TÜRKİYE CUMHURİYETİ NİYET EDİLEN ULUSAL KATKI BELGESİ

Transkript

1 TÜRKİYE CUMHURİYETİ NİYET EDİLEN ULUSAL KATKI BELGESİ Çeviri: Arif Cem Gündoğan* (* Resmi olmayan ve gönüllü bir çeviridir. Hatalar ve eksiklerden çevirmen sorumludur) Türkiye Cumhuriyeti, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) 2. Maddesinde çerçevesi çizilen nihai hedefe ulaşılması için ve 1/CP.19 ve 1/CP.20 no lu kararlar uyarınca işbu Niyet Edilen Ulusal Katkı Belgesini (INDC) sunmaktadır. Ulusal Koşullar Türkiye sürecinde Gayri Safi Yurtiçi Hasılasında %230 luk bir büyüme yakalamıştır. Nüfusu 1990 dan bu yana %30 artmıştır. Türkiye nin enerji talebi her yıl %6-7 oranında artmaktadır. Türkiye Dünya Bankası sınıflandırmasına göre üst-orta gelirli gelişmekte olan bir ülkedir. Türkiye Resmi Kalkınma Yardımı (ODA) almaya muvafık bir ülkedir. Türkiye BMİDÇS de Ek I de listelenmiştir. Ancak, 1/CP.16 no lu karar Türkiye nin özel koşullarını tanımış ve Türkiye yi Ek I ülkelerinden ayrı bir şekilde konumlandırmıştır. Bu bakış açısı ile Ulusal İklim Değişikliği Stratejisi ve Ulusal İklim Değişikliği Eylem Planı sırası ile 2010 ve 2011 de yürürlüğe koyulmuştur. Ulusal İklim Değişikliği Eylem Planı tüm ilgili sektörlerde uygulanan salım kontrolü ve uyum politikaları ve tedbirleri içermektedir yılı sera gazı envanteri Türkiye nin toplam sera gazı salımının 440 milyon ton CO2 eşdeğeri olduğunu ortaya koymuştur. Enerji sektörü %70,2 ile en büyük paya sahiptir. Bunu %14,3 ile endüstriyel işlemler, %8,2 ile atık sektörü ve %7,3 ile tarım sektörü takip etmektedir. Türkiye de kişi başına düşen sera gazı (GHG) salımı aynı yıl (2012) için 5,9 ton CO2 eşdeğeri olarak gerçekleşmiştir ve bu rakam AB ve OECD ortalamasından çok daha düşüktür. INDC ile ilgili bilgiler INDC Uygulama veya Katkı Periyodu Kapsam ve Dâhil Edilen alanlar Dâhil Edilen Sera Gazları Toplam sera gazı salımında olağan senaryoya (BAU) göre 2030 yılı seviyesinden %21 e kadar azaltım Ekonomi geneli. Enerji, endüstriyel işlemler ve üretim, tarım arazi kullanımı, arazi kullanımı değişimi ve ormancılık, atık sektörleri. Ulusal envanterde olan tüm sera gazları: Karbondioksit (CO2) Metan (CH4) Azot oksit (N2O) Hidroflorokarbonlar (HFCs) Perflorokarbonlar (PFCs)

2 Sülfür heksaflorid (SF6) Azot triflorid (NF3) Metodolojik Yaklaşımlar Metodolojik yaklaşımlar Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) 2006 Rehberlerine ve IPCC Kyoto Protokolü Ekine dayanmaktadır. Küresel ısınma potansiyeli IPCC nin 4. Değerlendirme Raporu ile uyumlu olarak 100 yıllık zaman ölçeğindedir. Uluslararası Piyasa Mekanizmalarının Kullanımı Ulusal Koşullar Işığında Adalet ve Azim Boyutu Türkiye 2030 azaltım hedefine maliyet-etkin biçimde ulaşmak için ilgili kural ve standartlar dâhilinde uluslararası piyasa mekanizmalarını kullanmayı amaçlamaktadır. Türkiye sürdürülebilir kalkınma sürecine devam etmek durumundadır. Türkiye de son 30 yıldır hızlı endüstrileşme ve şehirleşme süreçleri yaşanmaktadır. Türkiye sanayi devriminden bu yana gerçekleşen küresel salımların yalnızca %0,7 sinden sorumludur. İthal enerji Türkiye nin cari açığının önemli bir kısmını teşkil etmektedir. Türkiye kısıtlı enerji kaynaklarını kullanmak durumundadır. Türkiye iklim değişikliği ile mücadelede finansal ve teknolojik kısıtlarla karşılaşmaktadır. Bu INDC birçok sektör için ek politika, plan ve tedbirler sağlamaktadır. INDC Konvansiyonun Nihai Hedefine (Madde 2) Ulaşmasına Nasıl Katkıda Bulunuyor? Planlama Süreci Sera gazı salımında olağan senaryoya (BAU) göre 2030 yılı seviyesinden %21 e kadar azaltım Türkiye nin uzun vadedeki küresel sıcaklık artışını 2 santigrat derece ile limitleme hedefi ile uyumlu olan düşük karbonlu kalkınma yoluna girmesini sağlayacaktır. Türkiye değişen koşullar ışığında bu INDC yi revize edebilecektir. Türkiye INDC sini aşağıdaki bileşenleri içeren ulusal iklim değişikliği politikası ile destekleyecektir: 10. Ulusal Kalkınma Planı İklim Değişikliği Ulusal Stratejisi Ulusal İklim Değişikliği Eylem Planı Ulusal Endüstri Stratejisi Enerji Verimliliği Stratejisi Geri Dönüşüm Ulusal Strateji ve Eylem Planı Sera Gazlarının İzlenmesi, Raporlanması ve Doğrulanması (MRV) Ulusal Yönetmeliği Ulusal Akıllı Ulaştırma Sistemleri Strateji Dokümanı ( ) ve Eylem Planı ( ) Türkiye nin INDC si katılımcı bir yaklaşımla ve çoklu paydaş toplantıları vasıtası ile ve bir yıl boyunca yürütülen analitik çalışmalar ışığında hazırlanmıştır.

3 Enerjiye ilişkin modellemede Times-MACRO modeli kullanılmış; enerjidışı sektörler için diğer ulusal modeller ve çalışmalardan yararlanılmıştır. Finansal İhtiyaçlar 26/CP.7, 1/CP.16, 2/CP.17, 1/CP.18 ve 21/CP.20 no lu kararları hatırlatarak, bu INDC nin başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için Türkiye yerel kaynaklarını kullanacak; Yeşil İklim Fonu (GCF) dâhil olmak üzere uluslararası finansal, teknolojik ve kapasite desteği alacaktır. İşbu INDC için Uygulanacak Planlar ve Politikalar Enerji Güneş enerjisinden elektrik üretim kapasitesini 2030 yılı itibari ile 10GW a yükseltmek. Rüzgâr enerjisinden elektrik üretim kapasitesini 2030 yılı itibari ile 16GW a yükseltmek. Hidroelektrik potansiyelinin tamamını kullanır duruma geçmek yılına dek bir nükleer santrali devreye almak. Elektrik iletim ve dağıtım kayıplarını 2030 yılı itibari ile %15 e çekmek. Kamuya ait elektrik üretim santrallerinin rehabilitasyonunu yapmak. Mikro-üretim, birlikte-üretim (co-gen) sistemlerinin kurulması ve üretimin doğrudan elektrik üretim sahalarında yapılması. Endüstri Salım yoğunluğunu Ulusal Enerji Verimliliği Strateji ve Eylem planı doğrultusunda azaltmak. Endüstriyel tesislerde enerji verimliliğini arttırmak ve enerji verimliliği projelerine finansal destek sağlanması. Atıklardan uygun sektörlerde kullanılmak üzere alternatif yakıtlar üretilmesine yönelik araştırmalar yürütmek. Ulaştırma Yük ve yolcu taşımacılığı için ulaştırma modalitelerinin dengeli kullanılması, bu doğrultuda karayolu taşımacılığının payını azaltırken deniz ve demiryolu taşımacılığının paylarının arttırılması. Karma ulaşımı güçlendirmek. Kentlerde sürdürülebilir ulaşım yaklaşımlarını uygulamaya koymak. Alternatif yakıtların ve temiz araçların kullanımını teşvik etmek. Ulusal Akıllı Ulaşım Sistemleri Strateji Dokümanı ( ) ve Eylem Planı ( ) doğrultusunda karayolu ulaşımında yakıt tüketiminin ve bağlantılı salımların azaltılması. Yüksek hızlı demiryolu projelerinin gerçekleştirilmesi. Tünel projeleri ile yakıt tasarrufu sağlanması. Eski araçların trafikten çekilmesi. Yeşil liman ve havalimanı projeleri ile enerji verimliliği sağlanması. Deniz yolu taşımacılığı için özel tüketim vergi muafiyeti getirmek. Binalar ve Kentsel Dönüşüm Yeni konutları ve servis binalarını mümkün olduğunca enerji verimli ve Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği ne uygun inşa etmek. Yeni ve hâlihazırdaki binalar için Enerji Performans Sertifikaları yaratmak; bu vesile ile enerji tüketimini ve sera gazı salımlarını kontrol altına almak ve metrekare başına enerji tüketimini azaltmak. Yeni ve hâlihazırdaki binaların tasarımı, teknolojik ekipmanları, yapı malzemeleri, yenileebilir enerji kullanımını teşvik eden uygulamalar (kredi, vergi indirimi vb.) vasıtası ile birincil enerji kaynaklarının tüketimini azaltmak.

4 Enerji talebini minimize etmek ve yerel enerji üretimini sağlamak için yeşil binalar, pasif enerji ve sıfır-enerji ev tasarımlarını yaygınlaştırmak. Tarım Tarım alanlarında arazi birleştirme yoluyla yakıt tasarrufu sağlanması. Otlak alanlarının rehabilitasyonu. Gübrelerin kontrollü kullanımı ve modern tarım uygulamalarının hayata geçirilmesi. Minimum toprak işleme metotlarını desteklemek. Atık Katı atıkların gözetimli çöp sahalarına gönderilmesi. İkincil hammaddelerin geri kazanımı, enerji kaynağı olarak kullanımı veya atıkların yok edilmesi amacı ile yeniden kullanılması, geri dönüşümü ve başka işlemlerde kullanılması. Atıkların materyal geri dönüşümü, biyo-kurutma, biyo-metanlaştırma, kompostlama, ileri termal işlemler veya yakma gibi işlemler vasıtası ile enerji geri kazanımı. Gözetimli veya gözetimsiz çöp sahalarının ıslahı yoluyla metan gazının değerlendirilmesi. Endüstriyel atıkların alternatif hammadde veya yakıt olarak diğer endüstriyel sektörlerde endüstriyel simbiyoz yaklaşımı ile değerlendirilmesi. Hayvan çiftliklerinden ve kümeslerden çıkan atıkların değerlendirilmesi için araştırmalar yürütülmesi. Gözetimsiz atık sahalarının rehabilitasyonu ve atıkların gözetimli çöp alanlarında depolanmasının sağlanması. Ormancılık Yutak alanlarını arttırmak ve arazi bozulmasını (degradasyon) engellemek. Orman Rehabilitasyon Eylem Planını ve Ulusal Ağaçlandırma Kampanyasını uygulamak. Bu politikalar ve planlar aracılığı ile ulaşılacak salım azaltımı ve olağan senaryo (BAU) aşağıdaki grafikte sunulmaktadır. Belgenin BMİDÇS Sekretaryasına sunulan İngilizce versiyonuna ulaşmak için: EY_v pdf

5