9. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi (3-5 Eylül 2015 /KONYA)

Transkript

1 Yaş Şeker Pancarı Posasının Bazı Meyve Posaları ile Silolanmasının Besin Madde Kompozisyonu ve Silaj Kalite Özeliklerine Etkisi İsmail Ülger Mahmut Kaliber Yusuf Konca Selma Büyükkılıç Beyzi Erciyes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü, 38039, Kayseri. ÖZET Bu çalışma, yaş şeker pancarı posası (YPP) hem tek başına hem de yarı yarıya (50:50) oranlarda elma (PPE), limon (PPL), mandalina (PPM), portakal (PPP) ve şeftali (PPŞ) posaları ile karıştırılarak silolanmasının, silajların ph, kuru madde (KM), ham protein (HP), ham kül (HK), ham yağ (HY), nötral deterjan fiber (NDF), asit deterjan fiber (ADF), asit deterjan lignin (ADL) ve ham selüloz (HS) içerikleri ile Flieg puanları üzerine etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. YPP, PPE, PPL, PPM, PPP ve PPŞ silajları için ph değerleri sırasıyla 3.76, 3.60, 3.78, 3.83, 3.59 ve 4.35; KM değerleri 23.97, 21.13, 16.18, 17.55, ve 18.34; Flieg puanları ile yapılan kalite sınıflamasında PPE ve PPP gruplarında iyi, YPP, PPL ve PPM gruplarında memnuniyet verici ve PPŞ grubu için orta seviye olarak tespit edilmiştir. Silajlara ait HK değerleri 4.08 (PPE) ile 5.50 (PPŞ) arasında, HP değerleri ise 4.80 (YPP) ile (PPM) arasında değişirken HY değerleri ise 0.72 (PPŞ) ile 2.67 (PPE) arasında değişim göstermiştir (P<0.05). HS ve ADL değerleri bakımından gruplar arasında görülen farklılıklar istatistikî anlamda önemsiz (P>0.05) olmakla birlikte en düşük ADF değeri ile PPM grubunda en yüksek değer ise ile PPE grubunda gözlemlenmiştir (P<0.05). Bununla birlikte NDF değerleri (PPL) ile (PPŞ) arasında değişim göstermiştir (P<0.05). Sonuç olarak, yaş şeker pancarı posasının meyve suyu sanayi artıkları ile silolanabileceği ve özellikle elma ve portakal posaları ile kalitesi yüksek silajlar elde edilebileceği söylenebilir. Anahtar Kelimeler: Şeker pancarı posası, meyve suyu posaları, silaj kalitesi The Determination of Nutrient Contents and Silage Quality of Sugar Beet Pulp Ensiled with Some Other Pulps ABSTRACT This study, was conducted to determine the effect of wet sugar beet pulp (WSBP) ensiled separately or with apple (SBA), lemon (SBL), mandarin (SBM), orange (SBO) and peaches (SBP) pulps at the half rate (50:50) on the silage ph, dry matter (DM), crude protein (CP), crude ash (CA), crude oil (CO), neutral detergent fiber (NDF), acid detergent fiber (ADF), acid detergent lignin (ADL), crude cellulose (CC) contents and Flieg point. In the silage samples the ph values were 3.76, 3.60, 3.78, 3.83, 3.59 and 4.35, DM values 23.97, 21.13, 16.18, 17.55, and 18.34, Flieg point 23.97, 21.13, 16.18, 17.55, and (P<0.05) for WSBP, SBA, SBL, SBM, SBO and SBP groups respectively. The quality of SBA and SBO groups were ranked as good, WSBP, SBL and SBM groups were ranked as gratifying and the SBP group was in middle quality. The CA values of silages varied between 4.08 (SBA) 5.50 (SBP) and CP values varied between 4.80 (WSBP) (SBM) (P<0.05). CO values changed between 0.72 (SBP) to 2.67 (SBA) (P<0.05). The differences of CC and ADL values between groups was not significantly important (P>0.05) and lowest ADF value was observed in SBM group (22.84) besides highest value was observed in SBA group (27.30) (P<0.05). On the other hand NDF values were varied between (SBL) (SBP) (P<0.05). In conclusion, wet sugar beet pulp can be ensiling with some fruit juice industry by product especially apple and orange fruit pulps to produce good quality silage. Keywords: Sugar beet pulp, fruit juice industry by-products, silage quality 889

2 Giriş Bilindiği üzere ruminant besleme, kaliteli kaba yeme dayalı olduğu sürece ekonomik olmaktadır. Gıda sanayi yan ürünlerinden olan şeker pancarı posası ise uzun yıllardır ruminant beslemede bir kaba yem kaynağı olarak kullanılmaktadır (Toğrul ve Arslan, 2003). Şeker pancarı posası pektin bakımından zengin olmasının yanı sıra, yapısında yüksek düzeyde sindirilebilir selüloz olması, ayrıca ucuz olması ve tahıla dayalı rasyonlardan kaynaklanan metabolik bozuklukları önlemesi gibi avantajları nedeniyle, ruminant rasyonlarında geniş bir kullanım alanı bulmaktadır (Deniz ve Tuncer, 2003). Yaş şeker pancarı posası doğrudan doğal haliyle, kurutularak, melas katılarak veya bazı ülkelerde azot yönünden zenginleştirmek amacıyla üre katılarak ruminantlara verilmektedir (Coşkun, 1983). Ancak önemli bir yem kaynağı olarak kullanılan yaş şeker pancarı posası yüksek düzeyde su ihtiva ettiğinden dolayı uygun olmayan şartlarda depolandığında, kuru yemlere göre daha fazla oranda besin madde kaybına (yaklaşık olarak dolaylarında) uğramaktadır (Şahin ve ark., 1999). Kayıpların önlenmesi ve yaş şeker pancarı posasından uzun süre yararlanmak amacıyla silolama yöntemleri üzerine çalışmalar yoğunlaşmıştır (Courtin ve Spoelstra, 1986). Kış mevsiminde et ve süt verimini artırmak için, diğer mevsimlerde bol bulunan yem bitkilerinin silaj yapılarak saklanması ve kış aylarında hayvanlara yedirilmesi gerekmektedir ve ruminantların beslenmesinde sulu kaba yem olarak silajların kullanılması her geçen gün hız kazanmaktadır. Nitekim Hollanda'da üretilen yaklaşık 10 milyon ton yaş şeker pancarı posasının yaklaşık 30'u taze olarak, 70'i ise silolanarak hayvanlara yedirildiği bildirilmiştir (Nout ve ark., 1993). Meyve suyu elde edilmesi sırasında yan ürün olarak ortaya çıkan meyve posalarının normal çevre şartlarında kısa sürede bozulması bunların hayvan beslemede kullanılmasını kısıtlamaktadır. Bu nedenle meyve posalarının silajının yapılması ile bu kaynakların hayvan beslemede kullanımını yaygınlaşacaktır. Son yıllarda meyve posalarının silajlarının yapılarak hayvan beslemede kullanımı hakkında çalışmalar (Ashbell, 1994; Ergen ve Işık, 1988) yapılmakla birlikte; ülkemizde meyve suyu endüstrisinde kullanılan meyvelerin bilinen miktarları ile bunlardan açığa çıkan posaların değerlendirilebilen miktarları arasında çok büyük farklılıklar bulunmaktadır. Hali hazırda elma posası, portakal ve limon posası, domates posası ve üzüm posası gibi meyve suyu fabrikası atıkları silaj yapımı amacıyla kullanılmaktadır (Yalçınkaya ve ark., 2012). Bazı meyvelerin besleme ve sağlık açısından önemli olan antioksidanlar, karotenoidler, antosiyaninler, pektinler, yağ asitleri, flavanoid ve fenolik asitler ve bazı vitamin ve mineraller bakımından zengin olmaları (Velioglu ve ark., 1998) nedeniyle, posaların sadece yem kaynağı olma dışında bu sayılan nitelikleri nedeniyle silaj kalitesine de önemli katkılar sağlayabilir. Kullanılmayan meyve endüstrisi sanayi yan ürünlerinin açıkta bekletilmesi, yüksek su içeriği nedeniyle küflenme ile sonuçlanır ve çevreye bir atık olarak atılmasına neden olur. Bu çalışmanın amacı, ruminantlar için ucuz bir kaba yem kaynağı olan yaş şeker pancarı posasını meyve suyu sanayi yan ürünü posalarla birlikte silolayarak bu silajların besin madde içerikleri ve silaj kalitelerini belirlemektir. Materyal Metot Araştırmada silaj materyali olarak Kayseri bölgesinden temin edilen yaş şeker pancarı posası ile yine aynı bölgeden temin edilen elma, limon, mandalina, portakal ve şeftali posaları kullanılmıştır. Şeker pancarı posası, katkısız, ağırlık esasına göre 100 şeker pancarı posası (kontrol) ve 50 şeker pancarı posası + 50 meyve suyu sanayi yan ürünleri (her birinden ayrı ayrı olmak üzere elma, limon, mandalina, portakal ve şeftali posaları) ilave edilerek silolanmış ve 6 grup oluşturulmuştur. Farklı 6 grup ve her gruptan 3 tekerrür olmak üzere toplam 18 adet silaj örneği 1 litrelik cam kavanozlara sıkıca doldurulmuştur. Cam kavanozların kapakları delinmiş ve kavanozlar ters çevrilerek 48 saat süreyle silo suyunun drenajı sağlanmıştır. Kavanozlar 60 günlük inkubasyon süresi sonunda açılmıştır. Silajlar açıldıktan hemen sonra ph değerleri ölçülmüştür. Silajların kalitesinin belirlenmesinde kullanılan Flieg puanlaması Kılıç 890

3 (1984) ın bildirdiği (Flieg Puanı=[220+(2xKuru Madde-15)-40xpH]) eşitlik ile hesaplanmıştır. Kuru madde (KM), ham protein (HP), ham kül (HK) ve ham yağ (HY) analizleri Weende analiz sistemine göre (Akkılıç ve Sürmen, 1979) yapılmıştır. Nötral deterjan fiber (NDF), asit deterjan fiber (ADF) ve asit deterjan lignin (ADL) analizleri Goering ve Van Soest (1970) in bildirdikleri yönteme göre, ham selüloz (HS) tayini ise Lepper (Bulgurlu ve Ergül, 1978) yöntemine göre yapılmıştır. Elde edilen verilerin istatistiksel değerlendirilmesi SPSS (1999) paket programında varyans analizi ile yapılmış ve gruplar arasında farklılığın belirlenmesinde Duncan çoklu karşılaştırma testi kullanılmıştır. Bulgular ve Tartışma Meyve suyu sanayi yan ürünleri ile birlikte silolanan yaş şeker pancarı posası silajlarına ait ph, KM ve Flieg puanlamaları Tablo 1 de, besin madde içerikleri Tablo 2 de verilmiştir. Tablo 1. Çalışmada kullanılan silajlara ait ph, KM ve Flieg puanlamaları Grup ph KM, Flieg Puanı Kalite Sınıfı 100 Yaş Pancar Posası (YPP) 3.76 b a a Memnuniyet verici 50 YPP+50 Elma (PPE) 3.60 b ab a İyi 50 YPP+50 Limon (PPL) 3.78 b c a Memnuniyet verici 50 YPP+50 Mandalina (PPM) 3.83 b c a Memnuniyet verici 50 YPP+50 Portakal (PPP) 3.59 b bc a İyi 50 YPP+50 Şeftali (PPŞ) 4.35 a bc b Orta SH P Değeri SH: Ortalamaların standart hatası; P: İstatistikî önemlilik düzeyi; aynı sütunda farklı harflerle gösterilen ortalamalar arasındaki farklılıklar istatistikî açıdan önemlidir (p<0.05, p<0.01). Tablo 1 de görüldüğü üzere gruplar arasında ph, KM ve Flieg puanı bakımından görülen farklılıkların istatistikî anlamda önemli olduğu tespit edilmiştir (P<0.05). YPP grubunda ph değeri 3.76 olarak gerçekleşirken; silajlara ait en düşük ph değeri 3.59 ile PPP grubunda, en yüksek ph değeri ise 4.35 ile PPŞ grubunda gözlemlenmiştir. Bu araştırmada elde edilen silaj ph değerleri özellikle YPP, PPL ve PPM gruplarında, Mafakher ve ark. (2010) nın bildirdikleri kaliteli bir silajda arzulanan ph değerine (ph ) benzerdir. Çalışma bulguları (Tablo 1) incelendiğinde silajlara ait KM düzeylerinin (PPL grubu) ile (YPP grubu) arasında değiştiği, bu oranların silajlar için bildirilen (Demirel ve Yıldız, 2000) ortalama KM (25-35) değerlerinden düşük olduğu ve meyve suyu sanayi yan ürünlerinin KM düzeyini düşürdüğü (KM<23.97) tespit edilmiştir. Ergül ve ark. (2001), yaş şeker pancarı posasına 0, 15, 30 ve 45 düzeylerinde broyler altlığı katarak hazırladıkları silajların ph larını arasında; Deniz ve ark. (2001), 20 KM içeren gruplarda bu çalışma ile benzer şekilde arasında; Avcı ve ark. (2005) 17 KM içeren silajlarda , 20 KM içeren silajlarda ; Şahin ve ark. (1999) ise, yaş şeker pancarı posasına kontrol, 5 formik asit, 8 soldurulmuş arpa hasılı silajı, 8 mısır silajı ve 8 HCl ile işlenmiş saman katılarak hazırlanmış arpa hasılı silajı ilavesiyle hazırladıkları yaş şeker pancarı posası silajlarında ph ı arasında belirlemişlerdir. Gerek bu çalışmada belirlenen ph değerleri, gerekse bu konudaki literatür verileri, yaş şeker pancarı posası silajının KM sinin 15 ve daha üzerindeki değerlerde, genelde iyi fermantasyona uğradığını göstermektedir. Çalışma materyali silajlara ait Flieg puanları Tablo 1 den incelenecek olursa en düşük puanın ile PPŞ grubunda, en yüksek Flieg puanının ise ile PPP grubunda gerçekleştiği görülecektir. Söz konusu değer kontrol (YPP) grubunda ise olarak tespit edilmiştir. Flieg skoruna göre belirlenen silaj kalitelerinin ise PPE ve PPP gruplarında iyi, YPP, PPL ve PPM 891

4 gruplarında memnuniyet verici, PPŞ grubunda ise orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Yaş pancar posasının elma ve portakal ile silolanmasının Flieg puanını dolayısıyla kalite sınıfını yükselttiği dikkat çekmektedir. Avcı ve ark. (2005) yaptıkları çalışmada, yaş şeker pancarı posası silajlarında Flieg puan değerlerini, çoğunlukla bu çalışmanın değerleri ile benzer şekilde, genellikle iyi kalitede belirlemişlerdir. Tablo 2. Çalışmada kullanılan silajlara ait HP, HK, HS, HY, ADF, NDF ve ADL değerleri Grup HK, HP, HS, HY, ADF, NDF, ADL, 100 Yaş Pancar 4.60 ab 4.80 b a b b 7.87 Posası (YPP) 50 YPP+50 Elma 4.08 b 5.15 b a a b 7.93 (PPE) 50 YPP a 7.60 ab ab b d 8.32 Limon (PPL) 50 YPP ab a ab c bc 4.23 Mandalina (PPM) 50 YPP ab 9.40 a ab b c 5.55 Portakal (PPP) 50 YPP a 5.60 b b a a 7.03 Şeftali (PPŞ) SH P Değeri SH: Ortalamaların standart hatası; P: İstatistikî önemlilik düzeyi; aynı sütunda farklı harflerle gösterilen ortalamalar arasındaki farklılıklar istatistikî açıdan önemlidir (p<0.05, p<0.01). Tablo 2 incelendiğinde gruplar arasında HK, HP, HY, ADF ve NDF içerikleri bakımından görülen farklılıkların istatistikî anlamda önemli olduğu (P<0.05) ancak HS ile ADL değerleri bakımından gruplar arasında önemli bir farklılığın bulunmadığı (P>0.05) görülmektedir. Gruplara ait HK değerlerinin 5.50 (PPŞ grubu) ile 4.08 (PPE grubu) arasında değiştiği ve YPP grubunda bu değerin 4.60 olduğu tespit edilmiştir. HP içeriği 4.80 ile YPP grubunda en düşük olarak gözlemlenirken, meyve suyu sanayi yan ürünlerinin HP içeriğini artırdığı ve en yüksek HP değerinin ile PPM grubunda gerçekleştiği ancak bu değerlerin uluslararası referans olarak kabul edilen tablolardaki (Dale ve Batal, 2005; Perry ve ark., 2004) HP düzeylerinden daha düşük olduğu tespit edilmiştir (Tablo 2). Deniz ve ark (2002) ise, buğday samanı ya da kuru ot katkısı ile KM si yükseltilen yaş şeker pancarı posası silajlarında, silaja katılan buğday samanı ya da kuru ot miktarına bağlı olarak, silajın HP içeriğinin azaldığını; HS içeriğinin ise arttığını bildirmişlerdir. Tablo 2 den görüleceği üzere deneme materyali silajların HY içeriklerinin 0.72 (PPŞ grubu) ile 2.67 (PPE) arasında değiştiği ve bu değerin YPP grubunda 2.57 olduğu buradan hareketle elma posası hariç diğer meyve suyu sanayi yan ürünlerinin HY içeriğini düşürdüğü tespit edilmiştir. Silajlara ait hücre duvarı bileşenleri incelendiğinde (Tablo 2), ADF bakımından en düşük değer PPM grubunda (22.84), en yüksek değer ise PPE grubunda (27.30) tespit edilmiştir. En düşük NDF değeri ise ile PPL grubunda gözlemlenirken, en yüksek değer ile PPŞ grubunda tespit edilmiştir. Bu değerler kontrol (YPP) grubu için sırasıyla; ve olarak gerçekleşmiştir. Avcı ve ark. (2005) yaptıkları çalışmada yaş pancar posası silajlarına katılan melas ve buğday kırığının, silajın HP düzeyini artırırken; NDF ve ADF düzeyini düşürdüğü gözlenmiştir. 892

5 Sonuç ve Öneriler Ülkemizde 2014 yılı itibariyle yaklaşık olarak 16.5 milyon ton şeker pancarı işlenmekte ve 5.5 milyon ton şeker pancarı posası açığa çıkmaktadır (TUIK, 2015). Özellikle şeker fabrikalarına yakın yerlerde taze olarak hayvanlara yedirilen yaş şeker pancarı posasının üretim sezonunun kısa olması ve yüksek su içeriğinden (85-88) dolayı kolay bozulabilir nitelikte olması, bu ucuz enerji kaynağı olan yem maddesinden yararlanma süresini kısaltmaktadır. Hayvan yetiştiricilerinin yığın halinde depoladıkları posada oluşan ve istenmeyen fermantasyon olayları, bu yem kaynağının içerdiği besin maddelerinin önemli bir kısmının (40-60) kaybına neden olmaktadır (Altaçlı ve Deniz, 2013). Kayıpların önlenmesi ve daha uzun süre yararlanılması amacıyla yaş şeker pancar posasının meyve suyu sanayi yan ürünleri ile silolanarak korunma olanaklarının araştırılması ve bu silajların besin madde içerikleri ile silaj kalitelerinin belirlenmesini amaçlayan bu çalışmanın sonuçlarına göre; elde edilen silajların gerek silaj kalitesi ve gerekse besin madde içerikleri bakımından memnuniyet verici olduğu belirlenmiştir. Ayrıca kalite durumu tespit edilen bu silaj materyallerinin kuru maddesini artırmak amacıyla kuru otlar, protein içeriğini artırmak amacıyla belirli oranlarda üre ve enerji içeriğini artırmak amacıyla melas veya tahıl kırmaları ile silolanması ile değerli silajlar elde edilebileceği kanaatine varılmıştır. Kaynaklar Akkılıç, M., Sürmen, S Yem Maddeleri ve Hayvan Besleme Laboratuvar Kitabı. A.Ü. Basımevi. Ankara. Altaçlı, S., Deniz, S Değişik şekillerde hazırlanan yaş şeker pancarı posası silajlarının in vivo ve in vitro sindirilebilirlikleri ile enerji içeriklerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Ün Vet Fak Der, 24(1), Ashbell, G., Basic Principals of Preservation of Forage, By-Product and Residues as Silage or Hay. ARO. The Volcani Center Bet-Dagan, Israel. Avcı, M., Akdeniz, H., Deniz, S Değişik katkılarla hazırlanan yaş şeker pancarı posası silajlarının kalitesinin belirlenmesi. III. Ulusal Hayvan Besleme Kongresi, 7-10 Eylül, Adana. Bulgurlu, Ş., Ergül, M Yemlerin fiziksel, kimyasal ve biyolojik analiz metotları. E.Ü. Basımevi, İzmir. Courtin, M. G., Spoelstra, S. F Counteracting structure loss in pressed sugar beet pulp silage. Anim Feed Sci Tech, 24, Coşkun, B Konsantre Karışımında Değişik Düzeylerde Üreli Şeker Pancarı Posası Bulunan Rasyonların Kuzularda Besi Performansı ve Karkas Özellikleri ile Ham Besin Maddelerinin Sindirilme dereceleri, Azot Dengesi ve Bazı Kan Metabolitleri Üzerine Etkileri. Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Elazığ. Dale, N., Batal, A Feedstuffs reference issue and buyers guide, 76, Demirel, M., Yıldız, S Hamur olum döneminde biçilen arpa hasılına kimi katkı maddeleri katılmasının silaj kalitesi ve rumende ham besin madelerinin yıkılımı üzerine etkisi. Int Anim Nutr Congr, 4-6 Eylül, Isparta, Deniz, S., Demirel, M., Tuncer, Ş. D., Kaplan, O., Aksu, T Değişik şekillerde üretilen şeker pancarı posası silajının süt ineği ve kuzu rasyonlarında kullanılma olanakları. 1. Kaliteli şeker pancarı posası silajının elde edilmesi. Turk J Vet Anim Sci., 25, Deniz, S., Denek, N., Nursoy, H., Oğuz, M. N Değişik şekillerde üretilen şeker pancarı posası silajının süt ineği ve kuzu rasyonlarında kullanılma olanakları 3. Sindirilebilirlik ve kuzu besisi denemeleri. Turk J Vet Anim Sci, 26, Deniz, S., Tuncer, Ş. D Şeker pancarı posası silajı: Besleyici değeri ve ekonomik analiz. II. Ulusal Hayvan Besleme Kongresi, Eylül, Konya. DLG, Futterwerttabellen für Wiederkäuer. DLG Verlag, Frankfurt/M. 893

6 Ergen, S., Işık, H Kurutulmuş domates posası- nın kuzu rasyonlarındaki buğday kepeği yerine ikame edilmesiyle kuzulardaki canlı ağırlık artışı ve yemden yararlanma yeteneği üzerine araştırmalar. TC Tarım Köy İşleri Bakanlığı Bursa Gıda Teknolojisi Araştırma Enstitüsü Yayını. Ergül, M., Alçiçek, A., Ayhan, V., Kılıç, A., Özkul, H., Basmacıoğlu, H., Karaayvaz, K Kanatlı altlığının bazı yem kaynakları ile silolanma olanakları ve yem değeri. 1. Pancar posasının broyler altlığı ile silolanma olanakları ve yem değeri. Ege Üniv Zir Fak Derg, 38 (1), ISSN Goering, M. K., Van Soest, P. J Forage Fibre Analysis. Agricultural Handbook, No.379. Agric. Res., Dep. of Agric, U.S. Kılıç, A Silo Yemi. Bilgehan Basımevi. İzmir. Nout, M. J. R., Bouweester, H. M., Haaksama, J., Van Dijk, H Fungal growth in silages of sugar beet press pulp and maize. J Agric Sci, 121, Mafakter, E., Meskarbashee, M., Hassibive, P., Mashayekhi, M. R Study of chemical composition and quality characteristics of corn, sunflower and corn-sunflowermixture silages. Asian J Anim Vet Adv.; 5(2): Perry, T. W., Cullison, A. E., Lowrey, R.S Feeds and Feeding. 6th ed., Prentice Hall, New Jersey, USA. SPSS: Spss for Windows Spps Inc., ( ), Chicago, Illinois, USA. Şahin, K., Çerçi, İ. H., Güler, T., Şahin, N., Kalander, H., Çelik, S Farklı silaj katkı maddelerinin yaş şeker pancarı posası silajı kalitesine etkileri. Turkish J Vet Anim Sci, 23, Toğrul, H., Arslan, N Flow proporties of sugar beet pulp cellulose and ıntrinsic viscosity moleculer weight relationship. Carbonhydrate Polymer, 54, TUIK, Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim: ( ). Velioglu, Y. S., Mazza, G., Gao, L., Oomah, B.D Antioxidant activity and total phenolics in selected fruits, vegetables, and grain products. J Agric Food Chem, 46, Yalçınkaya, M. Y., Baytok, E., Yörük, M. A Değişik Meyve Posası Silajlarının Bazı Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri. Erciyes Üniv Vet Fak Derg, 9(2),