ZAMANI ETKĐLĐ KULLANMA

Transkript

1 Anadolu Üniversitesi Psikolojik Danışma ve Rehberlik Merkezi ZAMANI ETKĐLĐ KULLANMA - Hiç boş vaktim yok, çok yoğunum. О Evet О Hayır - Hiçbir şeye yetişemiyorum. О Evet О Hayır - Gideceğim yere zamanında yetişemiyorum. О Evet О Hayır - Spor yapmayı çok istiyorum, bir türlü zaman О Evet О Hayır ayıramıyorum. - Yabancı dilde kendimi geliştirmek istiyorum. О Evet О Hayır Artık mezun olduktan sonra - Önemli şeyleri hep erteliyorum. О Evet О Hayır - Hobilerime ancak hedeflerime ulaştıktan sonra О Evet О Hayır zaman ayırabilirim. Yukarıdaki ifadelere çoğunlukla katıldığınızı düşünüyorsanız zamanı etkili kullanma ile ilgili olarak bazı alışkanlıklarınızı gözden geçirmeniz gerekebilir. Lütfen aşağıdaki metni okuyunuz. ZAMANI ETKĐLĐ KULLANMA

2 Masanızı düzenlemek, ne zamandır ertelediğiniz tadilat işlerini gerçekleştirmek, yeni bir dil öğrenmek, yatak odanızı yeniden düzenlemek, düzenli spor yapmak, bitirmek istediğiniz ancak ne zamandır ertelediğiniz bir projenizi tamamlamak, bir enstrüman çalmayı öğrenmek. Đş ya da okul dışında etkinliklere zaman ayırabilmek... Tüm bunları gerçekleştirebilmek, zamanı planlayabilmek, etkili kullanabilmek kısacası eski alışkanlıkları değiştirmek anlamına geliyor. Alışkanlıklarımızı değiştirmek ise, öncelikle bu konuda istekli olmamızı gerektiriyor. ZAMAN ETKĐLĐ KULLANMA NEDĐR? Zaman etkili kullanma, zamanımızın, amaçlarımızı, sorumluluklarımızı, yaşamda zevk aldığımız şeyleri ve sosyal yaşamımızın içerdiği etkinliklerimizi bir arada yürütebileceğimiz biçimde planlanması anlamına gelir. toplum içinde yaşıyoruz. Görev ve sorumluluklarımız var, başarılı olabilmek için geleceğe yönelik hedeflerimiz var, hobilerimiz var. Ancak yine hemen hepimiz, Tam çalışıyordum ki bazı işlerim çıktı. Bitirmek zorunda olduğum başka işlerim vardı. Çok yoğunum, hiç zamanım yok. türünden cümlelerle vakitsizlikten yakınıyoruz. Gerçekten Zamanımız Yok mu? Günde 24 saat, hafta da 168 saatlik zaman limitimiz var. Uyku, yemek, giyinme, ulaşım, özbakım gibi zorunlu kişisel işlerimiz için haftada 90 saatimizi ayırdığımızı düşünelim. Bu zamanımızın bir kısmını evde/yurtta bir kısmını da okul ya da işyerimizde geçiriyoruz.

3 Okul ya da iş yerinde geçirdiğimiz saatlerin de haftada 40 saat olduğunu düşünürsek, geriye kalan 38 saatimiz kişisel gelişimimiz, sosyal ilişkilerimiz, hobilerimiz, eğlenme ve dinlenme zamanı olarak bize kalıyor. Görüldüğü gibi, işlerin yetişmeyiş nedeni, zamansızlığımız değil, zamanımızı iyi planlayamayışımız gibi görünüyor. ZAMANI ETKĐLĐ KULLANMANIN DÜŞMANI: ERTELEME ALIŞKANLIĞI Yapacağınız işler var ve siz yapmıyorsanız erteliyorsunuz demektir. Erteleme davranışı, bizi büyük sıkıntıya sokan ve bizde yaşamımızın kontrolümüzden çıktığı duygusunu uyandıran zararlı bir alışkanlıktır. Erteleme alanları; - Okul ya da işle ilgili konular, - Sosyal ilişkilerimiz, - Parasal konular (ödemeler) - Boş zaman etkinlikleri, - Sağlığımızla ilgili konular, - Kişisel bakım vb. konulardır. Erteleme Nedenleri Erteleme büyük ölçüde yanlış inanışlarımızdan kaynaklanmaktadır. Bunlardan bazıları; - Mükemmeliyetçiliğe dayalı erteleme, - Başarısızlık korkusuyla erteleme,

4 - Başarı korkusuna dayalı erteleme, - Onaylanma isteğine dayalı erteleme, - Rahatlık duygusuna ve uyuşukluğa bağlı erteleme, - Anında başarı ve hızlı çözüm isteğine dayalı erteleme, - Zahmetsiz sonuç almak için bekleme, - Ruh haline göre davranma, - Kaygıya dayalı erteleme dir. ERTELEME ALIŞKANLIĞINDAN KURTULMAK ĐÇĐN - Erteleme alışkanlığınız olduğunun bilincinde olunuz. - Ertelemekte olduğunuz işi yapmaya (sonuçlarına) yönelik istek duyunuz. - Uzun dönemde kazançlı çıkmak için kısa dönemdeki sıkıntılara göğüs germeyi deneyiniz. - Tam tersi bir yaşam tarzı alışkanlık oluncaya değin tekrarlamaya hazır olunuz. Erteleme alışkanlığını yenmenin en iyi yolu, sağlıklı düşünce ile uyum içinde HAREKETE GEÇMEKTĐR. ZAMANI ETKĐLĐ KULLANMA TEKNĐKLERĐ Amaç Belirleme :Yaşamımızda büyük amaçlarımız... Yaşamımızda büyük amaçlarımız olabileceği gibi, kısa vadede gerçekleşecek günlük amaçlarımız olabilir.

5 Okulumu bitirmek istiyorum. Kariyerimi geliştirmek isityorum. Aileme daha yakın olmak istiyorum. - Amaçların belirgin olması gerekir. Amaçlarınızı olumlu kelimelerle ifade edin. - Amaçlarınızı belirlerken neyi kastettiğinizi açık ve net bir biçimde ifade edin. Örn: Amacınız büyük adam olmaksa size göre bunun ölçütü nedir? Adını koymak gerekir. - Amaçlarımız ölçülebilir olmalıdır. amaçlarınız doğrultusunda ne yaptığınızı, daha neler yapmanız gerektiğini, başka yollar olup olmadığını da gözden geçirmek gerekir. - Amaçlarınız uygulanabilir olmalıdır. gerçekçi olmayan hedefler, zaman yönetiminin en büyük düşmanı olan erteleme davranışını beraberinde getirir. - Amaçları uygularken zaman sınırı koymak gerekir. Bu sene bitiririm. yerine Mayıs ta bitirmiş olacağım ya da Perşembe günü raporu bitirip, teslim edeceğim. gibi. - Amaçlarınız yapmaya değer olmalıdır. - Amaçlarınız gelişim ve değişiminize olanak sağlamalıdır. Öncelikleri Belirleme : Önceliklerimizi belirleyen bizim değer sistemimizdir. Kimi zaman ailemiz, kimi zaman da işimiz/okulumuz önceliklidir. Öncelikleri düzenleme konusunda çok kesin yöntemler yoktur, ancak, yapılacak işler listemizdeki işleri;

6 - Yapılması gereken acil işler - Yapılması gereken önemli işler - Yapılması gereken önemli ve acil işler olarak kategorize edebiliriz. Önceliklerimizi, genellikle aciliyetine göre belirleme eğilimindeyizdir. Bunun anlamı ise, çabuk ve kolay sorunların daha önce ele alınması, yaparken de hayatımızı gerçekten değiştirebilecek önemli görev ve etkinliklerin gözden kaçırılmasıdır. Öncelik belirlerken hem acilliğe, hem de öneme dikkat etmek gerekir. - Eğer bu işle uğraşmaktan tümüyle vazgeçersem ne kaybederim? - Bu işi (yerine sizin için daha önemli başka bir iş koymak koşuluyla) daha ileri bir tarihe erteleyebilir miyim? - Ben şu anda bu işi önemli olduğu için mi yapıyorum? gibi soruların yanıtları, uğraşmakta olduğumuz işin önemli olup olmadığını gösterecek ipuçlarıdır. Uzun ve Kısa Vadeli Planlar Yapma: Amaç ve öncelikler belirlendikten sonra yapılacak bir planlama, amaçlarımızın gerçekleştirilmesine yardımcı olacaktır. Planlama, belirlenen hedeflere ulaşmanın kim, ne, nasıl, ne zaman bölümüdür. Yaratıcı olduğu kadar esnek de olmalıdır. Uzun vadeli planlama; Yıllık bir ajanda edinilerek planlanan işlerin bitiş tarihleri bu ajanda da yer almalıdır. Plan yapmada ilk somut adım budur.

7 Kısa vadeli planlama: haftalık planlar ve günlük planlardır. Uzun vadedeki planımıza uygun olmalıdır. Gerçekçi ve esnek bir plan yapmadan önce haftalık ve günlük rutinimizi tanımamız, değerlendirmemiz ve yapmamız gerekenleri not etmemiz gerekir. Bu planlarda acil işlerimiz, önemli işlerimiz göz önünde bulundurulmalıdır. Uzun vadeli hedeflerimiz için önemli işler kişisel gelişimimize katkıda bulunacak etkinlikler, rutin işlerimiz vb. yer almalıdır. Plan yaparken : Daha verimli çalışabileceğimiz, üretken olduğumuz saatleri önemli işlere ayırmaya, Günü ayrıntılı planmaya, ancak beklenmeyen durumlar için esnek olmaya, Başlama zamanlarına sadık olmaya, Planımızı gerçekleştirebilmek için çevremizdekilere gerektiğinde Hayır diyebilmeye, Her sabah, kendimize dk lık planlama zamanı ayırmaya ve küçük notlar alabileceğimiz bir ajanda edinmeye, Günü hep olumlu biçimde tamamlamaya, Gerçekçi plan hazırlamaya ve günlük planın esiri olmamaya, Ödüllendirici olmaya, (planımızı gerçekleştirdiğimizde kendimizi takdir edebilmeliyiz.) Değerlendirme yapmaya (planımı uygulayabildim mi, yolunda gitmeyen neydi, neleri yeniden düzenlemeliyim gibi) dikkat etmek gerekir.

8 Zamanı Etkili Kullanmayı Kolaylaştıran Đpuçları; Teknoloji kullanımı. ( , telefon gibi teknolojilerin yerinde kullanımı, uzun banka kuyruklarını engellemek için otomatik ödeme vb.) Takvimli ajanda kullanarak, kişisel gelişimimiz için etkili olacak etkinlikleri not etmek ve böylece unutmamak, Yapılacaklar listesi, alış veriş listesi gibi günlük listeler oluşturmak. Böylece unutulabilecek ya da gözden kaçırılabilecek durumlara meydan vermemek, Sabah günü planlamak için, gece ise günü değerlendirmek (olumlu değerlendirmek, başarabildiklerimiz üzerinde durmak koşuluyla) için kısa bir süre ayırmak, Toplu taşıma araçlarında ya da kuyruklarda yapabileceklerimizi yanımızda bulundurmak, Bizim dışımızda başkalarının yapabileceği işlerimiz için yardım almak, iş bölümü yapmak bize yardımcı olabilir. Zamanı etkili kullanabilmek için geliştirilmesi gereken en önemli becerilerden biri de gerektiğinde HAYIR DĐYEBĐLMEK tir. Bu konuda düzenlenen seminerlerimize katılabilir, bireysel olarak yardım alabilirsiniz. Tüm çabaya rağmen motivasyon konusunda güçlükler yaşanıyorsa bir uzman yardımı almak gerekli olabilir. Merkezimizden bireysel psikolojik yardım alabileceğiniz gibi Zamanı Etkili Kullanma, Etkili Ders Çalışma Becerileri Kazanma gibi seminerlere katılabilirsiniz. Zamanı etkili kullanmayı bilmek yeterli değildir. Hemen başlamak gerekir. BAŞARILAR.

9 KAYNAKÇA Covey, Stephen R. (1998), Önemli Đşlere Öncelik. Çev: Osman Deniztekin. 1.Baskı. Đstanbul: Varlık Yayınları. Dryden Windy. (2000), Ertelemek Yaşamı Kaçırmaktır. Çev: Gürhan Günay. 1.Baskı. Đstanbul: Erdemir Kültür Dizisi-12. Haynes, Marion E. (1999), Kişisel Zaman Yönetimi. Çev: Yaşar Bülbül. 1.Baskı. Đstanbul: Alfa. Jacqualine, Atkinson.(1997), Zamanı Yönetme Sanatı. Çev: Cem S. Đslam. Đstanbul: Nehir Yayınları. Johns, Ted. (1994), Perfect Time Management London: Arrow Business Books. Josephs, Ray. (1997), Zaman Yönetimi. Çev: Özlem Koşar. 3. Baskı. Đstanbul: Epsilon Yayıncılık Hiz. Özer, A.Kadir. (1997), Gerçekçi Yönetişim. 1.Baskı. Đstanbul: Varlık Yayınları. Scott, Martin Zaman Yönetimi. Çev: Aslı Çıngıl Çelik. 2. Baskı. Đstanbul: Rota Yayıncılık.