Bu çalışma insan kaynakları dersinde yapılan kariyer yönetimi konulu sunumun metin halidir.

Transkript

1 Eğitişim Dergisi. Sayı: 16. Ağustos 2007 GİRİŞ Bu çalışma insan kaynakları dersinde yapılan kariyer yönetimi konulu sunumun metin halidir. KARİYER YÖNETİMİ 1 / 13

2 Kariyer, bireyin iş yaşantısındaki aktivite, sorumluluk, tutum ve davranışların gelişimi olarak tanımlanan bir kavramdır. İnsan çalışma yaşamına başladığı günden itibaren belirli bazı gereksinimlerini karşılamak için işinde ilerlemek ve hiyerarşik yapıda yükselmek ister. Fizyolojik gereksinimler, güvenlik gereksinimi, sosyal açıdan doyum, toplum içinde saygı görme gereksinimi ve son olarak bireyin kendi isteklerini gerçekleştirmek istemesi kariyer yapma olgusunun en temel nedenleridir ( Taşçı, 2004,s.121). Kariyer, kişinin iş yaşamı boyunca edindiği işe ilişkin deneyim ve etkinliklerle ilgili olarak algıladığı tutum ve davranışlar dizisi, bir insanın çalışabileceği seneler boyunca herhangi bir iş alanında devamlı olarak ilerlemesi, deneyim ve yetenek kazanmasıdır (Demirtaş ve Güneş, 2002,s.91). Günümüz modern yönetim anlayışında işletmelerin insan kaynaklarından etkinlikle yararlanabilmeleri için kariyer geliştirme programlarına yer vermeleri, gerek organizasyonel etkinlik, gerekse çalışanın iş tatmininin sağlanması açısından oldukça büyük önem taşımaktadır (Özel,2007,s.1). 2 / 13

3 Kariyer Geliştirme Sisteminin iki alt basamağı mevcuttur; Kariyer Planlama ve Kariyer Yönetimi KARİYER PLANLAMA Çalışanların değerleri ve ihtiyaçları ile iş deneyimleri ve fırsatları arasında en uygun ilişkiyi kurmayı amaçlayan bir sorun çözme ve karar alma sürecidir. Çalışanların daha mutlu ve işlerinde daha verimli olmalarını sağlar. Geleceğini tahmin edebilen, kendisini neyin bekle-diğini bilen, amacını ona göre belirleyen, yüksek motivasyona sahip, kendini işine adayan çalışanlar yaratır (Barutcugil, 2007, s.1). Kariyer planlama şu süreçleri içerir(özel,2007,s.1): 3 / 13

4 1.Kişinin kendi bilgi, beceri, ilgi, değer yargısı, güçlü ve güçsüz yönlerinin değerlendirilmesi, 2.Organizasyon içi-dışı kariyer olanaklarının tanımlanması, 3.Kendisine kısa, orta, uzun dönemli hedefler saptaması, 4.Kariyer planlarının hazırlanması, 5.Ve planların uygulanması süreçlerini içerir KARİYER YÖNETİMİ 4 / 13

5 Kişinin kendisi ve çevresi ile ilgili farkındalığı artırarak kariyer amaçları belirlemesini, geribildirim almasını ve kariyerindeki ilerlemeyi ele alan bir süreçtir (Barutcugil, 2007, s.1). Kariyer yönetimi, bir ihtiyacın belirlenmesi ve kariyer araştırması ile başlar. Bu aşamada kişi, kendisi ve çevresi ile ilgili bilgileri bir araya getirmeye çalışmaktadır. Kendisinin farkında olma; kişisel değerleri, inançları, ihtiyaçları, amaçları, istekleri ve yetenekleri hakkında objektif değerlendirme yapabilmeyi ifade eder. Çevresinin farkında olma ise, kişinin ilgilendiği işin gereklerini ve var olan iş fırsatlarını tanıması anlamına gelir (Barutcugil, 2007, s.1). Kariyer yönetimi süreçleri şunları içerir (Özel,2007,s.1): 1.İnsan kaynakları planlari ile sistemin bütünleştirilmesini, 2.Kariyer yollarının belirlenmesini, 5 / 13

6 3. Kariyer bilgisinin artırılması için açık işlerin duyurulmasını, 4.Çalışanların performanslarının değerlendirilmesini, 5.Astlara kariyer danışmanlığı yapılmasını, 6.İş deneyimlerinin artırılmasını, 7.Eğitim programlarinin düzenlenmesini içerir. Kariyer yönetimi sistemi, içerdiği hedef belirleme, kendi kendini değerlendirme, astın üst tarafından değerlendirilmesi, astın eğitim programlarına tabi tutularak geliştirilmesi gibi faaliyetler nedeni ile performans yönetimi sistemi ile yakından ilgilidir. Örgüt ortamında kişilerin yükselmeleri, yükseldikleri işler için gerekli eğitimleri almaları ve yatay yönde iş değişikliklerine tabi tutulmalarına ilişkin kararların alınmasında performans yönetimi sisteminin verileri, kariyer geliştirme sistemine duyulan bilgileri sağlayacaktır. Bunun yanında, sistematik kariyer yönetimi sistemine sahip olmayan işletmelerde terfi, tayin, transfer ve rotasyon kararlarının alınmasında performans yönetimi sisteminin sonuçları yararlı bir veri kaynağı oluşturacaktır(özel,2007,s.1). 6 / 13

7 Her çalışan işinde ilerlemek ve daha yüksek kademelere gelmek ister. Ancak mesleki basamaklarda yukarıya doğru ilerlemek her zaman kolay değildir. Kişinin iş hayatında ilerlemesinin sağlıklı olabilmesi kariyer yönetimi ile ilgilidir. Kariyer Yönetimi en basit anlamı ile bireylerin iş hayatları ile ilgili planlar yapmalarıdır. İnsan Kaynakları yönetimi bakımından kariyer yönetiminin ayrıca özelliği, çalışanların firma içindeki hareketliliklerinin sağlanması, böylece çalışanların motive olmalarıdır. Kariyer yönetiminin yapıldığı örgütlerde çalışanlar 5 yıl sonra nerede olacaklarını bilebilirler(özel,2007,s.1). Daha geniş bir tanım vermek gerekirse, kariyer yönetimi, bir çalışanın mevcut bulunduğu konumun farkında olması, kendisi için bir sonraki adımda neyin olduğunu bilmesi, iş geleceğini öngörmesi, gelişme seyrine uygun hazırlıkları yapabilmesi kısacası kendisini geleceğe hazırlamasıdır(özel,2007,s.1). Kariyer geliştirme sistemi iki önemli adımdan oluşmaktadır. Öncelikle çalışan kişinin kariyer planlaması yapılır, ardından örgüt bu konuda yapacağı çalışmalar ile kariyer yönetimini gerçekleştirmiş olur(özel,2007,s.1). 7 / 13

8 ÇALIŞANIN YAPMASI GEREKENLER Kariyer planlama sürecinde çalışanın yapması gereken bir takım faaliyetler bulunmaktadır (Dursun,2007,s.1): 1. Bireysel değerlendirme: Kişinin kendini bir bütün olarak gözden geçirmesi, eksik yönleri, yetenekleri, bilgi ve becerilerini değerlendirmesi sürecidir. 1. Kariyer olanaklarının değerlendirilmesi: Çalışanın firma içinde ya da firma dışında ulaşabileceği kariyer olanaklarını değerlendirmesi sürecidir. 2. Bireysel özellikler ile kariyer olanaklarının uyumlaştırılması: Kişinin sahip olduğu özellikler ile olası kariyer olanakları arasında bir bağ kurabilmesi sürecidir. 8 / 13

9 1. Bireysel ihtiyaçlar ve hedeflerin belirlenmesi: Amaçlanan kariyer olanaklarına ulaşmak için hedeflerin belirlenmesi ve uygun planların oluşturulması sürecidir. 1. Uygulama: Belirlenen hedefler doğrultusunda ve planlanan kariyer olanaklarının ge-rektirdiği hazırlıkların uygulamalı olarak gerçekleştirilmesidir. ÖRGÜTÜN YAPMASI GEREKEN FAALİYETLER 9 / 13

10 Kariyer planlama sürecinde örgütün yapması gereken faaliyetler ise şunlardır(dursun, 2007,s.1): 1. Kurumsal değerlendirme: Kurumun sahip olduğu insan kaynağının genel olarak gözden geçirilmesi sürecidir. Bu yöntem aynı zamanda İnsan Kaynakları uygulamalarının da başlangıcını oluşturur. 2.Kariyer olanaklarının belirlenmesi: Kişilerin yükselme, biçim ve şartlarının belir-lenmesi sürecidir. 3.Çalışanların izlenmesi ve performans değerlendirilmesi: İnsan Kaynakları yönetimindeki en önemli uygulamalardan bir tanesi de çalışanlara kariyer danışmanlığı yapmaktır. Örneğin çalışan kendisi ile ilgili olarak terfi olanakları, iş genişletilme ve rotasyon şartlarını bilmelidir. 4.Kariyer olanaklarına yönelik eğitimler: Performans değerlendirme sonuçları ve iş tatmini ölçmeye yönelik yapılan araştırmalar sonucunda çalışanların gelişimi için bireyler için eğitim programlarının oluşturulması sürecidir. 10 / 13

11 DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR Kariyer yönetimi ve planlaması hiyerarşik yapılarda nispeten daha kolaydır. Kariyer planlaması sürecini etkileyen unsurlar kişinin yetenekleri, iş başarısı ve performans düzeyi olmalıdır. Performansın da mümkün olduğunca tarafsız ölçütlere dayanması sağlanmalıdır. Kariyer planlamaları örgüt içinde geleceği planlamak olduğundan mümkün olduğunca stan-dart formlar kullanılarak kariyer planlama sürecine bir disiplin haline getirilmelidir. 11 / 13

12 İş hayatına yeni atılacaklar için kariyer planlama sürecinde bireylerin hayattan ne bekledikleri ve neler yapmak istedikleri büyük önem taşımaktadır. Burada sorumluluk firmalardan çok bireylerin üzerinde toplanmaktadır. Çünkü örgütler kariyerlerine yeni başla-yanlardan gelen geribildirimler doğrultusunda kendileri için bir kariyer planı çizeceklerdir. KAYNAKÇA BARUTÇUGİL, İsmet. Kariyer Planlama Ve Kariyer Yönetimi. Erişim tarihi: / 13

13 DEMİRTAŞ, Hasan ve GÜNEŞ, Hasan. eğitim yönetimi ve denetimi sözlüğü. Anı Yayıncılık. Ankara:2002 DURSUN, Yunus. Kariyer Ve Kariyer Yönetimi. Erişim tarihi: ÖZEL, DİLAVER. Kariyer Yönetimi ve Planlaması. Erişim tarihi: TAŞÇI, Deniz. İnsan Kaynakları Yönetimi. Anadolu Üniversitesi Yayını. Eskişehir,2004 UYARI: Bu yazının tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilse dahi yazının tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz, başka internet sayfalarında bütün halinde yayınlanamaz. Ancak alıntılanan yazının bir bölümü, alıntılanan başlığa aktif link verilerek kullanılabilir. 13 / 13