8km/s olduğuna göre, minimum dalga boyu kaç m olur? Çözüm 40

41 Soru 10 Birbirinden km uzaklıktaki iki kişi telefon ile konuşmaktadır. Birinin söylediği bir kelime diğerine ne kadar sürede ulaşacaktır? Çözüm 41

SES DALGALARı Dalgalar genel olarak, mekanik ve elektromanyetik dalgalar olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Elektromanyetik dalgalar, yayılmak için bi

SES DALGALARı Dalgalar genel olarak, mekanik ve elektromanyetik dalgalar olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Elektromanyetik dalgalar, yayılmak için bi SES FĠZĠĞĠ SES DALGALARı Dalgalar genel olarak, mekanik ve elektromanyetik dalgalar olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Elektromanyetik dalgalar, yayılmak için bir ortama ihtiyaç duymazlar ve boşlukta da

Detaylı

DALGALAR. Dalgalar titreşim doğrultusuna ve Taşıdığı enerjiye göre aşağıdaki şekilde sınıflandırılır.

DALGALAR. Dalgalar titreşim doğrultusuna ve Taşıdığı enerjiye göre aşağıdaki şekilde sınıflandırılır. DALGALAR Dalga hareketi Nedir? Durgun bir su birikintisine bir tas attığımızda, tasın suya düştüğü noktadan dışarıya doğru daireler seklinde bir hareketin yayıldığını görürüz. Bu hareket bir dalga hareketidir.

Detaylı

12. SINIF KONU ANLATIMLI

12. SINIF KONU ANLATIMLI 12. SINIF KONU ANLATIMLI 3. ÜNİTE: DALGA MEKANİĞİ 2. Konu ELEKTROMANYETİK DALGA ETKİNLİK VE TEST ÇÖZÜMLERİ 2 Elektromanyetik Dalga Testin 1 in Çözümleri 1. B manyetik alanı sabit v hızıyla hareket ederken,

Detaylı

derin sığ derin ADI: SOYADI: No: Sınıfı: Tarih.../.../... ALDIĞI NOT: a) Hava ortamından su ortamına gönderilen ses dalgalarının

derin sığ derin ADI: SOYADI: No: Sınıfı: Tarih.../.../... ALDIĞI NOT: a) Hava ortamından su ortamına gönderilen ses dalgalarının ADI: SOYADI: No: Sınıfı: Tarih.../.../... ALDIĞI NOT:... a) Enine dalgalarda ortamın parçacıklarının titreşim doğrultusu yayılma doğrultusuna... b) Ses en hızlı... en yavaş... yayılır. c) Dalgalar taşıdıkları

Detaylı

10. SINIF KONU ANLATIMLI. 3. ÜNİTE: DALGALAR 3. Konu SES DALGALARI ETKİNLİK ve TEST ÇÖZÜMLERİ

10. SINIF KONU ANLATIMLI. 3. ÜNİTE: DALGALAR 3. Konu SES DALGALARI ETKİNLİK ve TEST ÇÖZÜMLERİ 10. SINIF KONU ANLATIMLI 3. ÜNİTE: DALGALAR 3. Konu SES DALGALARI ETKİNLİK ve TEST ÇÖZÜMLERİ 2 Ünite 3 Dalgalar 3. Ünite 3. Konu (Ses Dalgaları) A nın Çözümleri 1. Sesin yüksekliği, sesin frekansına bağlıdır.

Detaylı

12. SINIF KONU ANLATIMLI

12. SINIF KONU ANLATIMLI 12. SINIF KONU ANLATIMLI 3. ÜNİTE: DALGA MEKANİĞİ 2. Konu ELEKTROMANYETİK DALGA ETKİNLİK VE TEST ÇÖZÜMLERİ 2 Elektromanyetik Dalga Etkinlik A nın Yanıtları 1. Elektromanyetik spektrum şekildeki gibidir.

Detaylı

Ünite. Dalgalar. 1. Ses Dalgaları 2. Yay Dalgaları 3. Su Dalgaları

Ünite. Dalgalar. 1. Ses Dalgaları 2. Yay Dalgaları 3. Su Dalgaları 7 Ünite Dalgalar 1. Ses Dalgaları 2. Yay Dalgaları 3. Su Dalgaları SES DALGALARI 3 Test 1 Çözümleri 3. 1. Verilen üç özellik ses dalgalarına aittir. Ay'da hava, yani maddesel bir ortam olmadığından sesi

Detaylı

Ses Dalgaları. Test 1 in Çözümleri

Ses Dalgaları. Test 1 in Çözümleri 34 Ses Dalgaları 1 Test 1 in Çözümleri 3. 1. 1 Y I. Sonar II. Termal kamera 2 Z 3 Sesin yüksekliği ile sesin frekansı aynı kavramlardır. Titreşen bir telin frekansı, telin gerginliği ile doğru orantılıdır.

Detaylı

Elektromanyetik Dalgalar. Test 1 in Çözümleri

Elektromanyetik Dalgalar. Test 1 in Çözümleri 38 Elektromanyetik Dalgalar 1 Test 1 in Çözümleri 1. Radyo dalgaları elektronların titreşiminden doğan elektromanyetik dalgalar olup ışık hızıyla hareket eder. Radyo dalgalarının titreşim frekansı ışık

Detaylı

Ses Dalgaları Testlerinin Çözümleri. Test 1 in Çözümleri

Ses Dalgaları Testlerinin Çözümleri. Test 1 in Çözümleri 3 Ses Dalgaları Testlerinin Çözümleri 1 Test 1 in Çözümleri 1. Ses dalgalarının hızı ortamı oluşturan moleküllerin birbirine yakın olmasına ve moleküllerin kinetik enerjisine bağlıdır. Yani ses dalgalarının

Detaylı

Bilal ELÇİ tarafından düzenlenmiştir.

Bilal ELÇİ tarafından düzenlenmiştir. SES BU ÜNİTEDE BİLMENİZ GEREKENLER 1. Bir ses dalgasının belli bir frekans ve genliği olduğunu 2. Sesin titreşimler sonucu oluştuğunu 3. Ses yüksekliğinin sesin ince veya kalın olması anlamına geldiğini

Detaylı

10. Sınıf. Soru Kitabı. Dalgalar. Ünite. 3. Konu. Ses Dalgası. Test Çözümleri. Sismograf

10. Sınıf. Soru Kitabı. Dalgalar. Ünite. 3. Konu. Ses Dalgası. Test Çözümleri. Sismograf 10. Sınıf Soru Kitabı 3. Ünite Dalgalar 3. Konu Ses Dalgası Test Çözümleri Sismograf 2 3. Ünite Dalgalar Test 1 in Çözümleri 1. Ses dalgalarının hızı ortamı oluşturan moleküllerin birbirine yakın olmasına

Detaylı

DALGALAR. Su Dalgaları

DALGALAR. Su Dalgaları DALGALAR Su Dalgaları Su Dalgaları Su dalgalarının özellikleri tabanı cam olan ve içinde su bulunan dalga leğeni yardımıyla incelenir. Eğer kaynak noktasal ise oluşan dalga dairesel; eğer kaynak düz bir

Detaylı

10. SINIF FİZİK DERSİ 2. DÖNEM 1. YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI

10. SINIF FİZİK DERSİ 2. DÖNEM 1. YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 10. SINIF FİZİK DERSİ 2. DÖNEM 1. YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 1. Aşağıda verilen kavramların tanımlarını karşısına yazınız. Dalga: Atma: Periyot: Frekans: Dalga boyu: Deprem dalgası: Deprem odağı: Merkez

Detaylı

GÜNEŞİN ELEKTROMANYETİK SPEKTRUMU

GÜNEŞİN ELEKTROMANYETİK SPEKTRUMU GÜNEŞİN ELEKTROMANYETİK SPEKTRUMU Güneş ışınımı değişik dalga boylarında yayılır. Yayılan bu dalga boylarının sıralı görünümü de güneş spektrumu olarak isimlendirilir. Tam olarak ifade edilecek olursa;

Detaylı

MATEMATİĞİN GEREKLİLİĞİ

MATEMATİĞİN GEREKLİLİĞİ Dr. Serdar YILMAZ MEÜ Fizik Bölümü Ses dalgalarının özellikleri 2 MATEMATİĞİN GEREKLİLİĞİ Matematik, yaşamı anlatmakta kullanılır. Matematik yoluyla anlatma, yanlış anlama ve algılamayı engeller. Yaşamda

Detaylı

SES Ses Dalgaları : [Anahtar kelimeler : genlik, frekans]

SES Ses Dalgaları : [Anahtar kelimeler : genlik, frekans] SES Ses Dalgaları : [Anahtar kelimeler : genlik, frekans] Sesin oluşumu : Titreşen cisimler ses üretir. Kaynaktan çıkan bir ses, tıpkı bir taşın durgun suya atıldığında oluşturduğu dalgalar gibi her yönde

Detaylı

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ Spektroskopiye Giriş Yrd. Doç. Dr. Gökçe MEREY SPEKTROSKOPİ Işın-madde etkileşmesini inceleyen bilim dalına spektroskopi denir. Spektroskopi, Bir örnekteki atom, molekül veya iyonların

Detaylı

CEVAP ANAHTARI: 1.TEST: 1.B 2.E 3.C 4.D 5.E 6.C 7.C 8.E 9.D 10.B 11.A 12.C 13.C 2.TEST: 1.E 2.E 3.D 4.A 5.C 6.D 7.E 8.E 9.D 10.D 11.E 12.E 13.D 3.TEST: 1. E 2.D 3E. 4.D 5.C 6.A 7.C 8.C 9.B 10.D 11.B 12.D

Detaylı

BÖLÜM I GİRİŞ (1.1) y(t) veya y(x) T veya λ. a t veya x. Şekil 1.1 Dalga. a genlik, T peryod (veya λ dalga boyu)

BÖLÜM I GİRİŞ (1.1) y(t) veya y(x) T veya λ. a t veya x. Şekil 1.1 Dalga. a genlik, T peryod (veya λ dalga boyu) BÖLÜM I GİRİŞ 1.1 Sinyal Bir sistemin durum ve davranış bilgilerini taşıyan, bir veya daha fazla değişken ile tanımlanan bir fonksiyon olup veri işlemde dalga olarak adlandırılır. Bir dalga, genliği, dalga

Detaylı

Su Dalgaları Testlerinin Çözümleri. Test 1 in Çözümleri

Su Dalgaları Testlerinin Çözümleri. Test 1 in Çözümleri Test 1 in Çözümleri 1. 5 dalga tepesi arası 4λ eder.. Su Dalgaları Testlerinin Çözümleri 4λ = 0 cm 1 3 4 5 λ = 5 cm bulunur. Stroboskop saniyede 8 devir yaptığına göre frekansı 4 s 1 dir. Dalgaların frekansı;

Detaylı

Işığın izlediği yol : Işık bir doğru boyunca km/saniye lik bir hızla yol alır.

Işığın izlediği yol : Işık bir doğru boyunca km/saniye lik bir hızla yol alır. IŞIK VE SES Işık ve ışık kaynakları : Çevreyi görmemizi sağlayan enerji kaynağına ışık denir. Göze gelen ışık ya bir cisim tarafından oluşturuluyordur ya da bir cisim tarafından yansıtılıyordur. Göze gelen

Detaylı

Elektromanyetik Dalgalar. Test 1 in Çözümleri

Elektromanyetik Dalgalar. Test 1 in Çözümleri 35 Elektromanyetik Dalgalar 1 Test 1 in Çözümleri 4. 1. Radyo dalgaları elektronların titreşiminden doğan elektromanyetik dalgalar olup ışık hızıyla hareket eder. Radyo dalgalarının titreşim rekansı ışık

Detaylı

Suya atılan küçük bir taşın su yüzeyinde oluşturduğu hareketler dalga hareketine örnek olarak verilebilir. Su yüzeyinde oluşan dalgalar suyun alt

Suya atılan küçük bir taşın su yüzeyinde oluşturduğu hareketler dalga hareketine örnek olarak verilebilir. Su yüzeyinde oluşan dalgalar suyun alt Suya atılan küçük bir taşın su yüzeyinde oluşturduğu hareketler dalga hareketine örnek olarak verilebilir. Su yüzeyinde oluşan dalgalar suyun alt tabakalarını etkilemez. Yani su dalgaları yüzey dalgalarıdır.

Detaylı

Km/sn IŞIĞIN KIRILMASI. Gelen ışın. Kırılan ışın

Km/sn IŞIĞIN KIRILMASI. Gelen ışın. Kırılan ışın Işık: Görmemizi sağlayan bir enerji türüdür. Doğrusal yolla yayılır ve yayılmak için maddesel ortama ihtiyacı yoktur. Işınlar ortam değiştirdiklerinde; *Süratleri *Yönleri *Doğrultuları değişebilir Işık

Detaylı

Dalgalar Sorularının Çözümleri

Dalgalar Sorularının Çözümleri Ünite 3 Dalgalar Sorularının Çözümleri 1- ay Dalgaları 2- Su Dalgaları 3- Ses Dalgaları 1 ay Dalgaları Testlerinin Çözümleri 3 Test 1 in Çözümleri 1. a) b) c) gelen atma B M dan yansıyan B den yansıyan

Detaylı

Elektromanyetik Işıma Electromagnetic Radiation (EMR)

Elektromanyetik Işıma Electromagnetic Radiation (EMR) Elektromanyetik Işıma Electromagnetic Radiation (EMR) Elektromanyetik ışıma (ışık) bir enerji şeklidir. Işık, Elektrik (E) ve manyetik (H) alan bileşenlerine sahiptir. Light is a wave, made up of oscillating

Detaylı

TİTREŞİM VE DALGALAR BÖLÜM PERİYODİK HAREKET

TİTREŞİM VE DALGALAR BÖLÜM PERİYODİK HAREKET TİTREŞİM VE DALGALAR Periyodik Hareketler: Belirli aralıklarla tekrarlanan harekete periyodik hareket denir. Sabit bir nokta etrafında periyodik hareket yapan cismin hareketine titreşim hareketi denir.

Detaylı

Yıldızlara gidemeyiz; sadece onlardan gelen ışınımı teleskopların yardımıyla gözleyebilir ve çözümleyebiliriz.

Yıldızlara gidemeyiz; sadece onlardan gelen ışınımı teleskopların yardımıyla gözleyebilir ve çözümleyebiliriz. Yıldızlara gidemeyiz; sadece onlardan gelen ışınımı teleskopların yardımıyla gözleyebilir ve çözümleyebiliriz. Işık genellikle titreşen elektromanyetik dalga olarak düşünülür; bu suda ilerleyen dalgaya

Detaylı

Elektromanyetik Dalgalar. Test 1 in Çözümleri. 4. Gözlemci kaynağa yaklaştığına göre; c bağıntısını yazabiliriz. f g

Elektromanyetik Dalgalar. Test 1 in Çözümleri. 4. Gözlemci kaynağa yaklaştığına göre; c bağıntısını yazabiliriz. f g 39 Elektromanyetik Dalgalar 1 Test 1 in Çözümleri 1. Radyo dalgaları elektronların titreşiminden doğan elektromanyetik dalgalar olup ışık hızıyla hareket eder. Radyo dalgalarının titreşim frekansı ışık

Detaylı

SES BAYRAM DERİN MEHMET AKİF İNAN İLKOKULU 4 A SINIFI ÖĞRETMENİ

SES BAYRAM DERİN MEHMET AKİF İNAN İLKOKULU 4 A SINIFI ÖĞRETMENİ SES BAYRAM DERİN MEHMET AKİF İNAN İLKOKULU 4 A SINIFI ÖĞRETMENİ SES VE ÖZELLİKLERİ Katı, sıvı ve gaz halindeki maddelerin oluşturduğu maddesel (tanecikli) ortamlarda dalga şeklinde yayılabilen, titreşimlerden

Detaylı

2. Işık Dalgalarında Kutuplanma:

2. Işık Dalgalarında Kutuplanma: KUTUPLANMA (POLARİZASYON). Giriş ve Temel ilgiler Işık, bir elektromanyetik dalgadır. Elektromanyetik dalgalar maddesel ortamlarda olduğu gibi boşlukta da yayılabilirler. Elektromanyetik dalgaların özellikleri

Detaylı

UZM.FZT.NAZMİ ŞEKERCİ

UZM.FZT.NAZMİ ŞEKERCİ UZM.FZT.NAZMİ ŞEKERCİ Ses maddesel ortamdan oluşan periyodik dalgalanmalardır. Sıkışma ve genleşme periyodları vardır. Bu nedenle ses enerjisinin iletilmesi için madde ortamına gereksinim vardır. Havada

Detaylı

Morötesi ışınlar (ultraviole ışınlar); güneş ışını içerisinde bulunduğu gibi yapay olarak da meydana getirilir ve x-ışınlarına göre dalga boyları

Morötesi ışınlar (ultraviole ışınlar); güneş ışını içerisinde bulunduğu gibi yapay olarak da meydana getirilir ve x-ışınlarına göre dalga boyları RADYASYON 1.Radyasyonun tanımı, türleri, kaynakları: Radyasyon Latince bir kelime olup dilimizde ışıma olarak kullanılır. Atomlardan, Güneş ten ve diğer yıldızlardan yayılan enerjiye, radyasyon enerji

Detaylı

A A A A A A A A A A A

A A A A A A A A A A A S 2 FİZİ TESTİ. Bu testte 0 soru vardır. 2. Cevaplarınızı, cevap kâğıdının Fizik Testi için ayrılan kısmına işaretleyiniz.. Aşağıdakilerden hangisi momentum birimidir? joule joule A) B) newton saniye weber

Detaylı

8. Sınıf. ozan deniz ÜNİTE DEĞERLENDİRME SINAVI SES. 4. Sesleri birbirinden ayırmaya yarayan özelliğidir. K L M

8. Sınıf. ozan deniz ÜNİTE DEĞERLENDİRME SINAVI SES. 4. Sesleri birbirinden ayırmaya yarayan özelliğidir. K L M 1. 3... Ḳ M Şekildeki çalar saatten etrafa yayılan ses dalgalarının K,, M noktalarındaki şiddetleri ve frekansları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? Şiddetleri Frekansları

Detaylı

TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ

TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ 9 Mekanik ve Elektromanyetik Dalga Hareketi TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ Adem ÇALIŞKAN Mekanik dalgalar Temelde taneciklerin boyuna titreşimlerinden kaynaklanırlar. Yayılmaları için mutlaka bir ortama

Detaylı

1.Bölüm Ses, Ses bileşenleri, İnsan kulağının duyarlılığı, İşitsel-Fizyolojik yeğinlik, Grafik gösterme biçimleri Prof. Dr.

1.Bölüm Ses, Ses bileşenleri, İnsan kulağının duyarlılığı, İşitsel-Fizyolojik yeğinlik, Grafik gösterme biçimleri Prof. Dr. AKUSTİK TEMEL KONULARI SUNUMU 1.Bölüm Ses, Ses bileşenleri, İnsan kulağının duyarlılığı, İşitsel-Fizyolojik yeğinlik, Grafik gösterme biçimleri Prof. Dr. Neşe Yüğrük AKDAĞ MİMARİ AKUSTİK AKUSTİK BİLİMİNİN

Detaylı

Elektromanyetik Dalga Teorisi Ders-3

Elektromanyetik Dalga Teorisi Ders-3 Elektromanyetik Dalga Teorisi Ders-3 Faz ve Grup Hızı Güç ve Enerji Düzlem Dalgaların Düzlem Sınırlara Dik Gelişi Düzlem Dalgaların Düzlem Sınırlara Eğik Gelişi Dik Kutuplama Paralel Kutuplama Faz ve Grup

Detaylı

Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu. Test 1 in Çözümleri

Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu. Test 1 in Çözümleri 7 Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu 225 Test 1 in Çözümleri 1. Elektrikçe yüksüz parçacıklar olan fotonların kütleleri yoktur. Işık hızıyla hareket ettikleri için atom içerisinde bulunamazlar. Fotonlar

Detaylı

DEPREMLER - 2 İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ. Deprem Nedir?

DEPREMLER - 2 İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ. Deprem Nedir? İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ 10.03.2015 DEPREMLER - 2 Dr. Dilek OKUYUCU Deprem Nedir? Yerkabuğu içindeki fay düzlemi adı verilen kırıklar üzerinde biriken enerjinin aniden boşalması ve kırılmalar

Detaylı

OPTİK. Işık Nedir? Işık Kaynakları

OPTİK. Işık Nedir? Işık Kaynakları OPTİK Işık Nedir? Işığı yaptığı davranışlarla tanırız. Işık saydam ortamlarda yayılır. Işık foton denilen taneciklerden oluşur. Fotonların belirli bir dalga boyu vardır. Bazı fiziksel olaylarda tanecik,

Detaylı

Fotovoltaik Teknoloji

Fotovoltaik Teknoloji Fotovoltaik Teknoloji Bölüm 3: Güneş Enerjisi Güneşin Yapısı Güneş Işınımı Güneş Spektrumu Toplam Güneş Işınımı Güneş Işınımının Ölçülmesi Dr. Osman Turan Makine ve İmalat Mühendisliği Bilecik Şeyh Edebali

Detaylı

İletken Düzlemler Üstüne Yerleştirilmiş Antenler

İletken Düzlemler Üstüne Yerleştirilmiş Antenler İletken Düzlemler Üstüne Yerleştirilmiş Antenler Buraya dek sınırsız ortamlarda tek başına bulunan antenlerin ışıma alanları incelendi. Anten yakınında bulunan başka bir ışınlayıcı ya da bir yansıtıcı,

Detaylı

MAK 4026 SES ve GÜRÜLTÜ KONTROLÜ. 1. Hafta Ses ve Gürültü ile İlgili Temel Kavramlar

MAK 4026 SES ve GÜRÜLTÜ KONTROLÜ. 1. Hafta Ses ve Gürültü ile İlgili Temel Kavramlar MAK 4026 SES ve GÜRÜLTÜ KONTROLÜ 1. Hafta Ses ve Gürültü ile İlgili Temel Kavramlar Ses Nedir? 1: Sessiz durum 2: Gürültü 3: Atmosfer Basıncı 4: Ses Basıncı Ses, dalgalar halinde yayılan bir enerjidir.

Detaylı

4. ÜNĠTE : SES. Ses, bir noktadan baģka bir noktaya doğru dalgalar halinde yayılır. Bu dalgalar titreģimler sonucunda meydana gelir.

4. ÜNĠTE : SES. Ses, bir noktadan baģka bir noktaya doğru dalgalar halinde yayılır. Bu dalgalar titreģimler sonucunda meydana gelir. 4. ÜNĠTE : SES 1 SES; madde moleküllerinin titreģimiyle oluģan bir dalga hareketidir(titreģim hareketidir). Ses; katı, sıvı veya gaz gibi maddesel bir ortamda yayılır. BoĢlukta ses yayılmaz. *Havası boģaltılmıģ

Detaylı

KUTUPLANMA (Polarizasyon) Düzlem elektromanyetik dalgaların kutuplanması

KUTUPLANMA (Polarizasyon) Düzlem elektromanyetik dalgaların kutuplanması KUTUPLANMA (Polarizasyon) Kutuplanma enine dalgaların bir özelliğidir. Ancak burada mekanik dalgaların kutuplanmasını ele almayacağız. Elektromanyetik dalgaların kutuplanmasını inceleyeceğiz. Elektromanyetik

Detaylı

SES ÇALIŞMA KÂĞIDI. Sadece cetveli aşağıya doğru cetvelin boyunu uzatmalı cetvelin boyunu kısaltmalı daha fazla çekmeli

SES ÇALIŞMA KÂĞIDI. Sadece cetveli aşağıya doğru cetvelin boyunu uzatmalı cetvelin boyunu kısaltmalı daha fazla çekmeli SES ÇALIŞMA KÂĞIDI Yukarıdaki deney düzeneğini hazırlayan Yavuz, cetvelin oluşturduğu ses dalgalarını şekildeki gibi çiziyor. Buna göre Yavuz un aşağıdaki ses dalgaları oluşturması için ne yapması gerektiğini

Detaylı

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SINIF DEĞERLENDİRME SINAVI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SINIF DEĞERLENDİRME SINAVI T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI 05-06. SINIF DEĞERLENDİRME SINAVI - 4 05-06.SINIF FEN BİLİMLERİ TESTİ (LS ) DEĞERLENDİRME SINAVI - 4 Adı ve Soyadı :... Sınıfı :... Öğrenci Numarası :... SORU SAISI : 80 SINAV

Detaylı

Hareket Kanunları Uygulamaları

Hareket Kanunları Uygulamaları Fiz 1011 Ders 6 Hareket Kanunları Uygulamaları Sürtünme Kuvveti Dirençli Ortamda Hareket Düzgün Dairesel Hareket http://kisi.deu.edu.tr/mehmet.tarakci/ Sürtünme Kuvveti Çevre faktörlerinden dolayı (hava,

Detaylı

FİZ4001 KATIHAL FİZİĞİ-I

FİZ4001 KATIHAL FİZİĞİ-I FİZ4001 KATIHAL FİZİĞİ-I Bölüm 3. Örgü Titreşimleri: Termal, Akustik ve Optik Özellikler Dr. Aytaç Gürhan GÖKÇE Katıhal Fiziği - I Dr. Aytaç Gürhan GÖKÇE 1 Bir Boyutlu İki Atomlu Örgü Titreşimleri M 2

Detaylı

Elektromanyetik Radyasyon (Enerji) Nedir?

Elektromanyetik Radyasyon (Enerji) Nedir? Elektromanyetik Radyasyon (Enerji) Nedir? Atomlardan çeşitli şekillerde ortaya çıkan enerji türleri ve bunların yayılma şekilleri "elektromagnetik radyasyon" olarak adlandırılır. İçinde X ve γ ışınlarının

Detaylı

OPTİK Işık Nedir? Işık Kaynakları Işık Nasıl Yayılır? Tam Gölge - Yarı Gölge güneş tutulması

OPTİK Işık Nedir? Işık Kaynakları Işık Nasıl Yayılır? Tam Gölge - Yarı Gölge güneş tutulması OPTİK Işık Nedir? Işığı yaptığı davranışlarla tanırız. Işık saydam ortamlarda yayılır. Işık foton denilen taneciklerden oluşur. Fotonların belirli bir dalga boyu vardır. Bazı fiziksel olaylarda tanecik,

Detaylı

HAREKET HAREKET KUVVET İLİŞKİSİ

HAREKET HAREKET KUVVET İLİŞKİSİ HAREKET HAREKET KUVVET İLİŞKİSİ Sabit kabul edilen bir noktaya göre bir cismin konumundaki değişikliğe hareket denir. Bu sabit noktaya referans noktası denir. Fizikte hareket üçe ayrılır Ötelenme Hareketi:

Detaylı

BÖLÜM 03. Doğrusal Hareket Alt yüzeyi yere paralel olarak yerleştirilmiş, camdan yapılmış

BÖLÜM 03. Doğrusal Hareket Alt yüzeyi yere paralel olarak yerleştirilmiş, camdan yapılmış Doğrusal Hareket - 3 BÖÜ 03 Test 03 1. Alt yüzeyi yere paralel olarak yerleştirilmiş, camdan yapılmış küp yere dik paralel ışık ile aydınlatılmaktadır. üpün noktasında bulunan karınca şekildeki - - - N

Detaylı

YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Termodinamik ve Isı Tekniği Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Radyasyon (Işınım) Isı Transferi Deneyi Çalışma Notu

YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Termodinamik ve Isı Tekniği Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Radyasyon (Işınım) Isı Transferi Deneyi Çalışma Notu YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Termodinamik ve Isı Tekniği Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Radyasyon (Işınım) Isı Transferi Deneyi Çalışma Notu Laboratuar Yeri: E1 Blok Termodinamik Laboratuvarı Laboratuar

Detaylı

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI Depremle İlgili Temel Kavramlar 2 2. Hafta Yrd. Doç. Dr. Alper CUMHUR Kaynak: Sakarya Üniversitesi / İnşaat Mühendisliği Bölümü / Depreme Dayanıklı Betonarme Yapı Tasarımı

Detaylı

5. Elektriksel Büyüklüklerin Ölçülebilen Değerleri

5. Elektriksel Büyüklüklerin Ölçülebilen Değerleri Elektrik devrelerinde ölçülebilen büyüklükler olan; 5. Elektriksel Büyüklüklerin Ölçülebilen Değerleri Akım Gerilim Devrede bulunan kaynakların tiplerine göre değişik şekillerde olabilir. Zamana bağlı

Detaylı

Gelin bugün bu yazıda ilkokul sıralarından beri bize öğretilen bilgilerden yeni bir şey keşfedelim, ya da ne demek istediğini daha iyi anlayalım.

Gelin bugün bu yazıda ilkokul sıralarından beri bize öğretilen bilgilerden yeni bir şey keşfedelim, ya da ne demek istediğini daha iyi anlayalım. Kristal Yapılar Gelin bugün bu yazıda ilkokul sıralarından beri bize öğretilen bilgilerden yeni bir şey keşfedelim, ya da ne demek istediğini daha iyi anlayalım. Evrende, kimyasal özellik barındıran maddelerin

Detaylı

Hazırlayan: Tugay ARSLAN

Hazırlayan: Tugay ARSLAN Hazırlayan: Tugay ARSLAN ELEKTRİKSEL TERİMLER Nikola Tesla Thomas Edison KONULAR VOLTAJ AKIM DİRENÇ GÜÇ KISA DEVRE AÇIK DEVRE AC DC VOLTAJ Gerilim ya da voltaj (elektrik potansiyeli farkı) elektronları

Detaylı

Prof. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü

Prof. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü 101537 RADYASYON FİZİĞİ Prof. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü TEMEL KAVRAMLAR Radyasyon, Elektromanyetik Dalga, Uyarılma ve İyonlaşma, peryodik cetvel radyoaktif bozunum

Detaylı

YAY VE SU DALGALARI BÖLÜM 30

YAY VE SU DALGALARI BÖLÜM 30 YAY VE SU DAGAAR BÖÜM 3 MODE SORU 1 DE SORUARN ÇÖZÜMER 4. dalga kayna V=cm/s 1. 1 λ λ 3 λ 4 λ 5 λ 6 dalga kayna 1cm Ardı ardına gelen 6 dalga tepesi arasındaki uzaklık 5λ dır. Bu durumda dalgaların dalga

Detaylı

ELEKTRİKSEL POTANSİYEL

ELEKTRİKSEL POTANSİYEL ELEKTRİKSEL POTANSİYEL Elektriksel Potansiyel Enerji Elektriksel potansiyel enerji kavramına geçmeden önce Fizik-1 dersinizde görmüş olduğunuz iş, potansiyel enerji ve enerjinin korunumu kavramları ile

Detaylı

ELASTİK DALGA YAYINIMI

ELASTİK DALGA YAYINIMI ELASTİK DALGA YAYINIMI (016-10. Ders) Prof.Dr. Eşref YALÇINKAYA Geçtiğimiz ders; Cisim dalgaları (P ve S) Tabakalı ortamda yayılan sismik dalgalar Snell kanunu Bu derste; Yüzey dalgaları (Rayleigh ve Love)

Detaylı

ELEKTROMANYETİK DALGALAR

ELEKTROMANYETİK DALGALAR ELEKTROMANYETİK DALGALAR Hareket eden bir yük manyetik alan oluşturur. Yük sabit hızla hareket ederse, sabit bir akım ve sabit bir manyetik alan oluşturur. Yük osilasyon hareketi yaparsa değişken bir manyetik

Detaylı

- 1 - ŞUBAT KAMPI SINAVI-2000-I. Grup. 1. İçi dolu homojen R yarıçaplı bir top yatay bir eksen etrafında 0 açısal hızı R

- 1 - ŞUBAT KAMPI SINAVI-2000-I. Grup. 1. İçi dolu homojen R yarıçaplı bir top yatay bir eksen etrafında 0 açısal hızı R - - ŞUBT KMPI SINVI--I. Grup. İçi dolu omojen yarıçaplı bir top yatay bir eksen etrafında açısal ızı ile döndürülüyor e topun en alt noktası zeminden yükseklikte iken serbest bırakılıyor. Top zeminden

Detaylı

Not: Bu yazımızın video versiyonunu aşağıdan izleyebilirsiniz. Ya da okumaya devam edebilirsiniz

Not: Bu yazımızın video versiyonunu aşağıdan izleyebilirsiniz. Ya da okumaya devam edebilirsiniz Uzay Ne Kadar Soğuk? Uzay ne kadar soğuk, veya ne kadar sıcak? Öncelikle belirtelim; uzay, büyük oranda boş bir ortamdır. Öyle ki, uzayda 1 metreküplük bir hacimde çoğu zaman birkaç tane atom, molekül

Detaylı

Bölüm 7 Tahribatsız Malzeme Muayenesi

Bölüm 7 Tahribatsız Malzeme Muayenesi Bölüm 7 Tahribatsız Malzeme Muayenesi Tahribatsız muayene; malzemelerin fiziki yapısını ve kullanılabilirliğini bozmadan içyapısında ve yüzeyinde bulunan süreksizliklerin tespit edilmesidir. Bu işlemlerde,

Detaylı

ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 2 : KUVVET VE HAREKET

ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 2 : KUVVET VE HAREKET ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 2 : KUVVET VE HAREKET A BASINÇ VE BASINÇ BİRİMLERİ (5 SAAT) Madde ve Özellikleri 2 Kütle 3 Eylemsizlik 4 Tanecikli Yapı 5 Hacim 6 Öz Kütle (Yoğunluk) 7 Ağırlık 8

Detaylı

Bir cismin iki konumu arasındaki vektörel uzaklıktır. Başka bir ifadeyle son konum (x 2 ) ile ilk konum

Bir cismin iki konumu arasındaki vektörel uzaklıktır. Başka bir ifadeyle son konum (x 2 ) ile ilk konum DOĞRUSAL ve BAĞIL HAREKET Hareket Maddelerin zamanla yer değiştirmesine hareket denir. Fakat cisimlerin nereye göre yer değiştirdiği ve nereye göre hareket ettiği belirtilmelidir. Örneğin at üstünde giden

Detaylı

İşyeri ortamlarında, çalışanların sağlığını. ve güvenliğini korumak amacıyla yapılan bilimsel çalışmaların tümü diye tanımlanabilir.

İşyeri ortamlarında, çalışanların sağlığını. ve güvenliğini korumak amacıyla yapılan bilimsel çalışmaların tümü diye tanımlanabilir. İş Sağlığı ve Güvenliği İşyeri ortamlarında, çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumak amacıyla yapılan bilimsel çalışmaların tümü diye tanımlanabilir. Çalışanların sağlığı ve güvenliğin bozulması

Detaylı

Sensörler. Yrd.Doç.Dr. İlker ÜNAL

Sensörler. Yrd.Doç.Dr. İlker ÜNAL Sensörler Yrd.Doç.Dr. İlker ÜNAL Ses Sensörleri (Ultrasonik) Ultrasonik sensörler genellikle robotlarda engellerden kaçmak, navigasyon ve bulunan yerin haritasını çıkarmak amacıyla kullanılmaktadır.bu

Detaylı

Şekil-1. Doğru ve Alternatif Akım dalga şekilleri

Şekil-1. Doğru ve Alternatif Akım dalga şekilleri 2. Alternatif Akım =AC (Alternating Current) Değeri ve yönü zamana göre belirli bir düzen içerisinde değişen akıma AC denir. En çok bilinen AC dalga biçimi Sinüs dalgasıdır. Bununla birlikte farklı uygulamalarda

Detaylı

TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi. chem.libretexts.org

TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi. chem.libretexts.org 9. Atomun Elektron Yapısı Elektromanyetik ışıma (EMI) Atom Spektrumları Bohr Atom Modeli Kuantum Kuramı - Dalga Mekaniği Kuantum Sayıları Elektron Orbitalleri Hidrojen Atomu Orbitalleri Elektron Spini

Detaylı

Hareket halindeki elektrik yüklerinin oluşturduğu bir sistem düşünelim. Belirli bir bölgede net bir yük akışı olduğunda, akımın mevcut olduğu

Hareket halindeki elektrik yüklerinin oluşturduğu bir sistem düşünelim. Belirli bir bölgede net bir yük akışı olduğunda, akımın mevcut olduğu Akım ve Direnç Elektriksel olaylarla ilgili buraya kadar yaptığımız tartışmalar durgun yüklerle veya elektrostatikle sınırlı kalmıştır. Şimdi, elektrik yüklerinin hareket halinde olduğu durumları inceleyeceğiz.

Detaylı

Maddenin Mekanik Özellikleri

Maddenin Mekanik Özellikleri Gaz Sıvı Katı Bölüm 1 Maddenin Mekanik Özellikleri Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU Maddenin Mekanik Özellikleri Maddenin Halleri Katı Sıvı Gaz Plazma Yoğunluk ve Özgül Ağırlık Hooke Kanunu Zor ve Zorlama

Detaylı

ATOMİK YAPI. Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0

ATOMİK YAPI. Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0 ATOMİK YAPI Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0 Elektron Kütlesi 9,11x10-31 kg Proton Kütlesi Nötron Kütlesi 1,67x10-27 kg Bir kimyasal elementin atom numarası (Z) çekirdeğindeki

Detaylı

5 kilolitre=..lt. 100 desilitre=.dekalitre. 150 gram=..dag. 1. 250 g= mg. 0,2 ton =..gram. 20 dam =.m. 2 km =.cm. 3,5 h = dakika. 20 m 3 =.

5 kilolitre=..lt. 100 desilitre=.dekalitre. 150 gram=..dag. 1. 250 g= mg. 0,2 ton =..gram. 20 dam =.m. 2 km =.cm. 3,5 h = dakika. 20 m 3 =. 2014 2015 Ödevin Veriliş Tarihi: 12.06.2015 Ödevin Teslim Tarihi: 21.09.2015 MEV KOLEJİ ÖZEL ANKARA OKULLARI 1. Aşağıda verilen boşluklarara ifadeler doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız. A. Fiziğin ışıkla

Detaylı

ALTERNATİF AKIMIN TANIMI

ALTERNATİF AKIMIN TANIMI ALTERNATİF AKIM ALTERNATİF AKIMIN TANIMI Belirli üreteçler sürekli kutup değiştiren elektrik enerjisi üretirler. (Örnek: Döner elektromekanik jeneratörler) Voltajın zamana bağlı olarak sürekli yön değiştirmesi

Detaylı

FİZ201 DALGALAR LABORATUVARI. Dr. F. Betül KAYNAK Dr. Akın BACIOĞLU

FİZ201 DALGALAR LABORATUVARI. Dr. F. Betül KAYNAK Dr. Akın BACIOĞLU FİZ201 DALGALAR LABORATUVARI Dr. F. Betül KAYNAK Dr. Akın BACIOĞLU LASER (Light AmplificaLon by SLmulated Emission of RadiaLon) Özellikleri Koherens (eş fazlı ve aynı uzaysal yönelime sahip), monokromalk

Detaylı

Alternatif Akım Devre Analizi

Alternatif Akım Devre Analizi Alternatif Akım Devre Analizi Öğr.Gör. Emre ÖZER Alternatif Akımın Tanımı Zamaniçerisindeyönüveşiddeti belli bir düzen içerisinde (periyodik) değişen akıma alternatif akımdenir. En bilinen alternatif akım

Detaylı

ĐŞ GÜÇ ENERJĐ. Zaman. 5. Uygulanan kuvvet cisme yol aldıramıyorsa iş yapılmaz. W = 0

ĐŞ GÜÇ ENERJĐ. Zaman. 5. Uygulanan kuvvet cisme yol aldıramıyorsa iş yapılmaz. W = 0 ĐŞ GÜÇ ENERJĐ Đş kelimesi, günlük hayatta çok kullanılan ve çok geniş kapsamlı bir kelimedir. Fiziksel anlamda işin tanımı tektir.. Yapılan iş, kuvvet ile kuvvetin etkisinde yapmış olduğu yerdeğiştirmenin

Detaylı

EGE ÜNİVERSİTESİ EGE MYO MEKATRONİK PROGRAMI

EGE ÜNİVERSİTESİ EGE MYO MEKATRONİK PROGRAMI EGE ÜNİVERSİTESİ EGE MYO MEKATRONİK PROGRAMI SENSÖRLER VE DÖNÜŞTÜRÜCÜLER SEVİYENİN ÖLÇÜLMESİ Seviye Algılayıcılar Şamandıra Seviye Anahtarları Şamandıralar sıvı seviyesi ile yukarı ve aşağı doğru hareket

Detaylı

ÖĞRENME ALANI: Kuvvet ve Hareket 2.ÜNİTE: Kaldırma Kuvveti ve Basınç. Kaldırma Kuvveti

ÖĞRENME ALANI: Kuvvet ve Hareket 2.ÜNİTE: Kaldırma Kuvveti ve Basınç. Kaldırma Kuvveti ÖĞRENME ALANI: Kuvvet ve Hareket 2.ÜNİTE: Kaldırma Kuvveti ve Basınç Kaldırma Kuvveti - Dünya, üzerinde bulunan bütün cisimlere kendi merkezine doğru çekim kuvveti uygular. Bu kuvvete yer çekimi kuvveti

Detaylı

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca GAZLAR-1.

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca GAZLAR-1. GAZLAR-1 Gazların Genel Özellikleri Maddenin en düzensiz hâlidir. Maddedeki molekül ve atomlar birbirinden uzaktır ve çok hızlı hareket eder. Tanecikleri arasında çekim kuvvetleri, katı ve sıvılarınkine

Detaylı

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ Infrared (IR) ve Raman Spektroskopisi Yrd. Doç. Dr. Gökçe MEREY TİTREŞİM Molekülleri oluşturan atomlar sürekli bir hareket içindedir. Molekülde: Öteleme hareketleri, Bir eksen

Detaylı

MIT 8.02, Bahar 2002 Ödev # 8 Çözümler

MIT 8.02, Bahar 2002 Ödev # 8 Çözümler Adam S. Bolton bolton@mit.edu MIT 8.02, Bahar 2002 Ödev # 8 Çözümler 24 Nisan 2002 Problem 8.1 RLC devresi. (a) Derste (ve Giancoli Kesim 31-6,s. 780 de) tartışıldığı gibi, bir akımın bir maksimuma (rezonans)

Detaylı

SES. Meydana gelişi Yayılması Özellikleri Yalıtımı Kaydı

SES. Meydana gelişi Yayılması Özellikleri Yalıtımı Kaydı SES Meydana gelişi Yayılması Özellikleri Yalıtımı Kaydı Sesin Oluşumu Ses kaynakları titreşerek meydana gelir. Esnek olan cisimler ses dalgaları meydana getirebilir ve ses dalgalarını iletebilir. Titreşen

Detaylı

YGS Denemesi 01. III. Termodinamik enerjinin madde içinde nasıl yayıldığını ve nasıl iletildiğini inceler.

YGS Denemesi 01. III. Termodinamik enerjinin madde içinde nasıl yayıldığını ve nasıl iletildiğini inceler. Soru 1) YGS Denemesi 01 I. Mekanik cisimlerin hareketlerini ve nasıl etkileştiğini inceler. II. Elektrik maddenin yapısındaki elektron ve protonların sahip olduğu elektrik yükünü ve bu yüklerin neden olduğu

Detaylı

Su Dalgaları. Test 1. Suya parmağımızın ucu ile hafifçe dokunursak dairesel bir atma meydana gelir. Dalgaların hızı; v = m f

Su Dalgaları. Test 1. Suya parmağımızın ucu ile hafifçe dokunursak dairesel bir atma meydana gelir. Dalgaların hızı; v = m f 3 Su Dalgaları 1 Test 1 1. 3. dalga kaynağı = 4 c Suya parağıızın ucu ile hafifçe dokunursak dairesel bir ata eydana gelir. Bir ceteli su yüzeyinde sürekli ileri geri hareket ettirirsek dalga leğeninde

Detaylı

RADYASYON FİZİĞİ 2. Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu

RADYASYON FİZİĞİ 2. Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu RADYASYON FİZİĞİ 2 Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu 1800 lü yıllarda değişik ülkelerdeki fizikçiler elektrik ve manyetik kuvvetler üzerine detaylı çalışmalar yaptılar Bu çalışmalardan çıkan en önemli sonuç;

Detaylı

V = g. t Y = ½ gt 2 V = 2gh. Serbest Düşme NOT:

V = g. t Y = ½ gt 2 V = 2gh. Serbest Düşme NOT: Havada serbest bırakılan cisimlerin aşağı doğru düşmesi etrafımızda her zaman gördüğümüz bir olaydır. Bu düşme hareketleri, cisimleri yerin merkezine doğru çeken bir kuvvetin varlığını gösterir. Daha önceki

Detaylı

Su Dalgaları. Test 1'in Çözümleri

Su Dalgaları. Test 1'in Çözümleri 3 Su Dalgaları 1 Test 1'in Çözüleri 1. 3. dalga kaynağı v = 4 c Suya parağıızın ucu ile hafifçe dokunursak dairesel bir ata eydana gelir. Bir cetveli su yüzeyinde sürekli ileri geri hareket ettirirsek

Detaylı

TEOG2 Sorularına En Yakın Özgün Sorular İle Hazırlanmış Isı ve Sıcaklık Ünitesi Sonu Kapsamlı TEOG2 Deneme Sınavı

TEOG2 Sorularına En Yakın Özgün Sorular İle Hazırlanmış Isı ve Sıcaklık Ünitesi Sonu Kapsamlı TEOG2 Deneme Sınavı TEOG2 Sorularına En Yakın Özgün Sorular İle Hazırlanmış Isı ve Sıcaklık Ünitesi Sonu Kapsamlı TEOG2 Deneme Sınavı 1. Enes ve Mete Fen ve Teknoloji dersi yazılısına Mitoz ve Mayoz konusunda aşağıdaki gibi

Detaylı

Işınım ile Isı Transferi Deneyi Föyü

Işınım ile Isı Transferi Deneyi Föyü Işınım ile Isı Transferi Deneyi Föyü 1. Giriş Işınımla (radyasyonla) ısı transferi ve ısıl ışınım terimleri, elektromanyetik dalgalar ya da fotonlar (kütlesi olmayan fakat enerjiye sahip parçacıklar) vasıtasıyla

Detaylı

KARABÜK ÜNİVERSİTESİ Öğretim Üyesi: Doç.Dr. Tamila ANUTGAN 1

KARABÜK ÜNİVERSİTESİ Öğretim Üyesi: Doç.Dr. Tamila ANUTGAN 1 KARABÜK ÜNİVERSİTESİ Öğretim Üyesi: Doç.Dr. Tamila ANUTGAN 1 Elektriksel olaylarla ilgili buraya kadar yaptığımız, tartışmalarımız, durgun yüklerle veya elektrostatikle sınırlı kalmıştır. Şimdi, elektrik

Detaylı

ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 5 : IŞIK

ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 5 : IŞIK ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 5 : IŞIK C IŞIĞIN KIRILMASI (4 SAAT) 1 Kırılma 2 Kırılma Kanunları 3 Ortamların Yoğunlukları 4 Işık Işınlarının Az Yoğun Ortamdan Çok Yoğun Ortama Geçişi 5 Işık Işınlarının

Detaylı

6.2. GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ

6.2. GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ GÜRÜLTÜ 6.1 Giriş İnsan çevresini ciddi bir şekilde tehdit eden önemli bir problem de "gürültü" dür. Gürültüyü arzu edilmeyen seslerin atmosfere yayılması şeklinde ele almak uygundur. Son zamanlarda iş

Detaylı

ATOMİK YAPI. Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0

ATOMİK YAPI. Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0 ATOMİK YAPI Atom, birkaç türü birleştiğinde çeşitli molekülleri, bir tek türü ise bir kimyasal öğeyi oluşturan parçacıktır. Atom, elementlerin özelliklerini taşıyan en küçük yapı birimi olup çekirdekteki

Detaylı

SİSMİK PROSPEKSİYON DERS-2 DOÇ.DR.HÜSEYİN TUR

SİSMİK PROSPEKSİYON DERS-2 DOÇ.DR.HÜSEYİN TUR SİSMİK PROSPEKSİYON DERS-2 DOÇ.DR.HÜSEYİN TUR SİSMİK DALGA NEDİR? Bir deprem veya patlama sonucunda meydana gelen enerjinin yerkabuğu içerisinde farklı nitelik ve hızlarda yayılmasını ifade eder. Çok yüksek

Detaylı