ATÇILIK DAÝRE BAÞKANLIÐI YÖNERGELERÝ

Transkript

1 TARIM ÝÞLETMELERÝ GENEL MÜDÜRLÜÐÜ ATÇILIK DAÝRE BAÞKANLIÐI YÖNERGELERÝ At Yetiþtirme Ýþleri Teknik Yönergesi Atçýlýk Pansiyoner Yönergesi 2011 Ankara

2

3 M. No: TARIM ÝÞLETMELERÝ GENEL MÜDÜRLÜÐÜ AT YETÝÞTÝRME ÝÞLERÝ TEKNÝK YÖNERGESÝ ÝÇÝNDEKÝLER BÝRÝNCÝ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Tanýmlar Madde Konusu: Amaç... Kapsam... Tanýmlar... Sayfa No: ÝKÝNCÝ BÖLÜM Genel Hükümler At ýslahý ve yetiþtirme... Damýzlýk kadro ve damýzlýk koþu taylarý seçimi... Ýþ atlarý... Araþtýrma, geliþtirme ve eðitim çalýþmalarý... ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Teknik Kayýtlar Teknik kayýtlar... 9 Genel Müdürlüðe gönderilecek evraklar... 9 Tay doðumlarý Kayýt silme DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Bakým, besleme, saðlýk ve yetiþtirme iþleri Bakým ve besleme Tavla, çevre bakýmý ve temizliði Saðlýk iþleri Salgýn hastalýklar Damýzlýk at temini Yetiþtirme iþleri Çað Deðiþimi Tay Doðum ve bakýmý Tohumlama iþleri BEÞÝNCÝ BÖLÜM Yürürlük ve Yürütme Yürürlük Yürütme Ek No 1 Ek No 1/A Ek No- 2 Ek No 3 Ek No 4 Ek No 5 Ek No 5/1 Ek No 6 Ek No 6/1 Ek No 7 Ek No 7/1 Ek No 8 Ek No 8/1 Ek No 9 Ek No 10 EKLER Atçýlýk Þubesi Damýzlýk Koþu Taylarý Tespit Kararý Atçýlýk Þubesi Damýzlýktan ihraç Kararý Esas Eþkâl Defteri Kýsrak Muayene Defteri Tay Doðum Defteri Aygýr Kartoteksi Aygýr Kartoteksi Devamý Kýsrak Kartoteksi Sýfat Sonuçlarý ve Taylarýn Akýbeti Aygýr El Kartoteksi Aygýr El Kartoteksi Devamý Kýsrak El Kartoteksi Kýsrak El Kartoteksi Devamý At Vizite Defteri Aylýk Faaliyet Raporu... 29

4 Ek No 11 Ek No 12 Ek No 13 Ek No 14 Ek No 15 Ek No 15/1 Ek No 16 Ek No- 17 Ek No 18 Ek No- 19 Ek No 20 Ek No- 21 Aylýk Yem Tabelasý Aþý Ýlaç Uygulama Defteri Sýfat Cetveli Doðum Sonuç Cetveli Eþkal ve Muayene Raporu Eþkal ve Muayene Raporu devamý Familya Numarasý Talep Formu Tay Doðum Tutanaðý Otopsi Raporu Yýllýk Faaliyet Raporu Sperma Muayene Cetveli Sýfat Tevzii Kararý TARIM ÝÞLETMELERÝ GENEL MÜDÜRLÜÐÜ SAFKAN ARAP AATÇILIK PANSÝYONER YÖNERGESÝ BÝRÝNCÝ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Tanýmlar Amaç Kapsam Hukuki dayanak Tanýmlar ÝKÝNCÝ BÖLÜM Genel Hükümler Pansiyoner olarak kabul edilecek atlar Pansiyoner olarak kabul edilecek atlarda aranacak þartlar Pansiyoner atlarýn hastalýk ve ölümü Pansiyoner atlarýn ücretleri Kýsraklarýn tohumlanmasý Taylarýn tescil iþlemi ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Teknik Kayýtlar Teknik kayýtlar... Doðan pansiyoner taylarýn kayýt edilmesi..... DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Bakým Besleme, Saðlýk ve Yetiþtirme Ýþleri Bakým-besleme Yetiþtirme iþleri Saðlýk iþleri Hastalýk ihbarý BEÞÝNCÝ BÖLÜM Yürürlük ve Yürütme 17. 1)Yürürlülük )Yürütme Ek No: 1 Pansiyoner at kabul ve sevk defteri Ek No: 2 Kýsrak Muayene Defteri Ek No: 3 Tay Doðum Defteri Ek No: 4 Vizite Defteri Ek No: 5 Otopsi Raporu... 53

5 AT YETÝÞTÝRME ÝÞLERÝ TEKNÝK YÖNERGESÝ

6

7 TARIM ÝÞLETMELERÝ GENEL MÜDÜRLÜÐÜ AT YETÝÞTÝRME ÝÞLERÝ TEKNÝK YÖNERGESÝ BÝRÝNCÝ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Tanýmlar Amaç MADDE 1 - (1) Bu Yönerge, Tarým Ýþletmeleri Genel Müdürlüðüne baðlý iþletmelerde yürütülen atçýlýk faaliyetlerine iliþkin; üretim, yetiþtirme, at saðlýðýný koruma, ýslah, soykütüðü, araþtýrma, kadro oluþturma ve satýþý gibi hususlarýn esas ve usullerini belirlemek ve bu hizmetlerin yürütülmesinde bir örneklik saðlamak amacýyla hazýrlanmýþtýr. Kapsam MADDE 2 - (1) Bu Yönerge, Tarým Ýþletmeleri Genel Müdürlüðüne baðlý iþletmelerde yürütülen at yetiþtirme faaliyetlerini kapsar. Tanýmlar MADDE 3 - (1) Bu Yönergede geçen; a) Aygýr: Üretimde kullanýlabilecek ergin erkek atý, b) Bakanlýk: Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðýný, c) Daire: Tarým Ýþletmeleri Genel Müdürlüðü Atçýlýk Daire Baþkanlýðýný, ç) Damýzlýk at: Fenotipik ve genotipik anlamda ýrk vasýflarýný tam olarak gösteren, döl verim gücüne sahip, ebeveynleri üstün performanslý ve kan hatlarý itibariyle Gen Kaynaklarý Muhafazasý yönünden korunmasý ve üretilmesi gereken atý, d) Damýzlýk satýþ tayý: Bir yaþ ve üzerindeki satýlacak erkek ve diþi taylarý, e) Damýzlýk kadro: Üretimde kullanýlacak damýzlýk at ve damýzlýk at namzedi olan erkek ve diþi taylarý, f) Damýzlýk namzedi at: Ýleride damýzlýk at olabilecek vasýflara haiz erkek ve diþi taylarý, g) Damýzlýktan ihraç edilen at: Genotipik veya fenotipik kusurlarý nedeni ile damýzlýk kadrodan çýkartýlan, damýzlýk belgesi iptal edilen ve damýzlýk olarak kullanýlamayacak atý, ð) Don: Atlarýn vücudunu örten kýllarýn renk tanýmlamasýný, h) Elit tay: Damýzlýk kadro içinde, ýrk vasýflarý, þecere ve kondisyon bakýmýndan üstün özellikleri dikkate alýnarak seçilen koþu taylarýný, ý) Islah: Irk özelliklerini muhafaza ederek, verim düzeyini yükseltmek için genetik yapýnýn iyileþtirilmesini, i) Ýhbarý mecburi hastalýklar: Ýlgili kanun ve yönetmelikler ile Bakanlýkça tespit edilecek hastalýklarý, j) Ýþletme: TÝGEM bünyesinde atçýlýk faaliyetleri yürütülen iþletmeleri, k) Kýsrak: Üretimde kullanýlabilecek ergin diþi atý, l) Kýzgýnlýk: Kýsraklarýn fizyolojik ve psikolojik belirtiler göstererek erkeði kabul etme dönemini, m) Kusurlu at: Arýzi kusurlar gösteren ve damýzlýktan ihraç edilen (reforme) edilen atlarý, n) Seleksiyon: Damýzlýk kadro içerisinde, üstün verim özelliklerine ulaþabilmek için seçim yapýlmasýný, 7

8 o) Sýfat: Aygýrýn, kýsraðý doðal olarak tohumlamasýný, ö) Suni tohumlama: Erginlik çaðýna gelmiþ diþi atlarýn; taze sperma (TS), sulandýrýlmýþ sperma (SS), dondurulmuþ sperma (DS) ile tohumlanmasýný veya embriyo nakledilmesini (EN), p) Þube þefliði: Ýþletmelerdeki atçýlýk þube þefliðini, r) TÝGEM: Tarým Ýþletmeleri Genel Müdürlüðünü, s) Tohumlama mevsimi: 15 Þubat 15 Haziran arasýnda kalan zamaný, þ) Tohumlama: Erginlik çaðýna gelmiþ diþi atlarýn tabii veya sun'i olarak tohumlanmasýný, ifade eder. ÝKÝNCÝ BÖLÜM Genel Hükümler At ýslahý ve yetiþtirme MADDE 4 (1) At yetiþtiriciliði yapýlan iþletmelerde ülke ihtiyaçlarý ve þartlarýna uygun olarak yetiþtirme yapýlýr. Mevcut ve yeni temin edilecek kan hatlarýnýn korunmasý ve geliþtirilmesi saðlanýr. Ýþletmelerde Teþkilat Þemasýna uygun olarak yeterli sayýda eleman tarafýndan; tavla, arazi varlýðý, yem, mer'a ve diðer çevre þartlarýna göre at ýrklarýndan bir veya bir kaçýnýn üretim, ýslah, yetiþtirme ve araþtýrmalarý yapýlýr. Bu amaçla Genel Müdürlükten onay alýnmadan at yetiþtirme birimlerindeki damýzlýk kadrolar deðiþtirilemez. Damýzlýk kadro ve koþu atý seçimi MADDE 5 (1) Genel Müdürlük tarafýndan Dairenin elemanlarý, at yetiþtirme ve ýslahý konusunda uzman kiþiler ile iþletmenin atçýlýk þubesinin elemanlarýndan oluþan teknik bir heyet teþekkül ettirilir. Ýþletmenin damýzlýk kadrosu; teknik heyet tarafýndan teker teker gözden geçirilir. Damýzlýk kadro, koþu taylarý ve kusurlu atlar tespit edilir. Bunlardan elit tay, koþu taylarý, kusurlu atlar ile ilgili olarak alýnan karar Ek-1'e, damýzlýktan ihraç olan atlar ile ilgili olarak alýnan karar Ek 1/A örneðine göre hazýrlandýktan sonra iþletme tarafýndan onaylanmak üzere Genel Müdürlüðe gönderilir. Ýþletmelerdeki atlarýn seleksiyonu ve damýzlýk kadronun belirlenmesi her yýl en az bir kez yapýlýr. (2) Koþu taylarýna aþaðýdaki esaslar uygulanýr: a) TÝGEM Alým-Satým ve Ýhale Yönetmeliðinin ilgili hükümlerine göre damýzlýk olarak satýþa çýkarýlýr. b) Damýzlýktan ihraç edilmiþ atlar (reforme atlar) ile ihtiyaçtan fazla iþ atlarý iþletme tarafýndan (TÝGEM Alým-Satým ve Ýhale Yönetmeliði hükümlerine göre) satýþa sunulabilir.bu atlara pedigri verilemez. c) Damýzlýktan ihraç edilen atlardan; daha önce damýzlýk belgesi almýþ olan aygýr ve kýsraðýn damýzlýk belgesi soy kütüðü bürosundan iptal ettirilerek, kayýtlarýna iþlenir. Kalýtsal kusur, geliþme geriliði ve safkan Arap atý ýrký vasýflarýndan sapma gösteren taylarýn pedigrileri iptal edilir. ç) Aygýr anasý olan kýsraklar damýzlýktan ihraç edilseler dahi satýlmaz. 8

9 Ýþ atlarý MADDE 6 - (1) Ýþ atý olarak kullanýlacak atlar; öncelikle yarým kan atlar içinden, bu mümkün deðilse damýzlýk dýþý olarak ayrýlan atlar içinden seçilir. Bu atlar þube þefinin teklifi ve iþletme müdürünün onayý ile belirlenir. Araþtýrma, geliþtirme ve eðitim çalýþmalarý MADDE 7 - (1) Atlarýn yetiþtirme, bakým, besleme, hastalýklardan korunma ve gerekli diðer konularda Daire Baþkanlýðýnca eðitim seminerleri, teknik geziler ve kurslara katýlýmlar düzenlenir. (2) Yerli ve yabancý araþtýrma kurumlarý, üniversiteler, firmalar vb. teþkilatlarca veya bunlarla müþterek hazýrlanan, at yetiþtirme þubelerinde yürütülecek araþtýrma projeleri Atçýlýk Daire Baþkanlýðýnýn uygun görüþü ve Genel Müdürlük Makam Onayý alýnmadan uygulamaya konulamaz. (3) Tüm araþtýrmalarýn sonuçlarý, Genel Müdürlüðe bildirilmek ve müsaade almak suretiyle yayýnlanabilir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Teknik Kayýtlar Teknik kayýtlar MADDE 8 - (1) At yetiþtirme þubelerinde, damýzlýklara ait yetiþtirme ile ilgili defter ve/veya eletronik kayýtlar þube þefliði tarafýndan tutularak, eski ve yeni belgelerin (kartoteks, pedigri v.b.) defterleri veya çýktýlarý dosyalanarak muhafazalarý saðlanýr. (2) At yetiþtirilmesi ile ilgili tutulacak kayýtlar; a) Esas eþgal defteri; Ek 2, b) Kýsrak muayene defteri; Ek 3, c) Tay doðum defteri; Ek 4, ç) Aygýr kartoteksi; Ek 5, d) Kýsrak kartoteksi; Ek 6, e) Aygýr el kartoteksi; Ek 7, f) Kýsrak el kartoteks; Ek 8, g) Vizite defteri; Ek 9, cetvellerinden ibarettir. Genel Müdürlüðe gönderilecek evraklar MADDE 9- (1) At yetiþtirme kayýtlarýna göre düzenlenmiþ cetveller; a) Ek-10'daki aylýk faaliyet raporlarý, Ek-11'deki aylýk yem cetveli ve Ek-12' deki aþý ilaç uygulama formlarý müteakip ayýn 10'una kadar, b) Ek-13'deki sýfat ve Ek-14'deki doðum sonuç cetvelleri Aðustos ayýnýn sonuna kadar, c) Doðan ve ithal edilen atlarýn, Ek-16'deki ''Türkiye Safkan Arap ve Ýngiliz Atlarýnýn Soy Kütüðüne Kaydýna Dair Yönetmelik'' hükümlerine göre, kan/dna microchip numaralarý ve tescil isimleri yazýlmýþ Safkan Arap Atlarý Eþkâl ve Muayene Raporu ve At Islah Komisyonu Kararý belgeleri yasal süresi içinde, 9

10 ç) Ek-16'daki damýzlýk kadroya girecek atlar için familya numarasý talep formu Ocak ayý içinde, Genel Müdürlük Atçýlýk Daire Baþkanlýðýna gönderilir. (2) Damýzlýk olarak kullanýlan aygýr ve kýsraklarýn, her yýl Ekim ayý içerisinde Bakanlýkça istenen hastalýklar yönünden serolojik muayeneleri yaptýrýlýr ve damýzlýk belgelerinin arkasýndaki vize sayfasýna iþlenir. Tay doðumlarý MADDE 10 - (1) At yetiþtirme þubesi ünitelerindeki normal tay doðumlarý günü gününe Ek- 18'deki tay doðum tutanaðý ile þube þefliðine bildirilir. Doðan taylar TÝGEM sabit kýymetler Yönergesine göre, iþletme kayýtlarýna intikal ettirilir. (2) Ýþletmelerde doðan taylara, Genel Müdürlükçe belirlenecek esaslara uygun olarak kimliklendirme yapýlýr. Doðan taylara mevzuata uygun isim verilir. Ayrýca, erkek taylara baba, diþi taylara ana familya adlarý da verilmeye özellikle devam edilir. Kayýt silme MADDE 11 (1) Satýlan, ölen ve itlaf edilen atlarýn kayýt silme iþlemleri; TÝGEM Sabit Kýymetler Yönergesine göre yapýlýr. Atlardan müþehade altýnda ölenler için otopsi raporu, müþehade altýnda olmadan hastalanarak ölenler ve /veya itlaf edilenler için teknik heyet raporu ve otopsi raporu tanzim edilir. Raporlar onaylanmak için Genel Müdürlüðe gönderilir. Reforme atlardaki ölüm ve itlaflar Genel Müdürlüðe onay için gönderilmez, iþletme müdürlüðü tarafýndan onaylanýr.( Ek 18) Otopsi raporu onaylandýktan sonra þube þefliðince hazýrlanan müzekkere ile kayýt silme iþlemi yapýlýr. At yetiþtirme birimlerinde hasta atlara ait Ek-9'daki vizite defteri tutulur. Bu deftere yapýlan tedaviler ve sonuçlarý kayýt edilir. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Bakým, Besleme, Saðlýk ve Yetiþtirme Ýþleri Bakým ve besleme MADDE 12 - (1) Taylarýn doðumlarýný müteakip yeteri miktarda kolostrum alýp almadýklarý takip edilir, zayýf ve anasýný ememeyen taylara yardým edilerek yeterli miktarda kolostrum almalarý saðlanýr. Taylar kesif ve kaba yeme zamanýnda alýþtýrýlýr. Damýzlýk kadronun temelini oluþturan taylarýn bakým ve beslenmesine her dönemde dikkat edilir. (2) Atlarýn beslenmesinde çayýr ve meralarýn durumuna göre her mevsim için kullanýlan yem ve yem katký maddelerini ihtiva eden rasyon cetvelleri aylýk olarak hazýrlanýr. Bir nüshasý aylýk faaliyet raporu ekinde Atçýlýk Daire Baþkanlýðýna gönderilir. Tüketilen yemler Ek-11' deki ilgili forma iþlenir. Ýþletme müdürünün onayýndan sonra ambar çýkýþý yapýlýr. Atlara yedirilen kaba ve kesif yemlerin besin deðerlerinin tespiti için gerektiðinde laboratuar analizleri yaptýrýlýr. Tavla, çevre bakýmý ve temizliði MADDE 13- (1) At yetiþtirme þubelerine ait tesislerde aþaðýda belirtilen uygulamalar yürütülür: a) Tavla, padok, mera ve sundurmalarýn etrafýndaki diken, yabancý ot ve benzeri bitkilerin temizliði yapýlýr. b) Tavlalarýn etrafýndaki gübreliklerin tanzimi ve usulüne uygun olarak kullanýmý saðlanýr. c) Tavlalarýn günlük, aylýk, yýllýk temizlik ve dezenfeksiyon iþleri, bakým, onarým, badana, boya, blanklanmasý iþleri düzenli olarak yapýlýr. 10

11 ç) Baþýboþ hayvanlarýn (kedi, köpek, vs.) bölgeye girmesine engel olunmasý ve ayrýca, yapýlmasý gerekli görülen diðer iþlerde ilgili þubelerle koordinasyon saðlanýr. Saðlýk iþleri MADDE 14 (1) Tavlalar sýk sýk temizlenir, dezenfekte edilir. Herhangi bir hastalýk etkeninin üreme ve yayýlmasýna mani olunur. Hastalýk etkenleri ile bulaþýk çayýr meralarýn temizlik ve dezenfeksiyonu, yabancý ot mücadelesi ilgili þubelerle müþtereken yapýlýr. (2) Salgýn ve paraziter hastalýklara karþý zamanýnda koruyucu olarak aþý, serum ve ilâçlamalar yapýlýr. Sýfat sezonu öncesi aygýr ve kýsraklardan kan serumu alýnarak; Antraks, Ruam, Durin, Salmonella Abortus Equi, EVA, EHV ve EÝA vb. yönünden serolojik muayeneleri ve Bakanlýkça istenen diðer muayeneler yapýlýr. Yapýlan iþlemler Ek-12'deki ilgili forma kayýt edilir. (3) Atlarda mesai saatleri içinde veya haricinde meydana gelecek her türlü hastalýk, kaza, yaralanma ve benzeri durumlarda acil tedbirlerin alýnmasý ve tedavilerinin yapýlmasý þube þefliðince yapýlýr. (4) Kýsraklarda oluþabilecek sýkýtlara karþý aþýlamalar zamanýnda yapýlýr. Adi sýkýtlarý önleme maksadýyla sevk ve idareye, bakým, besleme ve hijyenik þartlara dikkat edilir. (5) Özel tedaviyi gerektiren hallerde ise Genel Müdürlük görüþü alýnarak, konu ile ilgili uzman ve veteriner fakülteleri öðretim elemanlarýndan faydalanýlýr. Ölen ve itlaf edilen atlarýn gerektiðinde otopsileri yapýlýr, kadavralarý tekniðine uygun olarak imha edilir. (6) Damýzlýk atlarda ölüm ve itlaf oraný en fazla erginlerde %5 ve süt taylarýnda ise %10'dýr. Salgýn hastalýklar MADDE 15 - (1) Ýþletmelerde herhangi bir salgýn hastalýðýn çýkmasý ilgili Kanuna baðlý olarak çýkarýlan yönetmelik ve tebliðlere göre gerekli idarî ve teknik bütün tedbirler alýnarak; a) Ýhbarý mecburi hastalýklar, Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý il/ilçe müdürlüðüne, b) Ýhbarý mecburi olan ve olmayan salgýn hastalýklar Genel Müdürlüðe bildirilir ve en yakýn veteriner kontrol araþtýrma enstitüsüne marazi madde gönderilir. c) Acil durumlarda en yakýn veteriner fakültelerinden veya veteriner kontrol araþtýrma enstitülerinden süratle yardým istenir. Damýzlýk at temini MADDE 16 - (1) Ýþletmelerde yetiþtirmede kullanýlmasýna ihtiyaç duyulan damýzlýk atlar, Bakanlýðýn atçýlýkla ilgili prensiplerine uygun olarak; Bakanlýkça, Genel Müdürlükçe veya Bakanlýkla müþtereken kurulacak komisyonlar tarafýndan ülke içinden veya dýþýndan temin edilir. (2) Ýþletmelere damýzlýk olarak yurt içi veya yurt dýþýndan satýn alýnacak atlarýn çeþitli salgýn ve yetiþtirme hastalýklarýndan salim olmalarý gereklidir. Bu maksatla yurt içinden satýn alýnan aygýr, kýsrak ve taylarýn; Antraks, Ruam, Durin, Salmonella Abortus Equi, Equin Viral Arteritis, Equin Herpes Virus, Equin Ýnfeksiyöz Anemi ve benzeri hastalýklardan, ayrýca, yurt dýþýndan satýn alýnacaklarda ise Bakanlýkça hazýrlanan ithal edilecek atlarda aranacak þartlarda belirtilen hastalýklardan salim olmalarý belgelenmelidir. 11

12 (3) Yurt içi veya yurt dýþýndan iþletmelere ilgili kanun ve yönetmelikler çerçevesinde uygun olarak getirilen atlar, belirtilen hastalýklardan ari olduklarýnýn tespiti için 21 gün süreyle tecride tabi tutulurlar. Ayrýca gerekli laboratuar muayeneleri yapýlarak, bu atlarda herhangi bir hastalýk tespit edilmediði takdirde sürüye katýlýr. (4) Ýþletmelerde satýlacak olan atlarýn ayný þekilde salgýn ve paraziter hastalýklardan salim olmalarý ve gerekli aþýlarýnýn yapýlmýþ olmasý gerekir. Yetiþtirme iþleri MADDE 17- (1) Damýzlýk at seçiminde aþaðýdaki hususlar göz önünde bulundurulur: a) Damýzlýk olarak kullanýlacak atlarýn; ýrk vasýflarýný tam olarak göstermeleri, arýzi, kalýtsal kusurlarý bulunmamasý ve cinsiyet ile ilgili özellikleri tam olarak taþýmalarý gereklidir. b) Kan hatlarý yönünden var olan ve yeni temin edilen familyalar ile yüksek performans göstermiþ hatlarýn korunmasýna, düþük performans gösteren familyalarýn geliþtirilmesine özen gösterilir. c) Damýzlýk erkek ve diþi taylar üç yaþýný tamamladýktan sonra damýzlýkta kullanýlýrlar. ç) Doðan taylar annelerinden ayrýlmadan önce (sütten kesmeden önce) 3-5 aylýk iken microchiplerinin takýlmasý, numara verme, damgalama, iþaretleme vb. iþlemler yapýlýr. Çað deðiþimi MADDE 18 (1) Çað deðiþimleri her yýl 31 Aralýk tarihi itibarý ile yýlda bir kez yapýlarak, kayýtlara intikali saðlanýr. (2) Atlar çeþitli yaþ guruplarýna göre; a) Yýl içinde doðanlar; süt tay (erkek-diþi), b) Doðum yýlý sonrasý birinci yýlda; 1'li tay (erkek-diþi), c) Doðum yýlý sonrasý ikinci yýl; 2'li tay (erkek-diþi), ç) Doðum yýlý sonrasý üçüncü yýl;3'lü tay (erkek-diþi), d) Doðum yýlý sonrasý beþinci yýl; aygýr-kýsrak, olarak isimlendirilerek, çað deðiþimleri yapýlýr. e) Atlarýn yaþý hesap edilirken doðduðu tarihten itibaren gün ay yýl olarak hesaplama yapýlýr. Tay doðum ve bakýmý MADDE 19- (1) Doðum için özel localar hazýrlanarak ve dezenfekte edilerek bol miktarda temiz altlýk serilir. Doðumu müteakip altlýk deðiþtirilir ve loca yeniden dezenfekte iþlemine tabi tutulur. (2) Doðum yapan kýsraklar, doðumu takiben 7 9 uncu günlerden itibaren tohumlama için muayene edilir. Muayene sonuçlarý ilgili deftere kaydedilir. (Ek 3) (3) Taylar doðumu müteakiben tay doðum defterine (Ek 4) ve esas eþkâl defterine (Ek 2) kaydedilerek, ayniyat kayýtlarýna alýnýr. Tay doðum defterlerinde yazýlý dönemlerde ölçü ve eþkâlleri alýnarak, varsa eþkâl ve don deðiþiklikleri kayýt edilir. Don deðiþiklikleri mevzuatýna göre Bakanlýða zamanýnda bildirilir. (4) Taylar 5 6 ay içinde sütten kesilir ve analarýndan ayrýlýr. Ayýrma iþleminden önce talimatlara uygun olarak kimliklendirme yapýlýr. Taylar analarýnýn yanýnda iken baþlýk takýlarak yulara alýþtýrýlýr. Taylar bir yaþýný doldurduktan sonra erkek ve diþiler ayrý guruplar halinde barýndýrýlýr. 12

13 (5) Kondisyonlarýnýn istenen düzeyde kalmasý ve yaðlanmalarýnýn önlenmesi için aygýrlara durumlarýna göre muntazaman idman yaptýrýlýr. (6) Toprak zeminli tavlalarýn zeminleri her yýl kontrol edilerek, gerektiðinde yeni serilecek killi toprak ve sönmemiþ kireçle karýþtýrýlýp zemine serilir ve sýkýþtýrýlýr. Tavla tabanlarý sürekli kontrol edilerek bozulmuþ olan kýsýmlarý usulüne uygun þekilde düzeltilir. (7) Tavlalarýn tabanlarýna uygun kalitede; küf, toz ve benzeri zararlý etmenlerden arî temiz kuru altlýk serilir. Bunlar kirlenme durumlarýna göre her gün veya gün aþýrý deðiþtirilir. Gerekli hallerde zemin dezenfeksiyonu mütemadiyen yapýlýr. (8) Tedaviye cevap vermeyen septisemili taylar ve ayaðý kýrýlan vb. atlar teknik heyet raporu ile itlaf edilerek ayrýca otopsi raporu düzenlenir. Bu Yönergenin 11 inci maddesi ve TÝGEM Sabit Kýymetler Yönergesi hükümleri uygulanýr. (9) Bütün atlarýn týmar ve týrnak bakýmlarýnýn zamanýnda itina ile ve düzenli aralýklarla yapýlmasý saðlanýr. (10) Satýlacak atlar büyüme, geliþme dönemlerinde ve satýþtan önce itinalý bir þekilde saðlýk kontrolleri yapýlarak, ayak filmleri çekilir ve yapýlan iþlemler belgelendirilir. (11) Yýl içinde yapýlan faaliyetlerle ilgili, Ek-19'daki yýllýk faaliyet raporu düzenlenerek, bu tablonun. Yýlý Tohumlamalarý ve Sonuçlarý bölümü damýzlýk atlar dikkate alýnarak doldurulup, Ocak ayý içinde Genel Müdürlüðe gönderilecektir. Tohumlama iþleri MADDE 20 (1) Tohumlama iþleri aþaðýda belirtilen esas ve usullerde yapýlýr: a) Tohumlama faaliyetlerine her yýl 15 Þubatta baþlanýr ve 15 Haziranda son verilir. b) Tohumlama sezonu öncesinde ve içinde aygýrlar genel kontrollerden geçirilerek, androlojik muayeneleri yapýlýr. Temel spermatolojik özellikleri Ek-20'deki sperma muayene cetveline iþlenerek Genel Müdürlüðe gönderilir. c) Sýfat tevzii programý; Genel Müdürlükçe; Atçýlýk Daire Baþkanlýðýnýn elemanlarý baþkanlýðýnda at yetiþtirme ve ýslahý konusunda uzman kiþiler (emekli olmuþ uzman kiþilerde dahil olmak üzere) ile iþletme atçýlýk þubesi elemanlarýndan teþekkül ettirilen teknik bir heyet marifetiyle yapýlýr. Aygýr ve kýsraklarýn, vücut yapýlarý, fenotipik ve genotipik özellikleri, önceki yýllarda doðan taylarý ile yarýþ sahalarýnda koþan taylarýnýn gösterdikleri performanslarý göz önüne alýnarak, kýsraklarýn hangi aygýrlara verileceði belirlenir. Ek 21 de düzenlenen sýfat tevzii kararý onaylanmak üzere Genel Müdürlüðe gönderilir. ç) Tohumlamalar yapýlýrken her türlü hijyenik tedbirler alýnýr. d) Tohumlama sezonu içinde aygýrlara özel rasyonlar hazýrlanarak, dengeli ve yeterli beslenmeleri saðlanýr. e) Tohumlama sezonunda kýsraklara; 1))Mer'a da ve tavlada aygýr istek muayenesi, 2) Spekülûm ile Vajen ve Cerviks uteri muayenesi, 3) Rektal palpasyon-ultrason ile uterus ve ovaryum muayenesi, yapýlarak, tohumlanýp tohumlanmayacaðýna karar verilir. 13

14 f) Tohumlanmasýna karar verilen kýsraklarýn; durum ve sayýlarý ile aygýr spermasýnýn temel spermatolojik özelliklerine göre tabii veya suni tohumlama yapýlýr. g) Tohumlamalar ovulasyona en yakýn zamanda veya ovulasyon anýnda yapýlýr. ð) Kýsraklar son tohumlama tarihinden sonra aþaðýdaki sýraya göre gebelik kontrollerine alýnýr. 1) Ovulasyondan 15 gün sonra 1inci kontrol (K 1), 2) 1 inci kontrolden 5 gün sonra 2nci kontrol (K 2), 3) 2 nci kontrolden 15 gün sonra 3 üncü kontrol (K 3), 4) 3 üncü kontrolden 5 gün sonra 4 üncü kontrol (K 4), 5) 4 üncü kontrolden 15 gün sonra 5 inci kontrol (K 5), 6) 5 inci kontrollerden sonra, gerektiðinde belirli aralýklarla, Aygýr istek muayenesi yapýlýr. Bu iþlemler kýsrak muayene defterine (Ek 3) kayýt edilir. BEÞÝNCÝ BÖLÜM Yürürlük ve Yürütme Yürürlükten Kaldýrma MADDE 21- (1) Bu Yönergenin uygulamaya girmesi ile Yönetim Kurulunun 12/06/2007 tarihli ve 149 sayýlý kararýyla uygulamaya konulan TÝGEM At Yetiþtirme Ýþleri Teknik Yönergesi yürürlükten kalkar. Yürürlük MADDE 22- (1) Bu Yönerge TÝGEM Yönetim Kurulunun 12/01/2011 tarih ve 14 sayýlý kararý ile yürürlüðe girmiþtir. Yürütme MADDE 23- (1) Bu Yönerge hükümlerini Tarým Ýþletmeleri Genel Müdürü yürütür. 14

15 15

16 16

17 17

18 18

19 19

20 20

21 21

22 22

23 23

24 24

25 25

26 26

27 27

28 28

29 29

30 11 30

31 31

32 32

33 33

34 34

35 35

36 36

37 37

38 38

39 39

40 40

41 41

42

43 ATÇILIK PANSÝYONER YÖNERGESÝ

44 TARIM ÝÞLETMELERÝ GENEL MÜDÜRLÜÐÜ SAFKAN ARAP AATÇILIK PANSÝYONER YÖNERGESÝ BÝRÝNCÝ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Tanýmlar Amaç Kapsam Hukuki dayanak Tanýmlar ÝKÝNCÝ BÖLÜM Genel Hükümler Pansiyoner olarak kabul edilecek atlar Pansiyoner olarak kabul edilecek atlarda aranacak þartlar Pansiyoner atlarýn hastalýk ve ölümü Pansiyoner atlarýn ücretleri Kýsraklarýn tohumlanmasý Taylarýn tescil iþlemi ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Teknik Kayýtlar Teknik kayýtlar... Doðan pansiyoner taylarýn kayýt edilmesi..... DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Bakým Besleme, Saðlýk ve Yetiþtirme Ýþleri Bakým-besleme Yetiþtirme iþleri Saðlýk iþleri Hastalýk ihbarý BEÞÝNCÝ BÖLÜM Yürürlük ve Yürütme 17. 1)Yürürlülük )Yürütme Ek No: 1 Pansiyoner at kabul ve sevk defteri Ek No: 2 Kýsrak Muayene Defteri Ek No: 3 Tay Doðum Defteri Ek No: 4 Vizite Defteri Ek No: 5 Otopsi Raporu... 53

45 TARIM ÝÞLETMELERÝ GENEL MÜDÜRLÜÐÜ ATÇILIK PANSÝYONER YÖNERGESÝ BÝRÝNCÝ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Tanýmlar Amaç MADDE 1 - (1) Bu Yönerge Tarým Ýþletmeleri Genel Müdürlüðü'ne baðlý iþletmelerde pansiyoner At barýndýrma ve tohumlama faaliyetlerinin prensiplerini belirlemek amacýyla hazýrlanmýþtýr. Kapsam MADDE 2 - (1) Bu Yönerge Tarým Ýþletmeleri Genel Müdürlüðü'ne baðlý iþletmelerde kabul edilecek pansiyoner atlar ile ilgili usul ve esaslarý kapsar. Hukuki dayanak MADDE 3 (1) Hayvan ýslahý ile ilgili kanunlar, 233 sayýlý Kanun Hükmünde Kararname ve TÝGEM Ana Statüsü' ne göre hazýrlanmýþtýr. Tanýmlar MADDE 4- (1) Bu Yönergede geçen; a) Bakanlýk: Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðýný, b) Daire: TÝGEM Atçýlýk Daire Baþkanlýðýný, c) Islah: Safkan Arap Atý ýrk özelliklerini en iyi bir þekilde muhafaza etmek, verim düzeyini yükseltmek için genetik yapýnýn uygun birleþtirmelerle iyileþtirilmesini, ç) Ýhbarý mecburi hastalýklar: Ýlgili kanun maddesine göre Bakanlýkça tespit edilecek hastalýklarý, d) Ýþletme: TÝGEM'e baðlý at yetiþtiriciliði yapýlan iþletmeyi, e) Kýzgýnlýk: Pansiyoner olarak kabul edilmiþ kýsraklarýn belli fizyolojik ve psikolojik belirtiler göstererek aygýr kabul etmesi halini, f) Pansiyoner kýsrak: Özel yetiþtiriciler tarafýndan yetiþtirilen ve iþletmelere getirilen fenotipik ve genotipik anlamda Safkan Arap Atý ýrk vasýflarýný tam olarak gösteren, pedigrisi olan, döl verim gücüne sahip, tay üretiminde kullanýlan atý, g) Pansiyoner tay: Ýþletmelere pansiyoner olarak getirilmiþ Safkan Arap kýsraklarýn doðurduðu veya üç yaþýna kadarki Safkan Arap erkek ve diþi taylarý. ð) Sýfat: Aygýrýn kýsraðý tabii olarak tohumlamasýný, h) Sýkýt: Gebeliðin her hangi bir döneminde gebeliðin son bulmasýný, ý) Suni tohumlama: Pansiyoner olarak kabul edilmiþ kýsraklarýn taze sperma (TS), sulandýrýlmýþ sperma (SS), dondurulmuþ sperma (DS) veya embriyo nakli (EN) ile tohumlanmasýný, i) Tavla: Atlarýn barýnaklarýný, j) TÝGEM: Tarým Ýþletmeleri Genel Müdürlüðünü, k) Tohumlama mevsimi: 15 Þubat 15 Haziran tarihleri arasýnda kalan zamaný, l) Tohumlama: Kýsraklarýn tabii veya sun'i olarak tohumlanmasýný, ifade eder. 45

46 ÝKÝNCÝ BÖLÜM Genel Hükümler Pansiyoner olarak kabul edilecek atlar MADDE 5 - (1) At yetiþtiriciliði yapýlan iþletmelerde ülke ihtiyaçlarý ve þartlarýna uygun olarak pansiyoner kýsrak ve tay kabul edilir. Kýsraklar için müracaat her yýl Ocak ayýnýn 15 inci gününe kadar iþletme müdürlüðüne yapýlýr. Pansiyoner tay olarak sadece iþletmelerce satýlmýþ olan taylar ve pansiyoner olarak kabul edilmiþ kýsraklardan doðan taylar kabul edilir. Ýþletmelerce satýlmýþ olan taylar, iþletmelerin ihale tarihinden sonra ve barýndýrma kapasitesine göre pansiyoner tay olarak kabul edilir. (2) Pansiyoner kýsraktan doðan taylar altý ayýný doldurana kadar ücretsiz olarak bakýlýr. Tayýn altý aydan sonra iþletmede kalmasý istenir ise ayrýca ücret alýnýr ve sözleþme yapýlarak pansiyoner olarak kabul edilebilir. Taylar en fazla 3 yaþýna kadar pansiyoner olarak kalabilir (3) Ýþletmelerde pansiyoner olarak kabul edilecek kýsrak ve taylar, Genel Müdürlükçe kurulacak komisyon tarafýndan gerekli incelemeler yapýldýktan sonra kabul edilir. (4) Pansiyoner alýnacak at sayýsý iþletmenin tavla kapasitesine göre her yýl belirlenir. Kapasitenin üstünde müracaat olduðu takdirde, kabul edilecek atlar kura çekmek suretiyle tespit edilir. Bu usulde bir at sahibinin en fazla 5 (beþ) atý kuraya tabi tutulur. (5) Daha önce ihalelerden yasaklanma kararý alýnmýþ þahýslar ve TÝGEM ile ihtilafa düþmüþ þahýslarýn atlarý pansiyoner olarak kabul edilmez. Pansiyoner olarak kabul edilecek atlarda aranacak þartlar MADDE 6 - (1) Pansiyoner olarak kabul edilecek kýsrak ve taylarýn Soy kütüðüne kayýtlý olmalarý gerekir. Ayrýca, kýsraklarýn istenen hastalýklardan salim olduklarýna dair laboratuar raporlarýnýn olmasý, damýzlýk belgesi almýþ olmalarý ve Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüðünce yayýmlanan damýzlýk atlarda aranan saðlýk þartlarýný taþýmasý gereklidir. Pansiyoner olarak kabul edilecek atlar iþletmeye pedigrileri ile birlikte alýnýr. (2) Pansiyoner atlarýn kabulünden önce, iþletme tarafýndan hazýrlanan ve noterden onaylý iþletme ile at sahibi arasýnda sözleþme yapýlýr. Pansiyoner atlarýn hastalýk ve ölümü MADDE 7 - (1) Pansiyoner olarak kabul edilen kýsrak ve taylarýn hastalanmalarý durumunda tedavileri iþletme veteriner hekimleri tarafýndan yapýlýr. Tedavide kullanýlan ilaç, aþý, malzeme ve laboratuar tahlil ücretleri at sahiplerinden tahsil edilir. Kýsrak ve tay sahibi, bu tedaviyi ve tedavi sonucunu peþinen kabul etmiþ sayýlýr. Pansiyoner kýsrak ve tayýn her hangi bir nedenle ölümü veya sakatlanmasý durumunda her hangi bir hak iddia edemez. (2) Atlardan ölen ve itlaf edilenler için iþletme veteriner hekimlerince ek-5'deki otopsi raporu tanzim edilir. Pansiyoner atlarýn ücretleri MADDE 8 (1) Pansiyoner olarak kabul edilecek kýsrak ve taylarýn ücretleri ve ödeme þekli Genel Müdürlükçe her yýl belirlenir. Pansiyoner atlar, iþletme muhasebesinden alýnan borcu yoktur yazýsýndan sonra sahibine teslim edilir. Borcunu ödemeyen at sahiplerine atlarý teslim edilmez ve yasal yollara baþvurulur. 46

47 Kýsraklarýn tohumlanmasý MADDE 9 (1) Pansiyoner olarak kabul edilecek kýsraklarýn hangi aygýr ile tohumlanacaðý öncelikle at ýslahý prensipleri göz önünde bulundurularak, at sahibinin isteði ve iþletme müdürlüðünün onayý ile iþletme veteriner hekimleri tarafýndan tabi veya suni tohumlama metodu ile yapýlýr. Tohumlama sezonu 15 Þubat 15 Haziran arasýný kapsar ve bu tarihler haricinde tohumlama yapýlamaz. Taylarýn tescil iþlemi MADDE 10 (1) Pansiyoner kýsraktan doðan taylarýn tescil iþlemi için belgeler iþletmelerce doldurularak, doðumu müteakip yasal süresi içerisinde Bakanlýk soy kütüðü bürosuna gönderilir. (2) Tay tescili için atlarýn soy kütüðüne kayýtlarýna dair yönetmelikte istenen ve masraf getiren iþlemlerin bedeli tay sahibinden tahsil edilir. (3) Pansiyoner olarak kabul edilen kýsrak ve taylarýn ölümü halinde ise Soy kütüðünden düþümü için yasal süre içerisinde Bakanlýða bildirilme iþleri, iþletmeler tarafýndan yapýlýr. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Teknik Kayýtlar Teknik kayýtlar MADDE 11 (1) Pansiyoner kýsrak ve tay kabulünde tutulacak kayýtlar aþaðýda gösterilmiþtir. a) Pansiyoner at kabul ve sevk defteri ( Ek :1) b) Kýsrak muayene defteri ( Ek: 2 ), c) Tay doðum defteri ( Ek: 3), ç) Vizite defteri ( Ek: 4 ) Doðan pansiyoner taylarýn kayýt edilmesi MADDE 12 (1) Tay doðumlarý günü gününe Tay Doðum Tutanaðý ile þube þefliðine bildirilir. Doðan taylar kayýtlara intikal ettirilir. Doðan taya, bedeli at sahibinden tahsil edilerek mikroçip uygulanýr. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Bakým Besleme, Saðlýk ve Yetiþtirme Ýþleri Bakým-besleme MADDE 13 (1) Pansiyoner atlarýn taylarý, doðumlarýný müteakip yeteri miktarda kolostrum alýp almadýklarý takip edilir, zayýf ve anasýný ememeyen taylara yardým edilerek yeterli miktarda kolostrum almalarý saðlanýr. Taylar kesif ve kaba yeme zamanýnda alýþtýrýlýr. (2) Atlarýn beslenmesinde çayýr ve meralarýn durumuna göre her mevsim için kullanýlan yem ve yem katký maddelerini ihtiva eden rasyon cetvelleri aylýk, gerektiðinde on beþ günlük olarak hazýrlanýr. Atlara yedirilen kaba ve kesif yemlerin besin deðerlerinin tespiti için gerektiðinde laboratuar analizleri yaptýrýlýr. 47

48 Yetiþtirme iþleri MADDE 14 (1) Taylar altý aylýk iken sütten kesilir ve baðlamaya alýþtýrýlýr. Pansiyoner atlar tavlalarda barýndýrýlýr. Ýmkânlar ölçüsünde atlarýn açýk mekân padoklarýnda yeterince dolaþmalarý ve meradan yararlanmalarý saðlanýr. Saðlýk iþleri MADDE 15 (1) Pansiyoner hasta atlara ait ek-4'deki Vizite Defteri tutulur. Bu deftere, yapýlan tedaviler ve sonuçlarý kayýt edilir. Gerektiðinde vizite defteri at sahibine gösterilir. (2) Tavlalar sýk sýk temizlenir ve dezenfekte edilir. Çayýr meralarýn temizlik ve dezenfeksiyonu ile yabancý ot mücadelesi yapýlýr. (3) Salgýn ve paraziter hastalýklara karþý zamanýnda koruyucu olarak aþý, serum ve ilaçlamalar yapýlýr. Sýfat sezonu öncesi aygýr ve kýsraklardan kan serumu alýnarak, Antraks, Ruam, Durin, Sal. Abortus Equi, EVA, EHV, EÝA vb. yönünden serolojik taramalarý ve Bakanlýkça istenen diðer taramalar yapýlýr. Yapýlan iþlemler ilgili deftere kayýt edilir. (4) Atlarda mesai saatleri içinde veya haricinde meydana gelecek her türlü hastalýk, kaza, yaralanma vb. durumlarda acil tedbirlerin alýnmasý ve tedavilerinin yapýlmasý At Yetiþtirme Þubesi saðlýk elemanlarý tarafýndan saðlanýr. Bu konuda at sahibi bilgilendirilir. (5) Özel tedaviyi gerektiren hallerde, at sahibinin de görüþü alýnarak konu ile ilgili uzman ve Veteriner Fakülteleri öðretim elemanlarýndan faydalanýlýr. Bu tedavilerin masraflarý at sahibi tarafýndan karþýlanýr. (6) Kýsraklarda oluþabilecek sýkýtlara karþý aþýlamalar zamanýnda yapýlýr. Adi sýkýtlarý önleme maksadýyla sevk ve idareye, bakým besleme ve hijyen þartlarýna dikkat edilir. Hastalýk ihbarý MADDE 16 (1) Ýþletmelerde herhangi bir salgýn hastalýðýn çýkmasý halinde, ilgili Kanuna baðlý olarak çýkarýlan yönetmelik ve tebliðlere göre gerekli idari ve teknik bütün tedbirler alýnarak; a) Ýhbarý mecburi hastalýklar, Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý Ýl-Ýlçe Müdürlüðüne bildirilir. Gerektiðinde Veteriner Fakültelerinden yardým talep edilir. b) Ýhbarý mecburi olan ve olmayan salgýn hastalýklar Genel Müdürlüðe bildirilir ve en yakýn ilgili Veteriner Kontrol Araþtýrma Enstitüsüne marazi madde gönderilir. BEÞÝNCÝ BÖLÜM Yürürlük ve Yürütme Yürürlükten Kaldýrma MADDE 17- (1) Bu Yönergenin uygulamaya girmesi ile Yönetim Kurulunun 12/12/2006 tarihli ve 250 sayýlý kararýyla uygulamaya konulan TÝGEM Safkan Arap Atý Pansiyonerlik Yönergesi yürürlükten kalkar. Yürürlülük MADDE 18 - (1) Bu Yönerge, TÝGEM Yönetim Kurulunun 12/01/2011 tarih ve 14 sayýlý kararý ile uygulamaya girer. Yürütme MADDE 19 - (1) Bu Yönerge hükümlerini Tarým Ýþletmeleri Genel Müdürü yürütür. 48

49 49

50 50

51 51

52

53 53

54 54