GRAIN SIZE ANALYSIS OF KARABURHAN BANDED CHROMITE ORE PRIOR TO COMMINUTION KARABURHAN BANTLI KROMİT CEVHERİNİN UFALAMA ÖNCESİ TANE BOYUT ANALİZİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "GRAIN SIZE ANALYSIS OF KARABURHAN BANDED CHROMITE ORE PRIOR TO COMMINUTION KARABURHAN BANTLI KROMİT CEVHERİNİN UFALAMA ÖNCESİ TANE BOYUT ANALİZİ"

Transkript

1 14. Sayı Aralık 007 GRAIN SIZE ANALYSIS OF KARABURHAN BANDED CHROMITE ORE PRIOR TO COMMINUTION Adem TAŞDEMİR * & Rifat BOZKURT ** * Eskişehir Osmanazi Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Maden Mühendisliği Bölümü, 6480, Eskişehir, Türkiye, atasdem@ou.edu.tr. ** Eskişehir Osmanazi Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 6480, Eskişehir, Türkiye. ABSTRACT In this study, it is aimed to evaluate rain size distribution prior to comminution by imae analysis. The samples belonin to Eskişehir Karaburhan chromite ore were examinated by Leco 001 imae analyzer. Mean Feret diameters of chromite rains which show lonormal distribution was measured and various derived mean diameters and their rain size distributions were determined. Number eometric mean (lnx N ) eometric standard deviation (lnx σ ) were found as 3.79 ln µm and ln µm respectively. Number-lenth (x NL ) mean diameter and its d 80 size were determined as 68. µm and 157 µm respectively by usin relationship between number mean sizes. Numbervolume (mass) mean diameter (x NV ) and its d 80 size were calculated as 183 µm and 41 µm respectively. Key Words: Unbroken rain size distribution, imae analysis, lonormal distribution KARABURHAN BANTLI KROMİT CEVHERİNİN UFALAMA ÖNCESİ TANE BOYUT ANALİZİ ÖZET Bu çalışmada, örüntü analiziyle ufalama öncesi tane boyutu ve dağılımının belirlenmesi amaçlanmıştır. Eskişehir Karaburhan bantlı kromit cevherine ait parlak kesitler, Leco 001 örüntü analizörüyle incelenmiştir. Lonormal dağılım österen kromit tanelerinin ortalama Feret çapları ölçülmüş ve ufalanmamış cevherde kromit tanelerinin çeşitli ortalama çapları ve dağılımları tespit edilmiştir. Kromit tanelerinin sayı dağılımının eometrik ortalaması (lnx N ) 3.79 ln µm ve eometrik standart sapması (lnxσ ) ln µm bulunmuştur. Sayı ortalama boyutları arasındaki ilişkilerden faydalanılarak, tanelerin sayı-uzunluk ortalama çapı (x NL ) ve d 80 boyutu sırasıyla 68. µm ve 157 µm bulunmuştur. Sayı-hacim (kütle) ortalama çapı (x NV ) ve d 80 boyutları ise sırasıyla 183 µm ve 41 µm hesaplanmıştır. Anahtar Kelimeler: Kırılmamış tane boyut dağılımı, örüntü analizi, lonormal dağılım 1. GİRİŞ Bir konsantratörden elde edilen mineral kazanım verimleri, kazanım esnasında mineral davranışını etkileyen mineralojik karakteristiklerin belirlenmesiyle arttırılabilir. Klasik mineralojik çalışmalar kalitatif bililer sağlarlar, fakat kantitatif verilere ihtiyaç olunduğunda mineralin davranışını tanımlayamazlar. Görüntü analizi ise kantitatif mineralojik veriler sağlar ve zeninleştirme esnasında mineral davranışıyla alakalı olan mineral karakteristiklerini belirlemek için otomatik örüntü analiz sistemleri eliştirilmiştir [9]. Mineral kazanımında örüntü analizi, minerallerin öğütme ve zeninleştirme esnasında nasıl davranacağını tahmin etmek için kırılmamış cevherlerin analizini ve minerallerin zeninleştirmeye nasıl cevap verdiğini belirlemek için de kırılmış ve zeninleştirilmiş malzemelerin analizini çözümlemektedir [10-1]. Bir mineralin kırılmamış örnekteki tane boyut dağılımı yalnızca örüntü analiz işlemleri ile yapılmaktadır[6]. 87

2 14. Sayı Aralık 007 Petruk [11], yaptığı çalışmalarda, boyut dağılımının ve bir baz metal cevherin öğütülmesiyle meydana elen boyut küçültme derecesinin, öğütme zamanı ve öğütme koşullarına bağlı olduğu kadar kırılmamış cevherdeki ilili mineralin boyut dağılımına bağlı olduğu sonucuna varmıştır. Tüvenan (kırılmamış) cevherin örüntü analizinde ilk adım, minerallerin tanınması ve cevherdeki kantitatif değerlerdir. İkinci ve en önemli adım boyut analizidir. Eğer mineraller ayrık olarak oluşmuşlarsa, pratik bir kural olarak kırılmamış cevherde tespit edilen mineral boyut dağılımı ile minimum öğütme boyutu bulunabilmektedir. Bu boyutta mineralin yaklaşık % i serbestleşmektedir[1]. Tane boyutu ve tane şekli otomatik örüntü analiz tekniği ile yapılabilir. Manuel mikroskobinin aksine örüntü analizi istatistiksel olarak tarafsız veriler sunmaktadır ve bu nedenle sistematik olarak birçok alanda kullanılmaktadır. Görüntü analizi sayıya dayalı dağılımlar üretmektedir. Örneğin tümü yerine her bir bireysel tane üzerinde veri alındığından, özellikle ince tanelerin bulunması halinde yüksek hassasiyet sağlanmaktadır [4]. Bu çalışmada, bir bantlı kromit cevherinin ufalama öncesi çeşitli tane boyutu çapları ve dağılımları, Leco 001 örüntü analiz cihazı ile tespit edilerek ufalama öncesi bir değerlendirme amaçlanmıştır.. ESKİŞEHİR KARABURHAN KROMİT CEVHERİ Bölenin jeolojik yapısı çeşitli amaçlarla yapılan çalışmalarla saptanmıştır. Kulaksız [7], metaofiyolitlerde yer alan kromit mineralizasyonundaki ilksel yapıları ve mamasal bantlaşma österdiğini saptamıştır. Kümülatları oluşturan birimlerden dünitler içinde kromit oluşumları, kümülatların uzanımına uyumlu olarak bantlı yapı östermektedir. Genelde kromit bant ve merceklerinin doğrultu ve eğim yönlerindeki devamlılıkları değişiklikler österir. Enin e öre [5] devamlılığın az veya çok oluşu, kromit yataklarının içinde bulunduğu peridotitin maruz kaldığı deformasyonun şiddeti ile ilişkilidir. Bölede doğrultuya dik ve verev yönde elişen faylarla oluşan tektonik deformasyon ile bantlaşmada bir değişim özlenmemiştir. Araştırmada kullanılan cevher örnekleriyle yapılan incelemelerde plastik deformasyon izlerine rastlanmamıştır. Kromit kristalleri oluşumdan sonra elişen tektonizmadan etkilenmiş ve kırıklanmıştır, dolayısı ile kataklastik doku serilemektedirler. Mikroskobik ve makroskopik boyutta mineralojik ve jeolojik yapı, bantlı kromit oluşumunun devamlılığını östermektedir. Bu durum ışığında bantlaşmaya dik olarak alınıp incelenen örneklerden elde edilen verilerin bantlaşma boyunca eçerli olacağı beklenmektedir. Mineralojik incelemeler sonucunda kromitçe zenin bantlarda kromit kristallerinin oluşumdan sonraki deformasyona bağlı olarak kataklastik doku österdiği, kromitçe zayıf bantlarda ise tanelerin enellikle öz şekillerini korudukları örülmüştür. Yan kayacın ise elek dokusu österen serpantinlerden meydana eldiği tespit edilmiştir. 3. MALZEME VE METOT 3.1 Numune Alımı ve Hazırlanması Karaburhan bantlı kromit damarında işletmeye alınan cevher 00 m uzunluğunda 58 m derinliğinde bir panodur. Cevher %19-8 Cr O 3 içermektedir. Kapalı işletmenin 1010 m kotundaki aleri aynasından 9 cm lik kromit zonundan kromit bandına dik olarak kesintisiz bir seri numune alınmıştır. Otomatik örüntü analizörü ile elde edilecek verinin hassasiyeti aletin ölçüm karakterine uyun olarak büyük ölçüde incelenecek örneğin parlaklığına bağlı olduğundan, kromit örneklerinin en iyi şekilde parlatılması sağlanmıştır. 88

3 14. Sayı Aralık 007 Kromit minerallerinin parlatılması oldukça üçtür, çünkü parlatma sertliği yüksektir. Bu çalışmada, eliştirilen üç aşamalı aşındırma ve dört aşamalı parlatma kombinasyonları ile kromit örnekleri örüntü analizöründe inceleme yapılabilecek parlaklığa etirilmişlerdir. Aşındırma aşamalarında silisyum karbür (SiC), parlatma aşamalarında elmas tozları kullanılmıştır. 3. Görüntü Analizi Kırılmamış kromit cevherinden yapılan parlak kesitler üzerinde, Şekil 1 de örülen Leco 001 örüntü analiz cihazı kullanılarak kesitlerdeki tanelerin boyut ölçümleri yapılmıştır. Görüntüler sistemdeki bir optik mikroskop ile elde edilmiştir. Bu örüntüler CCD kamera vasıtasıyla canlandırılarak örüntü monitörüne aktarılmaktadır. Daha sonra 51 x 480 lik piksellere bölünerek, hafızaya alınmakta ve yeniden analo hale dönüştürülerek karşımıza çıkmaktadır. Bu olayların hepsi 1/30 sn. de olmaktadır. Cevherdeki mineraller optik parlaklıklarının şiddetine bağlı olarak ri seviyelerine öre (0-55 arasında) eşiklendirilerek kolaylıkla ayırt edilebilmişlerdir. Optik parlaklığı düşük olan serpantin fazının 0-97 arasında ri seviye değerine, daha parlak olan metalik kromit tanelerinin ise arasında ri seviyeye sahip olduğu tespit edilmiştir. Birbirine değen tanelerin ayırt edilmesi, örüntü kenarında kesilen tanelerin elimine edilmesi ve tanelerdeki boşlukların doldurulmasından sonra kromit tanelerinin boyut ölçümleri yapılmıştır. Şekil 1. Leco 001 örüntü analizörü Her bir ölçüm esnasında 50x büyütme kullanılmıştır. Bu büyütmede 1 pikselin boyutu 3.68 µm dir. 1.5x1.5 mm lik koruyucu çerçeve içerisinde yer alan kromit tanelerinin tane boyutları ölçülmüştür. İstatistiksel açıdan çok sayıda tane üzerinde ölçüm yapılmak istendiğinden, parlak kesitler bantlaşmaya dik olarak seçilen bir hat boyunca bir koruyucu çerçeve mesafeyle incelenmiştir. Böylece bir önceki çerçevede ölçülemeyen tanelerin de bir sonraki seferde ölçülebilmesi sağlanmıştır. Bu şekilde 9 cm lik cevherli zonu temsil eden 0 parlak kesit üzerinde toplam 196 örüntü alanında ölçüm yapılmıştır. Bu alanlarda değerlendirilmeye alınan kromit tanelerinin sayısı 7455 tir Leco 001 Görüntü Analizörü ile Tanelerin Feret Çapının Ölçümü Leco 001 örüntü analizörü ile Feret çapları, 8 farklı açıda yapılan teğet doğru ölçümleri ile yapılmaktadır. 0,.5, 45, 67.5, 90, 11.5, 135 ve açılarında 8 Feret çapı değeri ölçülebilmektedir (Şekil ). Ortalama Feret çapı, 8 açıda ölçülen tüm Feret çaplarının ortalamasıdır [8]. Bu çalışmada, kromit tanelerinin boyut dağılımını bulmak için ortalama Feret çapı değeri kullanılmıştır. 89

4 14. Sayı Aralık 007 Şekil. Leco 001 örüntü analiz cihazı ile Feret çapı ölçümü. 4. TANE BOYUT DAĞILIMI VE LOGNORMAL DAĞILIM 4.1 Lonormal dağılım Sadece az sayıda tane boyut frekans dağılımının verileri dönüşüme erek kalmaksızın doğrudan doğruya normal eğri ile temsil edilebilir. Halbuki tane boyut dağılımlarının çoğunda en küçük ve en büyük değerler arasındaki fark büyük olduğundan dağılım, normal eğriye uymaz lonormal dağılım österir. Bu dağılım fonksiyonu da normal dağılımda olduğu ibi iki parametreli bir fonksiyondur (loaritmik veya eometrik ortalama ve loaritmik veya eometrik standart sapma). Fonksiyon, normal dağılımdaki boyutların farkından ziyade boyutların oranları olasılığını vermektedir [1-]. Lonormal dağılımı olasılık fonksiyonu f(x), bu dağılımın parametreleri olan eometrik (loaritmik) ortalama (lnx ) ve eometrik (loaritmik) standart sapmanın (lnσ ) bir fonksiyonudur: ( x x ) 1 ln ln f ( x) = exp (1) ln x lnσ π ln σ ln x.dφ Geometrik ortalama = lnx = dφ ( ln ln x ) Geometrik standart sapma = lnσ = x. dφ dφ (3) x: olasılığı aranan değişkenin değeri Burada; φ : Sayı (N), yüzey alanı (S), hacim (V) olabilen (%) frekanstır. φ, sayı dağılımı yüzdesi ise bulunan eometrik ortalama, sayı dağılımının eometrik ortalaması olmaktadır. Bir lonormal dağılımın parametreleri (eometrik ortalama ve eometrik standart sapma) iki yöntemle bulunabilmektedir [3]. Bu çalışmada örnek değerlerini istatistiklerini koruyan yöntem kullanılmıştır. Bu yöntemde; örnekleme değerlerinin normal aritmetik ortalamaları (x i ) ve varyansları (σ i) hesaplanarak aşağıdaki eşitlikler yardımıyla değerler, eometrik ortalamalara (lnx i ) ve eometrik varyanslara (lnσ i) dönüştürülmektedir: () 90

5 14. Sayı Aralık 007 Geometrik varyans = ln σ i σ i = ln( + 1) (4) x i Geometrik Ortalama = lnx i = lnx i - 1 ln σ i (5) Lonormal dağılım için bulunan dağılım parametrelerinden hareketle, sayı dağılımının aritmetik ortalaması aşağıdaki enel formül ile bulunabilmektedir [13]: ln xa = ln x + 0.5ln σ = ln x (6) NL Sayı dağılımı aritmetik ortalamasının, topluluktaki toplam sayının toplam uzunluğu (eğer tüm taneler bir hat boyunca birbirlerine bitişik dizilirlerse) olduğu matematiksel olarak österilebilir ve bu nedenle Eşitlik (6), sayıuzunluk ortalaması (x NL ) olarak bilinmektedir [13]. 4. Lo-normal dağılımda sayı ortalama boyutları arasındaki ilişkiler Sayı dağılımının lo-normal olduğunu öz önüne alalım: + r= + 1 ln ln exp x xn dφ = dnr = ln = 1 0 ln ln d x (7) r= σ π σ yani dağılım normalize edilmektedir. dn r, ortalaması x r olan bir boyut aralığındaki tanelerin sayısıdır; x 0 ve x dağılımda bulunan en küçük ve en büyük tanelerdir ve σ eometrik standart sapmadır (sayı, yüzey ve hacim (kütle) dağılımı için de aynı değerdir). Sayı-uzunluk ortalama çapı şu şekilde tanımlanmaktadır: r= x dn r x = r= 0 NL r = dn r= 0 xnl xrdnr r r = yi Eşitlik 7 de yerine koyarsak yani sayı-uzunluk dağılımını normalleştirirsek: 1 xnl = xrdnr = lnσ + ln x ln N exp xd ln x π ln σ Elde edilir. Benzer şekilde sayı-yüzey alanı ortalama çapı için; + 1 ln x ln N xns x rdnr exp = = x d ln x ln σ π ln σ Benzer bir dönüşümü sayı-hacim (ya da kütle)çapı dağılımı için yaparsak; (8) (9) 91

6 14. Sayı Aralık ln x ln 3 3 N xnv x rdnr exp 3 = = x d ln x ln ln (10) σ π σ Eğer bir parçalı sistemin sayı boyut dağılımının lonormal olduğu bulunmuşsa, diğer ortalama boyutlar kolaylıkla bulunabilmektedir. Çünkü lonormal bir dağılımda sayı dağılımı için bulunan eometrik standart sapma, yüzey, hacim ve kütle dağılımları için de aynı olmaktadır. Eşitlik (8), (9) ve (10) da matematiksel yer değişimler ve dönüşümler yapıldığında sayı ortalama çapları arasında aşağıdaki kullanışlı eşitlikler elde edilmektedir []: ln xnl ln x N + 0.5ln = σ (11) ln xns ln x N + 1.0ln = σ (1) ln xnv ln x N + 1.5ln = σ (13) 5. GÖRÜNTÜ ANALİZİ ÖLÇÜMLERİNİN İSTATİSTİKSEL DEĞERLENDİRİLMESİ 196 örüntü alanında, her bir örüntü alanındaki tanelerin sayısı (dn), ortalama Feret çapı ortalaması ( i ) ve standart sapmaları (σ i ) sonuç olarak alınmıştır. Elde edilen sonuçların hemen hepsinde standart sapmanın ortalamadan daha büyük olduğu bulunmuştur (Çizele 1). Yani kromit tanelerinin minimum ve maksimum tane boyutları arasındaki fark, dolayısıyla boyut aralığı çok eniştir ve çarpık bir dağılım serilemektedir. Yani, normal dağılıma uymamakta, lonormal dağılım östermektedir. Her örüntü alanında tespit edilen kromit tanelerinin ortalama boyutu ( i ) ve standart sapma (σ i ) parametreleri, Eşitlik (4) ve (5) yardımıyla lonormal dağılım parametreleri olan eometrik varyans (ln σ i ) ve eometrik ortalama değerlerine (lnx i ) dönüştürülmüştür. Sonuçlar Çizele1 deki ibi düzenlenmiştir. Çizele 1. Görüntü analiz sonuçlarının değerlendirilmesi Görüntü No Ort.Feret ( x i ), µm Standart Sapma (σ i ), µm Tane Sayısı (dn) Frekans (dθ) x ln σ i lnx i ln σ i. dθ lnx i. dθ Toplam Bu çalışmada dθ sayı dağılımının yüzdesi olduğundan bulunan ortalama, sayı dağılımı eometrik ortalamasıdır [14]: ln xi. dθ ln xn = = ln µm dθ x 9

7 14. Sayı Aralık 007 Dağılımının eometrik varyansı; ln σ i. dθ ln σ = = ln µm olarak bulunmuştur. dθ Eşitlik (6) ve aynı matematiksel ifade olan Eşitlik (11) kullanılarak, sayı dağılımının aritmetik ortalaması yani sayı-uzunluk ortalama çapı; x ln x 0.5 ln x e N + σ NL = a = = e 4. = 68. µm bulunmuştur. Yukarıda değinildiği ibi; eğer sayı dağılımı lonormal dağılım österiyorsa, aynı eometrik standart sapma kullanılarak diğer boyutlara kolaylıkla eçiş yapılabilmektedir. Eşitlik (13) kullanılarak kromit cevherinin sayı dağılımının lonormal dağılım parametreleriyle, sayı-hacim (kütle) ortalama boyutu; x ln x 1.5ln e N + σ NV = = e 5.08 = 183 µm olarak bulunmuştur. Kromit cevherinin tane boyutu eometrik ortalaması (lnx i ) ve eometrik standart sapma (lnσ ) parametreleriyle, dağılımdaki yüzdesi istenilen tane boyutları için standart normal değerler (z) aşağıdaki eşitlik yardımıyla bulunmuştur: ln x ln i z = (14) lnσ Belirlenen boyutlar için hesaplanan standart z değerleri, normal dağılım tablosundan bulunarak sayı-uzunluk ve sayı-hacim (kütle) çaplarının boyut altı yüzdeleri Eşitlik (14) kullanılarak saptanmıştır ve boyut altı yüzdesi olarak dönüştürülmüştür. Sonuçlar Çizele de österilmiştir. Çizele. Karaburhan kromit cevherinin tane boyutu standart normal değerleri ve kümülatif dağılımı Tane x N dağılımı x NL dağılımı x NV dağılımı Boyutu (µm) Standart z değeri Σ Boyut Altı (%) Standart z değeri Σ Boyut Altı (%) Standart z değeri Σ Boyut Altı (%)

8 14. Sayı Aralık 007 Çizele deki değerlere öre istatistiksel tane boyutları ve kümülatif boyut dağılımı Şekil 3 de verilmiştir. Şekil 3 de örüldüğü ibi kromit cevherinin sayı dağılımı lonormal dağılıma çok iyi uyum östermektedir, çünkü dağılım çok düzündür. Bu nedenle lonormal dağılım varsayımı doğrudur. Bu dağılımın avantajı diğer boyutlara eçişi kolaylaştırmaktadır, çünkü aynı eometrik standart sapmaya sahiptirler. Bu nedenle hem sayıuzunluk hem de sayı-hacim dağılımları sayı dağılımına paralel bir dağılım östermektedir Sayı Sayı-uzunluk Sayı-hacim 95 Kümülatif (%) Tane boyutu (mikron) Şekil 3 Karaburhan kromit cevherinin tane boyut dağılımının lonormal olasılık rafiğinde österimi 6. SONUÇLAR VE ÖNERİLER Bu çalışmada, ufalama öncesi tane boyut dağılımının belirlenmesinde örüntü analizi sonuçlarının kullanışlı bililer sunduğu anlaşılmaktadır. Cevheri oluşturan tanelerin her biri üzerinde bireysel olarak ölçüm yapılabilmekte bu da ölçümün hassasiyetini artırmaktadır. Çok sayıda tane üzerinde ölçüm yapılması mümkün olduğundan, sonuçlar istatistiksel açıdan üvenilirdir. Ayrıca tanenin tek bir boyutu ölçülmeyip, 8 açıda boyut ölçümleri yapılarak ortalama alınabildiği için hassasiyet daha da artmaktadır. Görüntü analizi ile bulunan dağılımlar sayı dağılımı olduğundan ve eğer sayı dağılımı lonormal dağılıma uyuyorsa uzunluk, alan, hacim ibi ortalama çaplara kolaylıkla eçiş yapılabilmektedir. Çünkü diğer çapların hesap edilmesinde de aynı eometrik standart sapma kullanılmaktadır. Bu çalışmada sayı dağılımının lonormal olduğu tespit edilmiştir, çünkü dağılım lonormal olasılık rafiğinde düz bir çizi oluşturmaktadır. Cevheri temsil eden 0 adet parlak kesit, kesintisiz olarak Leco 001 örüntü analizörü ile incelenerek 196 örüntü alanında 7455 adet kromit tanesinin ortalama Feret çapları ölçülmüştür. Ölçümler bantlaşmaya dik olarak seçilen hat boyunca yapılmıştır. Kromit tanelerinin lonormal dağılım parametreleri olan sayı eometrik ortalaması (lnx N ) 3.79 ln µm ve eometrik standart sapması (lnxσ ) ln µm olarak bulunmuştur. Lonormal dağılımın sayı ortalama boyutları arasındaki ilişkilerden faydalanılarak, kromit cevherinin sayı-uzunluk ortalama çapının (x NL ) ve d 80 boyutunun sırasıyla 68. µm ve 157 µm; sayı-hacim (kütle) ortalama çapı (x NV ) ve d 80 boyutunun ise sırasıyla 183 µm ve 41 µm olduğu bulunmuştur. 94

9 14. Sayı Aralık 007 Kromit cevherinin tane boyutunun sayı-uzunluk dağılımının % 80 nin -157 µm olduğu bulunmuştur. Sayı dağılımında ince tanelerin baskınlığı daha fazla olduğundan ince boyutlardaki boyut yüzdesi daha fazla iken hacimsel dağılımda iri boyutların baskın olduğu örülmektedir. Nitekim sayı-hacim çapı dağılımının % 80 inin yaklaşık 44 µm yani 40 mesh olduğu bulunmuştur. Her iki dağılıma öre de cevherin boyut dağılımının oldukça ince olduğu anlaşılmaktadır. Cevherin zeninleştirilmesinde ince boyutlarda etkin olan Multi Gravity Separator (MGS) kullanımının bu cevher için daha uyun olduğu örülmektedir. 95

10 14. Sayı Aralık 007 KAYNAKLAR [1] Allen, T. Particle size measurement, Powder Technoloy Series (Third edition), Chapman and Hall Ltd., London, (1981). [] Allen, T., Particle size measurement, Volume 1, Powder samplin and particle size measurement, Powder Technoloy Series, Chapman and Hall, (1997). [3] Bayazıt, T. ve Oğuz, D., Mühendisler İçin İstatistik, İstanbul Teknik Üniversitesi, İnşaat Fakültesi, İstanbul, (1985). [4] Crampton, C., The Industrial Value of Hih Sensitivity Particle Imae Analysis, Powder Metallury, Volume 48, No.4, pp ,(005). [5] Enin, T., Türkiye de Krom Madenciliği Sorunları, TMMOB Jeoloji Müh. Odası Yayınları, Ankara, (1981). [6] Jones, M. P., Applied Mineraloy, A Quantitative Approach, Mineral Resources Enineerin Department, Imperial Collae, London, (1987). [7] Kulaksız, S., Sivrihisar Kuzey-Batı Yöresinin Jeolojisi, Yerbilimleri Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, (1981). [8] Leco 001 Imae Analysis System Operator s Manual, (199). [9] Petruk, W., Automatic Imae Analysis for Mineral Benefication, Journal of Metals, 40, 4, 9-31, (1988a). [10] Petruk, W., The Capabilities of The Microprope Kontron Imae Analysis System: Application to Mineral Benefication, Scannin Microscopy,, 3, , (1988b). [11] Petruk, W., Ore Characteristics That Affect Breakae and Mineral Liberation Durin Grindin, Process Mineraloy, Edited by D.J.T. Carson and A.H. Vassiliou, The Minerals, Metals & Materials Society, (1988c). [1] Petruk, W., Short Course on Imae Analysis Applied to Mineral and Earth Sciences, Mineraloical Association of Canada, Ottowa, pp , (1989). [13] Svarovsky, L., Solid-Liquid Separation, Second Edition, Butterworths Monoraphs in Chemistry and Chemical Enineerin, (1981). [14] Taşdemir, A., Görüntü Analizi İle Zeninleştirme Öncesi Tane Boyut Analizi, Osmanazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, (1996). 96

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMM 302 KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI-I ÖĞÜTME ELEME DENEYİ

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMM 302 KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI-I ÖĞÜTME ELEME DENEYİ SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMM 302 KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI-I ÖĞÜTME ELEME DENEYİ ISPARTA, 2014 ÖĞÜTME ELEME DENEYİ DENEYİN AMACI: Kolemanit mineralinin

Detaylı

PARÇA MEKANİĞİ UYGULAMA 1 ŞEKİL FAKTÖRÜ TAYİNİ

PARÇA MEKANİĞİ UYGULAMA 1 ŞEKİL FAKTÖRÜ TAYİNİ PARÇA MEKANİĞİ UYGULAMA 1 ŞEKİL FAKTÖRÜ TAYİNİ TANIM VE AMAÇ: Bireyselliklerini koruyan birbirlerinden farklı özelliklere sahip çok sayıda parçadan (tane) oluşan sistemlere parçalı malzeme denilmektedir.

Detaylı

TOZ METALURJİSİ Prof.Dr.Muzaffer ZEREN

TOZ METALURJİSİ Prof.Dr.Muzaffer ZEREN . TEKNİK SEÇİMLİ DERS I TOZ METALURJİSİ Prof.Dr.Muzaffer ZEREN TOZ KARAKTERİZASYONU TOZ KARAKTERİZASYONU Tüm toz prosesleme işlemlerinde başlangıç malzemesi toz olup bundan dolayı prosesin doğasını anlamak

Detaylı

RASSAL DEĞİŞKENLER VE OLASILIK DAĞILIMLARI. Yrd. Doç. Dr. Emre ATILGAN

RASSAL DEĞİŞKENLER VE OLASILIK DAĞILIMLARI. Yrd. Doç. Dr. Emre ATILGAN RASSAL DEĞİŞKENLER VE OLASILIK DAĞILIMLARI Yrd. Doç. Dr. Emre ATILGAN 1 RASSAL DEĞİŞKENLER VE OLASILIK DAĞILIMLARI Olasılığa ilişkin olayların çoğunluğunda, deneme sonuçlarının bir veya birkaç yönden incelenmesi

Detaylı

TANIMLAYICI İSTATİSTİKLER

TANIMLAYICI İSTATİSTİKLER TANIMLAYICI İSTATİSTİKLER Tanımlayıcı İstatistikler ve Grafikle Gösterim Grafik ve bir ölçüde tablolar değişkenlerin görsel bir özetini verirler. İdeal olarak burada değişkenlerin merkezi (ortalama) değerlerinin

Detaylı

Genel olarak test istatistikleri. Merkezi Eğilim (Yığılma) Ölçüleri Dağılım (Yayılma) Ölçüleri. olmak üzere 2 grupta incelenebilir.

Genel olarak test istatistikleri. Merkezi Eğilim (Yığılma) Ölçüleri Dağılım (Yayılma) Ölçüleri. olmak üzere 2 grupta incelenebilir. 4.SUNUM Genel olarak test istatistikleri Merkezi Eğilim (Yığılma) Ölçüleri Dağılım (Yayılma) Ölçüleri olmak üzere 2 grupta incelenebilir. 2 Ranj Çeyrek Kayma Çeyrekler Arası Açıklık Standart Sapma Varyans

Detaylı

Temel İstatistik. Y.Doç.Dr. İbrahim Turan Mart Tanımlayıcı İstatistik. Dağılımları Tanımlayıcı Ölçüler Dağılış Ölçüleri

Temel İstatistik. Y.Doç.Dr. İbrahim Turan Mart Tanımlayıcı İstatistik. Dağılımları Tanımlayıcı Ölçüler Dağılış Ölçüleri Temel İstatistik Tanımlayıcı İstatistik Dağılımları Tanımlayıcı Ölçüler Dağılış Ölçüleri Y.Doç.Dr. İbrahim Turan Mart 2011 DAĞILIM / YAYGINLIK ÖLÇÜLERİ Verilerin değişkenlik durumu ve dağılışın şeklini

Detaylı

0.04.03 Standart Hata İstatistikte hesaplanan her istatistik değerin mutlaka hatası da hesaplanmalıdır. Çünkü hesaplanan istatistikler, tahmini bir değer olduğu için mutlaka hataları da vardır. Standart

Detaylı

Örnek 4.1: Tablo 2 de verilen ham verilerin aritmetik ortalamasını hesaplayınız.

Örnek 4.1: Tablo 2 de verilen ham verilerin aritmetik ortalamasını hesaplayınız. .4. Merkezi Eğilim ve Dağılım Ölçüleri Merkezi eğilim ölçüleri kitleye ilişkin bir değişkenin bütün farklı değerlerinin çevresinde toplandığı merkezi bir değeri gösterirler. Dağılım ölçüleri ise değişkenin

Detaylı

ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ MADEN VE CEVHER HAZIRLAMA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MİNERAL KARAKTERİZASYONU LABORATUVARI CİHAZ KATALOĞU

ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ MADEN VE CEVHER HAZIRLAMA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MİNERAL KARAKTERİZASYONU LABORATUVARI CİHAZ KATALOĞU ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ MADEN VE CEVHER HAZIRLAMA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MİNERAL KARAKTERİZASYONU LABORATUVARI CİHAZ KATALOĞU 1 CİHAZLAR XRD (X Ray Diffraction) Cihazı (Rigaku MiniFlex 600)...

Detaylı

OLASILIK ve KURAMSAL DAĞILIMLAR

OLASILIK ve KURAMSAL DAĞILIMLAR OLASILIK ve KURAMSAL DAĞILIMLAR Kuramsal Dağılımlar İstatistiksel çözümlemelerde; değişkenlerimizin dağılma özellikleri, çözümleme yönteminin seçimi ve sonuçlarının yorumlanmasında önemlidir. Dağılma özelliklerine

Detaylı

ELEK ANALİZİ meş (mesh) numarası

ELEK ANALİZİ meş (mesh) numarası ELEK ANALİZİ Eleme, tanelerin belirli büyüklükteki delik veya açıklıklardan geçebilme veya geçememe özelliğine dayanarak yapılan bir boyuta göre sınıflandırma işlemidir. Elek analizi ya da elek çözümlemesi

Detaylı

Mühendislikte İstatistik Yöntemler

Mühendislikte İstatistik Yöntemler .0.0 Mühendislikte İstatistik Yöntemler İstatistik Parametreler Tarih Qma.3.98 4..98 0.3.983 45 7..984 37.3.985 48 0.4.986 67.4.987 5 0.3.988 45.5.989 34.3.990 59.4.99 3 4 34 5 37 6 45 7 45 8 48 9 5 0

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 01330 ADANA

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 01330 ADANA Sayı:B30.2.ÇKO.0.47.00.05/ 488 Tarih:19.06.2009 EMRE TAŞ ve MADENCİLİK A.Ş. TARAFINDAN GETİRİLEN 3114780 ERİŞİM NOLU VE 20068722 RUHSAT NOLU SAHADAN ALINAN BAZALT LEVHALARININ VE KÜP ÖRNEKLERİNİN MİNEROLOJİK,

Detaylı

İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 00321 CEVHER HAZIRLAMA LABORATUVARI l ELEK ANALİZİ DENEYİ

İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 00321 CEVHER HAZIRLAMA LABORATUVARI l ELEK ANALİZİ DENEYİ İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 00321 CEVHER HAZIRLAMA LABORATUVARI l ELEK ANALİZİ DENEYİ ARAŞTIRMA-TARTIŞMA SORULARI a) Mineral mühendisliği bakımından tane ve tane boyutu ne demektir? Araştırınız.

Detaylı

Görev çubuğu. Ana ölçek. Şekil 1.1: Verniyeli kumpas

Görev çubuğu. Ana ölçek. Şekil 1.1: Verniyeli kumpas Deney No : M0 Deney Adı : ÖLÇME VE HATA HESABI Deneyin Amacı : Bazı uzunluk ölçü aletlerini tanımak ve ölçme hataları hakkında ön bilgiler elde etmektir. Teorik Bilgi : VERNİYELİ KUMPAS Uzunluk ölçümü

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Mühendislikte İstatistiksel Yöntemler Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 1 Araştırma sonuçlarının açıklanmasında frekans tablosu

Detaylı

Sürekli Rastsal Değişkenler

Sürekli Rastsal Değişkenler Sürekli Rastsal Değişkenler Normal Dağılım: Giriş Normal Dağılım: Tamamen ortalaması ve standart sapması ile tanımlanan bir rastsal değişken, X, için oluşturulan sürekli olasılık dağılımına normal dağılım

Detaylı

1.58 arasındaki her bir değeri alabileceği için sürekli bir

1.58 arasındaki her bir değeri alabileceği için sürekli bir 7.SUNUM Hatırlanacağı gibi, kesikli rassal değişkenler sonlu (örneğin; 0, 1, 2,...,10) veya sayılabilir sonsuzlukta (örneğin; 0, 1, 2,...) değerler alabilmektedir. Fakat birçok uygulamada, rassal değişkenin

Detaylı

10. HAFTA PARTİKÜL BÜYÜKLÜĞÜ TAYİN YÖNTEMLERİ

10. HAFTA PARTİKÜL BÜYÜKLÜĞÜ TAYİN YÖNTEMLERİ 10. HAFTA PARTİKÜL BÜYÜKLÜĞÜ TAYİN YÖNTEMLERİ YÖNTEM Elek Analizi Optik Mikroskop YÖNTEMİN DAYANDIĞI PRENSİP Geometrik esas PARAMETRE / DAĞILIM Elek Çapı / Ağırlık Martin, Feret ve İzdüşüm alan Çap / Sayı

Detaylı

TOPRAKTEPE-BEYŞEHİR (KONYA) KROMİTLERİNİN YÜKSEK ALAN ŞİDDETLİ YAŞ MANYETİK AYIRMA İLE ZENGİNLEŞTİRİLMESİ

TOPRAKTEPE-BEYŞEHİR (KONYA) KROMİTLERİNİN YÜKSEK ALAN ŞİDDETLİ YAŞ MANYETİK AYIRMA İLE ZENGİNLEŞTİRİLMESİ S.Ü. Müh.-Mim. Fak. Derg., c.19, s.2, 2004 J. Fac.Eng.Arch. Selcuk Univ., v.19, n.2, 2004 TOPRAKTEPE-BEYŞEHİR (KONYA) KROMİTLERİNİN YÜKSEK ALAN ŞİDDETLİ YAŞ MANYETİK AYIRMA İLE ZENGİNLEŞTİRİLMESİ Tevfik

Detaylı

MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON LABORATUVAR DENEY FÖYÜ

MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON LABORATUVAR DENEY FÖYÜ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON LABORATUVAR DENEY FÖYÜ Deney 1. Sievers Minyatür Delme Deneyi Deney 2. Kırılganlık(S20) Deneyi Deney 3. Cerchar Aşındırıcılık İndeksi (CAI)

Detaylı

MAK 210 SAYISAL ANALİZ

MAK 210 SAYISAL ANALİZ MAK 210 SAYISAL ANALİZ BÖLÜM 6- İSTATİSTİK VE REGRESYON ANALİZİ Doç. Dr. Ali Rıza YILDIZ 1 İSTATİSTİK VE REGRESYON ANALİZİ Bütün noktalardan geçen bir denklem bulmak yerine noktaları temsil eden, yani

Detaylı

SÜREKLİ ŞANS DEĞİŞKENLERİ. Üstel Dağılım Normal Dağılım

SÜREKLİ ŞANS DEĞİŞKENLERİ. Üstel Dağılım Normal Dağılım SÜREKLİ ŞANS DEĞİŞKENLERİ Üstel Dağılım Normal Dağılım 1 Üstel Dağılım Meydana gelen iki olay arasındaki geçen süre veya bir başka ifadeyle ilgilenilen olayın ilk defa ortaya çıkması için geçen sürenin

Detaylı

BÖLÜM 6 MERKEZDEN DAĞILMA ÖLÇÜLERİ

BÖLÜM 6 MERKEZDEN DAĞILMA ÖLÇÜLERİ 1 BÖLÜM 6 MERKEZDEN DAĞILMA ÖLÇÜLERİ Gözlenen belli bir özelliği, bu özelliğe ilişkin ölçme sonuçlarını yani verileri kullanarak betimleme, istatistiksel işlemlerin bir boyutunu oluşturmaktadır. Temel

Detaylı

Dijital Görüntü İşleme ve İyileştirme

Dijital Görüntü İşleme ve İyileştirme Dijital Görüntü İşleme ve İyileştirme Ortalama ve Standart Sapma: Görüntüdeki ri değerlerin, ortalaması ve standart sapması olarak ifade edilir. Ortalama tüm örüntüye ait parlaklığı ifade ederken, standart

Detaylı

Hatalar Bilgisi ve İstatistik Ders Kodu: Kredi: 3 / ECTS: 5

Hatalar Bilgisi ve İstatistik Ders Kodu: Kredi: 3 / ECTS: 5 Ders Kodu: 0010070021 Kredi: 3 / ECTS: 5 Yrd. Doç. Dr. Serkan DOĞANALP Necmettin Erbakan Üniversitesi Harita Mühendisliği Bölümü Konya 07.01.2015 1 Giriş 2 Giriş Matematiksel istatistiğin konusu yığın

Detaylı

13. Olasılık Dağılımlar

13. Olasılık Dağılımlar 13. Olasılık Dağılımlar Mühendislik alanında karşılaşılan fiziksel yada fiziksel olmayan rasgele değişken büyüklüklerin olasılık dağılımları için model alınabilecek çok sayıda sürekli ve kesikli fonksiyon

Detaylı

Bir Normal Dağılım Ortalaması İçin Testler

Bir Normal Dağılım Ortalaması İçin Testler Bir Normal Dağılım Ortalaması İçin Testler İÇERİK o Giriş ovaryansı Bilinen Bir Normal Dağılım Ortalaması İçin Hipotez Testler P-değerleri: II. Çeşit hata ve Örnekleme Büyüklüğü Seçimi Örnekleme Büyüklüğü

Detaylı

MALZEME ANA BİLİM DALI Malzeme Laboratuvarı Deney Föyü. Deneyin Adı: Malzemelerde Sertlik Deneyi. Deneyin Tarihi:

MALZEME ANA BİLİM DALI Malzeme Laboratuvarı Deney Föyü. Deneyin Adı: Malzemelerde Sertlik Deneyi. Deneyin Tarihi: Deneyin Adı: Malzemelerde Sertlik Deneyi Deneyin Tarihi:13.03.2014 Deneyin Amacı: Malzemelerin sertliğinin ölçülmesi ve mukavemetleri hakkında bilgi edinilmesi. Teorik Bilgi Sertlik, malzemelerin plastik

Detaylı

2018 İKİNCİ SEVİYE AKTÜERLİK SINAVLARI RİSK ANALİZİ VE AKTÜERYAL MODELLEME 12 MAYIS 2018

2018 İKİNCİ SEVİYE AKTÜERLİK SINAVLARI RİSK ANALİZİ VE AKTÜERYAL MODELLEME 12 MAYIS 2018 2018 İKİNCİ SEVİYE AKTÜERLİK SINAVLARI RİSK ANALİZİ VE AKTÜERYAL MODELLEME 12 MAYIS 2018 Sigortacılık Eğitim Merkezi (SEGEM) tarafından hazırlanmış olan bu sınav sorularının her hakkı saklıdır. Hangi amaçla

Detaylı

SÜREKLĠ OLASILIK DAĞILIMLARI

SÜREKLĠ OLASILIK DAĞILIMLARI SÜREKLĠ OLASILIK DAĞILIMLARI Sayı ekseni üzerindeki tüm noktalarda değer alabilen değişkenler, sürekli değişkenler olarak tanımlanmaktadır. Bu bölümde, sürekli değişkenlere uygun olasılık dağılımları üzerinde

Detaylı

322 Cevher Hazırlama Laboratuarı II Yoğunluk Farkına göre Zenginleştirme FALCON KONSANTRATÖR ile ZENGİNLEŞTİRME

322 Cevher Hazırlama Laboratuarı II Yoğunluk Farkına göre Zenginleştirme FALCON KONSANTRATÖR ile ZENGİNLEŞTİRME 1. Giriş 322 Cevher Hazırlama Laboratuarı II Yoğunluk Farkına göre Zenginleştirme FALCON KONSANTRATÖR ile ZENGİNLEŞTİRME Falcon cihazı temel olarak bir ayırma oluğu ile devamlı çalışan bir santrifüjün

Detaylı

BÖLÜM 12 STUDENT T DAĞILIMI

BÖLÜM 12 STUDENT T DAĞILIMI 1 BÖLÜM 12 STUDENT T DAĞILIMI 'Student t dağılımı' ya da kısaca 't dağılımı'; normal dağılım ve Z dağılımının da içerisinde bulunduğu 'sürekli olasılık dağılımları' ailesinde yer alan dağılımlardan bir

Detaylı

ÖĞRENCİLERİNİN SINAV NOTLARI DAĞILIMININ DEĞERLENDİRİLMESİ: İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ ÖĞRENCİLERİ ÖRNEĞİ

ÖĞRENCİLERİNİN SINAV NOTLARI DAĞILIMININ DEĞERLENDİRİLMESİ: İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ ÖĞRENCİLERİ ÖRNEĞİ ÖĞRENCİLERİNİN SINAV NOTLARI DAĞILIMININ DEĞERLENDİRİLMESİ: İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ ÖĞRENCİLERİ ÖRNEĞİ Barış Yılmaz Celal Bayar Üniversitesi, Manisa baris.yilmaz@bayar.edu.tr Tamer Yılmaz, Celal Bayar Üniversitesi,

Detaylı

Dijital (Sayısal) Fotogrametri

Dijital (Sayısal) Fotogrametri Dijital (Sayısal) Fotogrametri Dijital fotogrametri, cisimlere ait iki boyutlu görüntü ortamından üç boyutlu bilgi sağlayan, sayısal resim veya görüntü ile çalışan fotogrametri bilimidir. Girdi olarak

Detaylı

NİCEL METALOGRAFİ (STEREOLOJİ)

NİCEL METALOGRAFİ (STEREOLOJİ) GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MEM-317 MALZEME KARAKTERİZASYONU NİCEL METALOGRAFİ (STEREOLOJİ) Yrd. Doç. Dr. Volkan KILIÇLI ANKARA 2012 Nicel Metalografi (Stereoloji)

Detaylı

İSTATİSTİK MHN3120 Malzeme Mühendisliği

İSTATİSTİK MHN3120 Malzeme Mühendisliği İSTATİSTİK MHN3120 Malzeme Mühendisliği CBÜ - Malzeme Mühendisliği Bölümü Ofis: Mühendislik Fakültesi A Blok Ofis no:311 Tel: 0 236 2012404 E-posta :emre.yalamac@cbu.edu.tr YARDIMCI KAYNAKLAR Mühendiler

Detaylı

Rastgele Değişkenlerin Dağılımları. Mühendislikte İstatistik Yöntemler

Rastgele Değişkenlerin Dağılımları. Mühendislikte İstatistik Yöntemler Rastgele Değişkenlerin Dağılımları Mühendislikte İstatistik Yöntemler Ayrık Rastgele Değişkenler ve Olasılık Dağılımları Yapılan çalışmalarda elde edilen verilerin dağılışı ve dağılış fonksiyonu her seferinde

Detaylı

MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 0321 CEVHER HAZIRLAMA LAB. I SERBESTLEŞME TANE BOYU SAPTANMASI DENEYİ

MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 0321 CEVHER HAZIRLAMA LAB. I SERBESTLEŞME TANE BOYU SAPTANMASI DENEYİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 0321 CEVHER HAZIRLAMA LAB. I SERBESTLEŞME TANE BOYU SAPTANMASI DENEYİ 1. AMAÇ Zenginleştirme işlem(ler)inin seçimine ışık tutacak biçimde bir cevherdeki değerli ve değersiz minerallerin

Detaylı

BİR ÖRNEKLEM İÇİN T TESTİ İLİŞKİSİZ ÖRNEKLEMLER İÇİN T-TESTİ

BİR ÖRNEKLEM İÇİN T TESTİ İLİŞKİSİZ ÖRNEKLEMLER İÇİN T-TESTİ 1 BİR ÖRNEKLEM İÇİN T TESTİ İLİŞKİSİZ ÖRNEKLEMLER İÇİN T-TESTİ 2 BİR ÖRNEKLEM İÇİN T TESTİ 3 Ölçüm ortalamasını bir norm değer ile karşılaştırma (BİR ÖRNEKLEM İÇİN T TESTİ) Bir çocuk bakımevinde barındırılan

Detaylı

Quality Planning and Control

Quality Planning and Control Quality Planning and Control END 3618 KALİTE PLANLAMA VE KONTROL Prof. Dr. Mehmet ÇAKMAKÇI Dokuz Eylül Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı 1 İstatistiksel Proses Kontrol Kontrol Kartları Kontrol

Detaylı

İÇİNDEKİLER. BÖLÜM 1 Değişkenler ve Grafikler 1. BÖLÜM 2 Frekans Dağılımları 37

İÇİNDEKİLER. BÖLÜM 1 Değişkenler ve Grafikler 1. BÖLÜM 2 Frekans Dağılımları 37 İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 Değişkenler ve Grafikler 1 İstatistik 1 Yığın ve Örnek; Tümevarımcı ve Betimleyici İstatistik 1 Değişkenler: Kesikli ve Sürekli 1 Verilerin Yuvarlanması Bilimsel Gösterim Anlamlı Rakamlar

Detaylı

İSTATİSTİK EXCEL UYGULAMA

İSTATİSTİK EXCEL UYGULAMA İSTATİSTİK EXCEL UYGULAMA EXCEL UYGULAMA Bu bölümde Excel ile ilgili temel bilgiler sunulacak ve daha sonra İstatistiksel Uygulamalar hakkında bilgi verilecektir. İşlenecek Konular: Merkezi eğilim Ölçüleri

Detaylı

A t a b e y M e s l e k Y ü k s e k O k u l u İstatistik Sunum 4 Öğr.Gör. Şükrü L/O/G/O KAYA www.sukrukaya.org www.themegallery.com 1 Yer Ölçüleri Yer ölçüleri, verilerin merkezini veya yığılma noktasını

Detaylı

Faktöriyel: 1'den n'ye kadar olan tüm pozitif tamsayıların çarpımına, biçiminde gösterilir. Aynca; 0! = 1 ve 1!=1 1 dir. [Bunlar kabul değildir,

Faktöriyel: 1'den n'ye kadar olan tüm pozitif tamsayıların çarpımına, biçiminde gösterilir. Aynca; 0! = 1 ve 1!=1 1 dir. [Bunlar kabul değildir, 14. Binom ve Poisson olasılık dağılımları Faktöriyeller ve kombinasyonlar Faktöriyel: 1'den n'ye kadar olan tüm pozitif tamsayıların çarpımına, n! denir ve n! = 1.2.3...(n-2).(n-l).n biçiminde gösterilir.

Detaylı

8.Hafta. Değişkenlik Ölçüleri. Öğr.Gör.Muhsin ÇELİK. Uygun değişkenlik ölçüsünü hesaplayıp yorumlayabilecek,

8.Hafta. Değişkenlik Ölçüleri. Öğr.Gör.Muhsin ÇELİK. Uygun değişkenlik ölçüsünü hesaplayıp yorumlayabilecek, İSTATİSTİK 8.Hafta Değişkenlik Ölçüleri Hedefler Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Uygun değişkenlik ölçüsünü hesaplayıp yorumlayabilecek, Serilerin birbirlerine değişkenliklerini yorumlayabileceksiniz. 2

Detaylı

İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü. 321 Cevher Hazırlama Laboratuvarı I ÖRNEK AZALTMA

İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü. 321 Cevher Hazırlama Laboratuvarı I ÖRNEK AZALTMA İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü 321 Cevher Hazırlama Laboratuvarı I ÖRNEK AZALTMA 1. GİRİŞ Belirli bir cevherin niteliklerinin saptanmasında kullanılmak üzere temsili

Detaylı

İNM Ders 2.2 YER HAREKETİ PARAMETRELERİNİN HESAPLANMASI. Yrd. Doç. Dr. Pelin ÖZENER İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı

İNM Ders 2.2 YER HAREKETİ PARAMETRELERİNİN HESAPLANMASI. Yrd. Doç. Dr. Pelin ÖZENER İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı İNM 424112 Ders 2.2 YER HAREKETİ PARAMETRELERİNİN HESAPLANMASI Yrd. Doç. Dr. Pelin ÖZENER İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı YER HAREKETİ PARAMETRELERİNİN HESAPLANMASI Yapıların Depreme

Detaylı

RİSK ANALİZİ VE AKTÜERYAL MODELLEME

RİSK ANALİZİ VE AKTÜERYAL MODELLEME SORU 1: Bir hasar sıklığı dağılımının rassal değişken olan ortalaması (0,8) aralığında tekdüze dağılmaktadır. Hasar sıklığı dağılımının Poisson karma dağılıma uyduğu bilindiğine göre 1 ya da daha fazla

Detaylı

İSTATİSTİKSEL PROSES KONTROLÜ

İSTATİSTİKSEL PROSES KONTROLÜ İSTATİSTİKSEL PROSES KONTROLÜ ZTM 433 KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON PROF: DR: AHMET ÇOLAK İstatistiksel işlem kontrolü (İPK), işlemle çeşitli istatistiksel metotların ve analiz sapmalarının kullanımını

Detaylı

Merkezi Eğilim ve Dağılım Ölçüleri

Merkezi Eğilim ve Dağılım Ölçüleri Merkezi Eğilim ve Dağılım Ölçüleri Soru Öğrencilerin derse katılım düzeylerini ölçmek amacıyla geliştirilen 16 soruluk bir test için öğrencilerin ilk 8 ve son 8 soruluk yarılardan aldıkları puanlar arasındaki

Detaylı

Ders 9: Kitle Ortalaması ve Varyansı için Tahmin

Ders 9: Kitle Ortalaması ve Varyansı için Tahmin Ders 9: Kitle Ortalaması ve Varyansı için Tahmin Kitle ve Örneklem Örneklem Dağılımı Nokta Tahmini Tahmin Edicilerin Özellikleri Kitle ortalaması için Aralık Tahmini Kitle Standart Sapması için Aralık

Detaylı

YANLILIK. Yanlılık örneklem istatistiği değerlerinin evren parametre değerinden herhangi bir sistematik sapması olarak tanımlanır.

YANLILIK. Yanlılık örneklem istatistiği değerlerinin evren parametre değerinden herhangi bir sistematik sapması olarak tanımlanır. AED 310 İSTATİSTİK YANLILIK Yanlılık örneklem istatistiği değerlerinin evren parametre değerinden herhangi bir sistematik sapması olarak tanımlanır. YANLILIK Yanlı bir araştırma tasarımı uygulandığında,

Detaylı

TEMEL İSTATİSTİKİ KAVRAMLAR YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM ÇÜTCÜ

TEMEL İSTATİSTİKİ KAVRAMLAR YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM ÇÜTCÜ TEMEL İSTATİSTİKİ KAVRAMLAR YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM ÇÜTCÜ 1 İstatistik İstatistik, belirsizliğin veya eksik bilginin söz konusu olduğu durumlarda çıkarımlar yapmak ve karar vermek için sayısal verilerin

Detaylı

Yüzey Pürüzlülüğü Ölçüm Deneyi

Yüzey Pürüzlülüğü Ölçüm Deneyi Yüzey Pürüzlülüğü Ölçüm Deneyi 1 İşlenmiş yüzeylerin kalitesi, tasarımda verilen ölçülerdeki hassasiyetin elde edilmesi ile karakterize edilir. Her bir işleme operasyonu, kesme takımından kaynaklanan düzensizlikler

Detaylı

= σ ε = Elastiklik sınırı: Elastik şekil değişiminin görüldüğü en yüksek gerilme değerine denir.

= σ ε = Elastiklik sınırı: Elastik şekil değişiminin görüldüğü en yüksek gerilme değerine denir. ÇEKME DENEYİ Genel Bilgi Çekme deneyi, malzemelerin statik yük altındaki mekanik özelliklerini belirlemek ve malzemelerin özelliklerine göre sınıflandırılmasını sağlamak amacıyla uygulanan, mühendislik

Detaylı

Prof.Dr.İhsan HALİFEOĞLU

Prof.Dr.İhsan HALİFEOĞLU Prof.Dr.İhsan HALİFEOĞLU Örnek: Aşağıda 100 yetişkine ilişkin kolesterol değerlerini sınıflandırılarak aritmetik ortalamasını bulunuz (sınıf aralığını 20 alınız). 2 x A fb C 229.5 n 40 20 100 221.5 3 Örnek:.

Detaylı

Merkezi Yığılma ve Dağılım Ölçüleri

Merkezi Yığılma ve Dağılım Ölçüleri 1.11.013 Merkezi Yığılma ve Dağılım Ölçüleri 4.-5. hafta Merkezi eğilim ölçüleri, belli bir özelliğe ya da değişkene ilişkin ölçme sonuçlarının, hangi değer etrafında toplandığını gösteren ve veri grubunu

Detaylı

İstatistik ve Olasılığa Giriş. İstatistik ve Olasılığa Giriş. Ders 3 Verileri Sayısal Ölçütlerle İfade Etme. Verileri Sayısal Ölçütlerle İfade Etme

İstatistik ve Olasılığa Giriş. İstatistik ve Olasılığa Giriş. Ders 3 Verileri Sayısal Ölçütlerle İfade Etme. Verileri Sayısal Ölçütlerle İfade Etme İstatistik ve Olasılığa Giriş Robert J. Beaver Barbara M. Beaver William Mendenhall Presentation designed and written by: Barbara M. Beaver İstatistik ve Olasılığa Giriş Ders 3 Verileri Sayısal Ölçütlerle

Detaylı

Hipotez Testleri. Mühendislikte İstatistik Yöntemler

Hipotez Testleri. Mühendislikte İstatistik Yöntemler Hipotez Testleri Mühendislikte İstatistik Yöntemler Hipotez Testleri Parametrik Testler ( z ve t testleri) Parametrik Olmayan Testler (χ 2 Testi) Hipotez Testleri Ana Kütle β( µ, σ ) Örnek Kütle b ( µ

Detaylı

İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ...

İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ... İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ... v GİRİŞ... 1 1. İSTATİSTİK İN TARİHÇESİ... 1 2. İSTATİSTİK NEDİR?... 3 3. SAYISAL BİLGİDEN ANLAM ÇIKARILMASI... 4 4. BELİRSİZLİĞİN ELE ALINMASI... 4 5. ÖRNEKLEME... 5 6. İLİŞKİLERİN

Detaylı

İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN BAŞARI NOTLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Tamer Yılmaz, Barış Yılmaz, Halim Sezici 1 ÖZET

İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN BAŞARI NOTLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Tamer Yılmaz, Barış Yılmaz, Halim Sezici 1 ÖZET İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN BAŞARI NOTLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Tamer Yılmaz, Barış Yılmaz, Halim Sezici 1 ÖZET Bu çalışmada, Celal Bayar Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü öğrencilerinin

Detaylı

BİYOİSTATİSTİK. Ödev Çözümleri. Yrd. Doç. Dr. Aslı SUNER KARAKÜLAH

BİYOİSTATİSTİK. Ödev Çözümleri. Yrd. Doç. Dr. Aslı SUNER KARAKÜLAH BİYOİSTATİSTİK Ödev Çözümleri Yrd. Doç. Dr. Aslı SUNER KARAKÜLAH Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim AD. Web: www.biyoistatistik.med.ege.edu.tr Ödev 1 Çözümleri 2 1. Bir sonucun

Detaylı

SÜREKLİ OLASILIK DAĞILIŞLARI

SÜREKLİ OLASILIK DAĞILIŞLARI SÜREKLİ OLASILIK DAĞILIŞLARI Sürekli verilerin göstermiş olduğu dağılışa sürekli olasılık dağılışı denir. Sürekli olasılık dağılışlarının fonksiyonlarına yoğunluk fonksiyonu denilmekte ve bu dağılışlarla

Detaylı

Analitik Kimya. (Metalurji ve Malzeme Mühendisliği)

Analitik Kimya. (Metalurji ve Malzeme Mühendisliği) Analitik Kimya (Metalurji ve Malzeme Mühendisliği) 1. Analitik Kimya Maddenin bileşenlerinin belirlenmesi (teşhisi), bileşenlerinin ayrılması veya bileşenlerinin bağıl miktarlarının tayiniyle ilgilenir.

Detaylı

Tanımlayıcı İstatistikler. Yrd. Doç. Dr. Emre ATILGAN

Tanımlayıcı İstatistikler. Yrd. Doç. Dr. Emre ATILGAN Tanımlayıcı İstatistikler Yrd. Doç. Dr. Emre ATILGAN 1 Tanımlayıcı İstatistikler Yer Gösteren Ölçüler Yaygınlık Ölçüleri Merkezi Eğilim Ölçüleri Konum Ölçüleri 2 3 Aritmetik Ortalama Aritmetik ortalama,

Detaylı

BÖLÜM 1 GİRİŞ: İSTATİSTİĞİN MÜHENDİSLİKTEKİ ÖNEMİ

BÖLÜM 1 GİRİŞ: İSTATİSTİĞİN MÜHENDİSLİKTEKİ ÖNEMİ BÖLÜM..AMAÇ GİRİŞ: İSTATİSTİĞİ MÜHEDİSLİKTEKİ ÖEMİ Doğa bilimlerinde karşılaştığımız problemlerin birçoğunda olaydaki değişkenlerin değerleri bilindiğinde probleme kesin ve tek bir çözüm bulunabilir. Örneğin

Detaylı

Nicel / Nitel Verilerde Konum ve Değişim Ölçüleri. BBY606 Araştırma Yöntemleri 2013-2014 Bahar Dönemi 13 Mart 2014

Nicel / Nitel Verilerde Konum ve Değişim Ölçüleri. BBY606 Araştırma Yöntemleri 2013-2014 Bahar Dönemi 13 Mart 2014 Nicel / Nitel Verilerde Konum ve Değişim Ölçüleri BBY606 Araştırma Yöntemleri 2013-2014 Bahar Dönemi 13 Mart 2014 1 Konum ölçüleri Merkezi eğilim ölçüleri Verilerin ortalamaya göre olan gruplanması nasıl?

Detaylı

Tekrarlanabilirlik. Sapma, Tekrarlanabilirlik, Tekrar yapılabilirlik, Kararlılık, Doğrusallık. Sapma

Tekrarlanabilirlik. Sapma, Tekrarlanabilirlik, Tekrar yapılabilirlik, Kararlılık, Doğrusallık. Sapma ÖLÇÜM SİSTEMİ ANALİZİ (MEASUREMENT SYSTEM ANALYSIS - MSA) Ölçüm Sistemi Varyansının Türleri Ölçüm sistemi hataları beş grupta ele alınır. Sapma Sapma, Tekrarlanabilirlik, Tekrar yapılabilirlik, Kararlılık,

Detaylı

SÜREKLİ RASSAL DEĞİŞKENLER

SÜREKLİ RASSAL DEĞİŞKENLER SÜREKLİ RASSAL DEĞİŞKENLER Sürekli Rassal Değişkenler Sürekli Rassal Değişken: Değerleriölçümyadatartımla elde edilen, bir başka anlatımla sayımla elde edilemeyen, değişkene sürekli rassal değişken denir.

Detaylı

VIII. FAYLAR (FAULTS)

VIII. FAYLAR (FAULTS) VIII.1. Tanım ve genel bilgiler VIII. FAYLAR (FAULTS) Kayaçların bir düzlem boyunca gözle görülecek miktarda kayma göstermesi olayına faylanma (faulting), bu olay sonucu meydana gelen yapıya da fay (fault)

Detaylı

rasgele değişkeninin olasılık yoğunluk fonksiyonu,

rasgele değişkeninin olasılık yoğunluk fonksiyonu, 3.6. Bazı Sürekli Dağılımlar 3.6.1 Normal Dağılım Normal dağılım hem uygulamalı hem de teorik istatistikte kullanılan oldukça önemli bir dağılımdır. Normal dağılımın istatistikte önemli bir yerinin olmasının

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ LABORATUAR FÖYÜ

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ LABORATUAR FÖYÜ KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ LABORATUAR FÖYÜ CEVHER HAZIRLAMA DENEYİ Yrd.Doç.Dr. Fatih ERDEMİR TRABZON 2016 CEVHER HAZIRLAMA DENEYİ DENEYİN

Detaylı

Mühendislikte İstatistiksel Yöntemler

Mühendislikte İstatistiksel Yöntemler Mühendislikte İstatistiksel Yöntemler BÖLÜM 7 TAHMİNLER Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU 1 Tahmin (kestirim veya öngörü): Mevcut bilgi ve deneylere dayanarak olayın bütünü hakkında bir yargıya varmaktır.

Detaylı

METALOGRAFİK MUAYENE DENEYİ

METALOGRAFİK MUAYENE DENEYİ METALOGRAFİK MUAYENE DENEYİ 1. DENEYİN AMACI: Metalografik muayene ile malzemenin dokusu tespit edilir, malzemenin dokusuna bakılarak malzemenin özellikleri hakkında bilgi edinilir. 2. TANIMLAMALAR: Parlatma:

Detaylı

FİNANSAL RİSK ANALİZİNDE KARMA DAĞILIM MODELİ YAKLAŞIMI * Mixture Distribution Approach in Financial Risk Analysis

FİNANSAL RİSK ANALİZİNDE KARMA DAĞILIM MODELİ YAKLAŞIMI * Mixture Distribution Approach in Financial Risk Analysis FİNANSAL RİSK ANALİZİNDE KARMA DAĞILIM MODELİ YAKLAŞIMI * Mixture Distribution Approach in Financial Risk Analysis Keziban KOÇAK İstatistik Anabilim Dalı Deniz ÜNAL İstatistik Anabilim Dalı ÖZET Son yıllarda

Detaylı

İstatistik ve Olasılık

İstatistik ve Olasılık İstatistik ve Olasılık Ders 10: Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Tanım Varyans analizi niçin yapılır? İkiden fazla veri grubunun ortalamalarının karşılaştırılması t veya Z testi ile yapılabilir. Ancak karşılaştırılacak

Detaylı

KANTİTATİF TEKNİKLER - Temel İstatistik -

KANTİTATİF TEKNİKLER - Temel İstatistik - KANTİTATİF TEKNİKLER - Temel İstatistik - 1 İstatistik Nedir? Belirli bir amaçla verilerin toplanması, düzenlenmesi, analiz edilerek yorumlanmasını sağlayan yöntemler topluluğudur. 2 İstatistik Kullanım

Detaylı

KOLEMANİT FLOTASYON KONSANTRELERİNİN BRİKETLEME YOLUYLE AGLOMERASYONU. M.Hayri ERTEN. Orta Doğu Teknik Üniversitesi

KOLEMANİT FLOTASYON KONSANTRELERİNİN BRİKETLEME YOLUYLE AGLOMERASYONU. M.Hayri ERTEN. Orta Doğu Teknik Üniversitesi KOLEMANİT FLOTASYON KONSANTRELERİNİN BRİKETLEME YOLUYLE AGLOMERASYONU M.Hayri ERTEN Orta Doğu Teknik Üniversitesi ÖZET. Flotasyondan elde edilen kolemanit konsantrelerinin kurutma veya kalsinasyon gibi

Detaylı

Ders 1 Minitab da Grafiksel Analiz-I

Ders 1 Minitab da Grafiksel Analiz-I ENM 5210 İSTATİSTİK VE YAZILIMLA UYGULAMALARI Ders 1 Minitab da Grafiksel Analiz-I İstatistik Nedir? İstatistik kelimesi ilk olarak Almanyada devlet anlamına gelen status kelimesine dayanılarak kullanılmaya

Detaylı

İNCE BOYUTLU KROM CEVHERLERİNİN MULTI-GRAVITY SEPERATOR İLE ZENGİNLEŞTİRİLMESİ ARAŞTIRMALARI

İNCE BOYUTLU KROM CEVHERLERİNİN MULTI-GRAVITY SEPERATOR İLE ZENGİNLEŞTİRİLMESİ ARAŞTIRMALARI Türkiye 14 Madencilik Kongresi / 14th Mining Congress of Turkey, 1995, ISBN 975-395-150-7 İNCE BOYUTLU KROM CEVHERLERİNİN MULTI-GRAVITY SEPERATOR İLE ZENGİNLEŞTİRİLMESİ ARAŞTIRMALARI INVESTIGATIONS ON

Detaylı

5 İki Boyutlu Algılayıcılar

5 İki Boyutlu Algılayıcılar 65 5 İki Boyutlu Algılayıcılar 5.1 CCD Satır Kameralar Ölçülecek büyüklük, örneğin bir telin çapı, objeye uygun bir projeksiyon ile CCD satırının ışığa duyarlı elemanı üzerine düşürülerek ölçüm yapılır.

Detaylı

KALINLIK VE DERİNLİK HESAPLAMALARI

KALINLIK VE DERİNLİK HESAPLAMALARI KALINLIK VE DERİNLİK HESAPLAMALARI Herhangi bir düzlem üzerinde doğrultuya dik olmayan düşey bir düzlem üzerinde ölçülen açıdır Görünür eğim açısı her zaman gerçek eğim açısından küçüktür Görünür eğim

Detaylı

NEFELİNLİ SİYENİT Sodyum & Potasyum Feldspat B & S YATIRIM A.Ş. KIRŞEHİR NEFELİN İŞLETMELERİ

NEFELİNLİ SİYENİT Sodyum & Potasyum Feldspat B & S YATIRIM A.Ş. KIRŞEHİR NEFELİN İŞLETMELERİ NEFELİNLİ SİYENİT Sodyum & Potasyum Feldspat B & S YATIRIM A.Ş. KIRŞEHİR NEFELİN İŞLETMELERİ B& S YATIRIM A.Ş. Kırşehir Nefelin İşletmeleri w w w. b s ya t i r i m.co m.t r Ankara Merkez Kırşehir Nefelin

Detaylı

C6 Mugla White

C6 Mugla White Sayfa 1/8 Page 1/8 Müşterinin Adı/Adresi: Customer Name/Adress: Raport No: Report No: ÇOBANLAR MERMER MADENCİLİK TURZ. TİC. VE İNŞ. A.Ş. Salkım Mah. Çıngıl Sok. No:7 Kavaklıdere/MUĞLA 228 Numunenin Adı

Detaylı

İstatistik ve Olasılık

İstatistik ve Olasılık İstatistik ve Olasılık Ders 8: Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Tanım Tahmin (kestirim veya öngörü): Mevcut bilgi ve deneylere dayanarak olayın bütünü hakkında bir yargıya varmaktır. Bu anlamda, anakütleden çekilen

Detaylı

C5 Mugla White

C5 Mugla White Sayfa 1/8 Page 1/8 Müşterinin Adı/Adresi: Customer Name/Adress: Raport No: Report No: ÇOBANLAR MERMER MADENCİLİK TURZ. TİC. VE İNŞ. A.Ş. Salkım Mah. Çıngıl Sok. No:7 Kavaklıdere/MUĞLA 227 Numunenin Adı

Detaylı

SONUÇLAR : Deneylerde ansal birim uzama varlığı nedeni. e = s/e 2. -f-s/e, (1.0-exp (Ei/v) t) formülünün kullanılması daha uygun gözükebilir.

SONUÇLAR : Deneylerde ansal birim uzama varlığı nedeni. e = s/e 2. -f-s/e, (1.0-exp (Ei/v) t) formülünün kullanılması daha uygun gözükebilir. 24 TABLO : I. Yorulma deneylermde kullanılan traverten, kireçtaşı ve andezit örnekleri için Kelvin - Voigt modeline göre hesaplanan elâstik modül (E) ve viskosite (v) değerleri. Uygulanan basınç 211.03

Detaylı

Yapı Malzemeleri BÖLÜM 5. Agregalar II

Yapı Malzemeleri BÖLÜM 5. Agregalar II Yapı Malzemeleri BÖLÜM 5 Agregalar II Mamlouk/Zaniewski, Materials for Civil and Construction Engineers, Third Edition. Copyright 2011 Pearson Education, Inc. 5.8. Agrega Elek Analizi Mamlouk/Zaniewski,

Detaylı

Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü TOPOGRAFYA (HRT3351) Yrd. Doç. Dr. Ercenk ATA

Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü TOPOGRAFYA (HRT3351) Yrd. Doç. Dr. Ercenk ATA Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü Ölçme Hataları Ölçme Hatası Herhangi bir ölçme aleti ile yapılan ölçüm sonucu bulunan değer yaklaşık değerdir. Bir büyüklük aynı ölçme

Detaylı

Uygulama 3 Dr. Öğr. Üyesi Aslı SUNER KARAKÜLAH

Uygulama 3 Dr. Öğr. Üyesi Aslı SUNER KARAKÜLAH BİYOİSTATİSTİK Uygulama 3 Dr. Öğr. Üyesi Aslı SUNER KARAKÜLAH Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim AD. Web: www.biyoistatistik.med.ege.edu.tr Olasılık Hatırlatma Olasılık teorisi,

Detaylı

Cevher Zenginleştirme, Ar-Ge ve Analiz Hizmetleri Mineral Processing, R&D And Analysis Services XRF - XRD

Cevher Zenginleştirme, Ar-Ge ve Analiz Hizmetleri Mineral Processing, R&D And Analysis Services XRF - XRD Cevher Zenginleştirme, Ar-Ge ve Analiz Hizmetleri Mineral Processing, R&D And Analysis Services XRF - XRD w w w. a r g e t e s t. c o m İçindekiler / Table of Contents XRF-WR - Tam Kayaç Analizi / Whole

Detaylı

KAYAÇLARDA GÖRÜLEN YAPILAR

KAYAÇLARDA GÖRÜLEN YAPILAR KAYAÇLARDA GÖRÜLEN YAPILAR Kayaçların belirli bir yapısı vardır. Bu yapı kayaç oluşurken ve kayaç oluştuktan sonra kazanılmış olabilir. Kayaçların oluşum sırasında ve oluşum koşullarına bağlı olarak kazandıkları

Detaylı

Copyright 2004 Pearson Education, Inc. Slide 1

Copyright 2004 Pearson Education, Inc. Slide 1 Slide 1 Bölüm 2 Verileri Betimleme, Keşfetme, ve Karşılaştırma 2-1 Genel Bakış 2-2 Sıklık Dağılımları 2-3 Verilerin Görselleştirilmesi 2-4 Merkezi Eğilim Ölçüleri 2-5 Değişimin Ölçülmesi 2-6 Nispi Sabitlerin

Detaylı

İstatistiksel Yorumlama

İstatistiksel Yorumlama İstatistiksel Yorumlama Amaç, popülasyon hakkında yorumlamalar yapmaktadır. Populasyon Parametre Karar Vermek Örnek İstatistik Tahmin 1 Tahmin Olaylar hakkında tahminlerde bulunmak ve karar vermek zorundayız

Detaylı

Maksimum dever yüksekliği %8 olarak verilmiş ve merkezkaç kuvvetinin %56 sının deverle karşılanacağı belirtilmiştir.

Maksimum dever yüksekliği %8 olarak verilmiş ve merkezkaç kuvvetinin %56 sının deverle karşılanacağı belirtilmiştir. Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 017-018 Güz Dönemi Karayolu Dersi (04341) Uyulama-5-Çözümlü Sorular 1) Çift yönlü ve iki şeritli bir devlet yolu 80 km/sa hıza öre projelendirilecektir.

Detaylı

GÜVEN ARALIKLARI ve İSTATİSTİKSEL ANLAMLILIK. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı

GÜVEN ARALIKLARI ve İSTATİSTİKSEL ANLAMLILIK. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı GÜVEN ARALIKLARI ve İSTATİSTİKSEL ANLAMLILIK Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı Kestirim Pratikte kitle parametrelerinin doğrudan hesaplamak olanaklı değildir. Bunun yerine

Detaylı

JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ

JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ 1. KAYA MEKANİĞİ LABORATUVARI HİZMETLERİ BİRİM FİYAT LİSTESİ (KDV HARİÇ) KOD İŞİN ADI STANDART NO BİRİMİ 1.1. Parça Kayadan Numune Alınması 1.2.

Detaylı

Calacatta Oro

Calacatta Oro Sayfa 1/8 Page 1/8 Müşterinin Adı/Adresi: Customer Name/Adress: Raport No: Report No: KOMMERSAN KOMBASSAN MERMER MADEN İŞLETMELERİ SAN VE TİC. A.Ş Muğla Aydın Karayolu 12. Km Salih Paşalar Mevkii Bayır

Detaylı