Yunanistan ortalama çalışma saatleri konusunda durumu OECD'nin 34 üyesinin

Transkript

1

2 Yunanistan ortalama çalışma saatleri konusunda durumu OECD'nin 34 üyesinin zirvesindeki Güney Kore'nin iki basamak altında, Avrupa'nın ise en üst sırasında. Euro bölgesi krizi Avrupa ailesindeki ayrışmaları derinleştirirken, Yunanistan bir anda kendini krizin merkezinde buldu. Peki, Yunanistanı krizin merkezine yerlestıren asıl sebep neydi? Yunanistan, kazandığından fazlasını mı harcadı? Yunan halkı tembel mi? Bu soruların cevabını istatistiklerde bulmak mümkün. İstatistikler, Yunanistan'ın yolunu tembellik yüzünden kaybetmediğini ortaya koyuyor. Eğer, her işçinin yıllık ortalama çalışma saatine bakılırsa Yunan halkı çalışkan bile sayılabilir. Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Örgütü OECD verileri, ortalama bir Yunan işçinin yılda 2,017 saat çalıştığına işaret ediyor. Bu, çoğu Avrupa ülkesi ortalamasından daha uzun. Yunanistan ortalama çalışma saatleri konusunda durumu OECD'nin 34 üyesinin zirvesindeki Güney Kore'nin iki basamak altında, Avrupa'nın ise en üst sırasında. Ayrıca bu noktada dikkat çekilmesi gereken bir başka noktada Yunanistan ın ortalama çalışma saatinin, çalışkanlığıyla bilinen Almanya dan daha uzun olması. Aynı kategoride Türkiye ise Avrupa ülkeleri arasında Macaristan, Polonya ve Estonya'nın ardından beşinci sırada. Observer gazetesine göre Yunanistan'ın kamu borçlarının gayri safi yurtiçi hasılaya oranı 2009'da yüzde 115 idi. Ocak 2012 de bu oran yüzde 160'a yükseldi. Yaşam standartları hızla düştü. 11 milyon nüfuslu ülkede halkın yüzde 48'i yoksulluk sınırında ya da altında yaşıyor. Avrupa Komisyonu, Avrupa Merkez Bankası ve IMF'nin gizli bir raporuna göre ise Yunanistan'ın aldıgı yardımlar karşılığında verdiği sözleri tutsa bile 2020 yılına kadar borçlarını gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 120'sine çekemeyeceği belirtiliyor. Birleşik Avrupa Temelde Avrupadaki toplumsal refah düzeyinin yükseltilmesi ve mevcut düzeyin korunmasını amaçlayan ekonomik birleşme AB ülkeleri arasında yapılan antlaşmalarla başlamıştır ve Avrupa da yeni bir döneme girilmiştir. Bu durum Avrupayı birleşik bir güç haline getirmekle birlikte ekonomideki ulusal otoriteyi uluslararası bir düzeye çıkarmıştır. Ortak para birimi Euro nun kullanılması santralistanbul Küresel Sorunlar Platformu İstanbul Bilgi Üniversitesi Santral Kampüsü Kazım Karabekir Cad. No: 2/ Eyüp İstanbul Tel: Faks:

3 Yunanistandaki ekonomik krizi 2007 yılı yaz aylarında ABD de başlayan ve tüm dünyaya yayılan küresel ekonomik krizden tamamen soyutlamak mümkün olmamakla beraber, ağırlıklı olarak Yunanistan ın ekonomik geçmişi ve koşulları ile ilişkilendirmek daha doğru bir yaklaşım olacaktır. sınırlardaki gümrük engelinin kaldırılması gibi temel ticari olgular artık yeni bir boyut kazanmıştır. Bu bütünleşme ileriki safhalara doğru gittikçe üye ülkelerin bağımsız hareketleri ve ulusal politikalarındaki özgürlüğünü kısıtlamakla birlikte olası krizlerde ortak karar alma durumunu ortaya çıkarmıştır. Yunanistan da yaşanan ekonomik krize karşı, Avro bölgesindeki hareketlenme ve krize gösterilen tepki, meşruiyetini bu ekonomık bağımlılık ve dışa açıklıktan almıştır. Nitekim 2009 yılında yürürlüğe giren Lizbon Antlaşması nın 122. Maddesi, bir üye devletin kontrölü dışındaki istisnai durumlarla güçlüğe düşmesi ve ciddi tehditler altında olması durumunda Bakanlar Konseyinin AB nin finansal desteğini talep edebileceği hükmünü içermektedir. Yunanistandaki ekonomik krizi 2007 yılı yaz aylarında ABD de başlayan ve tüm dünyaya yayılan küresel ekonomik krizden tamamen soyutlamak mümkün olmamakla beraber, ağırlıklı olarak Yunanistan ın ekonomik geçmişi ve koşulları ile ilişkilendirmek daha doğru bir yaklaşım olacaktır. Krizin Tarihsel Gelişimi Yunanistan ile AB arasındaki ekonomik entegrasyon süreci serbest ticaret anlaşmasının imzalandığı 1961 yılında başlamıştır. Bu tarihten itibaren AB Yunanistanın en büyük ticari partneri olmuştur. Serbest Ticaret Antlaşmasının imzalandıgı 1961 itibariyle AB ülkelerinin ekonomik gelişimine bakıldıgında Yunanistan büyüme açısından diğer Avrupa ülkelerinin daima gerisinde kalarak kendisine sürekli son sıralarda yer bulmuştur. Dönem dönem Yunan ekonomisinde başarılı seviyelere çıkıldıysa da 2000li yıllara gelindiğinde veriler yine düşüşü göstermiştir yılları arasında Yunanistan ın borç stoku GSYH nin %100 ü dolayında seyretmiştir. Bu dönem zarfında Yunanistan yılda ortalama %4 büyüme kaydetmiş ve faiz oranları düşük düzeylerde kalmıştır. Yunanistan ekonomisindeki büyümeye rağmen, mali dengesizlikler yıllardır yüksek düzeyde kalmıştır yılının Kasım ayında, Yunanistan da seçimle iktidara gelen yeni hükümetin mali verilerin çarpıtıldığını açıklaması ise Yunanistan ın ekonomik krizinin resmi başlangıcı sayılabilir yılı bütçe açığı GSYH nin %5 inden %7,5 ine revize edilmiştir. Aynı zamanda, 2009 yılı için öngörülen bütçe açığı GSYH nin %3,7 sinden %12,7 oranına revize edilmiştir yılının Nisan ayında ise Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat), Yunanistan'ın 2009 yılı bütçe açığının daha önce bildirilen GSYH nin %12,7 si oranı yerine GSYH'nin %13,6'sı olduğunu ya da başka bir ifadeyle 32,4 3

4 Yunanistan hükümeti, bütçe açığını 2012 yılında %2,8'e indirmek için 14/01/2010 tarihinde istikrar programını açıklamıştır. milyar Avro ya ulaştığını açıklamıştır. Buna karşılık GSYH nin %99,6 sı olarak tahmin edilen kamu borç oranı da 2009 yılının sonu itibarıyla GSYH nin %115,1 i olarak revize edilmiştir. Yunanistan hükümeti, bütçe açığını 2012 yılında %2,8'e indirmek için 14/01/2010 tarihinde istikrar programını açıklamıştır. Şubat ayında AB Komisyonu Yunanistan'ın bütçe açığını 2012 yılına kadar %3'ün altına çekme planını desteklediğini bildirmiş ve Yunanistan hükümetine ücret ödemelerini azaltması çağrısı yapmıştır. Mart ayında AB Komisyonunun ekonomik ve parasal işlerden sorumlu üyesi Olli Rehn in, Yunanistan hükümetinin bütçe krizini aşmak üzere yeni önlemler alması çağrısında bulunmasının ardından, 05/03/2010 tarihinde 4,8 milyar avro daha tasarruf etmek üzere kamu sektöründe ücret kesintisi ve vergilerin artırılmasını kapsayan yeni bir paket kabul edilmiştir. 15 Mart tarihinde ise Avro Bölgesi maliye bakanları, ayrıntı vermemekle beraber Yunanistan'a finansal olarak yardım edebilecekleri bir mekanizma üzerinde anlaşmışlardır. 19 Mart ta AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso nun, AB üyelerine Yunanistan'a standby yardım paketi üzerinde anlaşmaları çağrısında bulunmasının ardından Avro Bölgesi ülkeleri liderleri Yunanistan'a yardım yapılması ve Avro ya güvenin tekrar sağlanması için IMF ile beraber ortak bir finansal yardım mekanizması oluşturulması konusunda anlaşmaya varmışlardır. 11 Nisan'da Avro Bölgesi maliye bakanları Yunanistan için 30 milyar avro tutarındaki acil yardım mekanizmasını onaylamışlardır. 15 Nisan da Parlamento, vergi kaçırmayı önlemek ve vergi yükünü yüksek gelir kazananlara yönlendirmek üzere vergi reformu yasasını kabul etmiştir. 22 Nisan da uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's Yunanistan'ın kredi notunu A2'den A3'e düşürmüş, bir gün sonra Başbakan 4

5 Papandreu, AB-IMF ortak yardım paketinin uygulanmasını istemiştir. 27 Nisan da ise uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poor's, Yunanistan'ın uzun vadeli kredi notunu BBB den BB ye üç kademe indirerek, yatırım yapılamaz seviyeye çekmiştir. Yunanistan da devam eden ekonomik krizin dış boyutunu ABD ve AB de ortaya çıkan finansal krizler oluşturmakla birlikte asıl sorun Yunanistan ın kendi içindeki siyasal, sosyal ve ekonomik dinamiklerinden kaynaklanmaktadır. 2 Mayıs 2010 tarihinde ise Avro Bölgesi ekonomi ve maliye bakanları, IMF'nin de katkısıyla 110 milyar Avro ya ulaşan üç yıl süreli Yunanistan'ı kurtarma paketine onay vermiştir. Tüm bu gelişmeler olurken, Yunanistan kamu ve özel sektör çalışanları, işçiler, emekliler ve öğrenciler kemer sıkma politikalarından duydukları rahatsızlıkları Şubat, Mart ve Mayıs aylarında ülke çapında yaptıkları grevler ve protesto gösterileri ile göstermişlerdir. Yunanistan daki krize bircok kredi derecelendirme kuruluşunun ve AB komisyonlarının yanında OECD de istatistikleri ve verileri ile ışık tutmaya calışmıştır. Yunanistan ı kurtarmak için yapılan birçok hamle sonucunda Yunan ekonomisini 2015 e kadar kısa vadede programlayan IMF nin bazı raporlarına göz atmak gerekirse gördüklerimiz Yunan protestocuların bir müddet daha sokaklarda olacağını işaret ediyor yıllarına ilişkin temel ekonomik göstergeler ve uygulanacak ekonomik programın sonucu olarak ortaya çıkacak temel ekonomik verilere ilişkin tahminler GSYH nin yüzdesi olarak aşağıdaki tabloda yer almaktadır: Program amaçlarını başarmak üzere, tüm mali, finansal ve yapısal politikalar kullanılacaktır yılı ve sonrası için, mali hedefleri başarmak üzere daha fazla gelir ve harcama tedbirleri tespit edilmiştir. Mali yardım paketi çerçevesinde öngörülen tedbirler; harcama tedbirleri, gelir tedbirleri ve yapısal mali reformlar olmak üzere üç temel başlık altında toplanabilir. (IMF, 2010:11) Yunanistan da devam eden ekonomik krizin dış boyutunu ABD ve AB de ortaya çıkan finansal krizler oluşturmakla birlikte asıl sorun Yunanistan ın kendi içindeki siyasal, sosyal ve ekonomik dinamiklerinden kaynaklanmaktadır. Yunan ekonomisini çökerten 5

6 sebeplerin en başında Yunanistan ın tarihsel geçmişinden günümüze uzanan dönemde bir tehdit unsuru olarak gördüğü Türkiye den olası saldırı ihtimallerine karsılık savunma harcamalarında görülen ciddi artış gelmektedir. Bu ciddi artış ekonominin krize sürüklenmesine yol açabilecek boyutlara gelmiştir. Yunanistan ın Türkiye nin askeri gücünü dengelemeye dönük savunma kabiliyetleri edinme hedefinin ülke bütçesindeki yansıması oldukça belirgindir. Nitekim savunmaya ayrılan bütçenin GSYHye oranı açısından Yunanistan, AB ve NATO üyesi ülkeler içinde en çok silahlanan ülke konumuna gelmiştir. Yunanistan daki krizin bir sosyal patlamaya dönüşmesinin önde gelen sebeplerinden birisi de yolsuzluk iddiası ile suçlanan politikacılardır. Yunanistan Başbakanı Papandreou, ülkesindeki asıl problemin sistematik yolsuzluk olduğunu açıklamıştır. Yunanistan ı borç krizine sürükleyen diğer sebepler; yolsuzluk, rüşvet, erken emeklilikten dolayı kamu sektöründe görülen kadrolaşma ve uygulanamayan sektörel reformlardır. Yunanistan daki krizin bir sosyal patlamaya dönüşmesinin önde gelen sebeplerinden birisi de yolsuzluk iddiası ile suçlanan politikacılardır. Yunanistan Başbakanı Papandreou, Başbakanlık koltuğuna oturduktan hemen sonra yaptığı açıklamada ülkesindeki asıl problemin sistematik yolsuzluk olduğunu açıklamıştır. ABD de faaliyet gösteren Brookings Enstitüsü nün yaptığı bir başka araştırmaya göre, Yunanistan milli ekonomisinin %8 i yolsuzluk ve rüşvete kaynak olarak aktarılmaktadır. Bu durum devlet ekonomisini zarara uğratmakla beraber en çok da üzerinde vergi yükü fazla olan orta sınıfın ciddi ekonomik kayba uğramasına sebep olmaktadır. Yunan halkı bankalardan kaynak alamaz hale gelmiş, harcamalar ciddi ölçüde durmuş, şirketler faturalarını ödeyemez duruma gelmiş ve işsizlik artmıştır. Devleti zarara uğratmakla suçlanan politikacılara karşı halkın öfkesi, bir Devlet Bakanı nın sokak ortasında şiddete maruz kalmasına yol açacak boyuta gelmiştir. Ekonomik krizin sorumlusu olarak yolsuzluğa bulaşmış siyasetçileri ve aşırı karlar elde eden bankaları gören halkın siyasetçilere ve sermaye sahiplerine duydukları öfke katlanarak büyümüştür. Yunanistan da siyaset kurumu iflas etmiş bir görüntü sergilemektedir, sokakta yaşanan durum halkın siyasilere en ufak bir güveninin kalmadığını göstermektedir. Kayıt dışı ekonomi ve bankaların aşırı kar elde etmeleri rüşvet ve yolsuzluk iddiaları ile birleşince halkı sokaklarda çözüm aramaya yöneltmiştir. Diğer yandan krizin yarattığı işsizler ordusu öfkelerini sokaklara taşıyarak her türlü yağmalama ve saldırıyı hak arayışı olarak görmüştür. Yunanistan da Yorgo Papandreu yeniden güvenoyu alarak devam ettiği Başbakanlığı 8Kasım 2011de bırakmıştır. 11Kasım da Başbakanlık görevine Avrupa Merkez Bankası eski yardımcısı olan ekonomist 6

7 Lucas Papadimos geçmiştir. Kasım 2011 itibariyle Yunanistan Başbakanlığı na gelen Lucas Papadimos göreve geldiği ilk günden beri kendine siyasi bir kişilik kazandırmaktan ziyade ekonomist kişiliğini öne çıkarak göreve 5-6 ay gibi kısa bir süre için geldiğini herkese sürekli hatırlatmıştır. Yunanistan da Mayıs başı gibi erken seçimler yapılacaktır. Bu erken seçimler için yapılan anketler gösteriyor ki Yunanistan ı önümüzdeki dönemde bir sol parti yönetecektir. Yunanistan da Mayıs başı gibi erken seçimler yapılacaktır. Bu erken seçimler için yapılan anketler gösteriyor ki Yunanistan ı önümüzdeki dönemde bir sol parti yönetecektir. 7