PETROL OFİSİ FaaLİyET RaPORu

Transkript

1 PETROL OFİSİ Faaliyet Raporu 2009

2 Petrol Ofisi A.Ş. Faaliyet Raporu 09

3 Nice y

4 ollara

5 İçindekiler

6 Faaliyet Raporu 09 Üst yönetimden mesaj yılında dünya ve Türkiye yılında Petrol Ofisi 20 Perakende faaliyetleri 24 Ticari ve Endüstriyel satışlar 42 Havacılık ve Denizcilik sektörü satışları 46 Madeni yağ faaliyetleri 52 Tedarik zinciri yönetimi 62 Enerji yatırımları 68 Kurum değerleri 72 Markaya yönelik faaliyetler 80 Kurumsal takvim 88 Yönetim Kurulu ve üst yönetim 92 Temel göstergeler 99 Kurumsal Yönetim İlkeleri Uyum Raporu 113 Konsolide Mali Tablolar ve Bağımsız Denetçi Raporu 127

7 6 Üst yönetimden mesaj

8 Faaliyet Raporu 09 Beklendiği üzere 2009, dünya ekonomisinin bugüne dek yaşadığı en zorlu dönemlerden biri oldu. Ekonomik çalkantılar, ülkemizi de olumsuz etkiledi ve her sektörde hasarlar ortaya çıktı. Gerek ihracat pazarlarında yaşanan daralmalar, gerekse otomotiv, perakende, üretim gibi sektörlerde yaşanan sert kapasite düşüşleri, petrol ürünleri sektörünü de doğrudan etkiledi. Sektör genelinde hem perakende, hem de endüstriyel satışlarda düşüş kaydedildi. Ekonomik kriz, her şeyin birbiriyle bağlantılı olduğu günümüz dünyasında, yaşanan konjonktürel gelişmeleri kenardan izleme imkânı tanıyan imtiyazlı yerlerin var olmadığını bir kez daha kanıtladı. Türkiye nin, küresel krizin etkilerini hızlı bir şekilde geride bırakması beklenmektedir. Ancak unutulmamalıdır ki, ülkemizin krizden çıkış süreci, küresel ekonomik iklimdeki düzelmeye bağlı olacaktır. Bu nedenle, 2010 yılının çetin şartlarda geçeceğini, global konjonktürün ve tüm dünyada, tüm sektörlerde çetinleşen rekabetin, ülkemiz ekonomisi ve işlerimiz üzerinde önemli etkilerinin olacağını öngörmek gerekmektedir. Diğer yandan, dünya ekonomisinde bir değişim süreci yaşandığı ortadadır. Dengeler hızla yer değiştirmekte; refah düzeyi, sermaye birikimi ve üretim gücünde eksen batıdan doğuya, kuzeyden güneye hareketlilik göstermektedir. Bu hareket eksenlerinin tam ortasında yer alan Türkiyemiz ise, büyük bir potansiyele sahip bulunmaktadır. Bu potansiyeli gerçekleştirebilmek için ise, kriz sonrası oluşan yeni rekabet ortamını iyi değerlendirebilmek; sağlıklı ve sürdürülebilir büyüme stratejileri geliştirmek gerekmektedir. Kriz sonrasında daralan küresel pazarlardan ve yatırım arzından pay alabilmek için, sürdürülebilir güven ve rekabet ortamının aksatılmadan işleyebilmesi, bunun için de serbest piyasa ekonomisinin kurallarına azami ölçüde uyum gösterilmesi ve pazara dışarıdan müdahalelerden kaçınılması çok büyük önem taşımaktadır yılında, gerek serbest piyasa yapısındaki aksamalar, gerekse ürünler üzerindeki vergi artışları, küresel krizin yanı sıra, hem akaryakıt dağıtım ve madeni yağlar sektöründeki kuruluşları, hem de tüketicileri zorlayan diğer koşullar oldu. Petrol Ofisi olarak 2009 yılının zorlu koşullarında temel önceliğimizi, krizin ve diğer olumsuzlukların işimiz, iş ortaklarımız olan bayilerimiz ve çalışanlarımız başta olmak üzere tüm paydaşlarımız üzerindeki etkisini minimumda tutmak; müşteri odaklı çalışmalarımıza ve yatırımlarımıza planlı olarak devam etmek olarak belirledik. 7

9 Türkiye ekonomisi, 2009 un son çeyreğinde görülen toparlanmaya rağmen, yıl genelinde 2001 den bu yana ilk kez daralma sergiledi ve %4,7 oranında küçüldü. Bu olumsuz göstergelere rağmen, 2009 yılında Petrol Ofisi olarak, verimliliği artırma ve masraf bazımızı daha etkin bir şekilde kontrol etme yönünde aldığımız önlemlerle başarılı bir performans sergiledik ve faaliyet giderlerimizi sabit tutabildik. Sektör genelinde yaşanan daralma doğrultusunda satış hacimlerimizde düşüş olması kaçınılmaz bir durumdu. Öte yandan, düşük kükürtlü motorin gibi stratejik önem verdiğimiz bir üründe pazarın bir buçuk katından da fazla büyüme elde ettik. Bunun yanı sıra, verimlilik ve maliyet kontrolü çalışmalarımızın da katkısıyla işletme sermayemizi iyi bir şekilde yönettik. Tüm tutkumuzu ve enejimizi işimize kanalize ederek elde ettiğimiz bu performansımızla, hem hissedarlarımız, yatırımcılarımız, iş ortaklarımız, çalışanlarımız ve ülkemiz ekonomisi için değer yaratmayı; hem de istihdam başta olmak üzere sorumluluklarımızı yerine getirmeyi sürdürdük yılı ticari performansımız da, aynı şekilde başarılı bir tablo sergiledi. Benzin ve motorin satışlarında olduğu kadar, açık farkla piyasa lideri olduğumuz havacılık ve denizcilik sektörlerindeki performansımızla yerimizi daha da güçlendirdik. Madeni yağlar sektöründe ise Petrol Ofisi, yıllık 140 bin tonla Türkiye nin en yüksek üretim kapasitesine sahip şirketi konumundadır. Şirketimiz, yaklaşık 1 milyon m³ depolama kapasitesi ve ülkenin her noktasına dağılmış terminal altyapısıyla, 2009 yılında ton ürün ithalatı gerçekleştirerek Akdeniz Bölgesi nde akaryakıt ürün trafiği içindeki önemli konumunu pekiştirmiştir. Gerek perakende, gerekse ticari ve endüstriyel segmentlerdeki müşterilerimize, en gelişmiş ürünleri ve en kaliteli hizmeti sunuyoruz. Bu kapsamda, akaryakıt geliştirme faaliyetlerimiz için yılda 15 milyon dolar yatırım gerçekleştiriyor ve dünyanın bu alanda önde gelen teknoloji kurumları ile işbirliği yapıyoruz. Bu yatırımlarımız neticesinde de, Petrol Ofisi müşterilerine en yüksek performansı ve yakıt ekonomisi değerini sağlayan akaryakıt ürünlerini sunuyoruz yılında, Türkiye de faaliyet gösterdiğimiz alanlarda liderliğimizi güçlendirmenin de ötesinde, entegre bir enerji şirketi olma ve faaliyetlerimizi yurtdışına taşıyarak bölgesel bir güç haline gelme vizyonumuz doğrultusunda çok önemli adımlar attık. Bu adımların en önemlilerinden birini, Türkiye nin en büyük doğalgaz üretim sahası olan Akçakoca da gerçekleştirdiğimiz 55 milyon ABD doları tutarındaki yatırım oluşturdu. Bu yatırımı, portföyümüzü çeşitlendirmek ve dikey entegrasyon anlamında arama ve üretim alanına girmek üzere gerçekleştirdik. Petrol Ofisi, bu hamlemizle üretim sahasında Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı ndan (TPAO) sonra ikinci büyük ortak haline gelmiş durumdadır. 8

10 Faaliyet Raporu ve sonrasında oluşan farklı dünyada ülkemiz, performansını ve rekabet gücünü artırarak gelişmişlik liginde sıralamasını daha da yükseltme fırsatına sahip bulunmakta ve bunu hak etmektedir. Petrol Ofisi de, ülkemizin refahına ve kalkınmasına katkılarını artan bir ivmeyle sürdürmek için mükemmel bir noktada bulunmaktadır. Bu doğrultuda, ileriye yönelik adımlarımız son derece nettir: bir yandan müşteri odaklı çalışmalarımızı sürdürürken, diğer yandan da portföyümüzü daha verimli hale getirerek çeşitlendirmek hedefiyle hareket edeceğiz. Büyüme performansımızı sürdürülebilir kılmak amacıyla ihtiyatı elden bırakmayacağız. Maliyet ve masraflarımızı gözetmeyi ve verimliliği artırıcı yoğun çalışmalarımızı sürdürürken, iş yapma biçimlerimizi de sürekli gözden geçirerek geliştirmeye çalışacağız. Ülkemizin 81 ilinin tamamına ve 850 ilçeye yayılan, Türkiye nin en yaygın ulusal ağı olma özelliği taşıyan organizasyonumuzu sürekli canlı tutarak ve yenileyerek geliştirmeye devam edeceğiz. Bu amaçla yatırımlarımızda güçlü fizibilite çalışmalarını, Türkiye geneline yayılmış bayi ağımızın yönetiminde eksiksiz denetim mekanizmalarını, insan kaynaklarımızda ise konusunda uzman personel istihdamını ve bağlılığı her zaman ön planda tutmayı sürdüreceğiz. Petrol Ofisi nin 2009 daki performansı ve başarıları, rekabetçiliğimizin gücünü ve dinamizmini tam olarak yansıtmaktadır. Rekabetçiliğimizi en üst düzeyde tutmak için araştırma geliştirme programlarımıza yatırım yapmayı; dünyanın önde gelen program ortaklarımızla yüksek teknolojiyi yakından izleyerek yenilikçi ürünler geliştirmeyi, Türk ekonomisi ve çevre için ürettiğimiz değerlerle, geliştirdiğimiz ürünlerimizle, yenilikçi çalışmalarımızla sektörümüzde öncü olmayı sürdüreceğiz. Büyük Petrol Ofisi Ailesi olarak, ülkemiz için değer üretmeye devam etme yönündeki kararlılığımız her zamankinden güçlüdür. Melih Türker CEO Aydın Doğan Yönetim Kurulu Başkanı 9

11 yılında dünya ve Türkiye 10

12 Faaliyet Raporu 09 Yollar düze çıkarken 2009, bedelini dünya ekonomisinin ödediği ağır bir krizin ardından endişelerin umuda dönüştüğü ve gelecekle ilgili olumlu beklentilerin filizlenmeye başladığı bir yıl olmuştur. Bir önceki yılın son çeyreğinden başlayarak dünyayı saran karamsarlık havası, 2009 un ortalarından itibaren ekonomik göstergelerde olumlu sinyallerin alınmaya başlamasıyla birlikte yerini ihtiyatlı bir iyimserliğe bırakmıştır. Aralarında Türkiye nin de bulunduğu, dünyanın en büyük 20 ekonomisini yönetenler tarafından krize karşı yürütülen koordineli mücadele, 2009 da ilk meyvelerini vermeye başlamıştır. Türkiye, krizden en fazla etkilenen, ancak finans sektörünün sağlam yapısı sayesinde krizin en çalkantılı dönemini büyük bir çöküş yaşamadan atlatma başarısını gösteren ender ülkelerden biri olmuştur. Türkiye nin 2001 krizinden kendine dersler çıkararak bankacılık sistemini sağlam temeller üzerine oturtmuş olması, bu süreçte yaşanan ciddi daralmaya rağmen ekonominin çarklarının dönmeye devam etmesini sağlamıştır. Küresel krizin emtia fiyatları üzerindeki olumsuz etkisi nedeniyle dünyada 2009 a istikrarsız bir şekilde başlayan petrol sektöründe de, yıl içerisinde ümit aşılayan olumlu gelişmeler doğrultusunda göreli bir iyileşme sağlanmıştır. Buna rağmen krizin olumsuz etkileri Türkiye de 2009 yılı boyunca kendini işsizliğin artması, sanayi üretiminin daralması, akaryakıt sektöründe tüketimin azalması, finans ve kredi sorunları şeklinde göstermiştir. 11

13 2009 da dünya ekonomisi Y la damgas n vuran koşullar 2009 yılı, modern küresel ekonominin bugüne kadar yaşadığı en zorlu krize tanıklık eden, özel koşullarıyla öne çıkan ve olağanüstü olarak tanımlanabilecek bir yıl olmuştur yaz aylarında ABD de mortgage kredilerinin geri dönmemesiyle baş gösteren ve 2008 Eylül ünde Lehman Brothers ın batmasıyla psikolojik zirvesine ulaşan kriz, 2008 in son çeyreğinden itibaren önce gelişmiş ülkeleri, ardından gelişmekte olan ülkeleri etkisi altına alarak küresel bir boyuta ulaşmıştır. Dünya piyasaları, ekonomik görünümdeki kötüleşme ve kredi piyasalarının etkin işlememesi nedeniyle 2009 un ilk aylarında sert düşüşler yaşamıştır. Aynı dönemde krizin kaynağında yer alan bankacılık kesimindeki çöküşü engellemek amacıyla, hükümetler kamulaştırmadan sermaye desteği sağlamaya, borçlara kefil olmaktan likidite imkânları yaratmaya kadar geniş bir yelpazede önlemler almışlardır. Ancak finans sektörünün ardından reel kesimdeki şirketleri de büyük mali sorunlarla baş başa bırakan kriz, hükümetlerin aldığı önlemlere rağmen merkez bankaları tarafından sağlanan likiditenin reel sektöre etkin bir şekilde ulaşamaması nedeniyle, başta ABD olmak üzere birçok ülkede çok sayıda büyük şirketin iflas noktasına sürüklenmesine yol açmıştır. Makroekonomik göstergeler hızla kötüleşirken, 2009 yılının özellikle ilk yarısında dünyanın pek çok ülkesinde büyüme hızları negatife dönmüş, talep ve üretim gerilemiş, işsizlik artmış ve uluslararası ticarette büyük düşüşler yaşanmıştır. Bu dönemde tüketici güveninin azalması ve harcamalarının büyük oranda düşmesi, krizin bir resesyona dönüşmesi endişesini de beraberinde getirmiştir. Bu tehlikeye karşı birçok hükümet, lokomotif sektörlerde teşvik uygulamalarını devreye sokarak tüketimi canlandırmaya çalışmıştır. 12

14 Faaliyet Raporu 09 Krizle koordineli mücadele Krizle mücadelede, küresel finans sistemine ve ticarete yönelik olarak G-20 ülkelerinin koordineli bir şekilde aldığı önlemler 2009 un ilk çeyreğinin sonlarında etkisini göstermeye başlamış ve piyasalar hızlı bir yükseliş eğilimine girmiştir. Bu süreçte hisse senetleriyle birlikte, petrol ve diğer emtia fiyatlarında da bir yükselme başlamıştır. Özellikle 2009 un ikinci yarısından itibaren krizin şiddetinde görece bir yavaşlama meydana gelmiştir. Nihayet yılın son çeyreğinde ekonomik büyüme hızının pek çok ülkede tekrar pozitife döneceğine ilişkin umut ve beklentiler ortaya çıkmıştır. Genel olarak bakıldığında, gelişmiş ekonomiler 2009 yılında krizi göğüslemekte büyük zorluklarla karşılaşırken, gelişmekte olan ekonomiler birçok gelişmiş ülkeye göre daha olumlu bir performans sergilemiştir. Gelişmekte olan ülkeler içinde, büyüme performansı ve iyileşmenin kuvveti açısından Çin ve Hindistan öne çıkmıştır. IMF nin son tahminlerine göre 2009 yılında dünya ekonomisi %0,8 ve gelişmiş ülkeler %3,2 oranında daralma gösterirken, gelişmekte olan ülkeler büyük ölçüde Asya ülkelerinin etkisiyle %2,1 büyümeyi başarmıştır. Özetle, alınan tüm önlemlere rağmen küresel ekonomide daralma, dünya ticaretinin darbe alması, korumacılığı anımsatan devlet müdahaleleri, birleşme ve satın alma aktivitelerinin neredeyse durma noktasına gelmesi, ciddi istihdam kayıpları ve kapasite kullanımındaki düşüşler, 2009 yılında reel ekonomiye damgasını vuran başlıca gelişmeler olmuştur yılında... Dünya piyasalarında, gelişmiş ekonomilerden başlayarak birbiri ardına büyük düşüşler yaşandı. 13

15 dünya petrol piyasasındaki gelişmeler Petrol fiyatlarındaki değişim 2008 ve 2009 yıllarındaki gelişmeler, ekonomideki büyük dalgalanmalarla birlikte petrol sektörünü de istikrarsız bir döneme sokmuştur. Son dört yıldır sürekli artış eğiliminde olan ve 2008 in yaz aylarında 145 ABD doları/varil ile tüm zamanların rekorunu kıran ham petrol fiyatları, 2008 in üçüncü çeyreğinden itibaren krizle birlikte hızla değer kaybetmeye başlamış ve petrole yatırım yapan fonların pozisyonlarını bozarak güvenli limanlara sığınmasıyla 2008 yılını 45 ABD doları/varil seviyesinde tamamlamıştır. Bu süreç içinde küresel çapta tasarruf eğiliminin artması ve akaryakıt tüketiminde önemli paya sahip olan sektörlerde önemli daralma yaşanması, hızla düşen petrol fiyatlarının tutunmasını daha da zorlaştırmıştır. Ocak 2009 ortalarında 39 ABD doları/varil gibi dip bir noktaya vuran ve ancak bu tarihten sonra bir toparlanma sürecine giren petrol fiyatları, yılın ilk çeyreğini 50 ABD doları/varil düzeyinde tamamlamıştır. İyileşme belirtileri 2009 un ikinci çeyreğinden itibaren ham petrol ve petrol ürünleri fiyatları, makroekonomik göstergelerdeki göreli iyileşme belirtilerinden ve emtia piyasalarındaki spekülatif para girişlerinden güçlü bir şekilde yararlanmış ve doların yeniden değer kaybetmesiyle kararlı bir yükselişe girmiştir. Gelişmiş ekonomilerdeki gevşek para politikası ve likidite bolluğu, risk iştahının ve diğer emtia fiyatlarıyla birlikte petrol fiyatlarının artmasına neden olmuştur. Brent ham petrolünün 2009 yılı ortalama fiyatı 61,68 ABD doları/varil seviyesinde gerçekleşmiştir. Bu rakam, 2008 yılındaki ortalama 97,37 ABD doları fiyatına göre %36,6 düşüşü ifade etmektedir. Petrol fiyatları 2009 un ilk çeyreğinde 39,66 ABD doları ile en düşük seviyesini görürken, yılı 77,67 ABD doları ile tamamlamıştır yılında... Petrol fiyatlarındaki büyük düşüşle birlikte küresel petrol talebi de %1,6 oranında azaldı. 14

16 Faaliyet Raporu da Türkiye Petrol talebinde daralma Küresel mali kriz, 2009 yılında petrol talebini olumsuz yönde etkileyerek talebin günde 1,4 milyon varil, yıllık bazda %1,6 azalmasına yol açmıştır. Ancak ekonomik krizden çıkış belirtilerinin gün geçtikçe güçlenmesi ve dünyadaki büyümenin 2010 yılında yeniden artıya döneceğine dair beklentilerin yaygınlık kazanmasıyla, küresel petrol talebinin 2010 da günde 0,5 ile 1 milyon varil arasında artış göstereceği tahmin edilmektedir. Ancak petrol piyasasının yönü, esas olarak halen küresel ekonominin mevcut olumlu görünüşünün devamına bağlıdır. Krize rağmen istikrar Türkiye ekonomisi, küresel kriz öncesindeki dönemde güçlü bir büyüme ivmesi yakaladığı halde, dünyada baş gösteren olumsuz gelişmelerden bire bir etkilenmiş ve krizden en fazla zarar gören ülkelerden biri olmuştur. Yedi yıllık kesintisiz büyüme döneminden sonra 2008 in son çeyreğinde %6,5 daralma yaşayan Türkiye ekonomisi, 2009 un ilk çeyreğinde %14,7 daralmayla dip yapmış, sonraki iki çeyrek dönemde ise KDV/ÖTV indirimlerinin sağladığı kısmi düzelmeye rağmen negatif seyrini sürdürmüştür. Son çeyrekteki olumlu gelişmelerle %6 büyüyen Türkiye ekonomisi, 2009 yılının genelinde %4,7 daralmıştır. Bununla birlikte dış ticarette ciddi gerilemeler yaşanmış ve işsizlik oranlarında çarpıcı artışlar meydana gelmiştir. Ekonomik göstergelerdeki bu olumsuz tabloya rağmen Türkiye de piyasalar 2009 yılında oldukça yüksek bir performans sergilemiştir. Dünyadaki iyileşme belirtileriyle birlikte olumlu bir hava yakalayan piyasalar, eylül ayında hükümetin açıkladığı Orta Vadeli Ekonomik Program ın yarattığı görece iyimserlikle birlikte, dünyadaki pek çok ülkenin tersine 2009 un büyük bölümünde dengeli bir seyir izlemiştir. Türkiye ekonomisi dünya ekonomileri içinde hayli yüksek bir daralma oranıyla krizi yaşarken, finansal sistemin 2001 sonrasında kazandığı görece sağlamlık piyasaların güven ve istikrar içinde kalmasını sağlamıştır. Türkiye, gelişmekte olan pek çok ülkeye göre 2009 da çok daha sağlam bir duruş sergilemiş ve kriz sırasında kredi notu artırılan ender ülkelerden biri olmuştur. 15

17 Cari açık ve diğer göstergeler 2009 yılına damgasını vuran olağanüstü koşullar, ekonominin diğer alanlarına da etkisini çeşitli şekillerde hissettirmiştir. Özellikle petrol ve diğer emtia fiyatlarında yaşanan sert düşüşün etkisiyle 2009 Ekim inde 12 aylık enflasyon %5,1 ile dip yaparken, ara mallarına, tüketim amaçlı ithal ürünlere ve petrole talebin azalması nedeniyle Türkiye nin cari açığı 2008 deki 41,9 milyar dolardan 2009 da 13,9 milyar dolara düşmüştür. Cari açığın böylesine büyük bir daralma göstermesi kur üzerindeki baskıyı da önemli ölçüde hafifletmiştir. Diğer taraftan 2009 yılında ihracatta %23 ve doğrudan yabancı yatırımlarda %61,7 azalma kaydedilmiştir. Bankacılık sisteminin döviz açık pozisyonu olmaması nedeniyle TL yıl boyunca değerini korumuş ve kriz öncesine göre daha düşük bir platforma oturmuştur a dair güçlü beklentiler 2009 un üçüncü çeyreğinden bu yana artan krizden çıkış belirtileri gün geçtikçe güçlenmektedir. Dünya Bankası, IMF ve OECD gibi uluslararası ekonomi kurumlarının tahminleri, 2010 yılının 2009 a göre daha olumlu geçeceğini işaret etmektedir. İyileşmenin sürdürülebilirliğine ilişkin belirsizliklerin tamamen ortadan kalktığını söylemek güç olsa da, ekonomi çevreleri arasındaki genel görüş, 2010 yılının hem dünya, hem Türkiye için daha istikrarlı geçeceği ve eksi büyüme değerlerinin 2010 da artıya döneceği yönündedir. Türkiye nin, sahip olduğu büyüme potansiyeli ve güçlü ekonomisiyle, küresel ekonomide görülecek bir iyileşme sürecinin etkilerini en güçlü hissedecek ülkeler arasında yer alması beklenmektedir yılında... Küresel krize bağlı olarak pek çok sektörde olduğu gibi petrol ürünleri pazarında da belirgin bir daralma yaşandı. 16

18 Faaliyet Raporu da Türkiye akaryakıt sektörü Sektördeki gelişmeler Türkiye ekonomisinde 2008 ve 2009 yıllarında yaşanan gelişmeler, diğer pek çok alanda olduğu gibi petrol ürünleri pazarında da derin etkiler yaratmış ve krizin etkisiyle sektörde belirgin bir daralma yaşanmıştır. Bu gelişmede, 2008 yılından başlayarak bireysel ve kurumsal tasarruf eğilimlerinin artmasının yanı sıra sanayi, inşaat, turizm ve tarım gibi akaryakıt tüketiminde önemli paya sahip olan sektörlerin gerilemesi de önemli rol oynamıştır. Motorin tüketimi Ürün bazında incelendiğinde, PETDER verilerine göre, beyaz ürünler olarak adlandırılan ve benzin, motorin ve LPG Otogaz ın toplamı olarak ifade edilen otomotiv yakıtları tüketimi 2008 yılına göre %2,3 azalarak 18 milyon tona inmiştir. Beyaz ürünler arasında en büyük daralma, son beş yıldır sürekli artış eğilimi gösteren motorin tüketiminde olmuştur yılında tüketilen motorin türleri (düşük kükürtlü motorin ve kırsal motorin) toplamında 2008 yılına göre %3,9 oranında bir azalma meydana geldiyse de, bu düşüşün asıl sorumlusu %9,4 gibi çok yüksek bir oranda tüketimi gerileyen kırsal motorindir. Son yıllarda artan dizel araç sayısıyla bağlantılı olarak daha fazla talep gösterilen düşük kükürtlü dizel tüketimindeki artış ise 2009 yılında da sürmüş ve toplam motorin tüketimi içindeki payı %20 den %25 e yükselmiştir. 17

19 Benzin tüketimi 2009 yılında toplam benzin tüketimi %2,7 oranında azalarak 2,28 milyon ton seviyesinde gerçekleşmiştir. Bu azalmada, daha düşük ÖTV uygulaması nedeniyle fiyat avantajına sahip olan oto-lpg nin benzin tüketiminden pay alması etkili olmuştur. Nitekim 2009 yılında ilk kez oto-lpg tüketimi (ton cinsinden) benzin tüketimini aşmış ve 2,3 milyon tonun üzerine çıkmıştır. Benzin ile oto-lpg arasındaki pazar paylaşımında benzinin payı 2008 e göre %52,6 dan %49,8 e gerilerken, oto-lpg pazar payını aynı oranda yükseltmiştir. Siyah ürünler Fuel-oil ve kalorifer yakıtından oluşan siyah ürünlerde ise tüketim bir önceki yıla göre %30,5 oranında azalarak yaklaşık 1,9 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Böylece siyah ürünlerde uzun zamandır süregelen azalma devam etmiş ve son 10 yılın en büyük rakamına ulaşılmıştır. Doğalgaz kullanımının düzenli olarak artmasından ötürü siyah ürünler arasında fuel-oil segmentindeki gerileme daha yüksek gerçekleşmiştir yılında... Benzin tüketiminin yanında fuel-oil ve kalorifer yakıtından oluşan siyah ürünlerin satışlarında da düşüş gerçekleşti. 18

20 Faaliyet Raporu 09 EPDK Tavan Fiyat Uygulaması 2009 yılında Türkiye deki akaryakıt sektöründe ortaya çıkan önemli gelişmelerden biri de, 27 Haziran 2009 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan EPDK Kurul Kararı gereğince 27 Haziran - 27 Ağustos 2009 tarihleri arasında geçerli olmak üzere iki ay süreyle motorin ve benzin pompa fiyatları için Tavan Fiyat Uygulaması nın yürürlüğe konulmasıdır. Pompa fiyatlarının dağıtıcı ve bayiler için belirlenmiş bir formülle hesaplandığı bu uygulamadan önce İstanbul Avrupa yakasında Kurşunsuz Benzin 95 Oktan fiyatı 3,21 TL/lt, Kırsal Motorin fiyatı 2,45 TL/lt ve Motorin fiyatı 2,55 TL/lt iken uygulama ile birlikte bu fiyatlar Kurşunsuz Benzin 95 Oktan için 3,05 TL/lt, Kırsal Motorin için 2,35 TL/lt ve Motorin için 2,49 TL/ lt şeklinde oluşmuştur. ÖTV değişiklikleri 2009 yılı içerisinde, 15 Temmuz 2009 ve 31 Aralık 2009 tarihlerinde T.C. Maliye Bakanlığı nca bazı akaryakıt türlerinden alınan maktu ÖTV tutarları artırılmıştır. Bu uygulama sonucunda, 15 Eylül 2009 öncesinde 1,4915 TL/lt seviyesinde olan Kurşunsuz Benzin 95 Oktan Özel Tüketim Vergisi tutarı sırayla 1,6915 TL/lt ve 1,8915 TL/lt seviyesine yükselmiştir. Aynı uygulama Kırsal Motorin Özel Tüketim Vergisi tutarının 0,9345 TL/lt seviyesinden 1,0845 TL/lt ve 1,2345 TL/ lt seviyelerine, Motorin Özel Tüketim Vergisi tutarının da 1,0045 TL/lt seviyesinden 1,1545 TL/lt ve 1,3045 TL/lt seviyelerine yükselmesine yol açmıştır. Tavan Fiyat Uygulaması süresince pazartesi, çarşamba ve cuma günleri EPDK internet sitesinde tavan fiyatlar ilan edilmiş olup, terminal ve perakende satış fiyatları buna göre ayarlanmıştır. Uygulamanın sona erdiği 28 Ağustos 2009 tarihinden sonra yeniden serbest piyasa koşullarına dönülmüştür. 19

21 yılında Petrol Ofisi 20

22 Faaliyet Raporu 09 Güçlenerek yola devam Petrol Ofisi 2009 yılına, petrol fiyatlarındaki dalgalanmalar nedeniyle, tüm taşımacılık sektörü için belirsizliğin getirdiği riskler ve buna bağlı endişelerle girmiştir. Ancak Türkiye coğrafyasının tamamını kapsayan en büyük dağıtım şirketi, akaryakıt sektörünün lideri ve en büyük madeni yağ üreticisi olan Petrol Ofisi, bu olumsuzlukları gidermeye yönelik önlemlerini hızla alarak, pozitif bir bakışla zorluk ve endişeleri fırsata dönüştürmek için yıl boyunca yoğun bir çaba sergilemiş ve başarılı bir yılı geride bırakmıştır yılında elde edilen rakamlar, bu başarının göstergesidir. Petrol Ofisi, ikinci markası Erk le birlikte istasyondan oluşan dev satış ağıyla Türkiye nin lider akaryakıt şirketi olma özelliğini 2009 da da sürdürmüştür yılında şirket, toplam 7,35 milyon ton ürün satışı gerçekleştirerek benzinde %23,5, motorinde %27,9, siyah ürünlerde ise %45,7 pazar payı elde etmiştir. Petrol Ofisi, havacılık ve denizcilik sektörlerinde açık farkla piyasa lideri konumundadır. Yıllık 140 bin tonla Türkiye nin en yüksek madeni yağ üretim kapasitesine sahip olan şirket, bu sektörde de %22,4 lük pazar payıyla 2009 yılını lider olarak kapatmıştır yılında ciro itibariyle Türkiye nin en büyük ikinci şirketi olan Petrol Ofisi, kriz koşullarına rağmen 2009 yılında tüm segmentlerde pazar payını korumuş ve kârlılığını %185 artırarak 287,4 milyon TL düzeyine çıkarmayı başarmıştır. 21

23 2009 da Petrol Ofisi Ödünsüz müşteri memnuniyeti Türkiye nin kendi alanındaki lider kuruluşu Petrol Ofisi, yıla damgasını vuran olumsuz piyasa koşullarına rağmen, her zaman tüketicilerine ve kurumsal müşterilerine en üst kalitede ürün ve hizmet sunma vizyonundan ödün vermeyerek müşteri memnuniyeti odaklı etkinliklerini 2009 boyunca sürdürmüştür. Bu dönemde Petrol Ofisi nin temel önceliği, krizin ve diğer olumsuzlukların şirketin faaliyetleri, iş ortakları, çalışanları ve en önemlisi müşterileri üzerindeki etkilerini en alt seviyede tutmak ve pazar payını koruyarak, müşteri odaklı çalışma prensibinden ödün vermeksizin, sektörün gelişimine yön veren projelere ve tüketicilere yarar sağlayan uygulama ve yatırımlara planlı bir şekilde devam etmek yönünde olmuştur. Bu anlayış, sektörde artan rekabet ortamında gün geçtikçe daha önemli hale gelen tüketici bağlılığına olumlu yönde katkıda bulunmuş ve Petrol Ofisi çalışanlarının bu çalışmalara yansıttığı enerji ve tutku, artan müşteri sayısı ve güven olarak geri dönmüştür. Kârlılık hedefi Petrol Ofisi, Türkiye nin en iyi perakende satış organizasyonu olma hedefi doğrultusunda kararlı adımlar atmayı 2009 yılında da sürdürmüştür. Şirket, bu hedefle birlikte, petrol ve gaz alanında bölgesel bir güç haline gelme vizyonu doğrultusundaki yatırım fırsatlarını yıl boyunca yakından takip etmiştir. Ancak mevcut piyasa koşulları, yatırım kararlarının doğru zaman, doğru pazar ve doğru kârlılık hedefleri doğrultusunda alınmasını her zamankinden daha önemli hale getirmiştir. Petrol Ofisi, değişen koşullarla birlikte büyüme konusuna daha hassas yaklaşmış ve planlarını pazar payını koruyarak kârlılığını artırma hedeflerine dayandırmıştır. Kötü maliyetlerden kurtulup hafiflemek ve daha fazla ciro yerine daha fazla kâr elde etmek, 2009 yılında şirketin öncelikli hedefleri arasında yer almıştır. Bu hedef doğrultusunda şirket, fazla kârlı olmayan segmentlerden çıkma yaklaşımını sürdürmüş ve etkin bir masraf yönetimini uygulamaya koymuştur. Petrol Ofisi, operasyonlarını daha az masrafla daha etkin bir şekilde yönetmeyi 2009 un öncelikli konularından biri olarak ele almıştır. Verimliliği artırmanın yanı sıra masraf bazını daha etkin bir şekilde kontrol etmeye yönelik önlemler, şirketin başarılı bir performans sergilemesinde önemli rol oynamıştır. 22

24 Faaliyet Raporu 09 Krize rağmen yatırımlara devam Diğer taraftan Petrol Ofisi ni entegre bir petrol ve gaz şirketi haline getirme vizyonu doğrultusunda 2009 da çok önemli adımlar atılmıştır. Bu adımların ilkini, şirketin Türkiye nin en büyük doğalgaz üretim sahası olan Akçakoca da yaptığı doğalgaz yatırımı oluşturmuştur. Şirketin portföyünü çeşitlendirmek ve dikey entegrasyon anlamında arama ve üretim alanına girmek üzere gerçekleştirdiği 55 milyon ABD doları tutarındaki bu yatırım, Petrol Ofisi ni bu projede Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı ndan (TPAO) sonra ikinci büyük ortak haline getirmiştir. Petrol Ofisi nin ikinci büyük yatırımını, kontrat yenileme ve yeni istasyon yatırımları oluşturmuştur. Perakende sektörü, şirketin cirosunun yaklaşık %70 ini oluşturan bir iş sahası olarak şirket faaliyetleri arasında hayati bir öneme sahiptir. Petrol Ofisi nin son yıllarda büyük önem verdiği istasyon geliştirmeleri ve operasyonel mükemmellik hedefi, bu yöndeki yatırımların ağırlıklı bir şekilde devam etmesinde etkili olmuştur. Sorumlu liderlik Olumsuz ekonomik koşullar, 2009 yılında sektörde genel bir daralmaya yol açmış ve Petrol Ofisi nin satışlarına da yansımıştır. Ancak şirketin aldığı önlemler sayesinde satışlar, pazardaki genel daralmaya rağmen, sektör ortalamasının üzerinde bir performans sergilemiştir. Petrol Ofisi, 2009 da hemen tüm segmentlerde pazar payını korumuş, hatta bazı segmentlerde artırmayı başarmıştır. Petrol Ofisi, Capital dergisinin bu yıl 12. kez düzenlediği Türkiye nin En Büyük 500 Özel Şirketi araştırmasında, Cirosu En Büyük İlk 3 Şirket kategorisinde ikinci sırada yer almıştır. 3 binin üzerinde bayisi, çalışanları, dağıtım ağı ve tedarikçileriyle 100 bine yakın kişiye doğrudan ya da dolaylı istihdam sağlayan Petrol Ofisi, Türkiye nin en itibarlı kurumlarından biri olarak 2009 da da kendisine duyulan güvene layık olmaya çalışmış ve toplumsal gelişmeye destek vermenin olanakları ölçüsünde ülkenin tüm kuruluşları için bir sorumluluk olduğu inancıyla sosyal projelere destek vermeyi sürdürmüştür. Şirketin üçüncü büyük yatırım alanını lojistik ve altyapı hizmetleri oluşturmaktadır. Operasyonların kesintisiz ve mükemmel bir şekilde devam etmesinin koşulu olan altyapı yatırımları kapsamında 29 Ocak 2009 tarihinde hizmete sokulan m 3 stoklama kapasiteli Batman deposu ile Marmara Ereğlisi nde hayata geçirilecek terminal yatırımı önemli bir yere sahiptir yılında... Petrol Ofisi, sektördeki daralmaya ve zor pazar koşullarına rağmen büyümesini sürdürdü. 23

25 3 Perakende faaliyetleri 24

26 Faaliyet Raporu 09 Güvenilir ve güçlü bir yol arkadaşı Petrol Ofisi, 81 ilin tamamını ve yaklaşık 850 ilçeyi kapsayan geniş bayi ağı ile Türkiye nin ülke çapında hizmet verebilen tek ve en büyük akaryakıt dağıtım şirketidir yılındaki perakende satış faaliyetlerini ikinci markası olan Erk le birlikte istasyondan oluşan dev satış ağı yoluyla sürdüren şirket, bu özelliğiyle Türkiye nin en yaygın perakende organizasyonlarından biri konumundadır. Petrol Ofisi nin perakende faaliyetlerinin en önemli hedefi, müşteri memnuniyetine odaklanmış bir hizmet anlayışı ve üstün nitelikli ürünlerle tüketicilerin akaryakıt ihtiyaçlarını güvenle karşılamak ve akaryakıt alışverişini zevkli, hızlı ve pratik bir işlem haline dönüştürmektir. Şirket, yurt çapında dağılmış istasyonlarıyla müşterilerine kolay erişim olanağı sunmakta, ürün ve hizmet standartlarındaki kalitesini ise periyodik bayi denetimleriyle sağlamaktadır. Petrol Ofisi, son yıllarda en temel başarı kriterleri arasında saydığı operasyonel mükemmellik kavramı çerçevesinde istasyon geliştirme faaliyetlerini düzenli olarak sürdürmekte ve istasyonlarını kurumsal kimlik doğrultusunda yenilemektedir. İstasyonlarda akaryakıt dışında müşterilerin başka ihtiyaçlarını da karşılamayı ve müşteri memnuniyetini alışveriş sürecinin her anına yaymayı amaçlayan bu program çerçevesinde özelleştirmeden 2009 sonuna kadar toplam istasyon yenilenmiş ve söz konusu istasyonlar hedeflenen kalite standartlarına kavuşturulmuştur. Şirket, müşterilere sunulan hizmetin sürekli geliştirilmesi amacıyla eğitim faaliyetlerinin ve standart denetimlerin yanında gizli müşteri uygulamaları da gerçekleştirmekte ve bu denetimlerde eksik görülen noktaların geliştirilmesine yönelik sürekli bir iyileştirme programı uygulamaktadır. Petrol Ofisi nin başlıca amacı, kendi markasını taşıyan her istasyonda müşterilerine akaryakıttan daha fazlasını sunmak ve Türkiye nin tüm yollarında, havada, denizde ve karada, insanlar için en güvenilir ve güçlü yol arkadaşı olmaktır. 25