Yıl: 4, Sayı: 15, Ekim 2017, s

Transkript

1 Yıl: 4, Sayı: 5, Ekim 207, s Ġsmail TUNA Lütfullah DAĞKURS 2 FĠRMAYA ÖZGÜ FAKTÖRLERĠN SERMAYE ARTIRIMINA ETKĠSĠNĠN SEKTÖREL AÇIDAN KARġILAġTIRMALI OLARAK ĠNCELENMESĠ Özet Her sektörün kendine özgü koşulları ve buna bağlı olarak farklılık gösteren finansal oranları söz konusudur. Ayrıca, firmaları artırımına iten mikro ve makro ölçekte nedenler vardır. Bu çalışmada artırımını etkileyen mikro (firmaya özgü) faktörlerin sektörel olarak belirlenmesi amaçlanmıştır. Sermaye artırım kararları ile hisse fiyatları arasındaki ilişkiyi konu alan yurt içi ve dışında birçok çalışma varken, artırım kararına hangi faktörlerin ne derecede etki ettiğini bulmak konusunda Tuna ve Karaca (205 ve 206) tarafından yapılmış çalışmalar bulunmaktadır. Borsa İstanbul da (BIST) kayıtlı yılları arasında faaliyet gösteren ve verilerine tam olarak ulaşılabilen teknoloji, otomotiv, kimya, metal eşya ve taş toprak sanayi sektörlerinden 96 imalat sanayi firması araştırmaya dahil edilmiştir. Likidite, karlılık ve mali yapı oranları bağımsız değişken ve artırımları ise nitel bağımlı değişken ( artırımı yok-0, artırımı var- ) olarak kullanılmıştır. Elde edilen veriler 0- aralığında normalize edilerek Yapay Sinir Ağları (YSA) yönteminde Geri Yayılmalı Yapay Sinir Ağ Yapısı, Levenberg-Marquard öğrenme algoritması kullanılarak ve 5 katmanlı 5 adet ağ yapısı kullanılarak analize tabi tutulmuştur. Yapılan analizler sonucunda likidite, karlılık ve mali yapı oranlarından oluşan bağımsız değişken ile artırımı kararları arasında Kimya sektöründe anlamsız ve zayıf, Taş Toprak ve Otomotiv sektöründe anlamlı ve zayıf, Teknoloji ve Metal Eşya sektöründe anlamlı ve güçlü bir ilişki bulunmuştur. Araştırma ve Geliştirme faaliyetlerinin yoğun olduğu Teknoloji ve Metal Eşya sektörlerindeki firmaların bu maliyetli ve sonu belli Yrd. Doç. Dr.. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık, ismail.tuna@gop.edu.tr 2 Yrd. Doç. Dr.. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tekstil Bölümü, Lutfullah.Dagkurs@gop.edu.tr

2 İsmail Tuna _ Lütfullah Dağkurs olmayan yatırımlarını finanse etmek için borçlanmak yerine artırımını tercih ettikleri söylenebilir. Anahtar Kelimeler: Sermaye Artırımı, Yapay Sinir Ağı, Finansal Oranlar, Teknoloji, Metal Eşya THE COMPARATIVE ANALYSIS OF THE EFFECTS OF FACTORS UNIQUE TO FIRMS ON CAPITAL INCREASES IN SECTORAL ASPECT Abstract Every sector has its own unique conditions and, accorgindly, differential financal ratios. Also, there are reasons in micro and macro scales which push the firms to capital increases. In this study, it is aimed to determine the effects of the factors unique to firms on capital increases in sectoral aspect. Both in Turkey and abroad, there are a good number of studies on the relation between capital increase decions and share prices, but the question of what factors and how they affect the capital increase decions was originally studied by Tuna and Karaca (205 and 206). Registered in ISE and operating between , the 96 manufacturing industry firms from technology, automotive, chemistry, metal goods and stone and soil sectors, whose data were completely reached were included in this research. The liquidity, profitability and the financial structure were used as independent variables, and capital increases were used as qualitative dependent variables (There is not a capital increase -0, there is a capital increase-) The data obtained were analyzed by normalizing between the range of 0- and using backpropagation method in Artificial Neural Networks (ANN) as well as the Levenberg-Marquard learning algorithm and 5 layered 5 artificial neural networks. At the end of the analyses, it was found that the relation between the independent variables, the liduidity, profitability, financial structure ratios, and the capital increase decisions was insignificant and poor in the chemical sector, while the relation was significant and poor in the stone and soil sector as in the automotive. Also, this relation was determined as significant and strong in the technology and the metal goods sectors. It can be said that the firms in the technology and metal goods sectors, in which research and development activities are intense, prefer capital increases rather than owing in order to finance costly and unpredictible investments. 37 Key Words: Capital increase, Artificial neural network, Financial ratio, Technology, Metal goods GĠRĠġ Sermaye artırımı kararları firmaların yapısı ile ilgilidir ve bu yönü ile firmaların bugünkü ve gelecekteki performansı açısından ölçü olarak görülebilmektedir. Firmalar üç farklı şekilde artırımı yapmaktadır. Başlıca artırım nedenleri (Eren, 200, s.30): Yüksek enflasyon şartlarında erimiş olan lerini güçlendirmek, şirketin faaliyetlerinin reel büyümesi sonucu gereken fon ihtiyacını gidermek, yeni yatırımlar yapmak (satın alma, modernizasyon, ar-ge vb.) olarak sıralanabilmektedir. Firmalar artırımını üç şekilde yaparlar. Birincisi dış kaynaklardan (bedelli), ikincisi iç kaynaklardan (bedelsiz) ve üçüncüsü dış ve iç kaynaklardan (bedelli ve bedelsiz) birlikte Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:5, Ekim 207, s

3 Firmaya Özgü Faktörlerin Sermaye Artırımına Etkisinin Sektörel Açıdan Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi yararlanmak şeklinde olmaktadır. İşte bu farklılık, artırım kararın duyurulması öncesi ve sonrasında olağandışı fiyat hareketlerine (anomali) neden olabilmektedir. Ayrıca, artırımlarının hisse senedi fiyatlarına etkisini açıklayan hipotezleri de üç grupta toplamak mümkündür. Bunlar: Nötr Fiyat Etkisi, Pozitif Fiyat Etkisi ve Negatif Fiyat Etkisi. Akademik çalışmalar çoğunlukla artırımının hisse fiyatlarına etkisi üzerine yoğunlaşırken, artırım kararlarını etkileyen şirkete özgü faktörler ihmal edilmiştir. Bu çalışmada artırımını etkileyen mikro (firmaya özgü) faktörlerin sektörel olarak belirlenmesi ve farklılıkların ortaya konulması amaçlanmıştır. Literatür Sermaye artırım kararları ile hisse fiyatları arasındaki ilişkiyi konu alan yurt içi ve dışında birçok çalışma varken, artırım kararına hangi faktörlerin ne derecede etki ettiğini bulmak konusunda Tuna ve Karaca (205 ve 206) tarafından yapılmış çalışmalar bulunmaktadır. Suner (995) İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda (IMKB) işlem gören 36 şirket tarafından yılları arasında yapılmış olan 55 adet artırımını baz olarak aldığı araştırmasında; artırımları büyüklüklerine göre ve araştırma konusu şirketlerin piyasadaki genel itibarlarına göre sınıflandırılarak yapılan analiz sonucunda, itibarı "yüksek" olan şirketler tarafından yapılan artırımlarının hisse senedi fiyatı üzerinde belirgin olarak pozitif bir etkisi olduğu, aynı zamanda itibarı daha "düşük" olan şirketler tarafından yapılan artırımlarında ise belirgin olarak negatif bir etki olduğu meydana çıkmıştır. Eren (200) İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB)'nda dönemsel hisse senedi ihracında bulunan şirketlerin uzun dönemli senet performanslarının analiz etmiştir. Bu çalışmada, İMKB'de yıllan arasında yapılan 663 adet artırımı sonrası şirketlerin uzun dönemli senet performansları ampirik olarak incelenmiştir. Genel sonuç olarak, İMKB'de artırımları sonrası uzun dönemli senet fiyat performansının, başta ABD olmak üzere diğer ülkelerdeki artırımları sonrası uzun dönem düşük senet fiyat performansı bulgularıyla paralellik gösterdiği tespit edilmiştir. 38 Adaoğlu (2002), artırımlarının hisse senedi fiyatları üzerindeki etkilerini İMKB'de sınamıştır. Piyasanın bedelli, hem bedelli hem bedelsiz artırımına hem de, rüçhan hakkı kullandırılmasına ilişkin duyuruya verdiği tepkiyi sinyalleme, ihraç fiyatı ilgisizliği ve gelişmiş likidite (gelişmiş yatırımcı tabanı) hipotezleri kapsamında incelemiştir. Örneklemde yılları arasındaki 65 bedelli, 22 hem bedelli bedelsiz arz duyurusu incelenmiştir. Sonuçlar, piyasanın duyuru döneminde bedelli artırımlarına negatif, hem bedelli hem bedelsiz artırımlara pozitif tepki verdiği saptanmıştır. Kılıç (2002) İMKB'ye kote olan yılları arasında 55 şirkete ait 25 bedelsiz ve 4 bedelsiz ve bedelli artırımından oluşan bir örneklem üzerinde çalışmıştır. Duyuru tarihinden (Yönetim kurulu, başvuru ve arz) 0 iş günü önce ve 0 iş günü sonrası 20 günlük dönemin tamamında fiyat ve getiri bilgisine ulaşılan, finansal olmayan şirketlere ait veriler, CAPM (Sermaye Varlıklarını Fiyatlama Modeli) kullanılarak sınanmıştır. Sonuç olarak İMKB'de bedelsiz hisse senedi arz duyurusu etrafında pozitif aşırı getiriler elde edilebildiği ve bedelsiz hisse senedi anomalisinin geçerli olduğu saptanmıştır. Batchelor ve Orakçıoğlu (2003) tarafından dönemine ilişkin İMKB verileri üzerinde Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 5, Ekim 207, s

4 İsmail Tuna _ Lütfullah Dağkurs yapılan çalışmada ise yatırımcıların bedelsiz artırımlarını, nakit temettü gibi gördükleri ve bedelsiz artırımı duyurularından sonra şirket hisse senedi fiyatlarının yükseldiği sonuçlarına ulaşılmıştır. Barak (2006) tarafından yıllarına ilişkin İMKB de yer alan şirketler üzerinde yapılan analiz sonuçlarına göre ise bedelli artırımı duyurularının hisse senedi fiyatlarının hareketlerine olumlu ya da olumsuz bir etkisi bulunmamış ancak bedelsiz artırımı duyurularının, hisse senedi fiyatları üzerinde pozitif bir etkisi olduğu görülmüştür. Karaca (2007) tarafından yapılan çalışmada döneminde İMKB-00 endeksinde işlem gören şirketlerin bedelli artırımı duyurularının, hisse senedi fiyatlarını olumsuz yönde etkilediği tespit edilmiştir. Eriş (2009) hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası nda işlem gören şirketlerden yılları arasında artırımı yapanların, hisse senedi fiyatlarında artırımı duyurularının etkili olup olmadığı araştırmıştır. Bu çerçevede artırımı kararları bedelli ve bedelsiz artırımı kararları olmak üzere iki gruba ayrılarak incelenmiştir. Rüçhan haklarının kullanıldığı bedelli artırımlarına ilişkin analizde, artırımı duyurusundan önceki (-,-3) ve (-,-2) işlem günlerinde pozitif getiri elde edilebildiği bulunmuştur. Sermaye artırımı duyurusunun yapılmasından sonraki (0,4), (0,) ve (,3) işlem dönemlerinde ise hisse senetlerinin getirileri, endeksin getirisinin altına düşmektedir. Analiz sonuçları iç kaynaklar kullanılarak yapılan bedelsiz artırımı duyurularının da yatırımcıların algısı üzerinde belirli bir etkisinin olmadığını göstermektedir. Cun (200) yılları arasında İMKB de işlem gören ve finansal olmayan 884 bedelli artırımını rüçhan hakkı kullandırılan ve kullandırılmayan şeklinde iki gruba ayırmıştır. Hisse senetlerinin uzun dönemli kazançlarını ölçmek için BHARs ve CARs methodunu kullanarak, bedelli artırımının hisse senedi getirilerine etkisini incelediği çalışmasında, artırımı yapan şirketlerin, yapmayan muadillerine göre olumsuz piyasa performansına maruz kaldıklarını göstermektedir. Ancak, artırımına gitmeyen şirketlerin aynı dönemde sahip oldukları daha düşük fiyat performansı nedeniyle, artırım yapan şirketlerin olumsuz piyasa performansını aşırı değerlenme sinyali olarak algılamak doğru olmayacağını ifade etmiştir. Grinblatt, Masulis ve Titman (984) tarafından yapılan araştırmalar, kârın ye eklendiği bedelsiz artırımı duyurularının hisse senetleri fiyatları üzerinde pozitif bir etkisinin olduğunu göstermektedir. Ülkemizde de bedelsiz artırımlarının hisse senedi fiyatı üzerindeki etkilerine inceleyen çalışmalar mevcuttur. Süleyman Serdar Karaca (2007) tarafından yapılan çalışmada İMKB-00 endeksinde işlem gören şirketlerin dönemine ait verileri dikkate alınmış ve bedelsiz artırımı duyurularının hisse senedi fiyatı üzerinde düşüşe yol açtığı, temettünün hisse senedi şeklinde dağıtılacağına ilişkin duyurulara ise yatırımcıların duyarsız kaldıkları belirlenmiştir. Lamourex ve Poon (987) bedelsiz hisse senedi duyurusunun, duyurudan sonraki olayları etkilediği temeline dayalı bir çalışma yapmışlardır. Lamourex ve Poon piyasada hisse bölünmesi duyurusundan (tersine bölünmeden) sonraki gün, söz konusu hisse senedinin işlem sayısının ve hisse senetlerinin işlem hacminin artacağı (azalacağı) hipotezini sınamıştır. Temmuz 962'den Aralık 985'e kadar olan dönemdeki hisse senetlerinden oluşan örneklem 39 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:5, Ekim 207, s

5 Firmaya Özgü Faktörlerin Sermaye Artırımına Etkisinin Sektörel Açıdan Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi üzerinde yaptıkları çalışmada, hisse senedi getirileri, günlük işlem hacmi ve ortak bilgileri bu teoriyi desteklemiştir. Eckbo, Masulis ve Norli nin (2000) ABD de NYSE, Amex veya Nasdaq endekslerinde yer alan şirketlere ilişkin dönemini içeren çalışmasında; bedelli artırımı ile kaldıracın düştüğü, varsayılan riskin azalması nedeniyle getiri beklentisinin de azaldığı ve bu nedenle bedelli artırımı duyurularının sonrasında hisse senetleri fiyatlarının düştüğü sonucuna ulaşılmıştır. Söz konusu çalışmada, bedelli artırımı sonucunda likiditenin artacak olmasının bile getiri beklentisi üzerinde olumlu bir etki yaratmadığı ortaya konulmuştur. D Mello, Tawatnuntachai ve Yaman (2003) tarafından yapılan araştırma sonuçlarına göre ise bedelsiz artırımları duyuruları, asimetrik bilginin azalması nedeniyle hisse senetleri fiyatlarında bir artış sağlamaktadır. Krishnamurthy ve diğerlerinin (2005) yine NYSE, Amex veya Nasdaq endekslerinde yer alan şirketlere ilişkin 983 ile 992 yılları arasını kapsayan çalışmalarında ise finansal açıdan zor durumda olan şirketlerin, rüçhan hakları kısıtlanarak artırımı yapılacağına ilişkin duyurularının kısa dönemde hisse senetlerinin fiyatlarını arttırdığı belirlenmiştir. Gelişmiş ülkelerde yapılan araştırmalarda ise artırımı duyurusunun hisse fiyatlarında düşüşe yol açtığı görülmüştür (Salamudin, Arif, ve Nassir, 999, s. 406). Örneğin İngiltere de 962 ile 975 yılları arasında yapılan 997 bedelli artırımı incelenmiş, bedelli artırımının yapılacağının duyurulduğu dönemlerde hisse senetlerinin fiyatında %0,05 oranında azalma olduğu görülmüştür. Malhotra, Thenmozhi ve Gopalaswamy (203) bedelsiz ve bedelli hisse ihraç ilanı dönemindeki anormal getirileri etkileyen faktörleri incelemişlerdir. Bu çalışmada, kümülatif anormal getirileri etkileyen faktörlerin etkileri iki periyodda incelenmiştir: ilki ilan gününden önceki ve sonraki gün ve ikincisi de ilan gününden önceki ve sonraki 20 gün. Malhotra ve arkadaşları çalışmalarının sonucunda, piyasa koşullarının ve endüstri türünün anormal getiriler üzerinde etkisi olduğunu ve bedelsiz hisse ihraç oranının getiriler üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığını belirtmektedirler. Bedelli hisse ihraç ilanları için, ihraç büyüklüğü ve piyasa koşullarının getiriler üzerinde anlamlı bir etkisi vardır sonucuna ulaşmışlardır. Şirket büyüklüğü, faaliyet kaldıracı, borç/öz kaynak oranı ve hisse getirilerinin oynaklığı, bedelsiz hisse ilan zamanındaki hisse getirileri üzerinde anlamlı etkisi olan diğer şirketle alakalı faktörler olarak tespit edilmiştir. Bedelli hisse ihracı için ise, getiriler üzerinde olumlu etkisi olan anlamlı şirketle alakalı faktör sadece şirket büyüklüğü olarak bulunmuştur. 320 Tuna ve Karaca (205) yıllarında BIST 30 da işlem gören firmaları kapsayan çalışmasında, 4 bağımsız ve bağımlı değişken kullanılarak artırımını etkileyen faktörler belirlenmeye çalışılmıştır. Panel veri analizi yöntemi kullanılarak yapılan çalışmanın sonucunda artırımını etkileyen 5finansal oran belirlenmiştir. İkinci adım olarak ANFIS yöntemi ile sınıflandırma yapılarak sonuçlar karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak, artırım kararını etkileyen ve panel veri analizi ile belirlenen odser/ozser, efkar/sat, uvyk/ozser, fvok/ta, fvok+amort/ta değişkenler ANFIS yönteminde de anlamlı bulunmuştur. Tuna ve Karaca (206) yılları arasında sanayi endeksinde yer alan 26 şirkete ait finansal oranlar kullanılarak 4 bağımsız değişken ve 3 nitel bağımlı değişken ( artırımı yok-bedelli artırımı var, artırımı yok-bedelsiz artırımı var, artırımı yok- artırımı var) ikili tercih modeli şeklinde panel logit yöntemi ile analiz Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 5, Ekim 207, s

6 İsmail Tuna _ Lütfullah Dağkurs etmiştir. Sonuçta, her üç modelde de Ödenmiş Sermaye/Özkaynak ve Duran Varlık/Toplam Aktif değişkenlerinin artırım kararını ve şeklini pozitif yönde etkilediği belirlenmiştir Materyal ve Yöntem: Borsa İstanbul da (BIST) kayıtlı yılları arasında faaliyet gösteren ve verilerine tam olarak ulaşılabilen teknoloji, otomotiv, kimya, metal eşya ve taş toprak sanayi sektörlerinden 96 imalat sanayi firması araştırmaya dahil edilmiştir. Likidite, karlılık ve mali yapı oranlarından oluşan bağımsız değişken ve artırımları nitel bağımlı değişken ( artırımı yok-0, artırımı var-) olarak kullanılmıştır. Tablo. Analizde Kullanılan DeğiĢkenler Tablosu Bağımsız DeğiĢkenler Kullanılan Oranlar Açıklama 2 Cari Oran Dönen Varlıklar/KVYK 3 Likidite Likidite Oranı (Dönen Varlıklar-Stoklar)/KVYK 4 Nakit Oran Hazır Değerler/KVYK 5 Brüt Kar Marjı (%) (Brüt Esas Faaliyet Karı/Satış Gelirleri)*00 6 Net Kar Marjı (%) (Net Dönem Karı/Satış Gelirleri) *00 7 Karlılık E.Faaliyet Kar Marjı (%) (Net Esas Faaliyet Karı/Satış Gelirleri) *00 ((Net Esas Faaliyet Karı+Amort. Gid.)/Satış 8 FVAÖK Marjı (%) Gelirleri))* Aktif Karlılığı (%) (Net Dönem Karı/ Toplam Aktifler) *00 0 Kvyk/Ozkaynak (%) (Kısa Vadeli Yük./Öz Sermaye) *00 Mali Yapı Uvyk/Ozkaynak (%) (Uzun Vadeli Yük./Öz Sermaye) *00 ((Kısa Vadeli Yük.+ Uzun Vadeli Yük.)/Öz 2 Kaldıraç Oranı (%) Sermaye)) *00 3 Bağımlı DeğiĢken Sermaye Artırımı 0- Sermaye artırımı yok, - Sermaye artırımı var Firmaların yılları arasındaki finansal verileri Finnet Elektronik Yayıncılık Data İletişim Tic ve San. Ltd. şirketi Mali Analiz programından elde edilmiştir. Elde edilen veriler Sınıflandırma, Modelleme, Tahmin ve Kontrol uygulamaları olmak üzere, birçok alanda kullanılan Yapay Sinir Ağları (YSA) yönteminde analize tabi tutulmuştur. Başarılı uygulamalara bakıldığında, YSA'ların çok boyutlu, gürültülü, karmaşık, kesin olmayan, eksik, kusurlu, hata olasılığı yüksek sensör verilerinin olması ve problemi çözmek için matematiksel modelin ve algoritmaların bulunmadığı durumlarda, sadece örneklerin var olduğu durumlarda yaygın olarak kullanıldıkları görülmektedir. Bu amaçla geliştirilmiş ağlar genellikle şu fonksiyonları meydana getirmektedirler (Şen,2004): Muhtemel fonksiyon kestirimleri, sınıflandırma, kümeleme, tahmin yapmak, kontrol sorunları, optimizasyon, ilişkilendirme veya örüntü eşleştirme, zaman serileri analizleri, örüntü tanıma, vb. Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:5, Ekim 207, s

7 Firmaya Özgü Faktörlerin Sermaye Artırımına Etkisinin Sektörel Açıdan Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi ġekil. Temel yapay sinir ağı hücresi 96 şirkete ait yıllık veri kullanılan çalışmada, likidite, mali ve karlılık oranlarının analizleri için Yapay Sinir Ağları (YSA) yönteminde Geri Yayılmalı Yapay Sinir Ağ Yapısı, Levenberg- Marquard öğrenme algoritması kullanılarak ve 5 katmanlı 5 adet ağ yapısı kullanılarak analize tabi tutulmuştur. Tüm katmanlarda Tanjant Hiperbolik aktivasyon fonksiyonu kullanılarak aşağıdaki ortalama karekök Ortalama karesel hata karekökü (RMSE) hataları elde edilmiştir. RMSE, elde edilen değerler ile gerçek değerler arasındaki hata oranını saptamak amacıyla kullanılmaktadır. RMSE değerinin sıfıra yaklaşması minimum hataya ulaşılması anlamına gelmektedir. r korelasyon katsayısı, çıktılardaki varyasyonun hedefler tarafından ne kadar iyi açıklandığının bir ölçüsüdür. R değerinin e yaklaşması ilişkinin güçlendiğini, sıfıra yaklaşması zayıfladığını ifade etmektedir (Kalaycı, 200).. Otomotiv sektörü için YSA analiz sonuçları,5 0,5 0-0,5 Desired and Actual Network Otomotiv Performance RMSE NRMSE MAE NMAE Min Abs Error.27363E-0 Max Abs Error r Score Sermaye artırım kararları ile likidite, karlılık ve mali yapı oranları arasında anlamlı ancak zayıf bir ilişkiden bahsedilebilir. 2. Kimya sektörü için YSA analiz sonuçları Desired and Actual Network,5 0,5 0-0,5 Kimya Performance RMSE NRMSE MAE NMAE Min Abs Error.0454E-06 Max Abs Error r Score Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 5, Ekim 207, s

8 İsmail Tuna _ Lütfullah Dağkurs Sermaye artırım kararları ile likidite, karlılık ve mali yapı oranları arasında anlamsız bir ilişkiden bahsedilebilir. 3. Metal EĢya sektörü için YSA analiz sonuçları,2 0,8 0,6 0,4 0,2 0-0,2 Desired and Actual Network Metal EĢya Performance RMSE.6603E-05 NRMSE.6603E-05 MAE E-06 NMAE E-06 Min Abs Error E-09 Max Abs Error E-05 r Score Sermaye artırım kararları ile likidite, karlılık ve mali yapı oranları arasında anlamlı ve güçlü bir ilişkiden bahsedilebilir. 4. Teknoloji sektörü için YSA analiz sonuçları Desired and Actual Network,5 0,5 0-0,5 Teknoloji Performance RMSE NRMSE MAE NMAE Min Abs Error E-06 Max Abs Error r Score Sermaye artırım kararları ile likidite, karlılık ve mali yapı oranları arasında anlamlı ve güçlü bir ilişkiden bahsedilebilir. 5. TaĢ Toprak sektörü için YSA analiz sonuçları,5 0,5 0-0,5 Desired and Actual Network TaĢ Toprak Performance RMSE NRMSE MAE NMAE Min Abs Error Max Abs Error r Score Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:5, Ekim 207, s

9 Firmaya Özgü Faktörlerin Sermaye Artırımına Etkisinin Sektörel Açıdan Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi Sermaye artırım kararları ile likidite, karlılık ve mali yapı oranları arasında anlamlı zayıf bir ilişkiden bahsedilebilir. SONUÇ Sermaye artırım kararları gerek yöneticiler, gerek ortaklar, gerekse de yatırımcılar açısından ileriye dönük yatırım ve kar, temettü miktarı ve şekli, yarattığı anomaliler nedeni ile ilgi çekici bir konudur. Sermaye artırım kararlarının hisse fiyatlarına etkisi bilimsel araştırmalarda da daha çok ilgi çekmiştir. Ancak iç kaynaklar ve dış kaynaklardan olmak üzere iki şekilde yapılan artırım kararının gerekçelerini açıklayacak araştırmalar ihmal edilmiştir. Tuna ve Karaca (205 ve 206) Bist 30 ve imalat sanayi firmaları için firmaya özgü faktörleri belirlemek amacı ile çalışmalar yapmışlardır. Bu çalışmada, imalat sanayi içerisinde yer alan ancak farklı sektörler ve farklı koşullarda faaliyette bulunan firmaların artırım kararlarını etkileyen firmaya özgü faktörleri belirlemek için likidite, mali yapı ve karlılık ile ilgili finansal oran bağımsız değişken olarak kullanılmıştır. Yapay Sinir Ağları (YSA) yönteminde Geri Yayılmalı Yapay Sinir Ağ Yapısı, Levenberg-Marquard öğrenme algoritması kullanılarak ve 5 katmanlı 5 adet ağ yapısı kullanılarak analize tabi tutulmuştur. Analiz sonucunda elde edilen bilgiler özet tablo olarak aşağıda verilmiştir. Analiz Özeti Kimya RMSE r Anlamsız zayıf ilişki Taş Toprak RMSE r Anlamlı zayıf ilişki Otomotiv RMSE r Anlamlı zayıf ilişki Teknoloji RMSE r Anlamlı güçlü ilişki Metal Eşya RMSE r Anlamlı güçlü ilişki Tablo incelendiğinde, artırım kararları ile firmaya özgü finansal oranlar arasında Kimya sektöründe anlamsız ve zayıf, Taş Toprak ve Otomotiv sektöründe anlamlı ve zayıf, Teknoloji ve Metal Eşya sektöründe anlamlı ve güçlü bir ilişki bulunmuştur. Araştırma ve Geliştirme faaliyetlerinin yoğun olduğu Teknoloji ve Metal Eşya sektörlerindeki firmaların bu maliyetli ve sonu belli olmayan yatırımlarını finanse etmek için borçlanmak yerine artırımını tercih ettikleri söylenebilir. KAYNAKLAR Adaoğlu, C. (2002), Rights Offerings in a Different Institutional Setting: Evidence from the Istanbul Stock Exchange, The Istanbul Stock Exchange (ISE) Finance Award Series, Vol.3. Barak, O.,(2006) Hisse Senedi Piyasalarında Anomaliler ve Bunları Açıklamak Üzere Geliştirilen Davranışsal Finans Modelleri İMKB de Bir Uygulama- Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Doktora Tezi. Batchelor, R., Orakçıoğlu, İ. (2003); Event-related GARCH: The Impact Of Stock Dividends In Turkey, Applied Financial Economics, vol. 3, Issue 4, April, 2003, s Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 5, Ekim 207, s

10 İsmail Tuna _ Lütfullah Dağkurs Cun, E.(200); Stock Price Reactıons To Rights Issues: Evıdence From The Istanbul Stock Exchange (Ise), Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü D mello, R., Tawatnuntachai O. ve Yaman, D. (2003), Why do Firms Issue Equity After Splitting Stocks?, The Financial Review, 38. Eckbo, B.E., Masulis, R.W. ve Norli, Ø. (2000), Seasoned Public Offerings: Resolution of The New Issues Puzzle, Journal of Financial Economics, 56. Eren, M. (200), İMKB'de Sermaye Artırımı Yapan Şirketlerin Uzun Dönemli Performanslarının İncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Eriş, N. (2009); Bedelli ve Bedelsiz Sermaye Artırımlarının Yatırımcı Davranışları Üzerindeki Etkisi: İmkb Şirketleri Üzerinde Ampirik Bir Çalışma, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Grinblatt, M.S., Masulis R.W., Titman, S. (984); The valuation effects of stock splits and stock dividends, Journal of Financial Economics, 3: Kalaycı S., (200). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayınları. Karaca, S. S.(2007); Şirketlerin Kâr Dağıtım Politikası ve Kâr Payı Ödeme Şekillerinin Firma Değerine Etkisinin Analizi ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası nda Bir İnceleme, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi Kılıç, S. (2002), Sermaye Artırımlarının Hisse Senedi Fiyatlarına Etkisi ve Bedelsiz Hisse Senedi Anomalisinin Test Edilmesi: İMKB'de Bir Uygulama, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Krishnamurthy, S. ve Diğerleri, (2005). Does Investor Identity Matter in Equity Issues? Evidence from Private Placements, Journal of Financial Intermediation, Vol. 4, 2005, s Lamourex, C. ve P. Poon. (987). "The Market Reaction to Stock Splits. " Journal of Finance, XLII, No:5, December 987: Malhotra M., Thenmozhi, M ve Gopalaswamy A. K. (203), Factors Influencing Abnormal Returns Around Bonus and Rights Issue Announcement, The IUP Journal of Applied Finance, Vol. 9, No. 4 Suner, K.A. (995); Effects of equity right issues on stock prices Istanbul Stock Exchange, Yüksek Lisans Tezi, Koç Üniversitesi Şen. Z., Yapay Sinir Ağları İlkeleri. Su vakfı yayınları, İstanbul. Tuna İsmail, Karaca Süleyman Serdar (205). Borsa İstanbul (Bıst) 30 da Kayıtlı Sanayi Şirketlerinin Sermaye Artırımlarının Tahmini. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 7(2), (Yayın No: 500) Tuna İsmail, Karaca Süleyman Serdar (206). Determining The Firm Specific Factors Affecting The Capital Increase. Business and Economics Research Journal, 7/, Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:5, Ekim 207, s