RNA biosentezi (transkripsiyon)
|
|
- Selim Savaş
- 5 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 RNA biosentezi (transkripsiyon) Doç. Dr. Nurten Özsoy Kalıp DNA DNA Gen 1 Transkripsiyon Gen 2 Translasyon Kodon Amino asid Gen 3
2 Transkripsiyon Genetik bilginin DNA den RNA e geçmesi dir. Bu biokimyasal reaksiyonun enzimi RNA polimerazdır. Genetik bilgi DNA veya onun bir polinukleotid zincirinin tamamlayıcısı olan RNA daki nukleotidlerin purin ve pirimidin bazlarının diziliş sırası ile proteinlerdeki amino asidlerin diziliş sırası arasındaki bağıntıdır.
3 RNA polimerazın özellikleri 1. DNA ya bağımlı RNA polimeraz kalıp halata 3' 5' yönünde bağlanır ve genin kalıp halatının tamamlayıcısı olan ribonukleotidlerin 5' 3' yönünde polimerleşmelerinden sorumludur. (NMP) n + NTP (NMP) n+1 + PP i RNA Bir nukleotid ile uzamış RNA 2. Sentez için Mg 2+ ve 4 tane NTP a gereksinim vardır-atp, GTP, CTP, UTP 3. Sentez için öncül moleküle (primer) gereksinim yoktur. DNA kalıbı yeterlidir. 4. RNA polimerazın hata düzeltici 3' 5' ekzonukleaz aktivitesi yoktur (tek bir hücrede çok sayıda RNA kopyasının yapılması nedeniyle, hatalı RNA moleküllerinin hücreye etkisi DNA daki hatadan daha az olur).
4 (α 2 β'βωσ) Çekirdek enzim Holoenzim çekirdek altbirim İlk fosfodiester bağı oluştuktan sonra σ altbiriminin uzaklaşmasıyla zincir uzama süreci başlar E. coli RNA polimerazı Çekirdek enzimin dört altbirimi vardır: α, β, β' ve ω. Bu alt birimler α 2 ββ'ω şeklinde birleşir. α-altbiriminin RNA polimeraz proteininin katlanmasında, β nın ise transkripsiyonda bir katalizör olarak görev alır. β ve β' birimleri ribonukleotidlerin polimerizasyonunda görev almaktadır. α-alt birimleri regülatör proteinlerele bağlantı kurabilen kısımlardır. Çekirdek halindeki RNA polimeraza sigma (σ) denilen bir alt biriminin enzime bağlanması ile enzim holoenzim halini alır.
5 Herhangi bir hücrede yer alan genlerin her zaman için aktif olmaları söz konusu olmaz. DNA üzerinde bulunan genlerin aktivasyonu, sitoplazmik sinyaller sonucu RNA polimeraz ın transkripsiyonu yapılacak gen veya genlerin hemen önündeki belli bir baz bölgesi (upstream) olan promotör gene bağlanması ile gerçekleşir. σ altbirimi, enzimin bağlanacağı genin promotörünü tanıyarak DNA ile özgün bağlanmasını sağlar.
6 Farklı genleri tanıyan farklı σ altbirimleri mevcuttur E. coli RNA polimerazın altbirimleri Alt birim Gen Sayı Ağırlık (kd) En sık rastlanan σ birimi molekül ağırlığı 70 kd olan σ 70 dir.
7 Bakteri RNA polimerazı, tüberküloz tedavisinde kullanılan rifamisinin β altbirimine bağlanması ile fosfodiester bağının oluşumunu engelleyerek inhibe olur. Rifamisin Fenoksazon halkası Aktinomisin D Aktinomisin D ise transkripsiyonun uzama safhasında inhibisyon yapar.
8 DNA ya bağımlı RNA polimeraz promotör dizilerini tanıyana kadar DNA molekülünü 10 3 /bç/s lik bir hız ile tarar ve bu dizilere bağlanır. Promotörler transkripsiyon başlama bölgesinde kendilerini tekrarlayan konsensus dizileri (tüm organizmalarda aynı veya benzer olan bu diziler evrim boyunca çok korunmuştur). 5'-TATAAT-3' dizisi- transkripsiyon başlangıç nukleotitden (+1) 10 baz çifti kadar önce -10 bölgede bulunur (Pribnow kutusu). DNA sarmalının RNA polimeraz tarafından çözülmeye başladığı nokta. 5'-TTGACA-3' dizisi- transkripsiyon başlangıç nukleotitden (+1) 35 baz çifti kadar önce -35 bölgede bulunur. RNA polimerazın tanıyıp bağlandığı bölge. Kalıp DNA -35 bölge Prokaryotik promotör Pribnow kutusu Transkripsiyon başlama bölgesi
9 Beadle-Tatum un tek gen-tek enzim hipotezi, tek gen-tek protein ve daha doğrusu tek gen-tek polipeptid olarak genişletilmiştir. Bazı genler trna ve rrna kodladıkları göz önünde bulundurarak, bir gen, yapısal ya da katalitik işlevli bir polipeptid veya bir RNA gibi, genin son ürününün primer dizisini kodlayan tüm DNA dır.
10 Fonksiyonlarına göre 2 tip gen vardır 1. Yapısal genler belirli proteinleri sentezlerler 2. Denetleyici genler yapısal genleri uyarır veya frenlerler. a) operatörgenler-yapısal genlere direktetkilidirler b) düzenleyici (regülatör)genler: yapısal genlere, operatörgenler yolu ile etkilidirler Bir ya da birkaç yapısal gen kendi operatör genleriyle beraber genetik bir birimi olan operonu meydana getirirler. Operatör genden gelen sinyale göre (trafik ışıklarına benzer bir şekilde) operondaki yapısal genler çalışır. Aktivatörün bağlanma yeri Promotör Represör bağlanma yeri (operatör) operon Düzenleyici diziler represör<->operatör aktivatör <->artırıcı (enhencer) Birlikte yazılan genler
11 Bir operon sistemindeki operatör ve düzenleyici (regülatör) gen arasındaki el ele çalışmalarla yapısal genlerin ifadeleri ya gelişir ya da kesilebilir. Bunun sonucunda, ya normal ya da patolojik bir fonksiyon düzeni belirebilir. Hücrede bazı özel proteinler vardır ki bunlara düzenleyici veya regülatör proteinler adı verilir. Her bir regülatör protein bir veya birden fazla genin düzenlenmesinde etkileyici rol oynar. Bu proteinler normal gen regülasyonunda iki şekilde faaliyet göstermektedir: Gen ifadesini arttırırlar - pozitif regülatör (aktivatör) Gen ifadesini azaltırlar - negatif regülatör (represör; baskılayıcı) Gen ifadesinin düzenlenmesinin 2 tipi vardır: 1. Negatif düzenleme Transkripsiyonu durduran baskılayıcı bir protein yoluyla düzenleme. Negatif regülatörvarlığında genetik bilginin ifadesi azalır. 2. Pozitif düzenleme pozitif regülatörvarlığında genetik bilginin ifadesi artar.
12 RNA polimerazla transkripsiyonun başlaması en az üç tip protein düzenler: 1. Spesifik transkripsiyon faktörleri 2. Baskılayıcılar (represörler): bağlanma yeri: operatör (negatif düzenleme) 3. Aktivatörler: bağlanma yeri: artırıcılar (transkripsiyon hızını arttırırlar) (pozitif düzenleme)
13 Baskılayıcılar (represörler): DNA üzerinde operatöre (prokaryotik hücrelerde genellikle promotörün yanında bulunur) bağlanır. Baskılayıcının DNA ya bağlanması, efektör denilen, küçük molekül ya da protein olan moleküler bir sinyalle düzenlenir. Efektör baskılayıcı moleküle bağlanır ve yapısal bir değişime neden olur. Baskılayıcı ile sinyal molekülü arasındaki etkileşim, transkripsiyonu azaltır ya da artırır Efektör maddeler represör üzerinde iki şekilde etki gösterir: -İndüktör (anti-inhibitör): eğer ortamda bir indüktör madde varsa, bu madde DNA operonu üzerindeki represörü uzaklaştırır ve böylece sentez olayı yeniden başlamış olur. Efektör, geni engelleyen represörün aktivitesini ona bağlanarak yok ediyorsa, yani baskılanmayı ortadan kaldırıyorsa, bu operona uyarılabilen (indüklenebilen) operon denir. - Co-represör: represör co-represör ile aktif hale gelip DNA yı bloke eder. Bu tür operona ise baskılanabilen operon denir.
14 Negatif düzenleme (represör transkripsiyonu inhibe eder) Operatör Represör moleküler sinyalin yokluğunda operatöre bağlanır Pozitif düzenleme (aktivatör transkripsiyonu uyarır) RNA polimeraz Moleküler sinyal (indüktör) represör ün dissosiasyonuna neden olur ve transkripsiyon uyarılır Sinyal molekülü Promotör Represör moleküler sinyalin (co-represör) varlığında operatöre bağlanır Aktivatör moleküler sinyalin yokluğunda DNA ya bağlanır ve transkripsiyon ilerler. Sinyal eklendiği zaman aktivatör dissosiye olur ve sinayal ile birleşerek transkripsiyon inhibe olur. Sinyal ayrıldığında represör dissosiye olur ve transkripsiyon oluşur. Aktivatör sinyalin varlığında DNA ya bağlanır. Sinyal uzaklaştırılınca dissosiye olur ve transkripsiyon inhibe olur.
15 Aktivatörler DNA ya bağlanırlar ve promotörde RNA polimerazın aktivitesini güçlendirirler. (Aktivatör bağlanma bölgeleri, çoğunlukla RNA polimerazın zayıf bağlandığı ya da tek başına hiçbir zaman bağlanmadığı, promotörlere yakın bulunur. Bazı ökaryotik aktivatörler, promotörden çok uzaktaki artırıcılar (enhancer) denilen bölgelere bağlanır). - Bazı aktivatörler, bir sinyal molekülünün bağlanmasıyla tetiklenen aktivatörün disosiasyonu sağlanıncaya kadar transkripsiyonu güçlendirmek için DNA ya bağlanır. - Diğer olgularda ise aktivatör sadece, bir sinyal molekülüyle etkileştikten sonra DNA ya bağlanır.
16 Operonun özellikleri Operon modeli, François Jacob ve Jacques Monod adındaki Fransız araştırmacıların E.coli deki laktoz operonu (lac operon) üzerinde yaptıkları çalışmalar (1961) sonucu ortaya çıkmış ve bu çalışma 1985 yılında kendilerine Nobel ödülünü kazandırmıştır. Laktozu galaktoz ve glukoza hidroliz eden β-galaktozidaz enziminin yapısal geni (lacz), galaktozun hücre içine geçişinden sorumlu olan permeaz (lacy) ve transasetilaz (laca) genlerle birlikte kümelenmiştir ve birlikte lac mrna yı oluştururlar. β-galaktozidaz: laktozu parçalayarak 6 karbonlu glukoz ve galaktoza ayırır Galaktozit permeaz: laktozun bakteri hücre duvarından geçişini sağlar Tiyogalaktozit transasetilaz: Asetil CoA dan asetil grubunu tiyogalaktozidin C-6 hidroksil grubuna transferini gerçekleştirir.
17 Uyarılabilen (indüklenebilen) operon: Laktoz operonu I geni, Lac represörünü kodlar P: Lac genlerinin promotörü Pı: I geninin promotörü O 1 : Lac operonun asıl operatörüdür O 2 ve O 3 : psödooperatörler denilen ikincil operatör bölgeleridir Dış İç Laktoz Laktoz Galaktozit permeaz E.Coli karbon kaynağı olarak glukoz ve laktozu kullanır. Sadece glukoz varlığında, bakteriyel büyüme fazının başlangıcından itibaren hücre glukoz tükenene kadar laktoz katabolizması için gerekli olan enzimleri indüklemez (laktoz yokluğunda, lac operon genleri baskılanır). Bunun mekanizması şöyledir: Bu enzimlere gereksinme olmadığını gösteren bir protein sentezlenir ve operonun düzenleyici bölgesinde bulunan i ye bağlanarak onu etkileştirir ve bir i-mrna (represör mrna) biyosentezlenir, bu ise translasyonla represör proteinini oluşturur. Represör proteini o (operatör) bölgesine bağlanır ve böylece RNA polimerazın p (promotör) bölgesine ulaşmasını engeller (yapısal genlerin transkripsiyonları engellenir). Laktoz eklendiğinde, laktoz metabolizması sırasında oluşan allolaktoz represöre bağlanır, represör genden uzaklaştırılır ve RNA polimeraz promotöre yerleşip laktozun yıkımında görevi olan üç enzimin mrna sının transkripsiyonuna başlar. Laktoz β-galaktozidaz Allolaktoz Galaktoz Glukoz
18 Regülatör gen Lac i Negatif düzenleme (+Glukoz; -Laktoz) Glukoz ve laktoz seviyeleri, lac baskılayıcı protein ile CAP üzerindeki etkileri sayesinde lac operonunda transkripsiyonun (yazılımın) başlangıcını etkileyebilir. Promotör Operatör lac Z β-galaktozidaz lac Y lac permeaz lac A transasetilaz Transkripsiyon Transkripsiyon lac mrna 5' 3' 5' lac mrna 3' Translasyon Translasyon lac represör β-galaktozidaz lac permeaz transasetilaz Lac represör - allolaktoz allolaktoz molekülleri Laktoz eklenmesi allolaktoz derişimini arttırır. Allolaktoz baskılayıcı proteine bağlanarak DNA dan ayrılmasını sağlar.
19 Pozitif düzenleme (+ Laktoz; -Glukoz) Katabolik süreçler genellikle, organizmanın tercih ettiği yakıtın yokluğunda alternatif yakıt moleküllerini kullanan enzimlerin sentezini sağlayan aktivatörlerle çalışır. Bu aktivatörler tercih edilen yakıt molekülllerinin varlığında genetik aktiviteyi baskılar. Buna katabolit baskılaması denir. Laktoz operonu hücrede glukoz miktarını ayarlayan ve Katabolit Aktivatör Protein (CAP) veya camp Reseptör Proteini (CRP) denilen bir aktivatörle çalışır. Prokaryot solunumunda tercih edilen yakıt glukoz olduğu için, glukozun yüksek konsantrasyonları laktoz operonunu durdurur. Bu koşullarda kullanılabilecek bol miktarda yakıt olduğundan laktozun yıkımına gerek kalmamaktadır Yüksek glukoz (düşük camp) Düşük glukoz (yüksek camp) camp Bağlanmış lac represör Laktoz Laktoz Laktoz represör Glukoz düzeyleri azaldığında ise camp, CAP ın allosterik bölgesine bağlanarak proteinde konformasyonel değişikliklere yol açar. Böylece aktiflenen CAP, operonda promotöre komşu bölgeye bağlanarak RNA polimerazın promotöre bağlanmasına yardımcı olur. Laktoz represör Gen kapalı RNA polimeraz Transkripsiyon, Gen açık promotör konumunun yakın bir bölgesinde DNA ya bağlanmış CAP-cAMP kompleksinin bulunması durumunda meydana gelir. CAPcAMP pozitif bir düzenleyicidir.
20 Baskılanabilen operon-triptofan operonu Apo-represör = aktif olmayan represör Transkripsiyon devam eder Apo-represör + Triptofan (Co-represör) Aktif represör + operatör İnaktif promotör Transkripsiyondevam etmez Bir represör, coreseptör ile aktif hale gelip DNA yı bloke eder. E.coli hücresi kendisine gerekli olan amino asitleri sentezleyen tüm enzimleri yapısında bulundurur. Amino asidlerden herhangi birinin ortama hazır olarak verilmesi durumunda bu amino asidin sentezi için gerekli enzim sisteminin yapımı da durur. Bu olaya represyon adı verilir. Örneğin ortamda konsantrasyonu artan triptofan (trp operonu tarafından sentezlenen enzimin ürünü) kendisine özgü olan trp represörüne bağlanabilmekte ve onu aktif hale getirip DNA ya bağlanmasını sağlar. Böylece triptofan sentezinde görev alan 5 enzimin sentezi durdurulmuş olur. Bu durumda bir efektör olan tiptofan bir co-represör dür. E.coli beslenme ortamına bol miktarda triptofan verildiğinde, hücrede triptofan sentezleyecek enzim oluşmaz.
21 Transkripsiyon 4 basamakta gerçekleşir: 1. Kalıba bağlanma: RNA polimeraz DNA ya bağlanır ve bir promotörü lokalize eder. 2. Zincir başlangıcı. RNA polimeraz ilk NTP ikinci bir ribonukleozit trifosfat ile eşleşmesini katalize eder. 3. Zincir uzaması: Sentezlenen RNA molekülünün 3' ucuna arka arkaya NTP ı baz eşleşmeleri ile yerlerine yerleşir ve difosfat ayrılarak fosfodiester bağlar oluşur. RNA, 5' 3' yönünde DNA kalıbına ters yönde paralel olarak sentezlenir. DNA G C T A RNA C G A U 4. Zincir sonlanması: DNA molekülünün kalıp halatındaki bazı diziler sonlanma sinyalleri olarak görev görürler.
22 mrna zincirinin ilk 8-10 nukleotid sentezinden sonra σ faktörü enzimden ayrılmaktadır RNA polimerazın promotöre bağlanması Başlama
23 Sentezin başlaması RNA polimerazın transkripsiyona başlamasında 1. İlk basamak holoenzimin DNA daki promotöre zayıf olarak bağlanmasıdır. Böylece kapalı bir kompleks oluşur. 2. İkinci basamakta DNA sarmalında 10 baz çiftine yakın bir bölgenin açılması ile polimeraz kalıba daha sıkı bağlanarak açık kompleks oluşur. 3. Pribnow kutusu A-T ce zengin olduğu için heliksin açılmasını kolaylaştırır. 4. Açılan DNA ya ilk nukleotid trifosfat bağlanınca RNA polimeraz transkripsiyonu başlatır. 5. İlk fosfodiester bağı oluştuktan sonra σ altbiriminin uzaklaşmasıyla enzim, zincir uzama süresine geçer. Bu dönemde başka RNA polimerazlar da promotöre bağlanabildiği için gen birçok kez transkript edilebilir. RNA polimeraz promotör
24 DNA molekülü boyunca RNA polimeraz ilerledikçe, kalıp halatın nukleotidlerine uygun baz eşleşmesine olanak sağlamak için DNA sarmalın çözülmesi gereklidir. DNA sarmalın çözülme derecesi transkripsiyon boyunca sabittir ve her bir polimeraz molekülü başına 17 baz çifti kadardır. DNA sarmalın bir taraftan çözülmesini (negatif superhelezonlar oluşturarak), diğer taraftan bükülmesi ve helezonlaşmasını (pozitif superhelezonlar oluşturarak) kataliz eden enzim topoizomerazdır. Herhangi bir noktadaki DNA/RNA hibridi 7-10 baz çifti uzunluğundadır. DNA çift sarmalın bükülmesi Kalıp halat RNA polimeraz Kodlayıcı halat (Bu zincirin baz sırası, genden yazılan RNA zincirinin aynısıdır, sadece T yerine U geçmiştir). DNA çift sarmalın çözülmesi mrna DNA/RNA hibrit heliksi Uzama yönü RNA polimerazın hareket yönü E.coli nin RNA polimeraz enzimi bir aktivatör olan Mg +2 varlığında 37 o C de saniyede yaklaşık 40 nukleotid sentezlemektedir
25 Zincir uzaması RNA nukleotidleri Yeni sentezlenen RNA Kalıp DNA
26 Sentezlenecek olan protein RNA polimeraz genin promotör bölgesine bağlanır Proteini kodlayan gen Tamamlayıcı DNA halatı dezoksiribonukleotidler Sentez edilen mrna ribonukleotidler
27 Proteini kodlayan gen Kopyalanacak gen RNA polimeraz mrna kodon Sentez edilen mrna ribozomlara taşınır Genin tamamlayıcısı olan mrna
28 Transkripsiyonun sonlanması DNA molekülünün kalıp halatındaki bazı diziler sonlanma sinyalleri olarak görev görürler. Buraya Rho sonlanma faktörü bağlanır. RNA polimeraz
29 Transkripsiyon, Rho ya bağımlı ve Rho dan bağımsız iki farklı yolla bitebilir. Rho dan bağımsız olan bitişte iki önemli özellik görülür 1. RNA transkripitinin bitiş noktasından nukleotid önce, transkriptin kendi üzerine katlanıp bazlar arasında bağ yaparak saç firketesi şeklini aldığı G- C ce zengin bir bölge 2. Kalıpta bulunan kısa bir adenilat zinciridir. Gerek saç firkete şeklindeki yapı, gerekse RNA daki U zinciri ile kalıp DNA daki A zincirinin bağ yaparak oluşturdukları A=U bölgesi, RNA-DNA ilişkisini zayıflatarak ve RNA polimeraz ve transkript arasındaki ilişkiyi bozarak transkriptin ayrılmasını kolaylaştırır.
30
31 Rho-bağımlı sonlanma Rho hekzamerik bir proteindir RNA nın bazlık kısmını etrafına sarar Rho ATPaz aktivitesine sahiptir ve DNA/RNA hibridini ayırır Nispeten nadir olarak görülür
32 Ökaryot transkripsiyonu Kromatinin transkripsiyon için açık hale gelmesi Transkripsiyon faktörlerinin (TF) promotör bölgede DNA ya bağlanması ile genin aktiflenmesi Artırıcıların aktivatörlere bağlanarak transkripsiyonu uyarması
33 Genin 5' ucu 5' tercüme edilmeyen bölge (5' UTR) Transkript edilen kısım Primer transkript 3' tercüme edilmeyen bölge (3' UTR) Genin 3' ucu Akış yukarı düzenleyici diziler promotör mrna kopyasının işlenen 3' ucu CAAT kutusu Artırıcılar Enhancers Susturucular Silencers Insulators TATA kutusu Transkripsiyonun başlama yeri Protein sentezinin başlama kodonu Protein sentezinin bitiş kodonu (UGA, UAA, UAG) 3' ucunun poliadenillenmes i sinyal dizisi Transkripsiyonun bitiş yeri
34 Ökaryotlarda Transkripsiyonun başlaması- RNA polimerazlar RNA polimeraz formları Sentezlediği ürün Bulunduğu yer RNA polimeraz I rrna (18S, 5.8S ve 28S rrna) Çekirdekçik RNA polimeraz II mrna, snrna Nükleoplazma RNA polimeraz III 5S rrna, trna Nükleoplazma Ökaryot nükleer RNA polimerazları Amanita phalloides denilen zehirli mantarda bulunan α-amanitin tarafından inhibe edilebilir.
35 RNA polimeraz II nukleusta ökaryotik mrna nın sentezinden sorumludur. Tek bir promotör diziyi tanıyan prokaryot RNA polimerazın aksine, ökaryot RNA polimeraz II enzimi transkripsiyona birçok konsensus dizisini tanıyarak başlar. Bu dizilerin en iyi bilineni ve en iyi korunmuş olanı TATA kutusudur. Bazı transkripsiyon faktörlerinin kendilerine özgün bölgelere, birbirlerine ve Polimeraz II ye bağlanmaları ile transkripsiyon uyarılır. TATA-bağlayıcı proteinin (TBP) TATA kutusuna bağlanması ile süreç başlar. DNA transkripsiyon faktörleri Ökaryot promotör TATA-bağlayıcı protein
36 RNA polimeraz II, TATA kutusu bölgesinde kodlayıcı halatına bağlanır ve transkripsiyonu 25 nukleotid akış aşağı (3' yönünde) konumda başlatır. TBP (sıklıkla TFIIA ile birlikte), TFIIB ve RNA polimeraz II, TFIIE, TFIIF ve TFH nın sırayla biraraya gelişi kapalı bir kompleks oluşturur. TBP, sıklıkla TFIID olarak adlandırılan büyük kompleksin bir parçası olarak bağlanır. DNA TFIIH nın helikaz aktivitesiyle çözünür ve açık bir kompleks oluşur. Büyük RNA polimeraz II altbirimini karboksil ucu (CTD) TFIIH tarafından fosforillenir ve transkripsiyon (yazım) başlar.
37 Transkripsiyon sonrası değişiklikler Sitoplazma DNA RNA Transkripsiyon RNA nın işlenmesi RNA polimeraz II bir RNA fabrikası gibidir, bir yandan DNA dan RNA sentezlenirken, diğer yandan da yaptığı RNA yı işler mrna G AAAAAA G AAAAAA Çekirdek Eksport
38 Ökaryot hücresi Transkripsyon Translasyon Prokaryotlarda hücre çekirdeği yoktur. mrna ayrıca sentezlendikten sonra herhangi bir işlemden geçmeden doğrudan sitoplazmaya gider. Prokaryot hücresi Transkripsyon RNA nın işlenmesi Translasyon Oysa ökaryotik hücrede mrna sentezi çekirdekte gerçekleşir ve öncül-mrna bir seri işlemden geçtikten sonra çekirdeği olgun mrna şeklinde terk ederek sitoplazmaya geçer ve ribozoma ulaşır. Burada polipeptid sentezi gerçekleşir.
39 İntronların uzaklaştırılması Prokaryot genleri sürekli genlerdir, ökaryot genleri ise sürekli değildir. DNA nın primer kopyalarında, olgun mrna yı oluşturmak üzere uzun kotlayıcı dizileri bağlayan ve uzaklaştırılmaları gereken DNA nın kotlayıcı olmayan dizileri bulunur. Bunlara intronlar denilir. DNA nın kotlayıcı bölgeler ise eksonlardır. İntronların prekürsör mrna dan uzaklaştırılmaları ve eksonların bir arada bağlanmalarına RNA splaysing denilir. Gen Transkripsiyonun başlaması İntron 1 İntron 2 Ekson 1 Ekson 2 Ekson 3 Transkripsiyon İntron 1 İntron 2 Primer kopya Ekson 1 Ekson 2 Ekson 3 splicing Olgun mrna Ekson 1 Ekson 2 Ekson 3
40 mrna nın işlenmesi - Ökaryotlarda sentezlenen RNA ların olgun ve fonksiyonel hale gelmesi. 5' - başlığın eklenmesi poli(a) zincirinin eklenmesi Transkripsiyonla sentezlenen RNA molekülüne primer transkript denir. İntronlar çıkartılır Örtülü yapı ve poli(a) kuyruğu ilave edilir 5' 3' Olgun mrna Poli(A) kuyruğu başlık
41 Tüm intronlar GU dizisi ile başlayıp AG dizisi ile biter. Bunlara sırası ile verici ve alıcı intron-ekzon bağlantıları denir. Dallanma 5' kesim yeri noktası 3' kesim yeri Piriminden zengin bölge İntron dizilerinin uzaklaştırılması RNA üzerindeki üç yer ile ilişkilidir: 5' kesim yeri 3' kesim yeri kesip çıkartılan kementin tabanını oluşturan intron dizisindeki dallanma noktası.
42 İntron sınıfları Dörtsınıf intron vardır. Grup I. rrna, mrna ve trna ları kodlayan bazı nükleer, mitokondri ve kloroplast genlerinde yer alır. Bir guanin nukleozit kofaktörüne gereksinim vardır. Fakat kofaktör bir enerji kaynağı olarak kullanılmaz. Guanozinin 3'-OH grubu intronun 5' ucuyla normal 3',5'-fosfodiester bağı kurar. Daha sonra, eksonun 3'-OH ucu nukleofil olarak davranır ve tepkimeyi tamamlar. Sonuç, intronun tam olarak kesilip, çıkartılması ve eksonların bağlanmasıdır. Grup II intronların kesilmesinde intronun içinde bulunan bir adenilatın 2'-OH grubu intronun ucu ile birleşip kement şeklini alarak ekzondan ayrılır. Fungi, alga ve bitkilerin mitokondri veya kloroplast mrna larında bulunur. Bu iki grup intronun kesilmesinde herhangi bir enzim görev almadığı için her iki grup da kendinden kesicidir. Kendilerini kesip-birleştiren intronlar Grup I Grup II splisozom Grup III
43 Katalitik intronlar - RNA enzimleri (Ribozimler) En iyi tanımlanmış olan ribozimler, kendi kesip yeniden birleştiren grup I intronlar. Bu ribozimlerin aktivitelerinin büyük bir kısmını çapraz esterleştirme ve fosfodiester bağının hidrolizi gibi iki temel tepkime oluşturur.
44 = Kesilip-birleştirme (Splaising) Splisozom dinamik bir makinedir Grup III intronlar: nükleer mrna ların primer transkriptlerinde bulunur. Kesilme işlemi ikinci grup intronlara bezemekle birlikte ufak nükleer ribonükleoproteinler (snrnp) denilen RNA-protein komplekslerinin yardımı ile gerçekleşir. Ökaryotik çekirdeğinde kesim işlemlerinde beş adet snrna (U1, U2, U4, U5, U6) görev alır. Bu moleküllerin her biri snrnp leri (küçük çekirdek ribonukleotidleri) oluşturmak üzere en az yedi protein altbirimi ile birleşir. Bu snrnp ler splisozomların nüvesini oluşturur. Grup IV intronlar: bazı trna larda bulunur. Bu intronları bir endonukleaz ATP hidroliz ederek ve intronun iki ucundaki fosfodiester bağlarını keserek uzaklaştırır ve ekzonu birleştirir.
45 5 Exon 1 RNA transcript (pre-mrna) Intron Exon 2 Protein snrna Diğer Other proteinler proteins Kesilip-birleştirme (splaising), snrnp ve diğer proteinlerin oluşturduğu splisozomlar tarafından katalizlenir. 5 snrnpler Spliceosome Splisozom Spliceosome components Splisozom bileşenleri mrna 5 Exon 1 Exon 2 İntronun kesilmesi
46 Splisozomlar öncül mrna molekülündeki kesim işaretlerini tanır, intronun iki ucunu bir araya getirir ve tepkimenin enzimatik etkinliğini sağlar. Pre mrna ya bağlı splisozom Splisozom Birleşmiş ekzonlar Kesim 1, intronun bir ucunun korunmuş adenine tutunmasını sağlar ve kovboy kementi biçiminde bir yapı oluşur (lariat) Kesim 2 kementi serbest bırakır ve iki ekzon ucunu birleştirir Kimyasal olarak 1 ve 2 evreleri transesterifikasyon reaksiyonlarıdır.
47 Transesterleşme diye bilinen ardışık iki fosfor aktarım tepkimesi aradaki intronu kement halinde kesip uzaklaştırırken iki eksonu birbirine bağlar. Fosfat bağ sayısı aynı kaldığından, bu tepkimeler, prensipte nukleozit trifosfat hidrolizi olmadan oluşur. Birinci çapraz esterleşme Ekzon 1 in 3' oksijeni Dallanma noktası A nın 2' oksijeni İntronun 3' oksijeni
48 Ekzon 1 in 3' oksijeni Dallanma noktası A nın 2' oksijeni İntronun 3' oksijeni İkinci çapraz esterleşme Kesip birleştirilmiş eksonlar Lariat intron
49 Splisozom intron üzerindeki kesim sinyallerini tanır ve intronun iki ucunu birbirine yakınlaştırır. Önce dallanma noktasındaki adenin (A) buraya özgü bir protein tarafından tanınır (BBP-branch point binding protein) ve bunu yardımcı bir protein olan U2AFnin bağlanması izler. Sonraki evrede U2snRNP BBP ve U2AF yi bağlandığı yerden uzaklaştırır ve dallanma noktasındaki adeninle bağ oluşturur. U1 snrnp ise bu arada 5' kesim bölgeye bağlanır ve bunu U4/U6*U5 snrnp lerin komplekse katılması izler. Bu üçlü komplekste U4 ve U6 birbirine sıkıca U5 ise daha gevşek bağlıdır. Sonra bazı RNA- RNA yeniden düzenlenmeleri gerçekleşir ve U4/U6 arasındaki bağ kırılır ve U4 splisozom kompelksinden salınır. Serbest kalan U6 5' kesim bölgeye bağlanan U1 i yerinden koparır. Daha sonra gerçekleşen yeniden düzenlenmeler ve farklı proteinlerin işe karışmasıyla kesim-birleştirme reaksiyonu tamamalanır ve lariat formunda intron uzaklaşır, iki ekzon birbirine bağlanır.
50 Başlık ekleme Transkripsiyonun süreci ile kenetlenir. RNA polimeraz II tarafından DNA transkripsiyonunda oluşan RNA henüz 20 amino aside ulaşmışken 5' uç bölgesinde metillenir. Transkripsiyon başlama yeri RNA polimeraz II nin uzamaya geçişinde anahtar aşama RNA polimeraz II nin CTD veya C uç alanı olarak adlandırılan kuyruğunun yoğun bir şekilde fosforillenmesidir. CTD, başlık ve poliadenilat kuyruk ekleyicilerini sırasıyla transkripte yönlendirir. Başlık İnsan RNA polimeraz II molekülünün CTD bölgesinde 52 tekrar vardır ve bu bölgenin tam olarak fosforillenmesi sonucunda polimeraza 104 tane negatif yüklü fosfat grubueklenmiş olur Başlık ekleme enzimleri Bu özel uçlar, RNA molekülü protein sentezi için çekirdekten atılmadan önce mrna nın her iki ucunun tam (ve mesajın bozulmamış) olduğunun hücre tarafından onaylanmasını sağlar.
51 RNA polimeraz II RNA molekülünün ilk 25 nukleotidini sentezler sentezlemez, yeni yapılan RNA molekülünün 5' ucuna değiştirilmiş bir guanin nukleotidinden oluşan bir kep ekleyerek bu ucu değiştirir. Bu kepleme işlemi RNA polimerazın fosforillenmiş kuyruğuna bağlı olan ardışık 3 enzim tarafından gerçekleşir( fosfataz, guanil transferaz ve metil transferaz). 5- metil kep yapısı ökaryotik mrna ların 5' ucunu simgeler. Bu işaret, RNA polimeraz II nin diğer RNA tiplerinden ayırt edilmesinde yardımcı olur. 7-Metilguanilat 5' başlık, mrna nın 5' ucuna GTP molekülünün trifosfatıyla bağlanmasıyla oluşur. Transkripsiyon kompleksi DNA üzerinde trifosfat bağı ilerledikçe başlık ekleyici enzim kompleksi mrna nın 5' ucuna bir guanilatı 5' 5' trifosfat bağı yaparak bağlar. Bağlanan guaninin yedinci azotu ve kep e komşu birinci ve ikinci Kep e komşu birinci nukleotid nukleotidlerin 2'-OH grupları metillenir. Metil vericisi S-adenozilmetiyonindir. Başlık mrna nın ribozom tarafından tanınmasını Kep e komşu ikinci nukleotid sağladığı gibi, molekülü ribonukleaz etkisinden korur.
52 3' ucunun poliadenillenmesi Ökaryotlarda mrna nın çekirdekten sitoplazmaya taşınması genelde mrna nın 3' ucundaki stop noktasından sonra yer alan adenilat biriminden oluşan bir poli (A) kuyruğu tarafından gerçekleşmektedir. Poliadeninlerin mrna ya bağlanmasının en önemli özelliği mrna nın sitoplazmik enzimlerden etkilenmemesi yani sitoplazmada stabil kalmasıdır. Poli(A) kuyruğunun eklenmesi çok aşamalı bir işlemdir. RNA, büyük bir enzim kompleksinin bir bileşeni olan endonukleaz tarafından AAUAAA sinyal dizisinin 3' ucunda 10 ile 30 nukleotidlik kısmındaki bir noktadan kırılır. Kesilme sonrası, kesilme noktasının 3' ucuna poliadenilat polimeraz enzimi adenilattan oluşan poli(a) dizisini ekler. RNA polimeraz bu işlemden sonra transkripsiyonu sonlandırır. Kalıp DNA Endonükleaz Poliadenilat polimeraz RNA polimeraz Enzim kompleksi
Replikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon. Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ
Replikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ DNA replikasyonu DNA nın replikasyonu, DNA molekülünün, sakladığı genetik bilgilerin sonraki nesillere aktarılması için kendi kopyasını
Detaylı7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ
7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Başlıklar 1. Prokaryotlar gen ifadesini çevre koşullarına göre düzenler 2. E. Coli de laktoz metabolizması 3. Lac operonu negatif kontrol 4. CAP pozitif kontrol
Detaylı7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ
7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Başlıklar 1. Prokaryotlar gen ifadesini çevre koşullarına göre düzenler 2. E. Coli de laktoz metabolizması 3. Lac operonu negatif kontrol 4. CAP pozitif kontrol
DetaylıBiyoteknoloji ve Genetik II. Hafta 8 TRANSLASYON
Biyoteknoloji ve Genetik II Hafta 8 TRANSLASYON Prof. Dr. Hilal Özdağ A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: 2225826/125 Eposta: hilalozdag@gmail.com TRANSLASYON Translasyon a. mrna ribozoma
DetaylıTranskripsiyon (RNA Sentezi) Dr. Mahmut Çerkez Ergören
Transkripsiyon (RNA Sentezi) Dr. Mahmut Çerkez Ergören Transkripsiyon Transkripsiyon DNA molekülündeki bilginin RNA nükleotid dizisi haline çevrilmesi işlemidir. (DNA dan RNA sentezlenmesi) Hücre içi genetik
DetaylıTRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ
TRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ TRANSLASYON Translasyonda nükleik asit kullanılır fakat son ürün bir nükleik asit değil proteindir. Translasyon mekanizması 4 ana bileşenden oluşmaktadır: 1. mrnalar 2. trnalar
DetaylıDNA Replikasyonu. Doç. Dr. Hilal Özdağ. A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: /202 Eposta:
DNA Replikasyonu Doç. Dr. Hilal Özdağ A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: 2225826/202 Eposta: hilalozdag@gmail.com 1 Watson ve Crick Gözümüzden kaçmamış olan bir nokta da.. Replikasyon
DetaylıPROTEİN SENTEZİNİN DÜZENLENMESİ VE AŞAMALARI
PROTEİN SENTEZİNİN DÜZENLENMESİ VE AŞAMALARI Protein Sentezinin Düzenlenmesi Edward TATUM 1940 yılında bir gen bir enzim hipotezini ileri sürmüştür. Bu hipotez daha sonra bir gen bir protein haline gelmiştir.
DetaylıTranskripsiyon ve Transkripsiyonun Düzenlenmesi
MBG 505 BAKTERİ GENETİĞİ Transkripsiyon ve Transkripsiyonun Düzenlenmesi Emrah ÖZÇELİK Ribonükleik asit (RNA) 3 tip RNA Mesajcı RNA (mrna) (genetik seviyede) Transfer RNA (trna) Ribozomal RNA (rrna) (fonksiyonel
DetaylıDoç.Dr.Erdal BALCAN 1
www2.bayar.edu.tr/biyoloji/erdal.balcan E.Coli gibi bakteriler kısa yaşam süreleri içinde çeşitli çevresel koşullarla karşılaşırlar (ortam ile etkileşimleri fazla). Bakteriler ve diğer prokaryotlar evrimsel
DetaylıTRANSLASYON ve PROTEİNLER
TRANSLASYON ve PROTEİNLER Prof. Dr. Sacide PEHLİVAN 13 Aralık 2016 mrna daki baz sırasının kullanılarak amino asitlerin doğru sıra ile proteini oluşturmasını kapsayan olayların tümüne Translasyon veya
DetaylıTRANSLASYON VE TRANKRİPSİYON
TRANSLASYON VE TRANKRİPSİYON GEN İFADESİ (GEN EKSPRESYONU) Gen ifadesinin düzenlenmesi çeşitli aşamalarda olur: 1) Primer transkriptlerin oluşumu 2) Primer mrna dan matür (olgun) mrna oluşumu 3) mrna nın
DetaylıMOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM)
MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM) TRANSKRİPSİYONU (ÖKARYOTİK) STOPLAZMA DNA Transkripsiyon hnrna RNA nın işlenmesi mrna G AAA Eksport G AAA NÜKLEUS TRANSKRİPSİYONU (PROKARYOTİK) Stoplazma
DetaylıGEN EKSPRESYONUNUN KONTROLÜ VE DÜZENLENMESİ GEN İFADESİ
GEN EKSPRESYONUNUN KONTROLÜ VE DÜZENLENMESİ GEN İFADESİ Bir organizmanın genetik yapısını DNA da bulunan dntp dizileri belirler ve bu bilginin ifade edilmesi ise (Protein sentezi) RNA lar ile sağlanır.
DetaylıTanımlamalar PROTEİN SENTEZİ; TRANSLASYON. Protein sentezi ;translasyon. mrna ; Genetik şifre 1/30/2012. Prof Dr.Dildar Konukoğlu
PROTEİN SENTEZİ; TRANSLASYON Prof Dr.Dildar Konukoğlu DNA SENTEZİ DNA DNA RNA sentezi DNA mrna Protein sentezi mrna Protein Tanımlamalar Replikasyon Replikasyon Transkripsiyon Transkripsiyon Translasyon
DetaylıGenetik Şifre ve Transkripsiyon
Genetik Şifre ve Transkripsiyon Prof. Dr. Sacide PEHLİVAN 12 Aralık 2016 RNA (Ribonükleik Asit): Ribonükleotid Polimeri Tek zincirli bir moleküldür. İçerdiği şeker ünitesi riboz dur. DNA dan baz içeriği
DetaylıHücrede Genetik Bilgi Akışı
Hücrede Genetik Bilgi Akışı 1) Genomun korunması DNA nın tam olarak kopyalanması ve hücre bölünmesiyle yeni kuşak hücrelere aktarılması 2) Genetik bilginin çevrimi Hücre içerisinde bilginin DNA dan RNA
DetaylıProkaryotik promotor
Transkripsiyon Transkripsiyon-Replikasyon Farkları 1.Replikasyon sırasında tüm kromozom kopyalanır fakat transkripsiyonda sadece bir gen bölgesi kopyalanabilir. 2. Transkripsiyon düzeyi organizmanın o
DetaylıPROKARYOTLARDA GEN EKSPRESYONU. ve REGÜLASYONU. (Genlerin Gen Ürünlerine Dönüşümünü Kontrol Eden Süreçler)
PROKARYOTLARDA GEN EKSPRESYONU ve REGÜLASYONU (Genlerin Gen Ürünlerine Dönüşümünü Kontrol Eden Süreçler) Nihal EYVAZ (050559015) Şerife OKAY (050559025) Prof. Dr. Figen ERKOÇ Gazi Eğitim Fakültesi Gen
DetaylıBAKTERİLERİN GENETİK KARAKTERLERİ
BAKTERİLERİN GENETİK KARAKTERLERİ GENETİK MATERYALLER VE YAPILARI HER HÜCREDE Genetik bilgilerin kodlandığı bir DNA genomu bulunur Bu genetik bilgiler mrna ve ribozomlar aracılığı ile proteinlere dönüştürülür
DetaylıRNA Yapısı ve Katlanması, Hücrede Bulunan RNA Çeşitleri
RNA Yapısı ve Katlanması, Hücrede Bulunan RNA Çeşitleri RNA (Ribonükleik Asit) Nükleik asitler, Friedrich Miescher tara2ndan 1869'da keşfedildi. İl=haplı bandajlardan izole edilen bu maddeye nüklein adını
DetaylıPROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ
PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Gen ifadesi nasıl kontrol edilir? q Genlerin açılıp kapanabildiğini ifade eden görüşleri destekleyen kuvvetli kanıtlar bulunmaktadır. q Örneğin, E. coli proteinlerinin
Detaylı12. SINIF KONU ANLATIMI 2 DNA VE RNA
12. SINIF KONU ANLATIMI 2 DNA VE RNA DNA (DEOKSİRİBONÜKLEİK ASİT) Temel nükleik asittir. Prokaryot hücrelerin sitoplazmasında, ökaryot hücrelerde çekirdek, mitokondri ve kloroplast organelinde bulunur.
DetaylıMOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (6. BÖLÜM)
MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (6. BÖLÜM) GENLER Bazı genlerde regülatör sekansları transkripsiyon başlama bölgesinin baş kısımlarında bulunabildiği gibi 50 kb yukarıda bulunabilmektedir. Promotör,
DetaylıKonu 4 Genetik Şifre ve Transkripsiyon
PowerPoint Lecture Presentation for Concepts of Genetics Ninth Edition Klug, Cummings, Spencer, Palladino Konu 4 Genetik Şifre ve Transkripsiyon Yrd. Doç. Dr. Aslı Sade Memişoğlu Copyright Copyright 2009
DetaylıBİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS YÖNETİCİ MOLEKÜLLER
www.benimdershanem.esy.es Bilgi paylaştıkça çoğalır. BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS YÖNETİCİ MOLEKÜLLER NÜKLEİK ASİTLER Nükleik asitler, bütün canlı hücrelerde ve virüslerde bulunan, nükleotid birimlerden
Detaylıhendisliği BYM613 Genetik MühendisliM Tanımlar: Gen, genom DNA ve yapısı, Nükleik asitler Genetik şifre DNA replikasyonu
BYM613 Genetik MühendisliM hendisliği Hacettepe Üniversitesi Biyomühendislik BölümüB 2012-2013 2013 Güz G z DönemiD Salı 9.00-11.45, D9 Dr. Eda Çelik-AKDUR edacelik@hacettepe.edu.tr İçerik Tanımlar: Gen,
DetaylıDers 5 - mrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri - I -
Ders 5 - mrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri - I - Pre-mRNA (hnrna) cap mrna AAAAAAAAAAAAA REPLİKASYON DNA nın kendini eşlemesi TRANSKİPSİYON DNA dan RNA ya gene
DetaylıÇukurova Üniversitesi. Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü
RNA TEK ZINCIRLIDIR Nükleik asitlerin ikinci çeşidi ribonükleik asit ya da RNA'dır; bu moleküller DNA'ya benzer ancak; RNA'da deoksiriboz yerine riboz şekeri Azotlu baz timin yerine urasil RNA'nın çoğunlukla
DetaylıGENETİK ŞİFRE PROF. DR. SERKAN YILMAZ
GENETİK ŞİFRE PROF. DR. SERKAN YILMAZ Genetik Şifre (Kod) Organizmalardaki proteinlerin birincil yapılarının (amino asit dizilerinin), DNA molekülündeki genlerin nükleotid dizisi tarafından tayin edilmesi
Detaylı2. Histon olmayan kromozomal proteinler
12. Hafta: Nükleik Asitler: Nükleik asitlerin yapısal üniteleri, nükleozitler, nükleotidler, inorganik fosfat, nükleotidlerin fonksiyonları, nükleik asitler, polinükleotidler, DNA nın primer ve sekonder
DetaylıGENETİK. Öğt. Gör. Meltem KÖKDENER
GENETİK Öğt. Gör. Meltem KÖKDENER 2 5.1. TRANSKRİPSİYONUN AŞAMALARI 5.2. PROTEİN SENTEZİ (Translasyon ) 5.3. GENETİK İFADENİN DÜZENLENMESİ 5 GENETİK TRANSKRİPSİYON ÜNİTE 5 TRANSKRİPSİYON Öğr. Gör. Meltem
DetaylıGenden proteine Genler, transkripsiyon ve translasyon yolu ile proteinleri belirler Transkripsiyon, DNA yönetiminde RNA sentezidir Ökaryotik
Genden proteine Genler, transkripsiyon ve translasyon yolu ile proteinleri belirler Transkripsiyon, DNA yönetiminde RNA sentezidir Ökaryotik hücreler, transkripsiyondan sonra RNA yı değişikliğe uğratırlar
DetaylıÇukurova Üniversitesi
Gen Ekspresyonu (Kalıtsal Bilginin anlatımı) DNA molekülünün taşıdığı bilginin protein moleküllerine çevrilmesine Gen ekspresyonu denir. Gen ekspresyonu 2 aşamada gerçekleşir: 1.Transkripsiyon (Yazılım):
DetaylıSANRAL DOGMA REPLİKASYON 11.10.2012. Memeli hücre döngüsü. DNA sentezi ve histon sentezi. DNA sentezi için hızlı gelişim. fazı. fazı.
SANRAL DOGMA 1 2 REPLİKASYON Memeli hücre döngüsü DNA sentezi için hızlı gelişim S fazı DNA sentezi ve histon sentezi G0 Hücreler sessiz G1 fazı M fazı G2 fazı Gelişim ve hücre bölünmesi için hazırlık
DetaylıDNA REPLİKASYONU. Doç.Dr. TUĞBA YILMAZ ÖZDEN
DNA REPLİKASYONU Doç.Dr. TUĞBA YILMAZ ÖZDEN DNA sentezi (replikasyon) DNA çift heliksini oluşturan iki zincir birbirinden ayrıldığında, bu zincirlerden her biri sentezlenecek yeni zincir için kalıp olarak
Detaylı15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ
15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ İyonlaştırıcı radyasyonların biyomoleküllere örneğin nükleik asitler ve proteinlere olan etkisi hakkında yeterli bilgi yoktur. Ancak, nükleik asitlerden
DetaylıYAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 12. Sınıf 1 GENDEN PROTEİNE
YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 12. Sınıf 1 GENDEN PROTEİNE Protein sentezini tüm canlılar gerçekleştirir. Bir mrna molekülünde en fazla 64 çeşit kodon bulunur. DOĞRU YANLIŞ SORULARI Canlıların heterotrof beslenenleri
DetaylıPROTEİN BİYOSENTEZİ ve REGÜLASYONU. Yrd.Doç.Dr. Filiz Bakar Ateş
PROTEİN BİYOSENTEZİ ve REGÜLASYONU Yrd.Doç.Dr. Filiz Bakar Ateş RNA Yapısı ve S entezi Ø Bir organizmanın genetik yapısını DNA da bulunan deoksiribonükleotid dizeleri belirler. Ø Genetik bilginin DNA da
DetaylıDNA REPLİKASYONU. Dr. Mahmut Cerkez Ergoren
DNA REPLİKASYONU Dr. Mahmut Cerkez Ergoren Arthur Kornberg 1959 Nobel Ödülü "the mechanisms in the biological synthesis of DNA DNA Replikasyonu Replikasyon genetik materyalin tamamen kendi benzeri yeni
DetaylıIII-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler
III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler MBG 111 BİYOLOJİ I 3.1.Karbon:Biyolojik Moleküllerin İskeleti *Karbon bütün biyolojik moleküllerin omurgasıdır, çünkü dört kovalent bağ yapabilir ve uzun zincirler
DetaylıDers 8 trna-rrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri
Ders 8 trna-rrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri mrna trna - rrna Taşıyıcı (transfer) RNA (trna) Nispeten küçük moleküllerdir. Bir öncu molekülün nükleusta işlenmesiyle oluşurlar. trna molekülleri, mrna
DetaylıGen Đfadesi, tespiti ve ölçülmesi
Gen Đfadesi, tespiti ve ölçülmesi Doç. Dr. Hilâl Özdağ Eposta: ozdag@medicine.ankara.edu.tr Tel: 2225826/202 Ders Notları Đçin: http://bteml.biotek.ankara.edu.tr/wiki/index.php/ana_sayfa adresinden Genombilimde
DetaylıDNA ve RNA NIN YAPISI. Yrd.Doç.Dr. Özlem KURT ŞİRİN
DNA ve RNA NIN YAPISI Yrd.Doç.Dr. Özlem KURT ŞİRİN Bu derste neler öğreneceğiz? Nükleotid tanımı ve yapısı DNA nın primer, sekonder ve tersiyer yapısı RNA çeşitleri ve yapıları Canlılarda, genetik bilginin
DetaylıGIDA BİYOTEKNOLOJİSİ-3
Protein sentezi GIDA BİYOTEKNOLOJİSİ-3 1 2 Genler ve genetik kod Gen: DNA nın genetik bilgiyi taşıyan bölümleri. Bütün genler DNA dan oluşur. Bir gendeki bilgileri A,G,T,C bazlarının sıralanışı belirler.
DetaylıHORMONLAR VE ETKİ MEKANİZMALARI
HORMONLAR VE ETKİ MEKANİZMALARI Receptörler İntrasellüler hidrofobik(llipofilik)ligandlara baglananlar Nükleer hormon reseptörleri Guanylate siklaz(nitrikoksid receptor) Hücre yüzey hidrofilik ligandlara
DetaylıDNA, RNA, replikasyon, transkripsiyon, translasyon. Doç.Dr.Pınar AKSOY SAĞIRLI
DNA, RNA, replikasyon, transkripsiyon, translasyon Doç.Dr.Pınar AKSOY SAĞIRLI İnsan vücudunda bulunan trilyonlarca hücre, bölünerek birbirinden çoğalıyor. İlk hücreden sonra bölünerek çoğalan her hücrede,
DetaylıGenler ve proteinler arasındaki temel ilişki
GENDEN PROTEİNE Genler ve proteinler arasındaki temel ilişki İngiliz hekim Archibald Garrod (1909), genlerin, enzimler aracılığı ile fenotipi belirlediğini ilk öne süren kişidir. Garrod, doğuştan metabolizma
DetaylıA. DNA NIN KEŞFİ VE ÖNEMİ
DNA nın Yapısı ve Replikasyonu Biyoloji Ders Notları A. DNA NIN KEŞFİ VE ÖNEMİ İlk olarak Friedrich Miescher (1869) akyuvar hücreleri ve balık sperminde yönetici molekülleri tespit etmiştir. Çekirdekte
DetaylıBir enzim olarak RNA ve Riboşalterler
Bir enzim olarak RNA ve Riboşalterler RNA Doğada mevcut en az 8 çeşit RNA enzim vardır. Bu RNA enzimlerinin RNA Dünyasında var olan bir yaşam formunun kalınaları oldukları düşünülmektedir. RNA RNA nın
DetaylıChapter 10 Lecture. Genetik Kavramlar Concepts of Genetics Tenth Edition. 1. DNA Yapısı. Çeviri: Aslı Sade Memişoğlu
Chapter 10 Lecture Genetik Kavramlar Concepts of Genetics Tenth Edition 1. DNA Yapısı Çeviri: Aslı Sade Memişoğlu Genetik malzeme nedir? Çoğunlukla genetiğin ikili sarmalın keşfiyle başladığı düşünülür
DetaylıMOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA
MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA RİBOZOMLAR Ribozom RİBONÜKLEOPROTEİN (RNP) yapısındadır. Ribozomlar hem protein hem de RNA moleküllerinden oluşur. Ribozomlar protein ve RNA moleküllerinden oluşan
DetaylıNÜKLEİK ASİTLER ( DNA VE RNA)(Yönetici Moleküller)
NÜKLEİK ASİTLER ( DNA VE RNA)(Yönetici Moleküller) NÜKLEİK ASİTLERİN KEŞFİ *FRIEDRICH MIESCHER * Balık spermlerinin çekirdeklerini ve akyuvar çekirdeklerini ayrıştırarak yaptığı çalışmalarda, bu hücrelerin
DetaylıBiyoteknoloji ve Genetik I Hafta 12. Prokaryotlarda Gen İfadesinin Düzenlenmesi
Biyoteknoloji ve Genetik I Hafta 12 Prokaryotlarda Gen İfadesinin Düzenlenmesi Prof. Dr. Hilal Özdağ A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: 2225826/125 Eposta: hilalozdag@gmail.com Gen İfadesi
Detaylıcdna Kitaplık Hazırlanışı
cdna Kitaplık Hazırlanışı Uzm.Bio.Veysel Sabri HANÇER İstanbul Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Doktora Programı 2602043040 Genetik Bilginin İki Kaynağı Vardır; Genomik DNA mrna Ökaryotlardaki
DetaylıSınıf ; Çalışma yaprağı 3
Öğrencinin Adı ve soyadı ; Sınıf ; Çalışma yaprağı 3 F.8.2. DNA ve Genetik Kod / Canlılar ve Yaşam Bu ünitede öğrencilerin; DNA ve genetik kod ile ilişkili kavramları açıklamaları ve aralarındaki ilişkileri
DetaylıLYS ANAHTAR SORULAR #4. Nükleik Asitler ve Protein Sentezi
LYS ANAHTAR SORULAR #4 Nükleik Asitler ve Protein Sentezi 1) İncelenen bir nükleotidin DNA ya mı yoksa RNA ya mı ait olduğu; I. Bağ çeşidi II. Pürin bazı çeşidi III. Pirimidin bazı çeşidi IV. Şeker çeşidi
Detaylı11. Hafta: Prof. Dr. Şule PEKYARDIMCI NÜKLEOTİDLER
11. Hafta: Nükleik Asitler: Nükleik asitlerin yapısal üniteleri, nükleozitler, nükleotidler, inorganik fosfat, nükleotidlerin fonksiyonları, nükleik asitler, polinükleotidler, DNA nın primer ve sekonder
DetaylıGEN EKSPRESYONUNUN KONTROLÜ
GEN EKSPRESYONUNUN KONTROLÜ Hazırlayan: Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER Gen Ekspresyonun Kontrolü Kontrol genellikle transkripsiyon başlangıç düzeyinde gerçekleşir. Transkripsiyonda düzenleyici proteinler tarafından
Detaylı12. SINIF KONU ANLATIMI 6 GENETİK ŞİFRE VE PROTEİN SENTEZİ 2
12. SINIF KONU ANLATIMI 6 GENETİK ŞİFRE VE PROTEİN SENTEZİ 2 SANTRAL DOGMA Hücredeki bilgi aktarım mekanizmasının tamamına SANTRAL DOGMA denir. Santral dogma tek yönlü bilgi aktarımıdır. Geri dönüşümü
DetaylıAkıllı Defter. 9.Sınıf Biyoloji. vitaminler,hormonlar,nükleik asitler. sembole tıklayınca etkinlik açılır. sembole tıklayınca ppt sunumu açılır
9.Sınıf Biyoloji 1 Akıllı Defter vitaminler,hormonlar,nükleik asitler sembole tıklayınca etkinlik açılır sembole tıklayınca ppt sunumu açılır sembole tıklayınca video açılır 1 VİTAMİNLER ***Vitaminler:
Detaylıwww.demiraylisesi.com
YÖNETİCİ MOLEKÜLLER C, H, O, N, P atomlarından meydana gelir. Hücrenin en büyük yapılı molekülüdür. Yönetici moleküller hücreye ait genetik bilgiyi taşır, hayatsal faaliyetleri yönetir, genetik bilginin
DetaylıGENETİK ŞİFRE VE TRANSKRİPSİYON
GENETİK ŞİFRE VE TRANSKRİPSİYON Giriş Ökaryotlardaki transkripsiyon, prokaryot ve bakteriyofajlara benzer ancak daha karmaşıktır. Transkripsiyon, bir ana polimeraz enzimine ve destekleyici proteinlere
DetaylıBiyoteknoloji ve Genetik I Hafta 13. Ökaryotlarda Gen İfadesinin Düzenlenmesi
Biyoteknoloji ve Genetik I Hafta 13 Ökaryotlarda Gen İfadesinin Düzenlenmesi Prof. Dr. Hilal Özdağ A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: 2225826/125 Eposta: hilalozdag@gmail.com Gen İfadesi
DetaylıGenetik şifre, Transkripsiyon ve Translasyon ASLI SADE MEMİŞOĞLU
Genetik şifre, Transkripsiyon ve Translasyon ASLI SADE MEMİŞOĞLU Giriş DNA nın genetik bilgiyi barındırdığının anlaşılmasından sonra; DNA nın genler halinde nasıl organize olduğu ve Genetik işlevin kromozomlar
DetaylıDers 5 - mrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri - II -
Ders 5 - mrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri - II - Pre-mRNA (hnrna) cap mrna AAAAAAAAAAAAA RNA Splicing Ökaryot genlerinin çoğu intron içerir ve bu diziler protein kodlamazlar trna ve rrna genlerinde
DetaylıHücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir.
METABOLİZMA ve ENZİMLER METABOLİZMA Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. A. ÖZÜMLEME (ANABOLİZMA) Metabolizmanın yapım reaksiyonlarıdır. Bu tür olaylara
DetaylıTranslasyon. Doç. Dr. Nurten Özsoy. mrna tarafından taşınan bilgilerin protein dizilerine aktarılmasıdır. sitoplazma serbest amino asitler.
Translasyon Doç. Dr. Nurten Özsoy mrna tarafından taşınan bilgilerin protein dizilerine aktarılmasıdır Gen protein zinciri Sentezlenen mrna sitoplazma serbest amino asitler trna ribozom Transkripsiyon
DetaylıRNA Sentezi (Transkripsiyon) Prof.Dr.T
RNA Sentezi (Transkripsiyon) Prof.Dr.T.Tülay Akçay Sistron genetik ekspresyon un(ifadenin) en küçük k birimidir.tek bir mrna birden fazla protein transle ediyorsa polisistronik mrna dır. Operonlar ve polisistronik
DetaylıGENETİK İFADENİN DÜZENLENMESİ
GENETİK İFADENİN DÜZENLENMESİ Gelişiminin ya da hayat döngüsünün herhangi bir zamanında bir hücrede ifade edile gen ürünlerinin miktar ve ifade zamanlarının geri döndürülebilen mekanizmalarla kontrolüdür.
DetaylıPROTEİN SENTEZİ ENZİMLER ve VİTAMİNLER
PROTEİN SENTEZİ ENZİMLER ve VİTAMİNLER Öncelikle, protein sentezinin yapılabilmesi için aşağıdakilerin mutlaka mevcut olması gerekmektedir: DNA Aktifleyici enzimler Üç çeşit RNA (mrna, trna, rrna) Ribozomlar
DetaylıNükleoproteinlerin Yapısı. Yrd.Doç.Dr. Özlem KURT ŞİRİN
ükleoproteinlerin Yapısı Yrd.Doç.Dr. Özlem KURT ŞİRİ Bu derste neler öğreneceğiz? ükleotid tanımı ve yapısı DA ve RA nın yapısı ükleoprotein metabolizması Replikasyon, transkripsiyon, translasyon Canlılarda,
DetaylıDNA. Kendi kopyasını yapabilir, Tamir edilebilir, Rekombinasyon geçirebilir.
DNA Kendi kopyasını yapabilir, Tamir edilebilir, Rekombinasyon geçirebilir. DNA REPLİKASYONU DNA Replikasyonu, Mitoz-Mayoz dur. Önce G1 den sonra S fazında ORJİN denilen bölgede başlar. DNA POLİMERAZLAR
DetaylıBAKTERİLERİN GENETİK YAPISI
BAKTERİLERİN GENETİK YAPISI Kromozom bakteri hücrelerinde genellikle çift zincirli helikal çembersel (bazı bakterilerde lineer) yapıdaki DNA molekülü Genom kromozomal ve plazmitlerde bulunan toplam genetik
DetaylıTRANSKRİPSİYON AŞAMASINDA KROMATİN YAPININ DÜZENLENMESİ
İ.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Moleküler Biyoloji ve Genetik TRANSKRİPSİYON AŞAMASINDA KROMATİN YAPININ DÜZENLENMESİ Merve YILMAZER 2601120219 İÇERİK Kromatin ve nükleozom yapısı Transkripsiyon aşamasında
DetaylıDNA nın REPLİKASYONU ve REKOMBİNASYONU. Prof.Dr. Sacide PEHLİVAN
DNA nın REPLİKASYONU ve REKOMBİNASYONU Prof.Dr. Sacide PEHLİVAN REPLİKASYON (DNA nın Eşlenmesi-Hangi DNA ) nükleer-mitokondrial Nerede? Ne zaman? Neden? DNA Replikasyon Mekanizmasının Özellikleri Özgül
DetaylıGLİKOJEN METABOLİZMASI
METABOLİZMASI DİLDAR KONUKOĞLU TIBBİ BİYOKİMYA 8.4.2015 DİLDAR KONUKOĞLU 1 YAPISI Alfa-[1,6] glikozid Alfa- [1-4] glikozid bağı yapısal olarak D-glukozdan oluşmuş dallanmış yapı gösteren homopolisakkarittir.
Detaylı8 - ÖKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ
8 - ÖKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Başlıklar 1. Ökaryot gen düzenlenmesi farklı basamaklarda olabilir 2. Kromatin modifikasyonları 3. Transkripsiyonun düzenlenmesi 4. Transkripsiyon sonrası düzenlenme
DetaylıGEN EKSPRESYONU: GENDEN PROTEİNE
GENLER ve İŞLEVLERİ GEN EKSPRESYONU: GENDEN PROTEİNE Hazırlayan: Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER Yrd.Doç.Dr.Yosun MATER Genlerin Doğası Şimdiye kadar öğrendiklerimiz bize canlıya ait bilgilerin DNA da yer aldığını
DetaylıETKİN İLAÇ KULLANIMINDA GENETİK FAKTÖRLER. İlaç Kullanımında Bireyler Arasındaki Genetik Farklılığın Mekanizması
ETKİN İLAÇ KULLANIMINDA GENETİK FAKTÖRLER İlaç Kullanımında Bireyler Arasındaki Genetik Farklılığın Mekanizması Absorbsiyon İlaç hedefleri Dağılım Hastalıkla ilgili Metabolizma yolaklar Atılım Farmakokinetik
DetaylıTranskripsiyona Genel Bakış
Transkripsiyona Genel Bakış RNA nın genetik ve fonksiyonel olarak iki farklı seviyede rol üstlendiğini vurgulamak gerekir.genetik seviyede, RNA mrna aracılığıyla DNA dan bilgi taşır. Genetik bilginin DNA
DetaylıPoly A Kuyruğu. Turns over (recycles) in cytoplasm Poli A-bağlayan protein: PAB1 sitoplazmada, PAB2 nukleusta bulunur.
Poly A Kuyruğu Turns over (recycles) in cytoplasm Poli A-bağlayan protein: PAB1 sitoplazmada, PAB2 nukleusta bulunur. Bitkiler 2 PAB geninden daha fazla gen içerirler; bazıları dokuya özgün anlatım gösterir.
DetaylıKONU 5 TRANSLASYON VE PROTEİNLER
KONU 5 TRANSLASYON VE PROTEİNLER Translasyon ve proteinler Translasyon; mrna, trna, ribozomlar ve polipeptid zincir sentezinin başlaması, uzaması ve sonlanması için gerekli çeşitli translasyon faktörleri
DetaylıGEN İFADESİ: REPLİKASYON, TRANSKRİPSİYON, TRANSLASYON, POSTTRANSLASYONEL MODİFİKASYONLAR
GEN İFADESİ: REPLİKASYON, TRANSKRİPSİYON, TRANSLASYON, POSTTRANSLASYONEL MODİFİKASYONLAR Hücre yaşam döngüsünde Mitoz, G1, S, G2 evreleri tanımlanır. Farklılaşmasını tamamlamış ve bölünmesi duran hücrelerin
DetaylıNükleik Asitler. DNA ve RNA nükleik asitleri oluşturur
NÜKLEİK ASİTLER Nükleik Asitler DNA ve RNA nükleik asitleri oluşturur Genetik bilginin nesiller boyu aktarılması ve bunun proteinlere tercüme edilmesinde görev alırlar Nükleotid ünitelerinden oluşurlar
Detaylı2. Kanun- Enerji dönüşümü sırasında bir miktar kullanılabilir kullanılamayan enerji ısı olarak kaybolur.
Enerji Dönüşümleri Enerji Enerji; bir maddeyi taşıma veya değiştirme kapasitesi anlamına gelir. Enerji : Enerji bir formdan diğerine dönüştürülebilir. Kimyasal enerji ;moleküllerinin kimyasal bağlarının
DetaylıGENETİK ŞİFRE. Prof. Dr. Filiz ÖZBAŞ GERÇEKER
GENETİK ŞİFRE Prof. Dr. Filiz ÖZBAŞ GERÇEKER Genetik Bilgi Akışı Genetik kodun özellikleri 1. Genetik şifre, harfler halinde gösterilen mrna moleküllerini oluşturan ribonükleotid bazları kullanılarak,
DetaylıKALITSAL MOLEKÜLÜN BİÇİMİ ve ORGANİZASYONU PROF. DR. SERKAN YILMAZ
KALITSAL MOLEKÜLÜN BİÇİMİ ve ORGANİZASYONU PROF. DR. SERKAN YILMAZ Değişik canlı gruplarında kalıtsal molekülün çeşidi, sayısı, biçimi ve organizasyonu bakımından farklılıklar bulunur. Ortak özellik: nükleik
DetaylıÇekirdek 4 bölümden oluşur Çekirdek zarı: karyolemma Kromatin: Chromatin Çekirdekcik: Nucleolus Çekirdek sıvısı: karyolymph
NUKLEUS Bir hücrenin tüm yapılarının ve etkinliklerinin kodlandığı kromozomu Ayrıca, DNA sını dublike edecek ve 3 tip RNA yı ribozomal (rrna), haberci (mrna) ve transfer (trna)-sentezleyecek ve işleyecek
DetaylıÜNİTE 10:YÖNETİCİ MOLEKÜLLER
ÜNİTE 10:YÖNETİCİ MOLEKÜLLER Nükleik asitler sadece kalıtsal bilgiyi taşıyan moleküller olmayıp bu bilgiyi protein senteziyle birlikte hücre yönetiminde kullanmalarıyla önem kazanmaktadırlar.gelişmiş canlıların
DetaylıHücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları. Doç. Dr. Ahmet Özaydın
Hücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları Doç. Dr. Ahmet Özaydın Nükleus (çekirdek) ökaryotlar ile prokaryotları ayıran temel özelliktir. Çekirdek hem genetik bilginin deposu hem de kontrol merkezidir.
DetaylıGenetik Bilgi: DNA Yapısı, Fonksiyonu ve Replikasyonu. Dr. Mahmut Çerkez Ergören
Genetik Bilgi: DNA Yapısı, Fonksiyonu ve Replikasyonu Dr. Mahmut Çerkez Ergören Genetik materyal; Kendini çoğaltır. Bilgi depolar. Bilgiyi ifade eder. Mutasyonla varyasyonlara izin verir. Genetik Tarihçe
DetaylıChapter Konu 11 Lecture 11. Konu 11. Concepts of Genetics. Tenth Edition. 2-DNA Eşlenmesi ve Rekombinasyon
Chapter Konu 11 Lecture 11 Concepts of Genetics Konu 11 Tenth Edition 2-DNA Eşlenmesi ve Rekombinasyon Konu 11 İçerik 11.1 DNA yarı korunumlu eşlenme ile kopyalanır 11.2 Prokaryotlarda DNA eşlenmesi 11.3
DetaylıYrd.Doç.Dr. Yosun MATER
* Yrd.Doç.Dr.Yosun MATER *Genom ve DNA replikasyonu *Bir birey tarafından taşınan genetik materyalin tamamı genom olarak adlandırılır. *Genomun gen içeren bölümü genik DNA olarak adlandırılır. * Gen nedir?
DetaylıNucleik asitlerin hücre hayatı için önemi A-Oswgld Avery nin yaptığı çalışmalar ve sonuçları:
Nucleik asitlerin hücre hayatı için önemi A-Oswgld Avery nin yaptığı çalışmalar ve sonuçları: Sonuç: a) DNA uygun koşullarda kendine benzer yeni DNA ların oluşumunu sağlar. b) DNA özgün karakterlerin oluşumunu
DetaylıÜNİTE 4:VİRÜS VE BAKTERİ GENETİĞİ
ÜNİTE 4:VİRÜS VE BAKTERİ GENETİĞİ En küçük virüsler yaklaşık 20nm çapında dırlar ve bir ribozom dan daha küçüktürler. Virüsler bir hücre yapısı olarak kabul edilmezler çünkü normal hücreler kristalize
DetaylıREKOMBİNANT DNA TEKNOLOJİSİ. Araş. Gör. Dr. Öğünç MERAL
Araş. Gör. Dr. Öğünç MERAL 1960 lardan bu yana genetik ve moleküler biyolojideki kavrayışımızın hızla artması, biyoteknolojide heyecan verici buluşlar ve uygulamalara yol açtı. DNA yapısı ve fonksiyonlarının
Detaylıİ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın
İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın Genetik nedir? Biyolojinin kalıtım ve varyasyonlarla (çeşitlilikle) ilgilenen bilim dalıdır. Genetik yaşayan tüm organizmalarda
DetaylıHAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111
HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111 asli.memisoglu@deu.edu.tr KONULAR HAYVAN HÜCRESİ HAYVAN, BİTKİ, MANTAR, BAKTERİ HÜCRE FARKLARI HÜCRE ORGANELLERİ
Detaylı