İngilizcede Türk Aksanı Problemi

Transkript

1 İngilizcede Türk Aksanı Problemi Britanya geçen yüzyılda kurduğu sömürge imparatorluğu nedeniyle tarihteki en geniş yüzölçümüne sahip ülke olduğundan dolayı, İngilizce dilinin dünyadaki ortak iletişim dili olarak kabul gördüğü bir gerçek. Genellikle Batı Avrupa dışında her ülkeden insan İngilizce öğrenmeye ve öğretmeye yönelir. Başka bir ülkeden bir insanla iletişim kuracaksanız ilk seçiminiz doğal olarak İngilizce olacaktır. Batı Avrupa da yer edinmiş, Avrupa nın belli başlı ülkelerini bunun haricinde tutmamın nedeni ise onların kendi dilinden taviz vermek istememesi. Genellikle İngiltere dışında çoğu Batı Avrupalı İngilizce bilmez dahi. Bu kadar çok sayıda bölgede konuşulduğundan dolayı birbirinden farklı İngilizce türleri ortaya çıkmıştır. Farklar genellikle telaffuz, kimi zaman ise farklı sözcükler türetme şeklinde kendini gösterir. Kimileri İngilizceyi kendi diliyle harmanlar. Latin Amerikalılar İngilizce konuştuğunda çoğu zaman Television gibi, kendi dilinden aşina oldukları kelimeleri İngilizcedeki telaffuzu yerine, kendi dilleri olan İspanyolcadaki telaffuzuyla okuyor. Hintlerin İngilizcesi ise bilindiği üzere, sesleri doğru çıkaramamaktan kaynaklı ve Hintçe ile karıştırarak konuşturmaları dolayısıyla zor anlaşılan ve kulak tırmalayan bir yapıya sahip. Avustralyalıların İngilizcesiyle de Avrupalı ve Amerikalılar çoğu zaman dalga geçer. Başlıktaki duruma gelecek olursak; Türklerin çoğu zaman savunduğu, İngilizcede Türk aksanı diye bir şey doğru değil. Daha doğrusu evet, bir Türk aksanı var; fakat bu insanların Türk aksanı olarak adlandırdığı şey değil. Çünkü Türkler duyduğu gibi değil, okuduğu gibi konuşmayı tercih ediyor.

2 Genel problem bu şekilde. Bu hatadan sıyrılabilen çok az Türk var. Örneğin W harfini gördüğünde Türklere bu harf neden gereksiz bir alternatif gibi gelir, buna bir bakalım. Bu harfi benzettikleri bir diğer harf V harfidir. Eğer bahsi geçen dil Almanca veya Fransızca olsaydı bu doğru olurdu, fakat İngilizcede W harfinin V harfi ile hiçbir alakası yoktur. Harfin ismi Double U, bu harf U sesine yakın bir ses verir. V harfi ile U harfinin fonetik yapısı birbirinden çok farklıdır, V harfi F ve B harfleri ile akrabalık taşır. İngilizce bir kelimede bu harf görüldüğünde dudaklar V harfinde olduğu gibi yanaklara doğru sivriltilmemeli, aksine yuvarlak bir hal almalıdır. V sesi gibi keskin değil, U sesi gibi yumuşak bir ses çıkartılmalıdır. Th çift sesi (digraf) alfabede bulunmaz, fakat ayrı bir harf gibidir. Kimi dillerde çift harfler de tek bir harf gibi alfabede bulunabilir, İngilizcede böyle bir durum söz konusu değil. Türkler bu harfi gördüklerinde genellikle H harfinin bir görevi olduğu gerçeğini atlayıp düz T sesi çıkarırlar. Oysa bu harfin de T sesiyle bir alakası yok. Her zaman örneği verildiği gibi peltek S veya peltek F harflerine daha yakın. Bu harfleri çıkarmak hiç zor değil, fakat yine de çıkaramazsanız Fransızlar gibi yerine S kullanmanız T kullanmanızdan daha sağlıklı. Sh ve Ch gibi çift seslerle karşılaştığında anadili Türkçe olan kimse bunları H sesini düşürerek okumuyor, herkes bunların S ve C harflerinden farklı seslere sahip olduğunu biliyor. Bunun nedeni Türkçe alfabesinde bu sesleri veren harflerin olması ve buna olan aşinalık. Örneğin kimse Share kelimesini telaffuz ederken H harfinin görevini ihmal ederek ve onu bağımsız tutarak S sesi kullanmaz. Th digrafının durumu da bunlardan farklı görülmemeli. H harfini etkisi eleman gibi görme, sık karşılaşılan bir durum. Latin alfabesine geçmiş olan çoğu dilde durum bu şekilde olabilir, H harfi genellikle gereksiz yere

3 kullanılıyor olabilir, fakat İngilizce için bu durum geçerli değil. Örneğin Who kelimesinin telaffuzu az önce verdiğim iki örnek durumu da içinde barındırıyor. Bu kelime hemen hemen Hu şeklinde okunmasına rağmen çoğu Türk Vu der geçer. Bilen biri için kulak tırmalayan bir ayrıntıdır. Tabii bu kelimede istisnai durum mevcut, kuraldan bağımsız bir yapıda. Birkaç kelimede de W ve H harfi yan yana geldiğinde W sesi düşse de, tüm kelimeler için bu geçerli değil. İngilizcede bu şekilde kuralları ihmal eden çok fazla kelime var. Bunları ezberlemeden doğru telaffuzu öğrenmek mümkün değil. R harfi İngiliz İngilizcesinde çoğunlukla ve kelimenin başında olmadığı zamanlarda Türkçedeki yumuşak G gibi davranır. Bu harf görüldüğünde eğer Britanya İngilizcesi konuşuluyorsa çoğu zaman yutulması gerekir. Amerikan İngilizcesinde ise tam tersi baskın bir biçimde söylenir. Problem Türklerin bu farklı sesleri çıkaramaması değil. Türkçe, konuşanlarının doğu ve batıdaki çoğu dilin sesini çıkarabileceği kadar güçlü bir dil. Problem başta da bahsettiğim gibi, okuduğunu farklı bir dil olarak görmek yerine Türkçeye benzetme çabasından kaynaklanıyor. Problemlerden bir diğeri ise sert ve keskin bir anadili olan insanın, daha yumuşak dillere uyum sağlamasındaki zorluğundan kaynaklanıyor. Azerbaycanlıların İngilizceyi Türklerden çok daha iyi konuşabilmesinin nedeni de bu. İstanbul Türkçesi sert ve keskin bir yapıdayken, Azerbaycanca yumuşak ve daha akışkan bir biçimde konuşulur. Bu şekilde olmasının tesadüf harici bir nedeni var elbet. Türklerin 10 küsur yıl İngilizce eğitimi alıp İngilizce konuşamaması bunun asıl sebebi. Çünkü okullarda konuşma eğitimi verilmez, yazma ve okuma öğretilir. Verilen tüm bu eğitimler de sınav geçmeye yöneliktir, dil öğrenmeye değil. Bu nedenle dili okuyarak öğrenmeye, karşılaşılan sesleri aşina olunan seslere benzetmeye yönelik bir algı oluşur.

4 Azerbaycan Türkçesine Giriş I Türkiye Türkçesi ile Azerbaycan Türkçesi aynı dil alt grubundadır. Birbirine çok yakın dillerdir, hatta ayrı dil olduklarını söylemek dahi zor. Yapı neredeyse tamamen aynı, fakat kullanılan kelimeler farklıdır. Türkiye Türkçesi Osmanlı Devleti süresince Arapça ve Farsçanın, Türkiye Cumhuriyeti nin ilanıyla ile birlikte de Fransızcanın etkisinde kalmıştır. Azerbaycan Türkçesi de, Azerbaycan ın bulunduğu coğrafya ve etkisi altında olduğu ülkeler dolayısıyla büyük oranda Farsça ve Rusçanın etkisinde kalmıştır. Bu dile Azerbaycanca, Azerbaycan dili veya Azerbaycan Türkçesi de denebilir. Bu arada bu ülkenin ismi Azerbeycan değil, Azerbaycan dır. Azerbaycanlılar Türkçeyi genellikle iyi bilirler. Türkçe medya, Türkçe kaynak, Türkçe eserler ve Türkçe internet siteleri kendi dillerinde olanlara nazaran çok daha fazla olduğu için çoğunlukla bunları takip ederler. Tam tersi geçerli olmadığından dolayı Türkler Azerbaycan diline aşina değildir. Tüm bu nedenlerden dolayı Türklere Azerbaycanca komik gelirken Azerbaycanlılara Türkçe o kadar komik gelmez. Aslında komik bir yan yok, sözkonusu olan durum kendi dilini biraz daha farklı bir şekilde duymanın yarattığı his. Azerbaycanca ile ilgili her şeyden önce bilinmesi gereken şey, yahşi ve ay balam gibi ifadeleri kullanma sululuğunda bulunmamanız gerektiği. Yahşi kelimesi Özbekçedir, Azerbaycan dilinde yaxşı olarak bulunur ve sert bir H sesi ile yahşı olarak okunur. Ay balam ise Azerbaycan dili konuşanlar arasında rastlanmayan, çok eski bir ifade. Azerbaycanlılar Türklerin onları her gördüğünde bu ifadeleri kullanmalarını garip karşılar ve bezmişlerdir. Bunun Avrupalıların Türk gördüğünde Türkiye de Arapça konuşuyorsunuz, değil mi? diye sormasından pek bir farkı yok.

5 Tabii bir de Azerbaycanlılar salam dediğinde buna karşılık işlenmiş et ürünleri sayan Türkler var, yapmayın. Mizah bu değil. Şimdi kısaca bazı Azerbaycanca kalıplara girelim. Yaxşı aslında Türkçe konuşan birinin yabancı olmadığı bir kelime. Yakşığ kökünden gelmiştir ve Yakışık- şeklinde Türkçede de yer bulur. Selamlaşmak için salam, nasılsın yerine ise necəsən kullanılır. nerede yerine harda, doğal olarak neredesin yerine de hardasan kullanılır. Azerbaycan alfabesinde Türkçeden farklı olarak Ə ve onun küçük hali ə, X ve onun küçük hali x, ve Q ve onun küçük hali olarak q harfleri bulunur. Burada en yabancı gelecek harf olan Ə, Azerbaycanca kelimeler içerisinde çok fazla kullanılır. Türkçe konuşan biri için zor kısım, bu harfin hangi kelimelerin neresinde olduğunu akılda tutmak olabilir. Fakat bu harfin taşıdığı ses Türkçede de mevcut. E gibi görünse de, A ile E arasında A ya yakın bir ses taşır. Aslında bu sembol, Tüm dillerdeki seslerin çözümlenerek kağıda dökülmesini sağlayan Uluslarası Fonetik Alfabesi ndeki schwa harfidir. İngilizcedeki silik, çoğu zaman I sesine yakın bir ses taşıyan sesi işaret eder. Örneğin Capable kelimesini okurken, kelimenin sonunda bıl gibi bir hece söylenir. Ortasındaki ses schwa sesidir. Mobil cihazlarda klavye ayarlarından Azerbaycan dilini seçerek veya bilgisayarda Azerbaycan klavyesi desteğini yükleyerek kullanmak mümkün. X harfi Türkçede ve batı dillerinde genellikle Ks birleşik sesi veren bir kombinasyon olarak bilinse de, dünyadaki çoğu dilde sert bir H sesi veren bir harftir. Bu ses gırtlaktan ve hırıltılı olarak çıkar. Q ise genellikle Türkçe deki K sesi yerine kullanılır. Fakat

6 bu ses hafifçe G sesine kayar. Bir Türk Azerbaycanca konuşmaya çalıştığında bu çoğu zaman hemen anlaşılır. Bunun nedeni, Türkiye de yaygın konuşulan İstanbul Türkçesinin sert ve keskin, Azerbaycancanın ise yumuşak bir tonu olmasıdır. Azerbaycan dili bu açıdan Anadolu daki Türkçe ağızlarına daha çok benzer. Azerbaycan dilinde -dı/-di eki -dır/-dir anlamında çok fazla kullanılır. Örneğin çox soyuqdu ifadesi önceden çok soğuktu anlamına değil, çok soğuktur anlamına gelir. Tabii resmi olarak soyuqdur kullanılması gerekse de, halk arasında bu kullanım yaygınlaşmıştır. Azerbaycan Türkçesini tam olarak öğrenebilmek için yapmanız gereken şey bu konuda pratik yapmak. Azerbaycanlılarla konuşabilir, Azerbaycan yayınlarını ve eserlerini takip edebilirsiniz. Günlük konuşma içerisinde yalnızca iki dil arasında kelimeler farklı olduğundan dolayı, burada kelimeleri verdiğimde yazının bir Azerbaycanca Türkçe sözlükten farkı kalmayacaktır. Bu yazı genel bir bakış açısı edinmek için yeterli. İkinci bölümde çok daha detaylı ses ve gramer özelliklerine girilecek. İspanyolcaya Giriş 2 İspanyolca Latince kökenli bir dil. Alfabesi Latin Alfabesine ufak eklemeler yapılarak oluşturulmuştur. Diğer Latin kökenli dillerle doğal olarak benzerlikler taşır. İtalyanca ile çok benzer bir dildir. Bu iki dilden birini iyi seviyede bilen, diğerini az çok anlayabilir. Kağıt üzerinde bakıldığında Fransızca ile de çok yüksek benzerlikleri olduğu görülebilir.

7 Öte yandan Fransızca kendine özgü, yoğun bir telaffuz metoduna sahiptir, konuşurken bu benzerlikleri görmek kolay kolay mümkün olmaz. Portekizce ise İspanyolca nın bir üst versiyonu gibi görülebilir. Portekizce konuşanlar İspanyolca konuşanları büyük oranda anlayabilmektedir. İspanya da konuşulan İspanyolca Castellano (kasteyano) veya Türkçesi ile Kastilyaca olarak da bilinir. İspanyolca tahmini olarak 427 Milyondan fazla konuşanıyla Dünyanın en çok konuşulan ikinci dilidir. İspanya dışında Latin Amerika nın büyük bölümü, Kuzey Amerika, Asya ve Afrikadaki birkaç ülke tarafından resmi dil olarak kabul edilmiştir. Güney Amerika coğrafyasının çoğunluğu İspanyolca konuşsa da, bölgede en büyük yüzölçümüne ve nüfusa sahip ülke olan Brezilya da Portekizce konuşulur. Elbette bu dilin bu kadar yaygınlaşmasının tek nedeni Avrupa daki sömürgeleştirme sürecidir. İspanya nın bulunduğu İber yarım adası Arapların işgalinden, uzun yıllar süren savaşlar ve etkileşimlerden dolayı İspanyolcadaki Arapça etkisi büyüktür. Birçok İspanyolca kelime Arapça kökenlidir. İspanyol Alfabesi 27 harf ve 2 digraf, yani tek ses veren ikili harf kombinasyonundan oluşur. Aşağıdaki tabloda bu harfler ve orjinal isimleri, parantez içlerinde ise Türkçe olarak çözümlenmiş telaffuzları yer alıyor. A a B b C c Ch ch D d E e F f G g H h I i a be ce che(çe) de e efe ge hache (açe) i J j K k L l Ll ll M m N n Ñ ñ O o P p Q q jota (hota) ka ele elle (eye/eje) eme ene eñe(enye) o pe cu(ku) R r S s T t U u V v W w X x Y y Z z

8 uve i uve doble equis erre ese te u griega (ube) (ube (ekis) (ye/je) doble) Burada digraf olanlar Ch ve Ll ifadeleridir. zeta (seta) Bu ve bir önceki yazıda Türkçe okunuşu yerine Türkçe çözümlenişi ifadesini kullanmamın önemli bir nedeni var. Dillerdeki sesler kendilerine özgüdür, başka bir dilin sesleriye tam anlamıyla ifade edilemez. Özellikle bir metin kullanılarak anlatılıyorsa. Metin bir dili öğrenmek için iyi bir yöntem değildir, önemli olan sesli öğrenimdir. Bu serinin amacı bir başlangıç, genel bir izlenim yaratmak. Zamanı geldiğinde Sabahlatan Youtube kanalında bu seriye özel videolar yayınlanacak. O zaman geldiğinde bu konuyla ilgili herhangi bir problem kalmayacaktır. Alfabede ses çözümlemelerinde gösterdiğim Türkçe okunuşlar tam anlamıyla o sese denk gelmese de, Türkçede o sese en yakın ses olduğundan dolayı kullanıldı. Yazının ilerleyen kısımlarında bahsi geçen seslerin nasıl çıkarıldığından daha ayrıntılı bahsedilecek. Bu yazıyı okuyan büyük bir yüzde muhtemelen ilk yabancı dili olarak İngilizceyi öğrenmiş ve İspanyolca da ikinci yabancı dili olacak. Anadili olarak Türkçe konuşan, harfleri kelime içerisinde tam sesini verecek şekilde kullanan insanlar İngilizceyi gördüklerinde diğer tüm Avrupa dillerinde de aynı istisnaların olduğunu düşünebilir. Fakat böyle bir durum yok. İngilizce, Fransızca ve az çok Almanca gibi diller ve bunların türevi olan, daha az konuşulan diller dışında Avrupa dilleri genel olarak fonetik yapıya sahip. Daha açık konuşmak gerekirse tüm harfler genellikle kendi sesini veriyor. Harflerin farklı kombinasyonlarına göre kelimelerin okunuşlarının değişmesi çok sık görülmeyen bir durum. İspanyolca fonetiklik açısından Türkçeye çok benzer. Harflerin genelini Türkçede okuduğunuz gibi okursunuz. Normal şartlar

9 altında bir dil hakkında bilgi verirken o dili Türkçe ye benzetmeden, bağımsız olarak ele alırım. Türklerin İngilizce konuşurken bu kadar hata yapmasının nedeni buradan kaynaklanır. Türkçede bulunmayan sesleri Türkçedeki seslere benzeterek konuşmaya çalışırlar. Fakat İspanyolca daki telaffuzların büyük kısmı Türkçedeki varyasyonları ile birebir aynıdır. Telaffuz farkları kelime içerisinde bulundukları zaman kullanılan vurgudan ileri gelir. Şimdi bu alfabedeki istisna seslere teker teker değinelim. A b c ch d e f g h i j k l ll m n ñ o p q r s t u v w x y z A harfi Türkçede de kullanılan A sesini verir. Bu ses Dünya genelinde insanların en çok kullandığı sestir. Bu yüzden özellikle Eski Dünya alfabelerinin çoğu bu ses ile başlar. İstisna bir ses olmasa da, birden fazla dil öğrenen bir insanın bu gerçeğin bilmesi gerekli. C harfinin verdiği ses bulunduğu yere göre değişiklik gösteriyor. C nin ardından e ve i sesli harfleri geliyorsa peltek S sesini verirken, diğer durumlarda Türkçe deki K sesini veriyor. Buradaki pelteklik İngilizcedeki Th harf kombinasyonunun barındırdığı gibi F sesinin baskın olduğu bir pelteklik değil, baskın sesin S olduğu bir peltekliktir. Ch harf kombinasyonu Türkçedeki Ç sesini verir. G harfi ardından e ve i sesli harfleri geliyorsa hırıltılı bir H sesi verirken, diğer durumlarda Türkçedeki G sesini verir. H harfi okunmaz. Dillerdeki lüzumsuz istisnaların en güzel örneklerinden biridir. Örnek olarak İspanyolcadaki hospital

10 kelimesi ospital şeklinde okunur.j harfi yine hırıltılı bir H sesi verecek şekilde okunur. X harfinin çoğu dilde verdiği sesi verir. X harfi Latin Alfabesi kullanan çoğu dilde hırıltılı H sesi verecek şekilde kullanılır. K harfi İspanyolcanın kendi kelimelerinde yer almaz, dile sonradan giren Kilo gibi kelimelerde kullanılır. Ll harf kombinasyonu İspanyolcanın konuşulduğu bölgeye göre farklı seslendirilir. Örneğin İspanya da Y sesini verirken, Latin Amerika nın çoğu ülkesinde J sesini verir. Burada dikkat edilmesi gereken, iki adet L harfinin yan yana kullanıldığıdır. Ñ harfi içinde iki ses barındıran tek bir harftir. Türkçedeki N ve Y seslerini bir arada taşır. Harfin ismi olan enye, okunuşuna bir örnektir. V harfi İspanyolcada B sesine yakın bir ses verir. Konuşmada genellikle B ile birbirlerinden ayırt edilemez. X harfi neredeyse her zaman İngilizcedeki gibi KS sesini verir. Fakat mehiko şeklinde okunan Mexico örneğinde görüleceği gibi hırıltılı bir H sesi taşıdığı örnekler de vardır. Y harfinin sesi Ll ile aynıdır, aynı aksan istisnaları bu harf için de geçerlidir. Z harfi ise peltek bir S sesi verir. Bu ses C harfinin içinde barındırdığı peltek S sesi ile aynıdır. Harflerle ilgili bir başka değinilmesi gereken durum ise U harfiyle ilgili. Bu harfin kendi sesiyle ilgili bir istisna

11 yok, fakat kullanıldığı yere göre okunup okunmama durumu birkaç kuralı da beraberinde getiriyor. Serinin ilk yazısında bahsi geçen gue, que, gui, qui gibi durumlarda U harfinin okunmaması durumunu hatırlıyorsunuzdur. Böyle bir kullanımda eğer U harfinin okunması gerekiyorsa bu harf Ü şeklinde yazılır. Bunun Türkçedeki Ü harfi ile uzaktan yakından alakası yok, buna üzerine iki nokta şeklindeki diyakritik işaret konmuş bir U harfi şeklinde bakacaksınız. Örneğin penguen anlamına gelen pingüino kelimesi penguino şeklinde, Guernica ise gernika şeklinde okunur. Bu yazıda İspanyolcanın teknik detayları, kökeni ve coğrafyası kısaca işlenmiş oldu. Bunlar aşıldığına göre ilerleyen yazılarda gramer kuralları, zamanlar ve çekimler işlenecek olsa da; teknik detaylardan çok örneklere ve pratik kullanımlara ağırlık verilecek. İspanyolcaya Giriş 1 Bundan sonra Sabahlatan da hayatın çeşitli alanlarına dair eğitim serileri bulunacak. Bunlara da bu İspanyolca eğitim makalesi ile başlıyoruz. Bir yabancı dili ilk defa öğrenmeye heveslenmiş bir kişi direkt olarak o dille ilgili ufak ve basit kalıplar öğrenmek isteyeceğinden bu ilk yazıda İspanyolcanın yapısı, ses ve konuşma dilleri ve bunlar arasındaki uyum, temel kalıplar gibi bilgiler verilirken hemen ardından gelen yazılarda İspanyolca ile ilgili temel detaylar, İspanyolcanın tarihi ve konuşulduğu bölgeler gibi konulara değinilecek. Öncelikle İspanyolca büyük oranda fonetik bir dildir. Bunun anlamı Türkçe gibi birkaç istisna durum dışında her harf tek bir sese denk gelir. Yazıldığı gibi okunan

12 dil kavramından kasıt budur. Dolayısıyla Türkçe bilen biri için İspanyolcaya giriş aşaması kolay gelecektir. Fakat İspanyolcanın sonraki aşamalarda git gide zorlaşan bir dil olması söz konusu. Bunun nedeni fiillerin çoğunun kendine özgü sayısız çekimi olması ve tamamen ezber gerektirmesinden kaynaklıdır. Bu yönü olmasaydı İspanyolca dünyadaki en kolay öğrenilen dillerin başında geldiği iddia edilen İngilizce den çok daha kolay kavranabilen bir dil olacaktı. Türkçeyi ise kısmen zor kılan şey komplike yapısıdır. Fakat istisna durumları öğrenmeden de Türkçeyi günlük konuşma dili olarak kullanmak mümkündür. İspanyolca alfabesine serinin ikinci makalesinin başında değiniriz. Bunlar üzerinde durulması gereken kavramlar, fakat ilk derste çok fazla detay öğrenmeye gerek yok. Kısaca bahsetmek gerekirse İspanyolca alfabesi diğer Latin ve Cermen dilleri gibi Latin alfabesinin bir varyasyonu şeklinde oluşturulmuştur. Ek olarak İspanyolcaya özgü ses ve yazım kompozisyonlarına sahip birkaç harf eklenmiştir. Tilde (~) isimli diyakritik işaretin n harfine eklenmesiyle oluşan ñ (enye) ve bir çift l harfinin yan yana gelişiyle oluşan ll (elle) harfi bu alfabeye ayrıca eklenen karakterlerdendir. ñ harfi ny harf kombinasyonuna işaret eder. Örneğin cariño sözcüğü Türkçe seslerle çözümlenecek olursa ( c harfinin burada Türkçedeki k sesini vermesi gerekiyor) karinyo şeklinde okunacaktır. Cariño samimiyet duyulan birine karşı hitap kelimesi olarak kullanılır ve sevgilim, canım gibi bir anlam taşır. ll harfi ise yine olaya Türkçe de yer alan seslerle bakacak olursak y şeklinde okunur. Bu harf kombinasyonu bir çift L harfinden oluşur, bunu karıştırmamanız gerekiyor. Bunun İspanyolcanın çeşitli ülkelerde konuşulan biçimlerinde j olarak okunduğu da görülür. Kullanımına örnek verilecek olursa at anlamına gelen caballo sözcüğü Türkçe ifadeyle kabayo şeklinde okunacaktır. Bir diğer istisna ise que veya gue şeklinde yazılan harf kombinasyonlarıdır. Bu ifadeler İspanyolcanın diğer tüm yapısına muhalefet edecek şekilde ke ve ge

13 şeklinde okunur. Kısaca q veya g harflerinden sonra ue veya ui harfleri geliyorsa aradaki u harfi okunmaz. Bu kuralın farklı istisnaları da var, fakat bunlara sonra değinilecek. Kaldı ki İspanyolca öğrenen çoğu birey bu kombinasyonlarla ilgili bundan ötesini bilmez dahi. Diğer tüm ses mevzuları için ikinci yazıyı bekleyeceksiniz. Tüm dil eğitimlerinde öncelikle o dilde selamlaşma şekilleri öğretilse de ben burada size Anlamıyorum ve İspanyolca bilmiyorum cümlelerini öğreterek başlıyorum. Hemen ardından selamlaşmalara geçeriz. No entiendo ifadesi Türkçe anlamıyorum, İngilizce I don t understand anlamına gelir. Bunu Türkçe seslerle çözümlemeye gerek yok, tüm harfler tek ses taşıdığından Türkçe bir ifade okur gibi okuyabilirsiniz. Burada No başına geldiği ifadeyi olumsuz duruma getirir ve hiçbir şekilde çekimlenmesine gerek yoktur. İngilizcedeki don t, doesn t, aren t, am not gibi değişken durumlar burada yoktur ve her durumda aynı şekilde kullanılan işlevsel bir öğedir. Entiendo ise birinci tekil şahıs olan ben zamirine göre çekimlenmiş olan anlamak fiilidir. No hablo Español ifadesi Türkçe ses çözümlemesiyle no ablo espanyol şeklinde okunur ve İspanyolca bilmiyorum anlamı taşır. H harfinin hiçbir şekilde okunmadığını bilmeniz yeterli, bunun dışında burada h ile ilgili başka bir ses istisnası yoktur. hablo ise yine aynı şekilde birinci tekil şahısa göre çekimlenmiş konuşmak anlamına gelen fiildir. İngilizcedeki I don t speak Spanish ifadesi gibi İspanyolca olan nesne konuşmak anlamındaki fiilden sonra gelir. Tıpkı İngilizcedeki gibi İspanyolcada da Türkçeden farklı şekilde bu gibi bir cümlede bilmek yerine konuşmak fiili kullanılır. İspanyolca da selamlaşmak için hola ifadesi kullanılır ve ola şeklinde okunur. Cómo estás? ise komo estas şeklinde okunur ve nasılsın? veya n aber? benzeri anlamlar

14 taşır. İfadede ilk dikkat çeken durum elbette baştaki soru işareti olacaktır. Bu işaret İspanyolca ya özgüdür. Soruların başına ters soru işareti konulurken sonuna da bilinen standart soru işareti konulur. Bunun nedenine ve aynı şekilde kimi sesli harflerde bulunan aksan işaretlerine yine bir sonraki makalede değinilecek. Bu gibi bir soruya bien, mal veya más o menos gibi yanıtlar verilebilir. Bunlar iyi, kötü ve fena değil anlamında gelir. Bunların sonuna eklenecek y tú? ise i tu şeklinde okunur ve ya sen? anlamı taşır. İspanyolca yapı olarak Türkçe ile benzerlikler taşır. Bu durum fiillerin çekimi ve zamirlerle ilgili durumlarla ilgili. Örneğin Te quiero ( te kiero olarak okuyabilirsiniz) İspanyolca olarak Seni seviyorum anlamı taşır ve basitçe Te ifadesinin seni ve quiero nun ise seviyorum anlamına geldiği söylenebilir. Esasında tam olarak çevirisi seni istiyorum olsa da, İspanyolca konuşanlar bunu seni seviyorum anlamında kullanır. Bu kalıp Yo te quiero şeklinde kullanılabilirdi, anlamı da ben seni seviyorum olurdu. Fakat Türkçede fiil zaten şahsa göre çekimlenmiş olduğundan ben zamirinin kullanılması gereksiz gereksizdir. İspanyolca için de aynı durum söz konusu. Buradan anlaşılması gereken İspanyolcada kullanılan tüm fiillerin Türkçede olduğu gibi şahıslara göre birer birer çekimlendiğidir. İngilizcede I love you şeklindeki bir cümle sokak ağzı gibi, karşıdakinin kurulan cümleyi her durumda anlayacağı durumlar haricinde hiçbir şekilde sadeleştirilemez. Burada love şahsa göre çekimlenmemiştir ve tek başına bu cümle için bir anlam taşımaz. Dolayısıyla cümlenin başında ben anlamına gelen I zamirinin belirtilmesi gerekir. Türkçenin İspanyolcaya İngilizceden daha benzer görünmesinin başlıca nedenlerinden biri budur. Fakat tabii bu iki dil arasında köken olarak hiçbir bağlantı yoktur, tamamen kültürlerin dili oluştururken aynı yolları tercih etmelerinden kaynaklıdır. İspanyolca ve Türkçe de benzer kelimeler vardır, bunun nedeni ise iki dilin de tarihsel süreçte Arapça ya maruz kalmış olmasıdır.

15 2.Bölüm En Verimli Yabancı Dil Geliştirme Metodları Bir yabancı dil öğrenebilmenin yegane yolu o dili dinlemek ve konuşmaktan geçer. Kağıt üzerindeki teorik bilgiler orada kalmaya devam eder, bir işe yaraması için pekiştirilmesi gereklidir. Bulunduğunuz ülkede öğrendiğiniz yabancı dili konuşacağınız, pratik yapacağınız başka bir eleman olmaması çok yüksek bir ihtimal. En kesin yol yurtdışına çıkmak olsa da, bu kolay bir iş değil. Bu durumda olsanız dahi bir dili çok iyi bir şekilde öğrenip konuşmanız için çok çeşitli yollar mevcut. Başta vereceğim metod dil öğrenimi için en uygun yollardan biri olacaktır; yabancı dizi izlemek. Yabancı dizileri sıklıkla takip edenler bu yöntemin ekmeğini farkında olarak veya olmayarak bolca yemektedir. Fakat yalnızca yabancı dil öğrenimine yönelik, çok basit bir dile sahip ve dakika gibi sürelere sahip bölümlerden oluşan diziler de mevcut. Burada tavsiye edeceğim yapım Extr@ serisi olacak. İngilizce, İspanyolca, Fransızca, Almanca gibi diller için ufak detaylarla birbirinden ayrılan aynı senaryolar kullanılmış farklı dizileri mevcut olsa da, bu firmanın en çok üzerine titrediği seri İngilizce ye yönelik olan. İngilizce dışındaki dillerin serileri İngilizce serinin aksine tamamlanmamış dahi. İngilizce dizi toplam 30 bölümden oluşuyor ve her bölümde hayata dair farklı bir konu işleniyor. Her dizi gibi kimi zaman benim sinirimi hoplatan sululuk bunda da mevcut elbet. Dizinin yanında altyazılar, transkriptler ve İngilizce kurslarından da aşina olunan çalışma kitapları da mevcut.

16 Dizide karakterler gayet anlaşılır bir dilde konuştuğundan yeni başlayan biri için çoğu zaman altyazıya gerek dahi kalmayacaktır. İngilizce serisine ulaşmak için herhangi bir arama motorunda Extra English araması yapmanız yeterli. Diğer diller için ise Extra Español benzeri arama terimleri kullanabilirsiniz. Tabii yalnızca bu gibi özel seriler değil, öğrenmek istediğiniz dilde çekilmiş tüm diziler yabancı dilinizi geliştirmenizde büyük yol kat etmenizi sağlayacaktır. Dublaj zırvasından kaçının ve tüm dizi, film gibi yapımları orjinal dilinde altyazılı izleyin. Dil öğrenimi için o dili kullanmanın öneminden bahsetmiştik. Bunu tam olarak iletişim kurma yolu ile gerçekleştirebilirsiniz. İnternet henüz ortada yokken ve halkın kullanımına açık bir ağ değilken ülkeler arası mektup arkadaşlıkları yaygındı. Bugün ise bu mirası devam ettiren penpal siteleri mevcut. En bilineni Interpals olan bu sosyal ağlara ulaşmak için Penpal şeklinde bir arama yapmanız yeterli. Bu sitelerden tanışacağınız insanlarla bildiğiniz diller aracılığıyla konuşur ve bu sayede dilinizi git gide geliştirirsiniz. Tanıştığınız insanlarla Skype gibi uygulamalar aracılığı ile sesli görüşmeler yaparak en verimli şekilde bu işlemi gerçekleştirmeniz mümkün. Bu tür siteler genellikle dil değişimi (language exchange) sitesi olarak geçer ve hayatı boş muhabbet olan ufak bir kitle haricinde herkes kendini farklı diller öğrenmeye adamıştır. Interpals

17 sitesini kullandığınızda fark edeceksiniz ki her kullanıcının profilinde bildiği ve o an öğrenmekte olduğu diller yer alır. Kullanıcılar olarak birbirinizin yabancı dil öğrenmesine yardımcı olabilirsiniz. Tüm sosyal ağlarda yabancı insanlarla tanışarak muhabbet etmeniz mümkün olsa da bu tarz siteler tanışmaya dayalı olduğundan ve hedefinize direkt olarak ulaşabileceğinizden daha kolay bir yol sağlar. Bu gibi metodların ardındansa gramer, kelime bilgilerinizi geliştirebileceğiniz kitaplar, yayınlar, siteler ve uygulamalar gelir. Bunlar da eksiksiz olarak bir dili öğrenmenin olmazsa olmazlarıdır. Kendinizi sesli veya metin tabanlı olarak test edebileceğiniz bolca uygulama mevcut. Bunları da kullanarak iyi bir gelişme sağlamanız mümkün.