PSİKOLOJİ haftalık dres sayısı 2, yıllık toplam 64 ders saati GİRİŞ

Transkript

1 PSİKOLOJİ haftalık dres sayısı 2, yıllık toplam 64 ders saati GİRİŞ Günümüzde psikoloji bilimi ve psikoloji mesleğinin revaçta olduğu bilinene bir gerçektir. Böyle bir durum Kosova toplumunda da mevcuttur ve özellikle savaşın bitmesinden sonraki dönemde bu bilim dalının irdelenmesi için büyük bir ilgi mevcuttur. Böyle bir ilgi, ilk sırada toplumda görülen teknolojik değişikliklere ayak uydurması için kendi davranışlarını, kendi sağlığı için daha fazla ilgi göstermesi yönünde ilk sırada kendisini ve diğerlerini daha iyi tanıma gereksinim ve çabaları ortaya çıkmaktadır. Çünkü, insan haklarına saygı gösterip doğa ve çevrenin korunumuna özen gösteren refah bir toplumun sağlanmasında bunlar önemli unsurlardır. Burada takdim edilen müfredat (plan ve program) Kosovalı gençler arasında psikolojiye karşı giderek artan ilgiyi karşılama yönünde de bir gayreti oluşturmaktadır. Bu plan programda psikoloji bilim dalında keydedilen yenilikler kapsanmaya çalışılırken, diğer yandan da, Kosova daki öğrencilerin gelişmelerine uyum sağlamasını hedeflemektedir. Bu şekilde yeni çağda en çok umut bağlanan meslekler arasında bulunan psikoloji için dünyadaki kendi yaşdaşlarına Kosovalı gençlerin de katılmaları sağlanmaktadır. Plan programın dizaynı da öğrenme dinamikası açısından elverişli imkanlar sağlamaktadır. Aslında, hazırlanış biçimi açısından, bu program: (1) öğrencinin psikolojideki temel belirtiler ve en önemli konseptleri hakkında gereken bilgiye sahip olmasını ve (2) edinilen bu bilgilerin bireysel olarak kendileri tarafından uygulanmasını sağlamayı hedeflemektedir. Sınıftla yapılan derslere yardımcı olma suretiyle işlenilen her konuyla ilgili objektifler (hedefler) sıralanmaktadır. Bu hedeflerin gayesi öğrenci ve öğretmenlerin bireysel ve toplumsal davranışları sırasında düşünce ve davranışlarının özgürlüğe kavuşmalarını sağlamaktır. Öğretim ve değerlendirme sürecinde beklenilen sonuçlar da önemli ipuçları vermektedir. Bu alanlarda görülen sonuçları kaydedme suretiyle, öğretmenler, değerlendirme ve not verme sırasında daha objektif llup bu 157

2 dersle ilgili başarı oranını da daha izi izleme fırsatını yakalamakatadır. Diğer yandan, beklenilen sonuçlar sayesiyle öğrencilerin bu ders hakkında edindikleri bilgi ve yeteneklerini daha tarafsız bir şekilde değerlendirme durumunda olmaları sağlanıp kendilerinin bu alanda daha fazla bilgi edinmeleri için sistematik çaba harcamaları için de imkan sağlanmaktadır. Genel açıdan bakıldığı zaman 13. sınıflara ait psikoloji plan programının kültür ve eğitim açısından farklı bir ortamın sağlanmasına mütevazi bir yardım sunduğu görüşündeyiz. UZAK HEDEFLER Lise 13. sınıflarına ait Psikoloji dersinin temel hedefleri arasında şunlar sıralanabilir: 1) Öğrencilerin Psikoloji bilimini tanıyıp, onun metotlarını ve geleneksel araştırma alanları hakkında bilgilerinin zenginleştirilmesi; 2) Psikolojideki temel konsept ve kavramları öğrencilerin anlaması; 3) İnsanın ruhsal durumunu ve onun psikolojik yönden fonksiyon etmesi açısından iç ve dış faktörlerin etkisi hakkında öğrencinin bilgi sahibi olması; 4) Öğrenme sırasında edinilen bilgilerin öğrencinin kendisi ve etrafını çevreleyen toplum hakkındaki algılamalarında uygulaması. 158 HEDEFLER Lise 13. sınıflarına ait Psikoloji dersi ile ilgili malzemelerin dizayn edilmesi sırasında, öğrencilerin şu vasıflara nail olmaları amaçlanmaktadır: 1) Psikoloji bilimiyle ilgili edindikleri bilgileri memnun edici bir seviyede takdim edebilmeli Psikolojideki temel dalları Psikolojiyi irdeledikleri açısından psikolojideki temel dallar arasında görülen farkları Psikolojideki araştırma metotlarını 2) Psikolojik konseptlerin birey ve toplum açısından özelliklerinin açığa vurulması Bir süreç olarak insanlığın gelişmesi İnsanlığın gelişmesi hakkında birkaç teori

3 Öğrenme sürecine açıklığın getirilmesi Hafıza fenomeni ve onun bazı özellikleri Düşünme ve konuşma ve onların aralarındaki karşılıklı etkileşim biçimleri Bilincin temel durumları 3) Toplum birey ilişkileri hakkında öğrenilen temel fenomenleri açıklamalı Kişiliğin anlamı ve onun değerlendirme yöntemleri Yetişkinlerin yaşam özelliklerinin betimlenmesi Davranışları etkileyen sosyal ve kültür boyutu Fiziksel ve zihinsel sağlık hakkında konular hakkında bilgi sahibi olması Değerler ve din anlayışı 4) Bireysel düşünce esas süreçlerini açıklayıp onların belli durumlarda etkilerini belirlemeli Davaranışların biyolojik esaslarının incelenmesi Sansasyonu ve onun değişik algılama biçimlerini açıklaması Bireysel psikoloji kapsamında güdülenme ve duyarlılığın betimlenmesi İnsanda cinsel işlevler ve cinsiyetlere düşen roller hakkında bilgisi olup açıklamalarda bulunabilmesi Stres fenomeni hakkında bilgi sahibi olup bireysel psikolojik hayat süresince onunla yaşanması hakkında edinilen tecrübelerin uygulanması PROGRAM İÇERİĞİ Kategori Alt kategori Ders sayısı % Psikoloji tarihçesi ve Bilim olarak Psikolojinin gelişmesi psikolojide araştırma metotları Psikolojide temel kuramlar (teoriler) Psikolojide araştırma metotları Biyopsikoloji Hayatın biyolojik esasları Sansasyon ve algılama Güdü ve duyarlık (emosiyon)

4 Hayat gelişimi Kognitivite (biliş, kavrama) Sosyokültür Cinsel ilişki (seksüalite) ve cinsiyet Stres, onun atılması ve sağlık Hayat boyunca insanın gelişimi Öğrenme Hafıza Düşünme süreci ve dil Bilinç durumu Kişilik (personalitet) Fiziksel ve zihinsel sağlık Davranışların kültür ve sosyal boyutları Yetişkinlerin hayat karakteristikleri Değerler ve din KATEGORİLERE GÖRE DERSLERİN İÇERİĞİ VE KAZANIMLAR Psikoloji tarihi ve psikoloji araştırma metotları (10 ders) Program içeriği: Kazanımlar: 1. Psikoloji nedir ve kendi gelişmesinde uğradığı değişiklikler nelerdir Psikolojide kural ve alernatif alt kurallar Psikolojik araştırmalara sıkıca bağlı olan yöntemler İnsan ve hayvanlarda yapılan araştırmalar sırasında ahlak kuralları Humanizm, feminizm ve sosyal konstruksiyon görüşleri hakkında bilgilerin ileri sürülmesi Humanizm, feminizm ve sosyal konstuksiyon görüşlerinin karşılaştırıp kıyaslanması İnsan ve hayvanlarda yapılan incelemeler sırasında ahlak kurallarının gelişme çizgisinin belirtilmesi Araştırmalar sırasında uyulanacak birkaç ahlak kuralının sıralanması 160

5 Dersler arası ilişki: Psikolojinin bir ampirik bilimi olarak gelişmesi hakkında fikir beyan etme Psikolojik araştırmalarda ahlak prensiplerinin önemi Ders biriminin bu kategoride istatistik alanıyla sıkı bir bağlantısı vardır. Program içeriği: Biyopsikoloji (19 ders) Kazanımlar: 1. Davranışın biyolojik esasları Sinir sistemi ve bilinçli deneyim Kalıtsallık ve ortam: hangisi daha önemlidir? İnsanlarda kalıtsalık üzerine araştırmalar İnsanda endoktrin sistem Beyinle ilgili araştırmalar 2. Sansasyon ve algılama Yönelme ve hareket Derinin duyarlığı ve ağrı Sinir sistemi ile bilinçleşme arasındaki ilişkilerin belirtilmesi İnsanın psikolojik (ruhsal) bilinçleşmesinde hemisverlerin rollerinin Neuropsikolojide benin nasıl saptandığı hakkında açıklamanın yapılması Erkek ve kadınlarda beyinin fonksiyon etmesinde yapılan araştırmalar sonucu gözlenen farklar hakkında fikrin beyan edilmesi İnsanlarda kalıtsallık üzere yapılan araştırma sonuçları hakkında düşüncelerin ileri sürülmesi İnsanda endokrin sistemin fonksiyon etmesi hakkında açıklama yapılması Endokrin sistemde bezlerin dağılımı ve onların fonksiyon etmeleri hakkında bilgilerin ileri sürülmesi Vücudumuzun yön belirlemesi ve hareketi üzere görüşlerin 161

6 Algılanan güçler: köken ve etkiler Algılama bilmecesi ve kültürel çeşitliliği Derinin ağrı karşısında duyarlılığının Ağrının hisedilmesi arasında kültür farklarının Doğuştan edinilen algılama yetileri Gözetleme ile algılama yöntemi ve Algılama ile ilgili kültür farklarının 3. Güdülenme (motivasyon) ve duygu Sevme güdüsü ve onun kültürel elemanları Seksüel motivasyon ve onun unsurları Duygu elemanları Saldırganlık (agresivite): onun güdü ve duygusal yönleri İnsan hayatının temel güdüsü olarak sevme duygusunun ifade edilmesi İnsanın ruhsal hayatında duygu hisini etkileyen kültür çeşitlemeleri hakkında görüşler Duygunun temel unsurlara ayrılmasının Sevgide psikolojik unsurların ifade edilmesi Sevginin biyolojik özelliklerinin adlandırılması Duygunun kültürel yönünün tartışılması Saldırganlık (agresivite) fenomeni ve onun unsurlarının Güdülme ve duygu açısından saldırganlık konseptinin 4. Seksüalite ve cinsiyet Seksüel tutum, davranış ve tanımlar Psikoseksüel dengesizlikler ve cinsiyet kimliği Seksüalite ve onun belirmesinin birkaç şekli Seksüel tutum ve davranışlar arasında bağların ifade edilmesi Psikoseksüel dengesiziiklerin temel belirtileri ve saptanması ve cinsiyet kimliği Seksüel (cinsel) davranış ve belirtilerinin birkaç şeklinin ifade edilmesi 162

7 5. Stres, onun atlatılması ve sağlık Stresin biyolojik ve duygusal faktörleri Stresin belirmesinde bireysel faktörler ve onların etkisi Yandaş faktörler ve stres Sağlıkla ilgili davranışların değişimi Dersler arası ilişki: Stresin biyolojik kaynaklarının belirtilmesi ve Strese karşı olası duygusal davranışların sıralanışı ve Bireysel faktörlerin dizilişi ve ve onların stres le olan ilişkileri Stresin belirmesi ve ağırlaşmasında yandaş faktörlerin belirlenmesi ve Sağlıkla ilgili davranışlarda değişikliklerin belirlenmesi ve onların betimlenmesi Derslerle ilgili bu kategoriye düşen malzemenin biyoloji, anatomi, fızyoloji, kültüroloji ve düşünce ile kamu sağlığı ile ilşikilidir. Program içeriği: Hayatın gelişmesi (4 ders) Kazanımlar: 1. Yetişkinlerin gelişmesi Yetişkin: gelişme ve bu safhaya kadar geçişin tabiatı Erken ve orta olgunlaşma Geç yaşta olgunlaşma ve kırılgan yaş dönemi Ölüm öncesi dönemin temel özellikleri Olgunluk çağından ölüme kadarki dönemde gözlenen fiziki ve biliş (kognitivite) değişikliklerin betimlenmesi Olgunluk çağında değişiklikler tabiatının Olgunluk çağına varmada temel özelliklerin saptanması Hayatın olgunluk dönemindeki gelişme safhaları hakkında teori Kırılgan yaş döneminde gözlenen gelişmelerin özellikleri Kırılgan yaş döneminde zihinsel sağlıkla ilgili temel sorunların belirtilmesi Bireysel olarak ölüm ile karşılaşma sürecinin vasıfları 163

8 Dersler arası ilişki: Diğer birinin ölümüyle karşılaşıldığı durumun özellikleri Psikolojideki bu ders birimiyle ilgili kategorinin diğer alanlarla ilgili önemli bir buluşma noktası olarak biyoloji ve teknoloji bilim alanı gösterilebilir. Program içeriği: Biliş (kognitivite) (14 ders) Kazanımlar: 1.Öğrenme Öğrenmenin biyolojik sınırları Öğrenmede bilişin (kavramanın) etkisi Öğrenmede birleştirme modelleri Biliş uygulanabilirliği analizi Öğrenme sürecinde biyolojinin koyduğu bazı sınırlar hakkında bilgi sahibi olunması Öğrenmedeki birkaç temel biyolojik sınırlandırma yönteminin Öğrenmeyi etkileyen temel etkenler Öğrenme sürecinde temel biliş (kavrama) teorileri hakkında tartışılması Öğrenmede birleştirme modellerin Öğrenmede kavrama yöntemlerinin betimlenmesi Psikologlar tarafından uygulanabilir biheyvioral (biliş) yöntemlerin analizi Uygulanabilir biheyvioral (biliş) analizinde kullanılan temel elemanların saptanması 2. Hafıza Hafıza hakkında teoriler Hafıza teorilerin eleştirisi Unutkanlık ve onun özelliği Unutkanlığın önlenmesi: bu süreç ne kadar mümkündür? Hafızanın biyolojik ve psikolojik yönden birleştirilmesi çabaları Hafıza hakkında birkaç temel kuramın belirtilmesi Hafıza hakkında değişik teorilerin özellikleri arasında temel farklılıklar Hafıza konusunda ilk araştırmacılar olan Ebingaus ve Bartlet in çalışmaları hakkında 164

9 bilgilerin verilmesi Hafızanın temel özelliklerinin betimlenmesi Şahsi unutkanlık örneklerinin ifade edilmesi Unutkanlığın önlenmesi tekniklerinin saptanması Unutkanlığın önlenmesi hakkında tartışmanın yapılması Hafıza ile ilgili biyoloji ve psikolojinin birleştirilmesi öneminin 3. Düşünmek ve dil Gerekçe ve sorunun çözümlenmesi meselesi Önerme ve karar verme Dilin ürünü: temel yöntemler Dil ve iletişim Dil, düşünme ve kültür 4. Bilincin durumu Rüya dünyasının Gün içerisinde bilinç durumunun değişmesi Bilincin diğer şekilleri Hipnoz: tabiatı ve onun hakkında teoriler Gerekçe ve sorunların çözümlenmesinde temel özelliklerin blirtilmesi Sorunların çözümlenmesiyle ilgili birkaç düşünce türünün sayılması Sorunların çözümlenmesi ve insan zekası arasındaki ilişkilerin Dil sürçmeleri İfade ve yöntem aracı olarak dil üzerinde tartışmanın yapılması Dil ile iletişim arasındaki bağların saptanması Konuşma ilkeleri hakkında tartışma Dil ve iletişimde cinsiyet farklarının saptanması Dil görevliliğinin tartışılması Rüya içeriklerinin Rüya anlamları hakkında tartışma Rüyaların işlevlerinin Gün içerisinde görülen rüyanın 165

10 Psikoaktif uyuşturucularla ilgili meseleler Dersler arası ilişki: Hipnoz, meditasyon, sanrı vb. gibi değişik bilinç durumlarınının ifade edilmesi. Hipnoz fenomeni Psikoaktif uyuşturucularla ilgili debat unsurlarının tartışılması Biliş (kognitivite) ile ilgili malzemenin biyoloji ve dilbilimi (linguistik) ile sıkı ilişkisi vardır. Program içeriği: Sosyokültür (19 ders) Kazanımlar: 1. Kişilik (personalite) Kişilik hakkında psikodinamik ve insancıl (humanizm) teorileri Kişinin kendi kendine öğrenmesi ve biliş teorileri Birey (kişi) üzerine kuramlar Kişilik kuramlarının karşılaştırılması 2. Fiziki ve ruhsal sağlık Sağlık ve psikoloji: ilşkilerin tarihsel içeriği Hastalığın aşılması ve sağlığın promosyonu Topluluğun zihin sağlığının promosyonu Önleme: onun değerleri ve temel özellikleri Froyd un kişilik üstündeki teorisinin temel elemanlarının saptanması Kişilik üzere Froyd dan sonra ortaya atılan teorilerin Kişilik hakkında Rogersin insancıl teorisinin iç yüzü Kel in kişilik oluşum teorisinin betimlenmesi Sosyal öğrenme teorisinin saptanması (Bandura) Kişilik kurallarının dinamik boyutunun sayılması Kişilik hakkındaki teoriler arasında gözlenen temel ayrımların fark edilmesi Psikoloji ve sağlık arasındaki tarihi bağların belirtilmesi Fiziksek hastalık semptom ve belirtileri, aralarındaki ayrımlar ve onların Fiziksel hastalık semptomları arasındaki farklar ve örnekler Topluluğun zihinsel sağlığı temel unsurları ve promosyonu 166

11 Önleme (prevalenca) ve istenmeyen davranış belirtilerinin önlenmesi ile ilgili birkaç yöntemin vb. Önleme programları ve onların değerleri hakkında tartışma 3. Davranışın sosyal ve kültürel boyutu Kişinin toplum ve sevgiyi algılaması Kişiler arasında genel karşılıklı çekicilik belirtileri İlişkilerin muhafaza edilmesi 4. Yetişkinlerin yaşama özellikleri Aile yaşamında kilitsel dönemler Ailelerin güncel amaçları Evlenmede münasipliğin (uyumun) temel özellikleri Yetişkinlerin hayat biçimleri Kişinin toplum ve algılaması ve anlamasının ıspatlanması Kişide karşılıklı çekicilik ile ilgili en önemli elemanların sıralanması Kişiler arsında karşılıklı ilgi duyma belirteçlerinin ifade edilmesi Karşılıklı beğenide cinsiyetler arasında gözlenen bazı ayrımların saptanması Kişiler arasında karşılıklı ilişkilerde beklentilerle ilgili ifadelerin İlişkilerde eşitlik Aile yaşamında kilitsel dönemlerin belirtilmesi Çiftlerin birleşmelerinin temel özelliklerinin belirtilmesi Veli olan kişinin hayatında olagelen değişikliklerin Yetişkin çağına ulaşmayan (reşit olmayan) aile üyelerinde gözlenen bazı hareketlerin ifade edilmesi Velinin kendisinin reşit olmadığı durumlardaki ailede davranışların anlatımı Evlenme ile ortaya çıkan beklentilerin ifade edilmesi Evlilikte çatışmalara yol açan özelliklerin betimlenmesi 167

12 5. Değerler ve din Ahlaklı gelişme ve insan değerleri Eğitim ve değerlerin artırılması Din ve psikoloji Ailede güce başvurma neden ve sonuçları Bilim dalı olarak psikolojinin değerleri hakkında tartışma Ahlaki sonuç evrelerinde en önemli noktaların belirtilmesi (Kolberg) Ahlak sonucu teorisine ilşikin eleştirilerin tartışılması Ahlaki değerlerle ilgili eğitim ve öğretimin özelliğinin Din psikolojisi tarihinde birkaç elemanın ifade edilmesi Din doğasının tartışılması Dini inançların temel özelliklerinin anlatılması DERSLER ARASI İLİŞKİ: Sosyokültür kategorisine düşen ders birimlerinin, ilk sırada, kültüroloji, sosyoloji ve zihin sağlığı alanlarıyla, daha somut olarak da psikiyatri ve ilahiyat ile sıkı bir dersler arası ilişkisi vardır. 168 ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ Öğretmenlerin (ve de özellikle Psikoloji dersini ilk kez vermeye başlayanların) derslerin verilmesi sırasında yukarıda belirtilen standartları yerine getirmelerinin epey zor olacağı izlenimi edinilmektedir. Öğretmenin bu alanda dayanacağı önemli desteklerden biri olarak, önerme şeklinde verilen beklenilen sonuçlar gösterilebilir. Bunlar sınıfta etkinliklerin sürdürülmesi için iyi bir esası oluşturmaları yanı sıra, öğretmenlerin sıkça karşılaştıkları sorunlardan biri olan zamanın (sürenin) planlaştırılması için de iyi bir tabanı oluşturmaktadır. Aynı zamanda bu alanda beklenilen sonuçlar öğrencilerin bilgilerinin daha objektif bir şekilde değerlendirilmesi için de bir esası oluşturmaktadır. Diğer yandan bu yönde elde edilen başarılar, bir bilim dalı olarak Psikolojiyi öğrencilerin daha iyi kavramalarına da yardımcı olacaktır; bu sayede kendilerini ve etrarfındakileri daha iyi tanımaları yönünde çok önemli bir faktör olan kendi kimliklerini tamamlama fırsatını da yakalamış

13 olacaklardır. Demek ki, beklenilen sonuçlar, her ders biriminin öğrenilmesine ilişkin ders plan ve programının entagral bir bölümü olarak kullanılabilir; dahası, dersin gerçekleşmesi için gereken malzemelerin burada kapsanması yanı sıra, onun uzma süreci vb. de kapsanabilir. Sunulan plan programın yerine getirilmesi sırasında audio vizüel görsel araçların kullanılması ısrarlı bir şekilde tavsiye edilirken, bu sayede işlenilen konu ve malzemlerin öğrenciler tarafından daha kolay öğrenilmesi sağlanmış olacaktır. Psikoloji dersine ait eğitim malzeme yetersizliğinin Kosova da mevcut olmasına rağmen, bu alandaki durumun günden güne değişime uğradığını da belirtmemiz gerekir. Bu kapsamda, Psikoloji dersini verdikleri sırada audio vüzüel görsel araçların kullanılması açısından öğretmenlerin son derece açık olmaları gerekir. Kaliteli ve cesaretli bir plan programın uygulanması sadece eğitim sürecinde teknoloji elemenalarını içeren ve belli konularda yapılan araştırmalar hakkında ayrıntılı bilgilere sahip ve interaktif eğitimi benimseyen öğretmen personeli ile mümkündür. Diğer yandan öğretmen, ders esnası sırasında değişik ve farklı fikirlerin ileri sürülmesini teşvik ederek bireysel ve kültür açısından görüşlerin daha net ve anlaşılır olmasına katkı sunmalıdır. Psikoloji dersini veren öğretmen personeli ise kendi aralarında enformasyon değiş tokuşu yapmaları yanı sıra, teknolojik araç ve gereçlerin kullanılması açısından değişik eğitimlerden geçmiş olmalı ve özellikle psikoloji ile ilişkisi olan konferans, seminer gibi diğer birleşim ve toplantılara katılarak bu yönde gereken eğitime sahip olarak kendilerinin profesyonel açıdan yetenekleşmeleri imkanlarından yararlanmalıdırlar. Böylelikle, yukarıda belirtilen felsefi görüşlerden hareket ederek ders verme sırasında bu dersle ilgili beklenen standardlara ulaşılması ereğiyle baş vurulacak yöntemler arasında şunlar yer almaktadır: Bireysel çalışma sınıfta ve ders esnasında geçilenlerle ilgili öğrenciden bireysel olarak bazı beklentilerin ortada olduğu her durumda öğretmenin böyle bir yönteme başvurması olumlu sonuçlar getirmiş olurdu. Bu yöntem çerçevesinde çiftler halinde çalışmanın sürdürülmesi de uygulanabilir. Çiftler halinde çalışma bu yönteme başvurmadan önce bireysel çalışmanın geçilmiş olması gerekir. Kullanılan bu yöntem sayesiyle öğrencilerin bilgilerinin sınanması yerine geliştirilmesi yanı sıra onlara tartışabilecekleri bir ortamın sağlanması hedeflendiğinde de bu metota başvurulmaktadır. Küçük gruplar halinde çalışma uygulanan bu yöntem sayesiyle, öğretmenlerin denetimleri altında olan öğrencilerin kendi fikir ve 169

14 ide lerini gruplar içinde tartışabilmeleri için kendilerine fırsat sağlanmaktadır; bu şekilde onların ekip halinde fikir üretmeleri ve düşündüklerini sınıf önünde takdim etmelerine fırsat verilmektedir. Sınıfın iki gruba ayrılması bu yöntem belli konu ve tutumlar hakkında öğrencilerin tartışmalarının teşvik edilmesi istendiği durumlarda ideal bir tercih olurdu. Müeliflere sorular öğrencilere sunulan malzemleri kendisinin eleştirisel bir gözle incelemesi açısında bu yöntem son derece önemlidir. DEĞERLENDİRME Öğrencilerin ders esnasında sınıfta aldıkları bilgilerin objektif bir şekilde değerlendirmesini yapmak ve onların şahsi fikirlerinin sağlıklı olmalarını temin etmek açısından, yazılı olarak tutulacak değerlendirme yöntemleri arasında şunlar yer almaktadır: Uyarı Öğrencilerin sınıftaki etkinliklerini değerlendirilmesi istendiği durumda bu yönteme baş vurulacaktır. Tuttuğu güncesinde öğretmen bu tür uyarıları kaydederek etkinliklerin sistematik olarak izlenmesini sağlaması yanı sıra, her öğrenci hakkında detayların unutulması olasıllığı da bu yöntemle ortadan kalkmış olacaktır. Yazılı test her ders kategorisinin sonunda ve dersin sona ermesinde de bu yöntemin uygulanmış olması belki isabetli olurdu. Kompozisyon bu yöntem sayesiyle öğrencilerin aldıkları bilgileri ne denli kullanıp uygulanabileceği yapılacak yazı sayesiyle kontrol edilecektir. Öte yandan, deneme türünün uygulanması sayesiyle, derslerde işlenilen konular hakkında öğrencilerin tutumlarını öğrenmek de mümkündür. Diğer yandan, eğer öğrenci üniversite düzeyinde eğitimini devam etmek isterse bu yöntem, öğrencinin hazırlanması açısından da değerlidir. Elbete ki denemenin yapılması ödevi dersin tamamlanmasından sonra verilmiş olacaktır. Ancak, öğretmen uygun gördüğü durumlarda, kısa denemelerin yazılması yöntemlerine de başvurulabilir. Sözlü Test bu yöntem sayesiyle öğrencinin sınıfta edindiği bilgilerin denetlenmesi sağlanır. Bu yöntemle öğrencilerin, öğrendikleri tabir ve deyimleri konuşma sayesiyle daha iyi ve akıntılı bir şekilde öğrenme ve ezberleme fırsatını yakalamaktadırlar. 170

15 KAYNAKÇA Juniku, Neki (1994) Kaptina nga psikologjia Musai, Bardhyl (1999) Psikologji edukimi, SHB Pegi, Tiran, Arnavutluk Nushi, Pajazit; Juniku, Neki; & Bërxulli, Dashamir (2004) Psikologjia XI, Libri Shkollor Yayınevi, Priştine, Kosova Nushi, Pajazit (2001) Psikologjia Për klasën e II-të gjimnaz, III baskı, Libri Shkollor Yayınevi, Priştine, Kosova Nushi, Pajazit (1999) Psikologjia e përgjithshme II, Njeriu dhe personaliteti i tij në psikologji, Priştine Üniversitesi, Priştine, Kosova Pango, Ylli (1997) Psikologjia Sociale, Tiran, Arnavutluk Pettijohn, Terry (1996) Psikologjia: Një hyrje konçize, Tiran, Arnavutluk İnternet sayfası: bu sayfa Priştine Üniversitesi Psikoloji bölümünün resmi sayfasını oluşturmaktadır. Bu sayfada öğrenciler ve öğretmenler, Kosova ve daha geniş alanda psikoloji ile ilgili değişik enformasyon ve bilgilere ulaşabilirler. 171