5237 SAYILITURIC CEZA KANUNU'NDAKI DEVLETE KARSI SUCLARIN GENEL OLARAK DE GERLENDIRiLMESi

Transkript

1 5237 SAYILITURIC CEZA KANUNU'NDAKI DEVLETE KARSI SUCLARIN GENEL OLARAK DE GERLENDIRiLMESi DOc. DR. PATIN SELAMi MAIIMUTO6LU. 765 sari' Ttirk Ceza Kanunu'nun 125. maddesi ve deyaminda, Kitap airtlmler", "Birinci Bap Devletin $ahsiyetine Karst Ciinimler" bahgi altmda d6rt fast' halinde yer alan bu suglar, 5237 sayili Turk Ceza Kanunu'ndald karsiligmi 299 ila 343 maddelerinde bulmakta,,1 "Millete.Ve Devlete Kars' Suglar ye Son Hillcilmler" altmda ye sekiz bolihnden olusmalctadm Bu bedtime iiikin Eski dtizenleme ve yeni diizenleme trtadde say's' agismdan incelendiginde 765 sayili TCK'de konuya i1ikin toplam 49 maddb." (bunlardan 4 tanesi yartirltikten kaldinlmistir), 5237 sayth TCK'de ise toplam 45 madde (Birinci Boltimde dilzenlenen a1camu Idaresinin GlivenilirliOne Karst Suglar" ye Ikinci Boltimde aiizenlenen cadliyeye Karsi Suglai" harig olmak tizere) bulundugu gortilmelctedir. 765 sayilt Kanun'un birinci faslmda "Devletin Arstulusal $ahsiyetine Karst Ciirtimler" basligialtinda ve maddeler arasinda, yururlukten kaldirilmi olan 140, 141 ye 143. maddeler de dalil olmak tizere, 21 adet suc tipi diizenlenmektedir.,"devlet Kuvvetleri Aleyhinde Ciiramler" bashldi ildnci fasilda ise, yartirlilicten ka1diri1mi olan 163. madde de dah'il oldiak iizere 18 adet sug tipi yer almalctadir ( ). Octincil fgall "Ecnebi Devletlerle Bunlann Reis ve Elgileri Aleyhinde CtIrilmler" basligt altmda ve maddeler arasmda, 4 htildim igermelctedir. "Gegen Fasillar Arasmda Miisterek basalt derchincti &sit ise, maddeleri arasinda, miisterek hilkiimleri 6 maddede dfizenlemektedir sayih Yeni Turk Ceza Kanunu'nda, "Devletin Egemenlik Alametlerine ye Organlannm Sayginligma Karsi Suglar" ba1i1di ilgtincti b6itimde maddeler arasmda 3 adet sug bulunmaktadir. DOrduncti batim ise "Devletin Giivenligine FCarst Suglar" basligint tastmakta ye maddeler arasmda 7 adet suga yer vermektedir. "Anayasal Dtizene ye Bu Diizenin isleyisine Karsi Suglar" `basalt besinci beltim ise maddeler arasinda dtizenlenmis olan 8 adet sugtan olusmalctadir. Altinct boltini "Milli Savumnaya Karst Suglar" basligun tasimalctadir ye bu boltimde, maddeler arasindi? 9 adet sug bulunmaktaam "Devlet Istanbul eniyersitesi Hulcuk Faktiltesi Ceza ye Ceza Usul flulcuku Ana Bilim Dalt ogretim Oyesi

2 1 Sirlanna Karst Suclar" basalt yedinci beltimde rmaddeler arasmda dilzenlenmis clan 14 adet htikme yer verilirken, "Yabanci Devletlerle Olan t1iilere Karst Suclar" bashkli sekizinci boltimde maddeler arasmda, 4 htlictim yet almalct4chr. Kullantlan dil acismdan bakildigmda ise dilin sacielesinis ve daha anlailir oldugu gariilmektedir. Bu acidan "Anayasayi thlal" sugunu diizenleyen 309. madde ya da 322. madde ornek olarak gosterilebilir maddede yet alan "Cebir ve $iddet Jaillanarak, Tiirkiye Cumhuriyeti An4asasznzn Ongordiitil duzeni ortadan kaldzr+taya veya bu diizen yerine ba$ka bir diizen getirmeye veya bu diizenin fiilen uygulanmastm iinlitneye te$ebbits edenler" ifadesi eslci kanunun 146: maddesinde, "Tiirkiye umhuriyeti Te$kileitz E$asiye Kanununun tamamou veya bir lasmou tagyir ve tebdil veya ilgaya ye bu kanun ile tip/clan etmi$ olan Bilyzik Millet Meclisini. iskata veya vazifesini yapmaktan men'e cebren tecebbiis lederzler" eldinde idi. Aym sekilde "Sava s Zamaninda Ytildimliiltikler"i dtizenleyen 322. macidenin ifadesi de yeni dilzenlemede daha acik ye anlamlir hale gelmistir. Saz konusu dtizenlemenin eski halinde (ETCK 130) "harp zamanznda devletin silahh -kuwetlerinin veya ahalinin iht yaglart icin Devlet veya diger bir amme milessesesile veya amme hizmetlerini ifa veya amme i thityaglartm temin eden bir miiessese ile 4 yapmak veya e4ya vermek &ere iltizam ettigi taahhiitleri lasmen veya tamamen ifa etmiyen kimse" ifadesi yet ahrken yeni diizenlemede, "Sava$ zamantnda, Devletin siláhlz kuvvetlerinin veya haiku: ihtiyaclart icin Devlet veya bir kamu kurzaufzi veya kamu hizmetleri yapan veya kamu ihtiyaclartm saglayan bir kuruluo ile 4 yapmak vieya e$ya vermek iizere - yaptiklthrt sozlepnedeki yiikiimhiliikleri laymen veya tamamen yekine getirmeygn kimseye" ifadesi kullatulmtstir. Kullmulan dil actsmdan dildcat cekici bir diger nolcta da ban suclarda, sucu olusturan flillerin eski kanundakilerden farich olarak ifade edilmis olmamch?. Ornegin yine "Cumhurbaslcamna Hakaret" sucu acisindan, eski dilzenlemede "hakaret 've sovme"den s8z edilirken, yeni chizenlemede yalnizca "hakarerten soz edilmistir. Bit baskafimek de "tahlcir" kelimesinin yerini "apt:lama" kelimesinin almis olmasichr. "Devletin Egemenlik Alametlerini Asagilama" sucunu dtizenleyen 300. maddede "ytrtarak, yakarak veya sair suritte alagtlama"dan soz edilmektedir, ancak maddenin eski halinde "tahkir kasdile bulundugu yerden saki!) kaldtran, ytrtan, bozan yahut diger herhangi bir suretle tezlil eden" ifadesine yet verilmekte idi. Cumhuriyeti, Devletin Kurum ye Organlarim Asagdama" su4unun da, esld halinde "alenen tahkir ve tezyif etme" fiilinden soz edilirken, yeni ditzenlemede "alenen a$al llama" fiiline yer 2

3 verilmipir. Hemen belirtmeliyiz ki Hilkihnet Tasansi dilckate alindigmda, 5237 sayth TCK'nun "Millete ye Devlete Karp Suclar.bashIcIr boltimtintin diger balilmlere gore dgha az tartisildigt ye dalia az degisiklik geortilmektedir. Omegin Turk Ceza Kanunu Tasansi TBMM Adalet Komisyonunda kabul edilen metin, gerekgesi ye goriisme tutanaldarma balcildiginda bu baltime Riskin yaptlan tartismalarm oldukca smith kaldigi gorillmektedir. Bu acidin Adalet Komisyonu Raporunda ve gerekcesinde bu btililme iliskin olarak yalntzca u aciklancaya yet' verilmipir; "Orgill kurma sugunun" yeniden tanunlanmq oldugu ye Orgiitiin yarlzez igin maddede asgari aye saps: olsa da iylenen suglar aglszndan orgiitiin amag suglan 41emeye elyeriyli olmas: gerektigi belirtilmiytir. SOz konusu sugun oluyabilmesi içi Orgiitiin gerek hiyeraryik yaptsz, gerek sahip bulundugu ilye saps: ile arag ye gereg bakzmindan bu elveriyliligin mevcut olmas: gerelonektedir. Orgiit kayramma hiikiimlerin Orgill" sugu apsuldan da gegerli oldugu ancak, ilgili dikenlemelerde Orgiit" sugu tk:suldan ek unsurlara yer yerilmiy oldugu ifade edilmekte, "shah!: Orgiit" sugu ile "sug icky antayma" sugu arasmdaki ayznc: olgiitlerin belirlenmiy oldugu yurgulanmaktachr. Deyletimizin gityenligine kary: sug iylemek amacryla kurulmuy Orgiitlerin yabanc: deylet yetkilileri tarafindan dogrudan ya da dolaylz olarak desteklenmesi halinin de yaptirun alum: alinmq oldugu da belirtilmelctedir l. Ancak Turk Ceza Kanunu'nun bu bolilmtine iiikin basica bit actklamaya yet vdrilnlemis olthasi dildcat cekicidir. Basica bit deyisle, TCK'nun bu boltimil acismdan Htildimet Tasarismm ilk seklinin esas itibariyle korundugunu germelcteyiz. Bu durumun siyasttl nedenlerden lcaynaklandigint soyleyebilirii. Daha acik bir anlattmla, yapilan tartismalarda milletvekillerimizin devlet birey iliskilerine hangi perspelctifte 'baktiklarma iliskin gertisleri Onemli ipuclart vermektedir. Alt ye dist komisyonda ki gortislerin yer aldtgi metinler dikkate okundugunda,degindigimiz neden belirgin bir sekide ortaya cilcmalctachr. Ote yandan alt komisyonda ilk lid boliime ("ICisilere Karp Suglar" ye "Topluma Karst Suglar") yapilan cok sayida mtidahale birgok degisiklige neden olmus, bu durum ygsamn iceriginin yam stra diline de etki etmis, ne var ki, yulcarida degindigimiz "Millete Ye Devlete Karp Suglar"in neredeyse aynen korunmus &mast karpsmda, son belltimle, diger iki,bliltimtin 1 Adalet Komisyonu Raporu, XXI. Maddesi; Zekeriya Ydmaz, Gerekce ye Tutanaklarla Yeni Ttirk Ceza Kanunu, Ankara, Seckin, 2004, s

4 La a terminolojisi, sistematigi acismdan da hjssedilir bir aynsma bas gostermistir. 2 Yeni ye eski dtizenleme yapimm acismdan karszlastznlchgmda ise, kimi suclar acismdan engorillen cezalann herhangi bir degisiklige ugramadigh kimi suclarda ise cezanm (1st smin balummdan 5237 sayili Kanun'un daha lehe bir dilzenleme icerdigi gortilmektedir. Ornegin 309. maddede dtizenlenen "Anayasayi Ihiat Sucu"ndaki ceza ileetcic 146. maddede engortilen ceza aynithr. Yine "Cumhurbaskanma Suilcast ve FHB Saldm" sucu (YTCK 310- ETCK 156 ye 157) bakmundan yaptmm iki dtizenlemede de agirlastmlmis mtiebbet hapis cezast olatak belirlenmistir. Cezazun (1st suun acismdan lehe dtlzenlemeye gidilen hatimlere 6rnek olarak ise "Devlete Karst Sayasa Tahrik" sucu (YTCK 304) verilebilir. Stiz konusu sucun yaptinmi esld dtizenlemede (ETCK 127) "on s'eneden apt': olmamak iizere aktr hapis cezasz" olarak belirlenmelcte idi. Yeni dtizenleme ise soz konusu suc aciszpdan yaptrum "on yddan yirmi yzla kadar hapis cezasz".olaralebelirlemistir. Aym sekilde, 307. maddede yer alan- "Asked Tesisleri Tahrip ye Duman Asked Hareketieri Yaranna Anlasma" Sucu bakimmdan eski dozenlemede ongortilen ceza "on seneden aoak olmamak iizere" oeklinde olmasma karsin madenin yeni seklinde "altz yzlan on iki yzla kadar" hapis cezadir. Vermis oldugumuz bu On bilgiler gtistermelctedir ki teblig konusu son derece kapsarniz bir bash@ icenhelctedir. Bu nedenle incelenmemizi ban suc tipleri suurlachk. Bu kapsamda On plana czkartuguniz diizenlemeleri straszyla ele'alacak olursak; "Man (Idea CUMHUR1YETL DEVLETiN KURUM VE ORGANLARINI A$AOILAMA" (MADDE 301) 5237 sayill Turk Ceza Kanunu'nun 301. maddesinin ilk fficrasinda "Tiirkliikii, Cumhuriyeti veya Tiirkiye &Oak Millet Meclisini alenen noakdayan kioz t nin" alit aydan iic ytla kadat hapis cezasi lie cezalandmlacagi hillcilm altma ahrtmalctathr. 2. filerasmda ise "Tfirkiye Cumhuriyeti Hiikiimetini, Devletin yargz organlarznz, askeri veya emniyet teokilatun alenen aoakzlayan kioinin" aydan iki yiia kadar hapis cezasi ile cezalanchillacagz belirtilmelctedir. Sea konusu 2 Fatih Salami Mahmutoglu, "TBMM Adalet Komisyonu'nda Kabul &then Turk Ceza Kanunu Tasanst Haldunda Gorti ", (Tilrkiye Barolar Birligi'ne sunulan Rapor), Tfirlciye Barolar Boigi Yayun, 2. Kitap, Ankara Eylill 2004, s , ozellikle s

5 maddenin 765 sari' Kanun'dalci lcarsiligt ise 159. maade olup ilk filcrast u ekildedir; "Tur/dugu, Cumhuriyeti, Biiyiik Millet Meclisini, Hiikiimetin manevi phsiyetini, Bakankklan, Devletin askeri veya emniyet muhafaza kuvvetlerini veya 44dliyenin manevi fahsiyetini alenen tahkir ve tezyif edenler alb aydan fig seneye kadar hapis cezast ile cezalanchnhr". Her Rd dilzenlemedeki ifade farkithldarmi bir tarafa 'birakacak olursak, gerek yaptium acismdan, gerek kapsam itibariyle ban degisikliklere gidildigi gorulmelctedir. S6z gelimi Bakanliklara yonelik hakaretamiz eylemlerle, Tiirkiye Cumhuriyeti kanunlanna veya Bilytik Millet Meclisi Kararlanna alenen sovmeyi maddenin koruma alam disma cficartmistir. 3 Yaptirun acisindan baktigimizda ise ilk farklilik korunan hulcuksal yararlar baglammdachr. Daha act bir anlatunla, birinci fikrada sayilan deger ye Anayasal lcurumlar ikinci filcrada Ongertilenlere gore daha ag'ir bir yaptirtmla Icarsilarunalctathr. Ote yandan sugun yurt iginde islendigi hallerde her ilci diizenleine actsmdan da ceza aym olmakla birlilcte Ttirklilgtkahkirin yabanci bir memlekette bir Turk tarafindan islenmesi halinde Eski ICanunda cezarnn Ucte 6irden yanya kadar arbrilacagi belirtilmektedir. Maddenin yeni 'halinde cezatun ticte ;bit oratunda artullacagt yoniinde oldugundan daha lehe bir dtizenleme olup, halcime bu konudo bir takdir yeticisi tammanustr. Daha Once yapmis oldugumuz birgok calismada da naklettigimiz there, boyle, bir diizenlemenin ceza kanunumuzda yer almost= dogrudan nedent Anayasamada yer alan deger ye ilkelerin kanun koyucu balummdan dikkate almmasithr. Anayasamizm baslangic lusmmda, da onemi ve korunmasi gerelctigi vurgusu yapilan, ulusal btittinitik, ttirk varligi, CutiMuriyet, laiklik, yasama ye ytirtitme organ' hukulcsal aculan gozetilmesi gereken degerler olarak karsuniza cilanaktachr. Olkemiz actsmdan yapmis oldugumuz bu sapfama yalzuzca bize iizgt1 olmaym, bu deger ye lcurumlara yonelik asagilaymt filler hemen hemen btitiin Kara Avrupast ceza kanunlarmda suc olarak yer almalctathr. Bu maddeye iliskin tarttsmalara bakildigmda ise, ileri stirtilen gortisleri tic grupta toplamak mihnktindiir. Bunlar strastyla kaldirilmali, degistirilmeli ve dynen korumnah seklinde tic ana bashictan olusmaktadir. Benzer nitelikte maddelere Kara Avrupast ceza kanunlarmm hemen hemen hepsinde yer maddedeki ban ifadelerin 301. madded yer almachgt gartlimektedir. Bunlardan illci, Birinci fikrada beyan olunan curtimlerin irtilcatunda muhatap sarahaten zilcredilmemi olsa bile onlara matufiyetinde tereddilt edilmeyecek derecede lcarineler varsa tecavilz sarahaten vuku bulmu addolunur eklindeki I59/2'dir. Bu holcme benzer bir duzenleme 301. maddede yer almarnaktadir. 5

6 verildigi de ea Ontinde bulunduruldugunda 301. maddenin tilmilyle kaldinlmasma taleplerin hukuken gecerli bit zemine oturmachgt ortadadir. Bu maddeye Riskin son zamanlardalci tarttsinanin "Tiirk/ar kavramt iizerinde yogimlastigt gorillmektedir. Aslinda yargt Icararlanyla icerigi geregi gibi doldurulan bu kayramm tekrar dillendirihnesi sarnyorum icinde bultindugumuz siyasal ortamla yalandan ilintilidir. Unutulmamandir ki, belirli bir zamanda ye iilkede Yasayan somut bir toplulugu degil, Anayasada da ongtinilen soyut manevi bir degeri ifade etmelctedir. Soz konusu normda cezalanchnlan davrarns da Turk milleti degerinin asagilanmasidtr. Bu noktada ozellikle vurgulayahm Id, Tfirk Ceza Kanununda sadece Turk niilleti degil, baska milletleri asagtlamak da suc olarak ongorilltniistur. Nitekim 301. maddede "Turklak" lie ilgili chizenleme olmasayth, bu durumda TCK'nin 216/2 maddesindeki huictim stiphesiz tatbik imkatu bulacalru. Belki sistematik actsmdan dognt olan yer bu htikiimdur. Bizce, astl sorun elestiri haidunm ban konularda geregi gibi degerlendirilmemesidir. 4 Ancak bu soruna yalruzca Tiirk Ceza Kanununun 301. maddesi actsmdan degil, ifade Ozgiirltigti lie ilgili tiim diizenlemeler balummdan balcmak gerelcir. Hicbir sekilde vatandasm luzma, ofkelenme, yonetimie.didisme haklu, bu ve benzer hiikiimler gerekce 4 g8steri1erek elinden almmamalichr. Oncelilde sorunun nedenleri saptanmah ye ona gore care bulunmalichr. Yoksa her yanits uygulamada ye ictihat olusmadan madde degistirmek hem sorunu ctizmez hem de baska tarttsmalara ye, saluncalara neden olur. Sayet olusacak ictihatlardan sonra da benzer sorunlar oldugu diistinilltirse, basica bir anlatimla bireylerin dustincel lerini actklama ve yayma haklanntre demolcratik bir toplumda geregi gibi kullantlamadigt gibibir sonucla karstlasthrsa degisiklik yapmak gerelcir. 5 "TEMEL MiLLI YARARLARA KARSI FAALIYETTE BULU1VM4K SAOLAMA" (MADDE 305) YARAR 4 Hulcuka uygunluk sebebi olarak kabul edilen "elestiri haklcmur her ilci dilzenlemede de yer alchgtru garmekteyiz. 765 sayih Kanun'un 159. maddesine tarihinde eklenen "Takir, tezyif ye same kastz bulunmaksizzn, sadece elestirmek maksachyla yapdan dasance aczklamalart cezayz gerelairmez" ifadesi, 5237 sayth Kanun'un 301. maddesinin 4. filcrasmda; "Elestiri amaczyla yap/an dasance aczklamalarz suc olusturmar eidindedir. Ashnda.bu ozel dtizenleme olmasaych bile, genel nitelikteki hukulca uygunluk sebepleri ile de aym sonuca ulasabilmek mtimktindttr. Hatta bu sekildeki bit dtizenleme gereksiz tereddiitlere neden olabilmektedir. 5 Konuya ilikin garilslerimiz ipin blcz. Fatih Selami Mahmutoglu, "TCK'mn 301. Maddesi'ni Tartisirken", HPD, Say1.08, Eyltil 2006, s.6-7. J 6

7 5237 sayilf Kanun'un 305. maddesinin ilk filcrasi; "Temel milli yararlara karyt fiillerdebulunmak maksadzyla veya bu nedenle, yabancz kiyi veya kuiul luylardan dogrudan dogruya veya dolaylz olarak kendisi veya baykasz iein maddi yarar saglayan vatandaya ya da Tiirkiye'de bulunan yabanczya, Zig yildan on yzla kadar hapis ve onbin igiine kadar adli para cezast verilir. Yarar saglayan veya vaat eden kiyi licikkinda da aynz cezaya hiikmolunur" ifadesine yer vermekte iken 765 sayili Kanun'un 127. maddesinin 5, 6 ye 7. filcral&n. ayni sucu kaisilamakla birlilcte, filcrasmda yer alan diizenleme usekildedir; "Milli menfacitler aleyhine hareketlerde bulunmak maksadile yabancidan velevki bilvaszta olsun kendisi veya baykalan kin para veya herhangi bir menfaca veya vaid kabul eden vatanday O'er fill daha agir bit ciitiim teykil etmiyorsa lig seneden on seneye kadar agzr hapis ye bey yilz liradan iki bin firaya kadar agzr para cezasz lie cezalandirthr." Esld ye yeni kanun Icarsilastrildiginda, 765s. Kanun'daim hukmun Yalnizca "vatandaylara" yonelik olarak uygulanabilir oldugu, buna karsm yeni Iliizenlemede "Tiirkiye 'de bulunan yabancdarm" da bu madde kapsamma dahil edildigi gortilmek-tedir. Yarar saglayan veya vaat eden kiiier haldandaki duzenteme ise, 127. maddenin 6. filcrasinda "aym ceza para veren veya sair menfaat temin veya vadẹ denyabanct haklanda da tatbik olunur" seklinde iken 305. maddede "yarar saglayan veya vaatlden kiø hakkmda da aynz cezaya halanolunur" yeldindedir. Yaptirim acisuidan baluldigmda ise, sugun basit hali içln onglirtilen ceza her iki yasada da aynidir. The ild diizenlemede, sugun savas halinde islenhiest nitelikli hal olarak yer aimi, ancak artinm oranlannda bir farklilik yaratilmistif. 6 Cite yandan 127. maddenin 7. fikrastnda cezayi arfiran hal olarak dtizenlenen "para Veya menfaatin matbuat,vasztasfile propaganda yapmak kin verilmly veya vadedilmiy olmasz" durumu maddenin ilk seldinde muhafaza edihni, fakat rt tarih ye 5377 s. degisiklik getiren yasayla bu nitelikli hal madde metninden Bti degisikligin nedeni, gecikmeli de olsa basii OzgUrliagilnti sundayan maddelerin genel olarak kainuoyunda tartisilinasi ye yapilan einicijer karsisiuda yasa koyucunun bu degerlendirmeleri dildcate anus olmasithr. Burada, yeni kanunda eskisinden farldi olarak, sucun saitas hali disinda islenmesi durumunda kovusturmanm yapilabilmesinin Adalet Bakanmm iznine bagh kilinmi oldugtmu da belirtmek 6 Yamlacak artmm oram eski dazenlemede "agte birinden apt' cilma'mak &ere" iken yeni duzenlemede "verilecek cezanzn yam: oranznda" yapilmaktadm 7.1..s.10S. T. cane nab ISM

8 gereldr. Ayrica maddeye, son fikra olarak; "Temel milli yarakr.deyiminden; bag imstzlik toprak biltiinliigli, milli giivenlik ye Cumhuriyetin Anayasada belirtilen temel nitelikleri anlaphr" ifadesi eklenmistir. SOz konusu diizenleme Tasansenda Ifiemel milli yararlardan; bagrmszzlik top rak biltiinliigii, milli giivenlik, Cumhuriyet 'in Anayasa 'dg`belirtilen temel nitelikleri, diplomasi ye savunma araclari, Tiirkiye 'de ye yabanci iilkelerde ya,seryan vatandaslartn eseniigi milletin icinde bulundugu pyre, ekonomik ye bilimsel olanaklarat temel unsurlan ye killtilrel varlz,g1 anlaplir" eklinde yer almsye dtizenleme bu haliyre gokca li1estiri1mistir. 7 Maddenin gerekgesinde bu filcra lie "temel milli yararlar" deyiminden nelerin anlasilmasi gerektiginin acticlandigi ifade edilmistir. Ancak "temel yararlar" ifadesinin yeterince spt belirgin olmadigi, bu nedenle soz konusu dilzenlemenin lsucta ye cezada kanunilik" ilkesine aykirildc teslcil ettigi ileri sithilmektedir., Bizce de 305.kmadde, ceza hukukundaki sorunlu tt maddelerden biridir. Burada yaplan tarifle aslinda daraltilinak istenilen kavram cok daha genis hale getirilmistir ye stiz konusu hiikihn, bu yönu ile "sucta krunilik hiildimdiir. 8 Ancak belirtmeliyim lci ilk sekline gore amaca claha uygundur. b-alc ' urimdan hatali bir Son olarak, yulcarida degindigimiz sorunun yam sni, soz konusu diizenlemenin ifade Ozgtirltigii acisindan da sakmcan oldugu ban yazarlar tarafindan ifade edilmektedir. 9 "ANAYASAYI ;HEAL" (MADDE 309) 5237 sayili TCK'da. "Anayasal Dlizene ye Bu Diizeinn isleyisine Karst Suclar" besinci beltimde yer alan 309. madde, eslci dozenlemede "Devlet Kuwetleri Aleyhinde CiIriimler" bah1di ikinci fastlda ye 146. maddede yer almaktadir. 7 Drizenlemeye getirilen ele tiri icin blcz. Ahmet Gekcen, Turk Ceza Kanunu Reformu, TIIrkiye Barolar Birligi Yapm, 1. 1Citap, Ankara, May's 2004, s Yiiksek mahkememin temsilcisi olarak faaliyet gesteren Alt Komisybn Uyesi Saym Keskin Kaylan, son fikrarun kavramr geni letmek icin degil daraltmak icin getirildigini, aslinda bu maddeniricdcarfilmasr Icamsurcia daha belirsiz bir kavramla karplawagnu ifade etmigir. Konuya ilikin bizitn de &pi] oldugumuz tartimalar icin blcz. Adalet Komisyonu GUrti rue Tutanalclan; Niyazi Gilney, Kenan ozdemir, Yusuf Solmaz Balo, Gerekce ye TutanalclarIa Kandanirmah Yeni Turk Ceza Kamm, Ankara, Adil, Kamm 2004, is Bu gor4e gore, "temel milli yararlarm" tanmumn yapilmamasr maddeyi uygulamasr olmayan bir hale getirmeite idi. Ancak "tem& mliii yararlar" kavramuun bu ekilde tammlamp, kapsammm genieetilmesiyle kiiler bakurandan ozgitritik alarum daraltan bir durum ortaya crkmqt. Bkz. Ahmet G4ikçen, Turk Ceza Kanunu Refotmu, Tiirldye Barolar Birligi Yarn!, 1. Kitap, Ankara, Maps 2004, s.179. Belirtmek gerekir Id, yazarm electirisine konu olan tamm, Htilciimet Tasansmda yer alan tammdm 8

9 Eski ye yeni dilzenleme Icarszlastuddiginda, EsId Kamuida f/er alan ban ifadelerin maddenin yeni halinde yer almachgz gortilmelctedir. 1 Aynca Yeni kanunun, eskisinde bulunmayan bit talc= dilzenlemeleri icerdigi de dilckat celunplctedin n Soz l<onuru maddede yer alan suc yaptmm balummdan ise bir degisiklige ugramatnistu. Eski Kanunun l '2004 degisikliginden sonraki hail ile yeni dtizenleme arasmda yaptmm acismdan bir fark bu1unm4m4ktac1r. i maddenin ilk filcrast u elcildedir; "Cebir ye eidciet lkullanaralc Tiirkiye Cumhuriyeti Anayasasunn Ongerdilgii diizeni ortadan kalthrmaya veyci bu dazen yerine baoka bir diizen getirmeye veya bu diizenin fiilen uygulanmaszni Onlemeye leoebbiis edenler agirlaytzrzlmzo miiebbet hapis cezasz lie cezalanchrtlzrlar". Eski crizenlemer ise; "Tiirkiye Cumhuriyeti Teokildtz Esasiye Kanununun tamamint veya bir hymn: tagyir veebdui veya ilgaya ve bu kanun lie rri teoekkiil etmio olan Bilyiik Millet Meclisini iskata veyervaziftsini yapmaktan mente cebren teoebbiis edenler, agirlaohrilmio miiebbel ar hapis cezaszna mahkiim olur" eklinde bir ifadeye yet vermektedir. Htildimet Tasansenda "cebir" ye "oidaef; ibareleri madde metninde yet almarms, buna gerekce blarak da, zaten maddede yer alanflulid rin cebir ye oiddet kullandmadan iolenemeyecegi (sosterilm*ir. Ancak bu durumun uygulam:ada buyilk zorluldara neden olacagz Wiz ontine almarak madde metninin basma "cebir veya l:tehdit kullanmak suretiyle" ibaresi eklenmistir. Geolccdn, bu degisiklik ile insanlarm harelc'et serbestisinin geziisledigini ifade etmistir. 13 TBMM Genel Kurulunda yapilan gartismeler.sziasmda ilctidar ye, Anamuhalefet Partisine mensup milletvelcilleri tarafmdan, maddenin ilk.fticrasmda yer alan "cebir veya tehdit kullanarak" ifadesinin "cebir ve oiddet kullanarak" ek1thds degiirilmitir. Bu Es ki dilzenlemede maddenin 2. filcrasmda yer elan; "65 inci madded gaiterilen sekil ve suretlerle gerek yalmzca gerek bir kag lie birlikte kavli veya tahriri veya fiili fesat czkararali veya meydan ye sokaldarda ye naszn topland0 mahallerde nutuk irat ve veyahut yafia talik veya nesriydt icra eddrek bu citrthnleri islemete tesvik edenler haklanda, yapdan fesat tesebbus derecesinde kalsa dahi (Deals& ibare: ) atirlastzrzlmzy mitebbet atzr hapis cezasz hillanolunur" ditzenlemesine benzer bir duzenleme yeni Kanunda buhuunamalctathr. Aym sekilde, eski kanununda 146. maddenin son fikrasindaki; "(Ek fikra: ) Birinci fikrada yam!, sup ikinci fikrada gosterilenden gayri surette istirak eden fer'i serikkr haklanda be; seneden on be; seneye kadar atm hapis ve clmme hizmetlerinden miiebbeden memnuiyet cezas: hulanolunuri" dfizenlemesine de yeni Kanun'da yer verilmemistir. &limn nedeni 5237s.TCK'nin.genel esaslara iliskin duzenlemelerinin tam ceza mevzuati balummdan gecerli olduguna Riskin 5. maddenin icerigidir. ii Yeni Kanun'da, eslcisinden farkh olaralc, 309. maddenin 2. filcrasmda yer elan; "Bu sucun klenmesi szrasmeia bayka suclarzn islenmesi hdlinde, ayrzca bu suglardan dolayz huh:ater, gore cezaya hulcmoknur" ye 3. filcrada yer elan; "Bu maddede tammlanan suclarzn klenmesi dolayiszyla tu4el k/ filer hakkmda bunlara Ozgii giivenlik tedbirlerine kiktnolunur" dikenlemelerine yer 12 Eski duzenlemede (ETCK 146) sucun yaphnnu "idam cezasz" iken tarihindeki degisildik lie "aterlastzrzlmzs mitebbet cezasz" halini ahmstm 13 Ahmet Gaga, Turk Ceza Kanunu Reformu, Turkiye Barolar Birligi Yayim, 1. Kitap, Ankara, Mars 2004, s

10 gerekgesinde; "Anayasamzzda giivence altzna alinmzo olan /fade ye orgiitlenme Ozgiir kapsamtnda kullanzlan haklaruz Anaxasayz ihlal sucu kapsaminda degerelendirilemeyeceg inin daha aczk bicimde yurgulanmasz ye bu balamdan ortayel gzkabilecek tereddittlerin giderilmesi boyle bit deg4iklimn yapzlmasz gerekli gorillmile 41dugu belirtilmektedir sayill Kanun'un 311. ("Yasama Organma Karst Suc") ye 312. (411cilmete Karst Suc").maddelerindelci "cebir yeya tehdit" ibaresinin apt], gerekce ile "cebir ye oiddet" olarak degistirilmis oldugunu da bu noktada ifade etmek gerekir. 11 ":SiLAHLI OR GUT" (MADDE 314) 765 sayill TCK'nin 168 ye 170. maddeleri ile duzertlencn ye 5237 sari' TCK'nun 314. maddesinde yer alan "Silahlt Orgtit" sucu, 5237 sayth Kanun'un "Anayasal Dilzene ye Bu Diizenin isleyisine Karst Suclar" basilic]; besinci belltimtinde yet. ahrken, 765 sayill Kanun'un &Mandl fastlmdalci "Mtisterek Hilkilmler" arasinda dtizericenntistir maddeye gore; "Bo Iasmin dordiincii ye beoinci bodmierinde yer alan suglan iolemek amaczyla, silahlz Orgill kuran yeya yoneten kioi, on yzidan oribey yzla kadar hapis cezasz ile ; cezalandzrzlzr". Aralannda onemli bir farklihk bulunmayaft ye eski Kanun'da bu lame denk olan madde ise u ekildedir; "(Degisik: j /1er kim, 125, 131, 146, 147, 149 ye 156 net maddelerde yazzh ciiriimleri islemek kin silahh ckiniyel ye cete teskil eder yahut boyle bit cemiyet ye cetede amirligi ye kumandayz ye hususi bm4 yazifeyi haiz olursa onbes seneden asagz olmamak itzere ag zr hapis cezaszna mahkihn olur". laptirtm actsmdan bakildiginda ceza miktarmin degitiri1digi gertilmektedir. Yeni Kanim'da ceza "on yzidan on beo yzla kadar" seklinde OngOrtilmils, eski diizenlemede ise ceza "on beo seneden apt': olmamak iizere" belirlenmistir. Orgilt uyeleri actsmdan Ongorttlen dtlzenleme ise, yeni Kanun'da "Orgute ilye oltmlara, beo yddan onbey yzla kadar hapis cezasz verilir" eklinde diizenlenmis olmasma karstlik, esld, Kanun'un diizenlemesi; "cemiyet ye cetenin sair efradz otlyzldan onbeo yzla kadar azr hapisle cezalandzrzlzr" eklindedir maddenin bu dilzenleniesi Orgill tiyeleri actsmdan, sucun cezasmm alt sunnm besyil olarak 168. maddede ise on yil olarak ongortilrotisttir sayth YTCK'nin "Silahlt Orgilt" sucunu dtizenleken 314. maddesinin 3. ye son fikrast ise "suc iylemek amaczyla Orgiit kurma sucuna iliskin diger hfikiimler, bu sug actszndan aynen 10

11 ii uygulantr" htilcmonti icermektedir. Bunun anlamt Once1ik1 &gilt Icapsaminda suc islendiginde bu suglarda dolayt aynca ceza yaptirtmlanna hillunedilecek ve kosullart varsa ekin pismanhk htiktimleri uygulanacalclir. 14 Etkin pismanhk baton:mid* iski TCK'nin 170. maddesi ise, "Hiikamet tarafindan ihtar vukuundan evvel veya vukuunu th lateakip cemiyeti ve ceteyi dattanlar veya bunun teoekkalanden gaye olan ciirmiin iolenmesini tfirn edenler keza cpmiyet ve cetenin vi [14,. teoekkalane iotirak etmemio veya 'bunlar azerinde bit kum,an z ham olmanno olmakla beraber ti L. hakiimet memurlarunn veya zabzta kuvvetlerinin ihtarindatrevvel veya pnu mateakip cemiydt ye 11 ceteden mukavamet gastermeksizin fekilerek silcihlarznz ter k ve teslim edenler veya taharriyata baolandzktan sonra tahmette oeriki olanlan tevkif etfirmek. eibabznt istihsal edenler haklanda ceza verilmez" dlizenlemesine yet vermelcte idi. Yulcanda naldetmis oldugumuz suc tipleri disinda' "Devlet Strlanna Karst Suclar ye i Casusluk" fist bashgun tastyan chizenlemeler de (TCK ) gerek terminolojik gerekse sistematik acklan elestirilere tabi tutulmustur. Hiikiim 1 et Tasarstsmda keklil degisiklikler l p yapilmastna karsthk, bu suclarda hemen hicbir, degisiklik tptimamtstir. Sea konusu hiikiimler dildcade olcundugunda gerelcsiz tekrarlarm yapildigt, ayn4ai llhazt kavramlarla kastedilen eyin ne il,.. oldugunun da tam olarak anlastlamachgt rahatlikla stiylenbeilir. megin, O soz konusu madde,lerde gecen "yasaklanan bilgileri aczklama", "casusluk", "del let szrrz" gibi terimlerin tarnmlan bulunmamalctadtr ye bu kavramlann actk olmamast sebehly i le de bu maddelerde yer alan benzer suclar arasmdaki farklar yeterince anlastlamama1ctachr ,, Bu noktada son olaralc 302. maddeye de deginmek 'gerekmektedir sayth Kanunla yaptlan degisiklikle stiz konusu maddede yet alan i F..devlettn t. batmszzligzni zanflatmak amactna yonelik elverioli bit. fill ioleyen kimseye..." ifades I j ilden, selverioli" kelimesi cdcartimistir. i ' Soz konusu degisildige Riskin gerekcede, "uygulamadq pu sugun oluoabilmesi kin iolenen Il i.1 1 fifilerin belirfilen amacz gercekleitirmeye elverioli olmasibto:aranchgz ve bu nedenle de elverioli i ibaresine madde metninde yer vermeye gerek olmadrt yurgularunt tfi. Madde Metninde "yonelik cebri filler" ifadesine yer verilmeme sebebi l,li, 302. maddenin gerekcesinde, "bu fillerin cebri nitelikte plmast gerektiti ve ayrzca "And debri filler" ifadesine maddede yet,1 14 Belirtmek isteriz Id,5237s. TCK sisteminde suc i lemek loin kum an Mtn.6rglItlit yamlanmalar, 220 maddede belirtilen ko ullara uygun clank saptanacaktir. Yeni duzenlemed4i en iinemli degi iklik elverieilik koplu balummdandir.bu ko ul nedeniyle her sic tipi somut olayda ityp saymt, arac gereo balummdan ayn ayn degerlendirilmek durumundadtr 15 Konuya i14kin olarak aynea, Adem S8ztler'in aym yondeki gortt en inin bkz. Zekeriya Yilmaz, Gerekce ye Tutanaklarla Yeni Ttirk Ceza Kanunu, Ankara, Seckin, 2004, s.12?rl I 11

12 vermenin gereksiz oldugu; maddede belirtilen maksatia; t gergevesinde i fiillerin kendisinin nitelikkri geregi cebri Nast kap ettiginin ayikar oldu'gi' i" )iekirtilerek agiklanmistr. 1 Ancak madde bu haliyle elwirilmektedir. Devletin bir li ine ye ale btitlinitigtine yonelik bir IF 1 fiil birinci fikraya gore cezalandinlmalcta ancak. illo' fklcraya uygurf dilpn bir eylemi gercekle tiren bir ld inin ikinci filcraya gore de cezalancii labilecegi belirtilmektedir. Halbuki I ikinci filcraya Ore devletin birligine ve take btittinlii ne yonelik her suc icin aynca cezalandinlma lingortildtigilne Ore, birinci filcranm bakfi bir ekilde dilzenlenmesi gerekirdi. Karumtzca, 302 madenin birinci filcrasi eski 125 ma denin ilk filcramyla aym bicimde, dtizenlenerek, 125. maddeden dolayt mahlthm olanlann 'if ayalarmm, lehe kanun gerekgesiyle telcrar ele almmasnun Online gecilmek istenmi tir. Suc V'el ceza politilcisi acisindan bu end* hakli gortilebilir. Ancak Ozellikle teror suclan baglami 4i dtlzenlemelerde, Orgill faaliyeti gercevesinde ilenen her suctan dolayi ayn ayn cezalanchr) n :,a Ongortricitigtine gore, yeni Kanun y lie bu riir suclann cezasi eslci kanuna gore gok bilytik miktprda arttinlminir. Hu, nedenle birinci fticranut orgiltlii bir yaplanma icin Ongartilmesi, diger, allerin de bu gergevede, yani 220. maddenin belirledigi genel kopillara gare saptanmast ve b dasgore ceza verilmesi daha isabetli olurdu. 12