Demokrat Parti - Ulusal Güçler Sağlık Programı Dönemi

Transkript

1 1

2 Demokrat Parti - Ulusal Güçler Sağlık Programı Dönemi Demokrat Parti Ulusal Güçler olarak, bir ülkenin sağlık politikasının gerçekçi ve bilimsel verilere dayandırılarak, konusunun uzmanı ekiplerle hazırlanması ve yürütülmesi gerektiğine inanıyoruz. Sağlık alanında vizyonumuz, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti halkının hak ettiği, çağdaş, kolay ulaşılabilen, güvenli ve verimli sağlık sistemini oluşturmaktır. Demokrat Parti Ulusal Güçler iktidarında; sağlık hizmetleri, eşitlik esasıyla, kamu ve özel sektör işbirliğiyle yürütülecektir. Koruma/önleme, tedaviden önce gelir ilkesi çerçevesinde, ekonomik kayıpların önlenmesi ve yaşam kalitesinin artırılması amacıyla koruyucu sağlık hizmetleri etkinleştirilerek yaygınlaştırılacaktır. Özel sektörün sağlık yatırımları teşvik edilecektir. Özel sağlık turizmi için teşvikler verilecektir. Genel Sağlık Sigortası, Döner Sermaye ve Hasta Hakları yasaları ivedilikle uygulamaya konulacaktır. Sağlık Çalışanları, Özel Hastaneler ve Klinikler Yasası gözden geçirilip, günün şartlarına uygun olarak güncellenerek bağlantılı yasaların da gözden geçirilmesi sağlanacaktır. Sağlıkta tam gün hizmet esas alınacaktır. Bununla paralel, sağlık çalışanlarının hizmete alımlarını, ödev yetki ve sorumluluklarını, aylık ücret ve ödeneklerini, atanmalarını, terfilerini, emekliye sevklerini, disiplin ve diğer haklarının yeniden düzenlenmesi sağlanacaktır. Sağlık Bakanlığı bünyesinde bir Bilimsel Kurul oluşturulacak. Bu kurul akademisyenler ve klinisyenlerden oluşturulacaktır. Bilimsel kurulun görevi, bilimsel gelişmeleri takip etmek ve halkı sağlık konusunda bilinçlendirecek bildiriler, programlar yayınlamak olacaktır. 2

3 Sağlık kuruluşlarına belirli aralıklarla iç ve dış bağımsız ekiplerin yürüteceği denetleme zorunluluğu getirilecek. Böylelikle yüksek standart ve verimlilik hedeflenecektir. Temel sağlık hizmetlerinin en önemli sorumluluk alanı olan gıda sağlığı ve su şebekelerinin düzenli olarak gerekli tahlillerden geçirilmesi sağlanacak raporlar uzman yorumuyla halkımızla düzenli olarak paylaşılacaktır. Tüm Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nde sağlıkta toplumsal tarama programlarının uygulanması ve koordine edilmesi sağlanacaktır. Halkımızın kronik hastalıklarının haritası belirlenerek, bu konu ile ilgili uygulanacak olan sağlık politikası elde edilen bilimsel verilerle hazırlanacaktır. Sağlık hizmetlerine kolay ve verimli erişim esas alınacaktır. Bölgesel nüfus yapısı dikkate alınarak sağlık ocaklarındaki ihtiyaç duyulan personel ve teçhizat eksiklikleri bilimsel veriler ve eşitlik esasına göre giderilecektir. Uyuşturucuyla ilgili gerekli yasal düzenlemeler yapılarak rehabilitasyon esas alınacaktır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ni ilgilendiren sağlık araştırmalarına mali destek ve teşvik verilecektir. Bu mali destekler sonucu ortaya çıkacak bilimsel veriler kullanılarak toplum sağlığının sürekli iyileştirmesi amaçlanacaktır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nde personel eksikliği bulunan uzmanlık dallarına (acil servis uzmanı, onkolog, nefrolog ve benzeri) ivedilikle hekim yetiştirilmesi ile ilgili teşvikler sağlanacaktır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nde Kanser konusu ile ilgili tüm kaynaklar bir araya getirilerek Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Tedavi Merkezi olarak adlandırılan bilinçlendirme, korunma, tanı ve tedavinin, tek merkezden yürütüldüğü bir yapı oluşturulacaktır. Özel sağlık sorunlarına sahip bireylerin, özel olarak eğitim alabilecekleri ve topluma kazandırılabilecekleri eğitim merkezlerinin oluşturulması sağlanacaktır. Bu merkezlerin Eğitim Bakanlığı ve Çalışma Bakanlığı ile koordineli çalışması sağlanacaktır. Toplum Sağlığı Merkezi kurulacak, sivil toplum örgütleriyle işbirliği esaslı sağlık politikalarının sürekli geliştirlmesi ve yenilenmesi esas alınacaktır. 3

4 Demokrat Parti Ulusal Güçler iktidarında, daha önceki iktidarlar döneminde başlamış olan ve tamamlanamamış sağlık yatırımları ivedilikle gözden geçirilecek gerekli çağdaş yapılandırılmayla hızla tamamlanması sağlanacaktır. İşyeri çalışanlarının sağlık sorunları ile ilgili gerçekçi ve uygulanabilir sağlık politikalarının uygulanması sağlanacaktır. Sağlık alanında çağdaş donanımların hastanelerde kullanılması sağlanacaktır. Hastane teçhizat ve donanımlarının sürdürelebilir ve yenilenebilir olması için gerekli olan kaynak, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bütçesinden sabit kalem olarak değil, süreklilik esaslı kaynak aktarımı ile sağlanacaktır. Ağız ve diş sağlığı konusunda çalışan merkezler tüm ülke genelinde yaygınlaştırılacak, gerekli görülen bölgelerde özel sektörle antlaşmalı hizmet alımı yapılacaktır. Halk sağlığını ilgilendiren obesite, diabet, yüksek tansiyon, hormon bozukluğu gibi sağlık problemlerinin özel sağlık kuruluşları ile ortak işbirliği içerisinde kayıtlarının bilimsel olarak tutulması ve ülkede yaşayan bireylerin ilaç ve tedavi hizmetlerinin toplanacak verilere göre planlanamsı sağlanacaktır. Demokrat Parti Ulusal Güçler iktidarında uygulanacak tüm sağlık politikaları bilimsel veriler ışığında hazırlanmıştır ve hazırlanmaya devam edecektir. Kaynak alınan bilimsel görüşlerin birkaçı aşağıda sunulmaktadır. Sağlığı Etkileyen Faktörler Henrick L. Blum (1974) bütüncül sağlık modelinde sağlık düzeyini etkileyen dört temel faktörü sıralar. Bunlar; 1. Çevre Biyolojik çevre i. Mikroorganizmalar ii.vektörler 4

5 iii. iv. Bitkiler Hayvanlar v.besinler Fizik çevre i. İklim ii.toprak yapısı iii. iv. Hava kirliliği Atıklar v.su kaynakları Sosyal çevre i. Nüfus artışı ii.nüfus hareketliliği iii. iv. Yaşlanma Gelir dağılımındaki adaletsizlikler v.yaygınlaşan yoksulluk vi. Eğitim düzeyi 2. Davranış (Yaşam Biçimi) Alkol Sigara Trafik kazaları 5

6 3. Sağlık Hizmetleri Koruyucu sağlık hizmetleri Tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri Sağlığın geliştirilmesi hizmetleri 4. Kalıtımsal (Genetik) Genetik bozukluklar Doğuştan gelen (konjenital) sakatlıklar Duygusal gelişim bozuklukları Bu 4 maddeye ek olarak 2010 yılında U.S. Health and Human Services (Sağlık Bakanlığı) aşağıdaki maddeleri de programına eklemiştir. Diğer gelişmiş ülkeler de sağlıkta benzer maddeleri yukarıdaki 4 maddeye eklemiştir. 1. Sağlık hizmetlerine erişim Bireylerin kaliteli sağlık hizmetlerine erişimi önündeki engellerin kaldırılmasını hedefler. Sağlıkta eşitsizliklerin giderilmesini hedefler. 2. Sağlık politikaları ve girişimleri değişkenleri Sigara ile mücadeleyi içeren sağlığın geliştirilmesi kampanyalarını içerir. Araçlarda emniyet kemeri ve bebek koltuklarını zorunlu kılan politikaları içerir. Aşılama çalışmalarını içerir. 6

7 Sağlık Hizmetlerinin Özellikleri 1. Sağlık hizmeti tüketimi rastlantısaldır. 2. Sağlık hizmetinin ikamesi yoktur. 3. Sağlık hizmeti ertelenemez. 4. Sağlık hizmetinin boyutunu ve kapsamını hizmetten yararlanan değil, hekim belirler. 5. Hizmetten sağlanan doyum ve kaliteyi önceden belirlemek çok zordur. 6. Sağlık hizmetlerinin bir bölümü toplumsal nitelik ve kamu malı özelliği taşımaktadır. 7. Sağlık hizmetlerinin çıktısı paraya çevrilemez. 8. Diğer özellikler (garantisi sınırlıdır, önceden test edilemez, hata tolere edilemez, hizmetlerin yetersizliği toplumsal sorunlara yol açabilir, dışsal fayda ya da zarar söz konusudur vb). Sağlık Hizmetleri Endüstrisi Sağlık Sektörünü Sağlık Hizmetleri Sağlık Hizmetlerini Sağlık Hizmetlerini Oluşturanlar Ürünlerini Sağlayanlar Üstlenenler Talep Edenler Özel Hekimler Sağlıkla İlgili Çevreler İlaç Şirketleri Hastaneler Sigorta Kuruluşları Tıbbi Malzeme Tedarikçileri Klinik ve Sağlık Koruma Örgütleri Sağlık Hizmetleri Tüketicileri Yerel, Bölgesel ve Merkezi Sağlık Birimleri Tıbbi Cihaz Üreticileri Tıbbi Donanım Şirketleri Sağlık Laboratuvarları Bakımevleri 7

8 Eczaneler Sağlık Hizmetlerinin Bilimsel Literatürdeki Sunumu: Çağdaş toplumlarda sağlık, temel insan hakları arasında yer almaktadır. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi nin 3. maddesinde Yaşamak, özgürlük ve kişi güvenliği herkesin hakkıdır. denilmektedir. Ek olarak, beyannamenin 25. maddesinde sağlık hakkı daha da belirgin yer buluyor Tüm bireylerin kendisinin ve ailesinin sağlık ve refahı için beslenme, giyim, konut ve tıbbi bakım hakkı vardır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nde de sağlık hakkı anayasamızla güvence altına alınmaktadır. Sağlık hizmetleri, hastalıkların teşhis, tedavi ve rehabilitasyonunun yanında, hastalıkların önlenmesi ve toplum ve bireyin sağlık düzeyini geliştirmesi ile ilgili faaliyetler bütünü anlamına gelir. Aşağıdaki şekilde sağlık hizmetleri hiyerarşik olarak sıralanmaktadır (Şekil 1). 8

9 Şekil 1: Sağlık Hizmetleri ve Sağlık kurumları. Şekil, ideal bir sağlık sistemindeki sağlık hizmetleri ve kurumlarını hiyerarşik olarak sunar. KETEM: Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Egitim Merkezleri. Koruyucu Sağlık Hizmetleri Koruyucu sağlık hizmetlerinin temel amacı, toplumu hastalık etkilerinden uzak tutmaya veya hastalık etkenlerinin yok edilmesine yöneliktir. Bunlar 2 ana başlık altında toplanır. 9

10 Çevreye Yönelik Bu hizmetlerin amacı çevrede sağlığı olumsuz etkileyecek biyolojik, fiziksel ve kimyasal etkenleri yok etmek veya kişileri etkilemelerini önlemek, kontrol altına almaktır. Bu hizmetler bütününe Çevre Sağlığı (Environmental Health) denir ve alan üstüne özel eğitim almış mühendis, kimyager, veteriner, biyolog, çevre sağlık teknisyenleri ve benzeri meslek mensupları tarafından sağlanılır. Su kaynaklarının sağlanması ve denetimi Katı atıkların denetimi Zararlı canlılarla (haşere) mücadele Besin sanitasyonu Hava kirliliğinin denetimi Gürültü kirliliğinin denetimi Radyolojik zararlıların denetimi İş sağlığı Kişiye Yönelik Hekim, hemşire gibi sağlık meslekleri üyelerinin yürüttüğü hizmetlerdir. Bağışıklama Beslenmeyi düzenleme Hastalıkların erken tanı ve tedavisi Ana çocuk sağlığı hizmetleri Aşırı doğurganlığın denetimi İlaçla koruma 10

11 Kişisel hijyen Sağlık eğitimi Tedavi Hizmetleri Sağlık durumu bozulan kişilerin, eski sağlık düzeylerine ulaşmalarını sağlamayı hedefleyen sağlık hizmetleri bütünlüğüdür. Tedavi edici sağlık hizmetleri temel olarak uzman hekimler sorumluluğunda diğer sağlık hizmeti personellerinin bir ekip olarak çalışmasıyla sunulmaktadır. Bu hizmetler temel olarak 2 ana başlıkta toplanır. Bunlar, günübirlik (ayaktan) tedavi hizmetleri ve yataklı tedavi hizmetleri olarak tanımlanır (Tablo 1). Kurum Personel Hizmet Türü Özel muayenehaneler Hastane poliklinikleri Hekim, diş hekimi, terapist, hemşire. Hekim, diş hekimi, terapist, hemşire. Teşhis ve tedavi Teşhis ve tedavi Hastane acil servisleri Hekim, hemşire. Acil cerrahi Ayaktan cerrahi merkezler Hekim (cerrah), hemşire, anestezi teknisyeni. Cerrahi Evde bakım kurumları Hemşire, hekim. Koruyucu, tedavi ve rehabilitasyon İşyeri revirleri Hekim, hemşire, çevre sağlık teknisyeni. Koruyucu ve tedavi Okul sağlık merkezleri Hekim, hemşire. Koruyucu ve tedavi Aile planlaması Hekim, hemşire, ebe. Koruyucu ve tedavi Tablol 1: Günübirlik tedavi hizmeti sağlayan kurumlar. 11

12 Rehabilitasyon Hizmetleri Rehabilitasyon hizmetleri hastalık, kaza veya kimyasal kullanımı sonucunda kişilerin kaybettiği bedensel, zihinsel ve sosyal becerilerini tekrar kazanılmasını amaçlayan sağlık hizmetleri bütünü olarak tanımlanır. Rehabilitasyon hizmetleri temel olarak 2 başlık altında toplanır. Bunlar Tıbbi veya Sosyal Rehabilitasyon dur. Tıbbi Rehabilitasyon Bedensel kalıcı bozukluk ve ortopedik engellerin düzeltilmesi, yaşam kalitesinin arttırılması amacıyla verilen hizmetlerdir. Postür bozukluklarının düzeltilmesi, ekstremite protezlerinin kullanılması, işitme, görme vb. hastalıkların en aza indirgenmesini hedefleyen uzmanlar ve ekipleri tarafından yürütülen hizmetlerdir. Sosyal Rehabilitasyon Ortopedik engelli, farklı gelişen bireyler veya madde bağımlısı olan kişilerin günlük hayata aktif olarak katılması, başkalarına bağımlı olmadan yaşayabilmesi amacıyla yapılan, işe uyum sağlama, yeni iş bulma ya da öğretme çalışmalarını kapsayan uzmanlar ve ekipleri tarafından koordinasyonla verilen hizmetlerdir. Sağlığın Geliştirilmesi Hizmetleri Bireylerin sorumluluğunda olan ve bilinçlendirme esasına dayanan, sağlıklı bireylerin mevcut sağlıklarını daha da ileriye taşımayı hedefleyen sağlık hizmetleridir. Sağlığın geliştirilmesi, bedensel ve zihinsel sağlık durumu, yaşam kalitesi ve yaşam süresini yükseltilmesini amaçlamaktadır. Bu hizmetler sağlık eğitiminden farklıdır; sağlık eğitimi halkın sağlık konusunda bilgilendirilmesini ve bilinçlendirilmesine yönelik iken, sağlığın geliştirilmesi sağlık eğitimi de kapsayan daha geniş kapsamlı hizmetleri ifade etmektedir. Sağlık eğitimi, bireyin sağlık ve hastalık, insan vücudu ve işleyişi, hastalıktan korunma ve başa çıkma, sağlık sistemi ve işlevleri, sağlık sistemini kullanma ve sağlığı etkileyen sosyal, politik ve çevresel faktörler 12

13 hakkında bilgilendirmesini içermektedir. Sağlığın geliştirilmesi ise birey ve toplumun sağlık statüsünü yükseltmeye yönelik tüm faaliyetleri kapsamaktadır. Bilimsel verilere dayanan sağlık sorunlarımız aşağıda özetlenmektedir: Çevre Sorunlarımız Çarpık kentleşme ve plansız yaşam alanları. İzinsiz ve kontrolsüz yapılaşma, Çağ dışı kalmış sanayi alanları ve fabrikalar, Lefke CMC alanı ve çevresi, Lefkoşa Haspolat arıtma tesisindeki sorunlar, Gıda ve su şebekelerindeki (ayrıca yer altı suları) denetimisizlik ve bilinçsiz hormon kullanımı, Verici ve GSM operatör sağlayıcıları (baz istasyonları, radyoaktivite ve kanser), Katı ve sıvı atık problemleri (süt ürünleri suyu, salhane atıkları vb.). Davranış (Yaşam Biçimi) Sorunlarımız Sigara, alkol ve uyuşturucu madde kullanımı, İnaktif yaşam tarzı, İş sağlığı, Sağlık Hizmetleri Sorunlarımız Hastaneler ve polikliniklerdeki yığılma, İlçe hastanelerindeki hizmet eksiklikleri, Bağımlılık rehabilitasyon merkezi yokluğu, Yerel sağlık kuruluşları eksiklikleri, 13

14 Gıda (hormon ve diğer büyümeye yardımcı maddeler ya da metodlar) ve su kalitesi denetimsizliği, Reçetesiz ve kontrolsüz ilaç satılması, Toplum sağlığını sunan ve uygulayan merkezlerin ve personelin genel denetim eksikliği, Kalıtsal (Genetik) Sorunlarımız Genetik danışmanlık eksikliği, Toplumsal bilinç yetersizliği ve yanlış bilgiler, Demokrat Parti Ulusal Güçler olarak sağlık sisteminin basit olması gerektiğini savunuyoruz. Tecrübelerimize ve bilimsel verilere göre karmaşık olan her sistem arıza yapar ve bir yerde çıkmaza girer. Bu sebepten dolayı, basit bir sağlık sisteminin halk tarafından daha anlaşılır ve daha hızlı işleyen bir sistem olmasını arzuluyoruz. Ağır bürokrasimizin sağlık alanında kesinlikle yer bulmadığı, tamamen halk odaklı ve bilim güdümünde bir sağlık sistemi en önemli hedeflerimizden birisidir. Demokrat Parti Ulusal Güçler iktidarında her türlü Sivil Toplum Örgütleri ve tabiplerle koordinasyon içinde olunacak ve koordinasyon, dayanışma ve uzlaşı, sağlık sistemini optimize edilmede birincil araç sayılacaktır. Bu bölümde tanımlanacak olan sağlık kuruluşları yukarıdaki bölümlerin detaylı versiyonlarıdır. Her sağlık kurumu, geniş spektrumlu olan sağlık alanın belirlenilecek özel bir bölümünü sunacaktır. Böylelikle, kurumlara görev dağılımı yapılarak verimlilik ve kolay hizmet erişimi hedeflenecektir. Öngörülen bu sistem hali hazırda diğer çağdaş ülkelerde uygulanmakta olup bilimsel literatürdeki yeri sabittir. Koruyucu Sağlık Hizmeti Sunan Kurumlar Sağlık ocağı 14

15 Ana Çocuk sağlığı ve Aile planlaması bölümleri Doğa ve haşare kontrol (ve savaş) birimleri Kanser erken teşhis, tarama ve eğitim merkezi Toplum sağlığı merkezi Sağlık Ocağı Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı nca sağlık ocağı, belirli bir nüfusun yaşadığı bölgedeki sağlık hizmetlerinin, halk sağlığı prensipleri ve bilim ışığında yürütüldüğü tıbbi ve sosyal bir kurum olarak tanıtılır. Fakat, aile hekimliği sistemine geçişle birlikte bu kuruluşlar işlevini yitirmiş ve aile sağlık merkezi ve kamu sağlığı merkezi haline getirilmiştir. Sağlık ocaklarının işlevleri Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nde yer alabilir ve sağlıkta bölgesellik ilkesini benimsememizde yardımcı olabilir. 15

16 Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezleri (AÇSAP) Bu merkezler kadın, anne ve çocukların sağlık düzeyini yükseltmek, üreme sağlığı hizmetleri içerisinde aile planlaması hizmetleriyle birlikte, diğer sağlık kuruluşlarıyla işbirliği ve koordinasyon içinde diğer ana-çocuk sağlığı sunumunu koruyucu sağlık hizmetleri ilkelerine uygun olarak sunmayı amaçlar. Bu bölümler nüfusu en az 30,000 olan il/ilçelerde (bu rakam Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nde değişebilir, fizibilite çalışması yapılmalıdır) adet olarak kurulacak ve bu önemli mevzudaki hizmetlerine en kısa sürede başlayacaktır. Ana çocuk sağlığı ve aile planlaması bölümleri sağlık ocakları bünyesinde yer alacak ve verilecek başlıca hizmetler aşağıdaki gibidir. 1. Aile sağlığı hizmetleri 2. Çocuk ve adölesan sağlığı hizmetleri 3. Kadın ve erkek üreme sağlığı hizmetleri 4. Ağız ve diş sağlığı hizmetleri 5. Poliklinik hizmetleri 6. Laboratuvar hizmetleri 7. Merkezin alanındaki eğitim hizmetleri 8. Lisans/üstlisans/İhtisas mezuniyeti öncesi uygulamalı eğitim hizmetleri 9. Erken teşhis ve danışmanlık hizmetleri Bu sağlık kuruluşlarıyla bu önemli alanda ilk defa hizmet verilmesi ve bölgesellik hedeflenecektir. Doğa ve Haşare Kontrol Merkezleri Doğa ve haşare kontrol merkezleri yerel yönetimlerle koordinasyon içerisinde sürdürülecek ve Sağlık Bakanlığı nca denetlenilecektir. Doğa ve haşare kontrol merkezlerinin ilgi odakları 16

17 aşağıdaki gibidir. Hizmetler, Çevre Dairesi ve Orman Dairesi ile koordinasyon içerisinde verilecektir. 1. Sivrisinekle mücadele a. Biyolojik yöntemler b. Kimyasal yöntemler c. Sirvisinek üremesini engelleme d. Bilimsel takip 2. Fare ve sıçanla mücadele a. Biyolojik yöntemler b. Kimyasal yöntemler c. Nüfus kontrolü d. Bilimsel takip Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Tedavi Merkezi Ülkemizde kanser vakalarında son yıllarda artışlar tespit edilmiştir. Kanser vakalarındaki bu artışın nedenleri ile ilgili birtakım tespit ve verilerimiz olsa da gerçek ve bilimsel bir veri bankası henüz oluşturulamamıştır. Devlet hastanesi bünyesinde, tek çatı altında Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Tedavilerin çağın gerektirdiği en modern şartlarda uygulanacak bir merkez oluşturulacaktır. Toplumsal taramalar (rahim ağzı (cervix), meme, prostat ve kolorektal kanseri ulusal taramaları gibi) bu merkezlerce yürütülecektir. Çağdaş ve gelişmiş ülkelerde olduğu gibi yaşı gelen bireyler telefonla veya e-posta aracılığı ile taramaya davet edilecek ve muayeneleri ve testleri yapılacaktır. Tabii ki bu testleri yapmak kişinin kendi rızasıyla olacaktır. Bu merkezler aşağıdaki hizmetleri sunacaktır: 17

18 1. Erken teşhis: Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezlerinin en önemli amacı kanserin erken teşhisidir. Zamanla birikecek veri tabanı kullanılarak risk grupları belirlenilecek ve gerekli önlemler alınacaktır. 2. Hasta takibi ve Destek: Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri nde kanser teşhisi konulmuş hastalara gerekli sosyal ve psikolojik destek verecek personel bulunacaktır. Bu destek ekibinde halktan gönüllülerde bulunacağından sosyal dayanışma belirli ölçülerde sağlanacaktır. 3. Hizmet içi eğitimi: Korunma ve erken tanı başta olmak üzere Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim merkezi personeline yurt içi ve yurt dışı üniversitelerinden ve ilgili kurum/kuruluşlardan düzenli olarak eğitim imkanı verilecektir. Bu eğitimlerde maddiyat gözetilmeyecektir. 4. Halk eğitimi: Kanserden korunma, erken tanı ve tedavi konularında bakanlık bünyesindeki Bilimsel Kurul ile koordinasyon içerisinde halka bilgilendirme, televizyon programı, broşür ve benzeri yollarla bilgi verilecektir. Toplum Sağlığı Merkezi Bakanlık bünyesinde kurulacak Toplum Sağlığı Merkezi Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ndeki her bölgeden 1-2 sorumludan oluşacak ve sağlık bakanlığı, devlet hastaneleri, özel sağlık kuruluşlarından ve ilgili diğer tüm birimlerden sürekli bilgi alarak bölgelerde yaşayan toplumun sağlığını geliştirmeyi ve korumayı ön plana çıkaracak sağlıkla ilgili risk ve problemleri belirleyecek. Bu problemleri gidermek için herhangi bir kurumdan destek alarak problemleri çözmeyi ve riskleri azaltmayı hedefleyecek. Bu öngörülen merkezin başlıca görevleri aşağıdadır. 1. Kayıt ve istatistik 2. Plan, program yapma ve risk haritası yapmak 3. Üniversitelerle iş birliği 4. Gözlemleme ve açıklama getirmeye çalışmak 18

19 5. Ulusal aşılama programlarını yapmak Bu merkezde tamamı liyakat, bilimsellik ve akademi ilkelerine dayalı kadrolar çalıştırılacak. Tedavi Hizmeti Sunan Kurumlar Demokrat Parti Ulusal Güçler iktidarında tedavi hizmeti sunan kurumlardaki en önemli değişiklik kamuda Genel Sağlık Sigortası ve Döner Sermaye yasalarıdır. Hastahanelerin işleyişinde süreç içinde verimlilik odaklı değişikliklere gidilebileceği gibi mevcut işleyiş yöntemi de aynı kalabilir. Genel Sağlık Sigortası yasasıyla herkesin sağlık sigortalı olması zorunlu kılınacaktır. Sağlık Sigortası ile bir fon oluşturularak sağlık amaçlı kesilecek primler bu fonda toplanacak ve sadece sağlıkla ilgili harcamalarda kullanılacak. Bu fonun sevk ve idaresi Fon Yönetim Kurulu tarafından yürütülecek ve kurulda yer alacak fon prim yatıranlar temsilcileri de söz sahibi olacaktır. Genel Sağlık Sigortası, Döner Sermaye ye denetim rolü de üstleneceğinden paralel olmaları ve çok iyi bir şekilde hazırlanmaları sağlık hizmetlerinin ticari kaygı odaklı olmaması için son derece önem arz eder. Genel Sağlık Sigortası nın denetim rolü hastanelerdeki hekimleri kontrol edeceğinden gereksiz sağlık hizmetleri kullanımını önleyecektir. Özel Muayenehane Demokrat Parti Ulusal Güçler iktidarında kamu sağlık hizmetleri sunan kurumlarda tam gün hizmeti esas alınacağından, hekimlere ya devlette ya da özel sektörde çalışması tercihi sunulacak. Fakat, tam gün hizmete geçiş belirli bir zamana yayılacak ve hekimlerin mağdur olması önlenecektir. Özel muayenehane kurma hekimin tercihinde olacak ve Sağlık Bakanlığı tarafından ve iç ve dış bağımsız kurumlar tarafından düzenli bir şekilde denetlenilecek ve belirli bir standart yakalama zorunluluğu getirilecektir. 19

20 Tam gün hizmete geçiş Genel Sağlık Sigortası ve Döner Sermaye yasalarıyla paralel olacağından hekimlerin gelir seviyesi artacaktır. Özellikle Genel Sağlık Sigortası ve Döner Sermaye Yasaları yüksek önem arz etmektedir. 20