Türkiye nin. Enerji Profili 1/70

Transkript

1 Türkiye nin ve DünyaD nya nın Enerji Profili 1/70

2 Sunumdaki grafik ve tabloların n büyük b k kısmk smı TMMOB Makine Mühendisleri M Odası Enerji Çalışma Grubu Başkan kanı Sn. Oğuz O TÜRKYILMAZ T tarafından hazırlanan sunumdan alınm nmıştır. Kaynak: c1dd404122ef558_ek.pdf?tipi=2&turu=x&su be=7 2/70

3 DÜNYA BĐRĐNCB NCĐL L ENERJĐ KULLANIMI KAYNAKLAR BAZINDA (2010) Kaynak: BP Statistical World Review of Energy, Haziran /70

4 DÜNYA BĐRĐNCB NCĐL L ENERJĐ KULLANIMI (2010) Dünya Birincil Enerji Tüketimi T : 12 Milyar TEP Dünyadaki enerji tüketimi t en yüksek y 22. Ülkeyiz!!! milyon TEP 4/70

5 Nihai Tüketim T Sektörleri Bazında Dünyada Toplam Enerji Tüketimi T (MTEP) SEKTÖR 2003 PROJEKSĐYONLAR Bina Konut Ticari Sanayi Ulaşı şım Toplam

6 Fosil kaynaklar bugün olduğu gibi gelecekte de dünya enerji talebinde önemini sürdürmeye devam edecektir. tüketimdeki payı % Đspatlanmış rezerv ihtiyacı karşı şılama süresi* (yıl) Petrol ,6 milyar ton Doğalgaz trilyon m Kömür 28 1 trilyon ton 260 Kaynak: BP Statistical Review World Energy, 2007 * 2005 yılı üretimine göre

7 2030 yılında y dünya d birincil enerji arzının milyar tep e e ulaşaca acağı tahmin edilmektedir Yenilenebilir 12% Doğal Gaz 24% Petrol 35% Nükleer 5% Hidrolik 2% Kömür 22%

8 Dünya Fosil Yakıt t Rezervleri Bölge Petrol (Milyar Ton) Doğal Gaz (Trilyon m 3 ) Kömür r (Milyar Ton) Taşkömürü Linyit Kuzey Amerika 8,3 7,6 120,2 137,6 Orta ve güney g Amerika 13,7 7,2 7,8 14 Avrupa 2,6 4,9 47,5 77,9 Eski SSCB ülkeleri 9,1 56,1 97, Ortadoğu 93,3 56,9 1,7 Afrika 10 11,2 55,2 0,2 Asya ve Okyanusya 5,9 12,3 189,3 103,1 Toplam DünyaD 142,9 155,1 519,1 465,4

9 Türkiye nin Enerji Sektörünün Yapısı 9/70

10 10/70

11 TÜRKĐYE BĐRĐNCB NCĐL L ENERJĐ TÜKETĐMĐ (2010) Türkiye toplam birincil enerji tüketimi: ktep Tüketimin %89,3 ü fosil yakıt 11/70

12 Türkiye Birincil Enerji Tüketiminin Gelişimi imi 12/70

13 Enerji Üretim ve Tüketiminde T Gelişmeler 13/70

14 Birincil Enerji Tüketimi T (BTEP) 14/70

15 Elektrik Enerjisi Tüketimi T (GWh) 15/70

16 Türkiye de Elektrik TüketimiT 16/70

17 Elektrik Enerjisi Üretiminin Kaynaklara Göre G Dağı ğılımı ( ) 17/70

18 Türkiye nin Enerji Arz ve Enerji Talebinin Gelişimi imi 18/70

19 Birincil Enerji Tüketiminin T Yerli Üretimle Karşı şılanma Oranı 19/70

20 Türkiye nin Toplam Đthalatı ve Enerji Hammaddeleri Đthalatı Hazırlayan: Mustafa Sönmez 20/70

21 Elektrik Enerjisi Sektörünün Bugünk nkü Durumu Kaynak: DEK-TMK 2011 Enerji Raporu 21/70

22 Türkiye Elektrik Üretim ve Tüketimi 22/70

23 Elektrik Talep Projeksiyonu 23/70

24 Ekonomik Büyüme B Elektrik Talebi 24/70

25 Türkiye Elektrik Üretiminin Kuruluşlara lara Göre G Dağı ğılımı Kaynak : TEĐAŞ 25/70

26 Kuruluşlara lara ve Yakıt t Cinslerine Göre Kurulu GüçG Dağı ğılımı (Aralık k 2011) 26/70

27 Kurulu GüçG (2011) Kaynak : EÜAŞ 27/70

28 2011 Elektrik Üretiminin Kaynaklara Göre G Dağı ğılımı 28/70

29 EÜAŞ Termik Santralleri 29/70

30 EÜAŞ Hidroelektrik Santraller 30/70

31 Tüketicinin Elektrik Fiyat Artış Oranı 31/70

32 Doğalgaz Üretimi 2010 itibariyle doğal gaz üretimimiz 726 milyon m 3, ortalama günlük üretim 2 milyon m 3 olarak gerçekleşmiştir. Üretimin tüketimi karşılama oranı %2 dir. 32/70

33 Doğalgaz Đthalatı /70

34 Doğalgaz Đthalatı /70

35 Ülkeler Bazında TürkiyeT rkiye nin Doğalgaz Đthalatı (2010) Kaynak : EPDK 35/70

36 Petrol ve Doğal Gaz Üretim - Tüketimi 36/70

37 Ham Petrol Üretimi 2010 yılı sonu itibariyle ham petrol üretimimiz : 2,5 milyon ton Üretimin tüketimi karşılama oranı %8 dir. 37/70

38 Yenilenebilir Enerji Kaynakları 2023 Hedefleri 38/70

39 Yeni Üretim YatırımıĐhtiyac htiyacı 39/70

40 Türkiye nin Enerji Kaynak Potansiyeli 40/70

41 Yenilenebilir Kaynaklar Kaynak : EPDK 41/70

42 Doğal Gaz Fosil kaynaklar içersinde i en büyük b k talep artışı ışının ise doğal gaz kullanımında nda olması beklenmektedir yılında y 2080 Mtep olan üretim miktarının 2030 yılında y ikiye katlanacağı hesaplanmaktadır. Dünya toplam doğal gaz tüketimi t 2007 de %3,1 artarak 2638 Mtep e e ulaşmış ıştır. Bu artış 2006 yılında ise %2,5 seviyesindedir. Doğal gaz üretimi, 2007 yılında y %2,4 oranında nda artarak 2654 Mtep e e ulaşmış ıştır. Çin in doğal gaz tüketimi t 2007 de % 19,9 artmış ıştır. ABD doğal gaz tüketimi t ise 2007 yılında % 6,5 artış göstermiştir. tir. 20. yüzyy zyılın n ikinci yarısından itibaren, özellikle hızlı sanayileşme ile artan çevre kirliliği, i, nispeten temiz bir yakıt t olan doğal gaz talebini yükseltmiştir. tir. Dünya D doğal gaz ile yeni bir bağı ğımlılık k dönemine d girmiştir.

43 Kömür 1 trilyon ton tahmin edilen büyük b k bir küresel k rezerve sahip olan Kömür, K 2002 yılından y bu yana tüketimi t en hızlı artan hidrokarbondur. Dünya kömür k r tüketimi t 2007 yılında y %4,5 artış ışla 3177,5 Mtep e e ulaşmış ıştır. Dünya nın n en fazla kömür k r tüketen t ülkesi Çin, kömür k tüketimini 2007 yılında y %7,9 artırm rmıştır. DünyaD nya daki kömür r tüketimindeki t artışı ışın üçte ikisi Çin den kaynaklanmış ıştır.

44 Linyit Rezervlerinin Kalorifik Değerleri erleri 44/70

45 Hidroelektrik Enerji 2007 yılında y hidroelektrik üretim %1,7 artmış ıştır. Dünya toplam hidrolik kaynaklı enerji tüketimi mtep dir Nükleer Enerji 2007 tarihi itibarıyla dünyada d 442 ünite işletmede olup, toplam kurulu güçg MW tır. Nükleer güçg santralleri dünya d elektrik ihtiyacının n %15 ini karşı şılamaktadır.

46 Kişi i Başı şına Düşen D Elektrik TüketimiT

47 Değerlendirme Fosil yakıtlar en az 2030 yılına kadar enerji sektöründeki hâkimiyetini korumaya devam edecektir. Mevcut eğilimler karbon emisyonlarının artacağını göstermektedir. World Energy Investment Outlook-2003 raporunda, yılları arasını kapsayan 30 yıllık dönemdeki toplam dünya enerji yatırımları, yeni tesis kurulması ve yenileme yatırımları olmak üzere, yıllık ortalama %1,7 lik talep artış hızına göre 16 trilyon $ olarak hesaplanmaktadır.dünya nın artan enerji talebini karşılamak üzere büyük yatırım ihtiyacı doğmaktadır. Ancak bu yatırımların nasıl gerçekleştirileceği belirsizdir.

48 Nükleer enerji, elektrik üretiminde karbon emisyonlarını azalttığı ığından dolayı tekrar gündeme g gelmektedir. Ancak halk tarafından da kabul edilmesi gerekmektedir. Yenilenebilir enerji kaynaklarının, n, yeni teknolojiler sayesinde enerji sektörüne katkısı daha da artacaktır. r. Modern enerji türlerinin t (elektrik, petrol, doğal gaz vs.) hızla, DünyaD nya nın n az gelişmi miş ülkelerine ulaştırılmas lması gerekmektedir.

49 Enerji Ulaşı şımının n Kavşak ak Noktası TÜRKĐYE Türkiye nin Kafkaslar, Ortadoğu u ve Rusya nın n yer aldığı enerji kaynaklarının n yoğunla unlaştığı sıcak bölgede b yer alması hem risk hem de bazı avantajları beraberinde getirmektedir. Ülkemiz stratejik konumu ve tarihsel kimliği i ile hem köprü hem de bir terminal olma özelliği i taşı şımaktadır. Dünya üretilebilir petrol ve doğal gaz rezervlerinin yaklaşı şık k %72 lik bölümü, b ülkemizin yakın n coğrafyas rafyasında yer almaktadır. Türkiye, jeopolitik konumu itibariyle, dünya d petrol ve doğal gaz rezervlerinin dörtte d üçüne sahip bölge b ülkeleriyle komşu u olup, enerji zengini Hazar, Orta Asya, Orta Doğu ülkeleri ile Avrupa daki tüketici t pazarları arasında doğal bir Enerji Koridoru olmak üzere pek çok önemli projede yer almaktadır.

50 Türkiye henüz z dünya d çapında önemli oranda bir enerji tüketimine sahip değildir yılında y birincil enerji tüketiminin t dünya d enerji tüketimi t içindeki indeki payı %1 in altında kalmış ıştır. Dünya birincil enerji tüketiminin t sadece % 0.9 u u TürkiyeT rkiye de tüketilmektedir ABD % Çin % Rusya 6.50 % Almanya 3.00 % Fransa 2.40 % Türkiye 0.90 % Ülkemizin birincil enerji tüketimi %5.4 oranında artarken elektrik tüketimi %7.2 oranında artmış ıştır Kişi başı şına düşen enerji tüketimi : 1525 KEP (2007) Kişi başı şına düşen elektrik tüketimi: 2198 kwh/k (net),2692 kwh/k (brüt)(2007) [2011 de 3099 kwh/kişi!!!!...]

51 AB de RÜZGAR R ENERJĐSĐ Rüzgar türbini kurulu gücü 2006 yılına göre %18 artarak MW güce ulaşmıştır. Avrupa Birliği nde geçtiğimiz yıllarda 8554 MW kapasitede yeni rüzgar türbini kurulmuştur. Sadece 2006 yılında 935 MW artış sağlanmıştır yılında AB nin elektrik ihtiyacının %0.9 dan daha azı rüzgar enerjisi ile sağlanmaktaydı yılı sonu itibarıyle rüzgar türbini kurulu kapasitesi senelik CO 2 salınımında 90 milyon ton azalma ve 119 terawatt saat güç sağlamıştır ki, bu AB nin enerji ihtiyacının %3.7 sini oluşturmaktadır. Đspanya, 2007 yılında 3552 MW güce ulaşarak bir rekor kırmıştır. Şimdi Đspanya nın elektrik ihtiyacının %10 u rüzgar ile sağlanmaktadır. Benzer şekilde Fransa da da bir gelişme görülmüş, 888 MW lık artış ile 5454 MW kurulu güce ulaşmışlardır.

52 ABD de RÜZGAR R ENERJĐSĐ Rüzgar çiftlikleri sayesinde, termik santrallerin ürettiği sera gazı salınımı azalmıştır. Đstatistiklere göre, son yıllarda 3200 türbin kurulmuştur. Ülkenin rüzgar türbini gücü %45 oranında arttırılmış ve 5200 MW ilave güç sağlanmıştır. Bu güç ile binanın yıllık enerji ihtiyacı karşılanmıştır.

53 Türkiye de Yakıt Fiyatları

54 Türkiye de Yakıt t Fiyatları 54/70

55 Türkiye de Yakıt t Fiyatları 55/70

56 Türkiye de Yakıt t Fiyatları 11 Temmuz $/ Varil 56/70

57 Türkiye de Yakıt t Fiyatları Ham Petrol Doğal Gaz Dolar $/ Varil Kr/ m 3 TL/ $ Tarih 96,79 91,5343 1,773 Ham Petrol Doğal Gaz $/ Varil 0, 22 $/ m $/ Varil 0, 37 $/ m $/ Varil 0, 45 $/ m (En Yüksek) Y 147 $/ Varil 0, 51 $/ m $/ Varil 0, 59 $/ m $/ Varil 0, 41 $/ m 3 Bugün ,79 01 Ocak 2010'dan Bugüne Değişim 11 Temmuz 2008'den (En yüksek) y Bugüne Değişim 01 Ocak 2007'den Bugüne Değişim 96,79 $/ Varil $/ Varil 0, 0, 60 im % 21 % 47 im % -34 % 18 im % 54 % $/ m 3

58 Petrol Fiyatları Eylül l /39

59 Petrol Fiyatları Şubat 2012 Şubat 2013 Bugün n??? 97 $ / varil 59/70

60 Yakıt t Maliyetlerinin Karşı şılaştırılması Yakıt En Ucuza Göre Oran Doğalgaz = 1 Yerli Linyit = 1,27 Đthal Linyit = 1,43 Fuel-Oil 4 = 2,51 Elektrik = 3,55 LPG = 3,56 Motorin = 4,73 Tüpgaz = 4,45 15 Şubat 2013 değerleri 60/70

61 ENERJĐ YOĞUNLU UNLUĞU U NEDĐR R? Bir ekonominin enerji verimliliğinin yaygın bir ölçüsü Enerji Yoğunluğu dur. Enerji yoğunluğu, GSYĐH (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) başına tüketilen birincil enerji miktarını temsil eden ve tüm dünyada kullanılan bir göstergedir. 1 dolarlık milli gelir üretmek için kullanılan enerji

62 ABD de Enerji Yoğunlu unluğu 1970 li yıllarda alınan tasarruf tedbirleri ve enerji teknolojilerindeki gelişmeler sayesinde ABD nde enerji yoğunluğu düzenli olarak düşmüş ve enerji verimliliği de devamlı olarak artmıştır. ABD ekonomisinin enerji yoğunluğundaki düşüş (National Energy Policy Report, 2001).

63 Türkiye nin ok yönünde gelişim göstermesi hedeflenmektedir

64 Türkiye de Enerji Yoğunluğu Gelişimi

65 Türkiye de Enerji Yoğunluğu Gelişimi T ü r k i ye 'd e E n e r j i Y oğu n l uğ u G e l iş i m i 0,4 Enerji Yoğunluğu (MTEP/Milyar $) 0,3 9 0,3 8 0,3 7 0,3 6 0,3 5 0,3 4 0,3 3 0, Kaynak: T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Elektrik Đşleri Etüd Đdaresi (EĐE)

66 Dünya genelinde Enerji Yoğunluğu Ülke GSMH (milyar $) Tüketim (MTEP) Enerji Yoğunlu unluğu (tüketim / GSMH) Japonya ,7 0,09 ABD 8977,9 2281,5 0,25 OECD 27880, ,19 Dünya 34399, ,29 Türkiye 190,3 72,5 0,38

67 Enerji Tüketiminde 1 Türk 4 Japona Bedel

68 Türkiye de Tasarruf Potansiyeli Türkiye nin enerji yoğunlu unluğu,, OECD ülkeleri ortalamasının iki katıdır.. Yani bir dolarlık k mal veya hizmet üretmek için i in Türkiye de OECD ülkelerinde kullanılan lan enerji miktarının n iki katı enerji kullanılmaktad lmaktadır. Türkiye nin enerji tasarruf potansiyelinin %30 olduğu u ifade edilmektedir. ektedir. ABD örneği bize gösteriyor g ki en büyük b k enerji kaynaği tasarruftur. Bu kaynak üstelik yerli, daimî, ve çevre dostudur.

69 Türkiye de Tasarruf Potansiyeli Türkiye'de binalarda birim alanı veya hacmi ısıtmak içini in harcanan enerjinin Avrupa ülkelerine göre g 2-33 kat daha fazla olması,, TürkiyeT rkiye nin enerji tasarrufu açısından bir fırsatlar f ülkesi olduğunu unu göstermektedir. Türkiye de binaların yetersiz yalıtımının enerji maliyetinin yılda y 5 milyar TL cıvarında olduğu u ifade edilmektedir. Yani binalarımız z yeterince yalıtılsa, lsa, 5 milyar TL her yıl y l havaya uçacau acağına bina sahiplerinin cebinde kalacaktır. 69/70

70 En Ucuz Enerji Tasarruf Edilen Enerjidir. 70/70