Bankalar da, kârlar da yabancıya teslim

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Bankalar da, kârlar da yabancıya teslim"

Aysel Sporel
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Tarih: Sayı: 2014/07 İSMMMO DAN TÜRK BANKACILIK SİSTEMİNDE YABANCI LAŞMA RAPORU: Bankalar da, kârlar da yabancıya teslim İSMMMO nun Türk Bankacılık Sisteminde Yabancı laşma adlı raporuna göre, 49 bankadan 37 sinde yabancıların hissesi var yılından sonra hızlanan küresel el değiştirmeyle, 21 Türk bankasını satın alan ya da ortak olan yabancılar 20.5 milyar dolar harcarken bugün adeta ihya oldular. Satın alınan banka paylarının bugünkü değeri yaklaşık 27 milyar dolar. Son 12 yıllık yabancı kârı ise 17 milyar doları aştı. Rapora göre Türk bankacılık sisteminde yabancıların toplamdaki payı yüzde 25 lere yaklaşırken, Borsa İstanbul daki yabancı hisse sahipliğine göre bu oran yüzde 42 yi geçti. İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan, Türkiye de bankacılık sisteminin özelleşme yerine yabancılaştığını belirterek, Yabancı bankalar sadece kâr zihniyetiyle çalışıyor. Bu hakimiyetleri piyasalarda manipülasyona zemin hazırlıyor. Türkçe isimli bankamız kalmazsa kimse şaşırmamalı. Yabancı Damat lara denetim şart diye konuştu. İSMMMO BASIN - İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası nın Türk Bankacılık Sisteminde Yabancı laşma adlı raporuna göre, son yıllarda gerçekleşen satın alma ya da ortaklıklar yoluyla yapılan harcamalar sonucu yabancılar, katılım bankaları dahil 49 bankadan 37 sinde hisse sahibi oldular yılında bugüne kadar 21 bankada gerçekleşen satın almaya 20 milyar dolar 563 milyon dolar harcayan yabancılar, 17 milyar doları aşkın kâr elde ederlerken, satın alınan hisselerin değeri ise 27 milyar doları aştı. Borsadaki banka hissedarı yabancı yatırımcılar eklendiğinde, yabancıların 2013 de sadece bir yılda elde ettiği kâr ise 4.8 milyar doları buldu.

bankadan 37 sinde yabancıların hissesi var. 2001 yılından sonra hızlanan küresel el değiştirmeyle, 21 Türk bankasını satın alan ya da ortak olan yabancılar 20.

2 İSMMMO nun Türk Bankacılık Sisteminde Yabancı laşma adlı raporuna göre, Türk bankacılık sisteminde yabancıların toplamdaki payı yüzde 25 lere yaklaşırken, Borsa İstanbul un yabancı hisse sahiplik oranına göre bu oran yüzde 42 yi geçti. YABANCILAR ALDIKÇA ALDI! Türkiye Bankalar Birliği, İstanbul Borsası, TBMM Soru Önergeleri ne verilen yanıtlar, yerli ve yabancı çeşitli araştırma şirketlerinin verilerinden yararlanarak yapılan çalışmaya göre, yabancı yatırımcılar 2001'de başlayan süreçte bankalara ortak olmak veya tamamını satın almak için 20.5 milyar dolar sermaye getirdi. YABANCILAR, TÜRK BANKALARIN YÜZDE 25'İNE 20 MİLYAR 563 MİLYON DOLAR HARCADI Anlaşma Yılı Alan Yabancı banka Satılan Türk bankası Yabancının aldığı pay (%) Ödenen para (Milyon dolar) 2001 HSBC Demirbank Unicredito Koçbank BNP Paribas TEB Unicredito Yapı Kredi Fortis Dışbank GE Capital Garanti Bank Hapoelim C Bank NBG Finansbank EFG Eurobank Tekfenbank Dexia Denizbank Turan Alem Bank Şekerbank Arab Bank/Medbank MNG Bank Citigroup Akbank ING Group Oyak Bank NCB Türkiye Finans NBK Turkishbank Fiba Group Millennium Bank BBVA Garanti Bankası Burgan Bank Eurobank Tekfen Sberbank Denizbank CBQ Alternatifbank Ağırlıklı olarak 2006 yılında gerçekleşen banka satın almaları öyle bir düzeye geldi ki neredeyse her ay bir banka satıldı. Üstelik satış fiyatları da başlangıca oranla yüksek rakamlara ulaştı. Temmuz 2001'de Demirbank'ın HSBC Bank'a 350 milyon dolara satılması sonrası gerçekleşen en yüksek tutarlı satış ise Türkiye'de Citibank adıyla yabancı bir banka olarak yer alan Citigroup un Akbank'ın yüzde 20'sine 3.1 milyar dolar vermesi oldu.

Türkiye Bankalar Birliği, İstanbul Borsası, TBMM Soru Önergeleri ne verilen yanıtlar, yerli ve yabancı çeşitli araştırma şirketlerinin verilerinden yararlanarak yapılan çalışmaya göre, yabancı

3 Küresel devlerin Türk bankalarını satın almalarındaki etkenlerin başında ise yüksek büyüme ivmesinin yakalanması oldu. Türkiye de patlayan kredi talebinin yanı sıra, kredi kartı gibi henüz bakir olan ve büyük potansiyel taşıyan ciddi kârlı alanlardan elde edilen gelirler ile bankalar hızla büyüdü. Bankaların faiz dışı gelirleri her geçen gün artarak 2013 sonunda toplam yıllık gelirinin 33 milyar lirasına ulaşırken, faiz dışı hizmetlerden alınan ücretlerde adeta rekor kırıldı. Sadece kredi kartı ücreti olarak toplanan para 7.4 milyar liraya ulaştı. Rapora göre, yabancı bankalar da ağırlıklı olarak bireysel bankacılığa yöneldi. İhtiyaç kredileri, kredi kartındaki yüksek faiz oranları yabancı bankaları cezbederken, sektörde bireysel kredilerin toplam kredilere oranı yüzde 35 olmasına karşın, özellikle yüzde 100 yabancı sermayeli bazı bankalarda bu oran yüzde 60'a kadar ulaştı. KÂR 2010'DA ZİRVE YAPTI Türk Bankacılık Sisteminde Yabancı laşma adlı rapora göre, yüksek bankacılık ücretlerinin de desteği ile yabancılar Türk finans sektörüne yatırımlarının sonucu adeta ihya oldular. Ağırlıklı olarak 2005'ten sonra gerçekleşen satın almalar sonrası yabancı ortakların elde ettikleri kâr 15 bankada 17.2 milyar dolara çıkarak konulan sermayeye oldukça yaklaştı. YABANCI ORTAKLAR HANGİ BANKADAN NE KADAR KÂR ETTİ? Banka Adı 12 yıllık kâr (Milyon dolar) HSBC Koçbank/YKB TEB 604 Fortis 366 Garanti Bankası Finansbank Burganbank 66 Denizbank Şekerbank 305 MNG Bank/Turkland 6 Akbank ING 553 Turkishbank 4 Bank Pozitif 105 TOPLAM KÂR BÜYÜK BANKALARIN AKTİFLERİ HIZLA ARTIYOR İSMMMO nun Türk Bankacılık Sisteminde Yabancı laşma raporuna göre, elde edilen kârların tekrar bankalara sermaye olarak konulmasının da etkisiyle bankaların özkaynak ve aktifleri de hızla arttı ve bankalar daha güçlü ve pahalı hale geldi. Yabancılara satılan bankaların satış tarihindeki aktif büyüklüğü 176 milyar lirayken bu rakam istatistiklere göre 4 kat artarak 783 milyar liraya çıktı. Öyle ki

Bankaların faiz dışı gelirleri her geçen gün artarak 2013 sonunda toplam yıllık gelirinin 33 milyar lirasına ulaşırken, faiz dışı hizmetlerden alınan ücretlerde adeta rekor kırıldı.

4 aktif büyüklüğü yüzde artan banka bile görüldü. Yabancı ortaklı büyük bankaların aktifleri ise yüzde 500'ün üzerinde büyüdü. BANKA AKTİFLERİ 4 E KATLANDI (Milyon TL) Banka adı Satış tarihi aktifler Bugünkü aktifler Artış (%) Demirbank/HSBC TEB Yapı Kredi Dışbank (TEB le birleşti) Garanti Finansbank Denizbank Şekerbank Akbank Oyak Bank Turkishbank Eurobank Tekfen Alternatifbank TOPLAM KÂRIN ÜSTÜNE ELDE 27 MİLYAR DOLAR VAR Rapora göre, 2006'da defter değerinin 4.8 katına kadar alıcı bulan ve satıldıklarında piyasa değerleri toplamı 43.1 milyar dolar olan Türk bankalarının bugünkü değerleri de dünya ekonomisinin geçirdiği en büyük kriz olan 2008 sarsıntısına ve Mayıs 2013'te ABD Merkez Bankası FED'in tahvil alımlarını sonlandıracağı beklentisi ile gelişmekte olan ülkelerden çekilen para ile birlikte düşen değerlere rağmen yüzde 35 arttı ve 2007'de yabancılara satılan ve aynı zamanda bugün de Borsa İstanbul'da hisseleri işlem gören 7 bankanın piyasa değeri yabancı ortaklık anlaşmaları imzaladıkları gün 34.9 milyar dolardan 17 Nisan 2014 tarihi itibariyle yüzde 35 artarak 47 milyar dolara çıktı. Rapora göre, yabancı ortaklar tarafından satın alınan veya ortak olunan diğer bankaların piyasa değerleri ise bugün itibariyle ayrıntılı hesaplanamazken, halka açık bankalarda ulaşılan oranın diğer bankalar için de geçerli olduğu varsayımıyla yapılan hesaplamayla, yabancı ortakların 20.5 milyar dolar vererek aldıkları banka paylarının bugünkü karşılığı yaklaşık 27 milyar dolar oldu. YABANCI RİSKİ BÜYÜK! Türk Bankacılık Sisteminde Yabancı laşma raporunun sonuç bölümündeki tespitler de dikkat çekici. Bankaların önemli orandaki yüzdesinin yabancıların eline geçmesiyle finans sektörü ve Türkiye ekonomisi de ciddi tehlike altında. Bu riskler bir tablo halinde raporda şöyle vurgulanıyor: BANKALARIN YABANCILARA GEÇMESİNİN YARATTIĞI RİSKLER Sermaye kaçışı

706 480 Dışbank (TEB le birleşti) 7.014 Garanti 28.997 189.821 555 Finansbank 13.627 63.018 362 Denizbank 9.283 55.720 500 Şekerbank 3.341 17.806 433 Akbank 56.298 180.254 220 Oyak Bank 11.691 30.

5 Kâr transferi benzeri hareketlerle cari açığı artırma Birlikte hareket ederek manipülasyona zemin oluşturabilme Kamu bankalarının hisselerinin alınmasıyla, sosyal devlet ilkesine ters olarak sadece kârlı alanlara yatırım gözetilmesi Olası krizlerde sadece kendi ülke menfaatlerinin gözetilmesi Kârlı bireysel kredilere bonkör, küçük işletmelere açılan kredilere cimri davranılması Sadece kredibilitesi yüksek müşterilerin gözetilmesi. ARIKAN: YABANCI DAMATLAR A ARTIK DUR DENMELİ Rapora ilişkin değerlendirmede bulunan İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (İSMMMO) Başkanı Başkanı Yahya Arıkan, Türkiye de bankacılık sisteminin özelleşmediğini, kelimenin tam anlamıyla yabancılaştığını belirtti. Arıkan yabancı bankaların sadece kâr zihniyetiyle çalıştığına vurgu yaparak, kamu bankalarının el değiştirmesini de anımsatarak sosyal devlet ilkesinin de gözetilmesi gerektiğini anımsattı. İSMMMO Başkanı Arıkan, yabancıların sistemdeki payının bu kadar yükselmesinin piyasalarda olası manipülasyonlara zemin hazırladığını ve daha bir çok tehlikeyi beraberinde getirebileceğini vurgulayarak, Biliyoruz ki, transfer edilen kârlar cari açığı olumsuz etkiliyor. Gelişmiş batı ülkelerinde bu oranlarda bir yabancılaşma görmek mümkün değil. Yakında Türkçe isimli bankamız kalmazsa kimse şaşırmamalı. Yabancı Damat lara artık dur denilmeli ve denetimler de artmalı diye konuştu. İSMMMO Basın Birimi basin@ismmmo.org.tr Kurtuluş Cad. No: Kurtuluş- İstanbul Telefon: (212)

kredibilitesi yüksek müşterilerin gözetilmesi.

Benzer belgeler

Yabancı Sermaye Giderek Bankalarımızı da Yabancılaştırıyor

Yabancı Sermaye Giderek Bankalarımızı da Yabancılaştırıyor Erdem ALPTEKİN Yabancı Sermaye Girişine Kısa Bir Bakış Son iki yıldır yabancı sermaye ülkemize akıyor, oysa yıllarca yabancı sermaye girişinin