TEMEL AMAÇ BİLİM NEDİR?

Transkript

1 KAPSAM Yard. Dç. Dr. Atilla EVCİN BİLİMSEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ Araştırma Teknikleri sunuşu, araştırma yöntemlerindeki farklı anlayışları, yaygın larak kullanılan araştırma tekniklerini, araştırma basamaklar ını, veri tplama ve analizini, yrumunu, rapr yazma esaslarını, kaynakça ve dipnt gösterme tekniklerini kapsamaktadır. TEMEL AMAÇ BİLİM NEDİR? Araştırma sürecini (srun belirleme, veri tplama, veri analizi ve snuçları yrumlama) incelemek, belli ba şlı bilimsel araştırma yöntemlerini (deneysel yöntem, betimleme yöntemi, tarihi yöntem vd.) gözden geçirmek ve belirli bir knu hakkında araştırma yapabilmek için gereken literatür bulma, veri tplama, verileri değerlendirme ve rapr yazma tekniklerini anlatmaktır. Bilim, evreni anlama ve açıklama gayretlerinin tümüdür. Bilim, sru srmakla başlar. Bilim, gerçeği anlama etkinlikleridir. Bilim, tasnif demektir. Bilim, rganize edilmiş bilgiler tpluluğudur. Bilim, evren yasalarını elde etme çabalarıdır. Bilim, metdik ve mantıksaldır. 1

2 ARAŞTIRMA NEDİR? Belli bir amaca yönelik, belirli aşamalar içerisinde ve bir yöntem dahilinde yapılan çalışmalara araştırma denir. Araştırma sayesinde yeni bilgi, yöntem veya yeni ürünleri daha farklı ve daha elverişli şartlarda elde etmek mümkündür. Araştırmada Gözetilen Amaçlar Bir srunu çözmek : Karşılaşılan bir sruna çözüm getirmek bir araştırmanın amacı labilir. Eknmik, ssyal ve teknik knularda çözüm bekleyen ve araştırılması gereken sayısız srunlar vardır. Yeni bir ürün rtaya kymak : Gün lmuyr ki yeni ve değişik bir ürünle karşılaşmayalım. Yeni bir ürünün yeni bir icat lması şart değildir. Araştırmada Gözetilen Amaçlar Yeni bir yöntem veya teknlji rtaya kymak : Teknlji, bilimin endüstriye ve üretime uygulanması demektir. Yeni üretim yöntemleri geliştirmekte araştırmalarda önemlidir. Yeni bir bilgi rtaya kymak : Evrenin durumu, canlı rganizmanın ve maddenin yapısı knusunda yeni bilgiler elde etmek, araştırmaların başlıca amaçları arasındadır. Araştırmada Gözetilen Amaçlar Eknmik yarar sağlamak : Yeni bilgiler, yeni yöntemler ve yeni ürünler paraya dönüştürülerek eknmik yararlar elde edilmektedir. Patent, knw-hw ve teknlji ihracı gibi laylar, bilimsel araştırmaların eknmik yarar sağladığına verilebilecek başlıca örneklerdir. 2

3 Araştırmanın Türleri Kütüphane Araştırmaları : Bunlar mevcut yayınlardan faydalanılarak yapılmış an derleme çalışmalarıdır. Labratuvar Araştırmaları : Bu araştırmalar, labratuvarda gerçekleştirilen deneylerden elde edilen verileri analiz etmek ve yrumlamak anlamını taşımaktadır. Araştırmanın Türleri Gözleme Dayalı Araştırmalar : Bir kısım bilim dallarında veriler elde edilen gözlemlerden luşmaktadır. Gözlemler labratuvar dışında lmaktadır. Çevre, tarım, astrnmi, cğrafya ve madencilik gibi knular Anket Araştırmaları : Kişi ve kurumlardan bilgi almada anket yönteminin kullanıldığı araştırmalardır. Sruların cevapları yüz yüze görüşme ile elde edilebileceği gibi yazılı anket frmları da adrese gönderilerek istenebilir. Araştırmanın Türleri Beşeri Araştırmalar : İnsanların yaşam biçimleri, davranışları, tepkileri, sevinçleri, acıları, insanların deneyim ve birikimleri gibi knuları incelemek ve araştırmak beşeri ilimlerin knusudur. Analitik Araştırmalar : Elde edilen verilerin çeşitli yöntemlerle analiz edilerek mevcut durumun, aradaki ilişkilerin veya ileriye dönük muhtemel gelişmelerin rtaya knulmasıdır. Araştırmanın Türleri Descriptif Araştırmalar : Tasviri araştırmalardır. Örneğin veya kümenin belirgin vasıflarını rtaya kyan veya anlatan yöntemlerdir. Ar-Ge Araştırmaları : Ürün veya yöntem geliştirmeye yönelik, endüstri ile iç içe yapılan araştırmalardır. Yeni bir ürünü veya yöntemi, üretim aşamasına hazırlayan araştırmalardır. 3

4 AB Kmisynu'nun 2005 yılı verilerine dayanarak luşturduğu bilim, teknlji ve invasyn rapru yayımlandı. Rapra göre dünya AR-GE harcamalarının binde 4'ünü gerçekleştiren Türkiye 8 AB üyesinden daha çk AR-GE harcaması yapıyr. Gayri safi yurtiçi hasılasının yüzde 0,67'sini AR-GE'ye yatıran Türkiye, rtalama gelirinin yüzde 1,87'sini AR-GE'ya harcayan AB üyesi ülkelerinin rtalamasının gerisinde kalırken, yüzde 0,61'le Yunanistan, yüzde 0,6'yla Malta, yüzde 0,57'yle Plnya ve Letnya, yüzde 0,51'le Slvakya, yüzde 0,5'le Bulgaristan, yüzde 0,4'le Kıbrıs Rum kesimi Türkiye'nin gerisinde kalan AB üyesi ülkeler ldu. AR-GE'sinin yüzde 57'sini kamu kaynakları yüzde 37,9'unu özel sektör girişimleri ile sağlayan Türkiye yurtdışındaki kaynaklarları AR-GE harcamasında kullanamıyr. Rapra göre 2005 yılında dünyadaki AR-GE harcamalarının % 36,8'ini Kuzey Amerika, (ABD vekanada) % 31,1'ini Asya, (Japnya yüzde 13, Çin yüzde 12,7, Güney Kre yüzde 3,5 ve diğer Asya ülkeleri yüzde 1,9) % 26,7'sini Avrupa, yüzde 1,8'ini Rusya, yüzde 1,3'ünü Avusturya, yüzde 1'ini İsrail ve yüzde 0,4'ünü (binde 4) Türkiye karşılıyr. Araştırma Teknikleri Aşamaları Belirlenen bir knuda araştırma yapılırken, belli aşamaları takip etmek, çalışmanın daha hızlı ve verimli lmasını sağlayacaktır. Bu aşamalar 8 başlık altında tplanabilir. 1. Araştırmanın Knusu 2. Araştırmanın Amacı ve Önemi 3. Araştırmanın planlanması 4. Prblem Cümlesi 5. Kaynak Taraması (Anahtar kelimeler, veri tplama yöntem ve teknikleri: Veri türleri/kaynakça (ilgili kurumlar, kütüphaneler, ilgili kişiler, internet) Verileri tplama/s ınıflandırma) 6. Varsayımlar 7. Tanımlar ve Sınırlılıklar (Araştırmanın içeriği, Başlıklar/alt başlıklar) 8. Yazım/sunum (rapr yazma teknikleri) Bilimsel araştırmada verilen bir araştırma knusunu; Bilimsel araştırma yöntemlerine uygun larak yürütebilmek, Araştırma snucuna uygun çözüm önerileri geliştirebilmek, Araştırma knusuna ait çözüm önerilerini analiz edebilmek, Bilimsel kurallara uygun larak rapr edebilmek, Araştırma knusuna uygun amaç, önem, varsayım, sınırlılık ve tanımları yazabilmek, Araştırma amacına uygun veri tplama aracını uygulayabilmek, Araştırma verileri üzerinde temel istatistiksel şlemler i ve çözümlemeler yapabilmek, Bulguların yrumlanması ile ilgili özellikleri açıklayabilmek, Araştırmada elde edilen bulguları yrumlayabilmek, Araştırma snucuna göre öneriler geliştirebilmek, Yapılan araştırmayla ilgili özet yazabilmek, Araştırma raprunun yazımında dikkat edilmesi gereken kuralları açıklayabilmek, Kurallarına uygun larak raprlaştırabilmek, gerekmektedir. 4

5 Bilimsel bir araştırma iki evreden luşur. Bunlar; A-Araştırma Teknikleri (Araştırmanın Amacı ve Önemi, Veri Tplama Teknikleri) B-Araştırma Teknikleri (Rapr Yazma Teknikleri) Araştırmanın Amacı Ve Önemi, Veri Tplama Teknikleri Araştırma yapılacak knuda, amacı rtaya tam kyabilmek, çalışmanın önemini vurgulamak, Bilimsel araştırma teknikleri dğrultusunda, seçilen knu üzerinde araştırma yaparak, değişik kaynaklardan veri tplamak ve elde edilen verileri dğru larak analiz edebilmek. Veri türleri 1-Belgesel tarama (kütüphane) 2-Gözlem 3-Görüşme 4- Yazışma 5- Internet Çalışmanın bu aşamasında dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıda özetlenmiştir. Seçtiği knuyla ilgili kaynak taraması yapabilmek 1. Knuyla ilgili kaynak eser ve kişileri belirleyip yazma 2. Kaynak taraması için uygun bir plân hazırlama 3. Kütüphane çalışmalarında katalg kullanma 4. Yararlandığı kaynak ve kişilerden elde ettiği bilgileri nt ve fişlere yazma 5. Basın yayın rganlarını takip ederek knuya ilişkin bilgileri tplama 6- Internet ten araştırma yapma Araştırma knusuna uygun amaç, önem, varsayım, sınırlılık ve tanımları yazabilmek 1. Araştırma knusuna uygun larak araştırmanın amacını yazma 2. Araştırma knusuna göre araştırmanın önemini yazma 3. Araştırmanın dayandığı temelleri yazma 4. Araştırma knusunun sınırlılıklarını yazma 5. Araştırma knusuna uygun tanımları yazma 5

6 Araştırma verileri üzerinde temel istatistiksel işlemler ve çözümlemeler yapabilmek 1. Elde ettiği verileri amacına uygun larak sınıflayıp yazma 2. Sınıflandırdığı veriler üzerinde gerekli lan istatistiksel işlemleri yapma 3. Verileri tabl halinde gösterme 4. Snuçları kntrl etme Bulguların yrumlanması ile ilgili özellikleri açıklayabilmek 1. Bulguların nasıl yrumlanacağını yazma 2. Yrumlamada dikkat edilmesi gereken özellikleri yazma 3. Bulguların yrumlanmasını örnek vererek açıklama Araştırmada elde ettiği bulguları yrumlayabilmek 1. İstatistiksel tekniklerle elde ettiği bulguları yazma 2. Bulgular dğrultusunda yrumunu yazma 3. Yaptığı yrumun dğruluğunu tablya göre kntrl ederek yazma RAPOR YAZMA TEKNİKLERİ Araştırma snucuna göre öneriler geliştirebilmek 1. Araştırma snuçlarına dayalı larak gerçekleştirilebilecek öneriler yazma 2. Bu önerileri önemine göre sıralayıp yazma Yaptığı araştırmayla ilgili özet yazabilmek 1. Araştırmanın tüm aşamalarını özetleyerek yazma 2. Yazdığı özeti, araştırmanın ilgili bölümüne yerleştirme I-Araştırma raprunun yazılmasında temel kurallar 1-Bilimsel kurallar 2-İçerik ile ilgili kurallar a-alıntıların kullanılması b-dipntların yazılması -Kaynak belirtme amaçlı dipnt -Ek bilgi verme amaçlı dipnt 6

7 II-Araştırma raprunun yazılması 1-Ön bölüm. a-başlık sayfası b-önsöz c-içindekiler d-listeler 2-Ana bölüm/metin a-giriş -Prblem -Amaç -Önem -Sınırlılıklar -Tanımlar b-kaynak araştırması c-materyal ve yöntem -Evren ve örneklem -Araştırma mdeli -Veriler ve tplanması -Verilerin işlenmesi d-araştırma snuçları e-tartışma f-snuç g-öneriler h-özet 3-Arka bölüm a-ekler b-kaynaklar listesi ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ HAKKINDA ÇEŞİTLİ KAYNAKLAR Earl Babbie, The Practice f Scial Research. 9th ed. Belmnt, CA: Wadswrth, (ISBN ) Engin Yıldırım ve diğerleri, Ssyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı. Adapazarı: Sakarya Kitabevi, (ISBN ) Niyazi Karasar, Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler. 7. bs. Ankara: 3A Araştırma Eğitim, Danışmanlık Ltd. Şti., Saim Kaptan, Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri. 10. bs. Ankara: Tekışık, Halil Seyidğlu, Bilimsel Araştırma ve Yazma El Kitabı.. 8. bs. (Güzem Yayınları, N. 15) İstanbul: Güzem, Kate L. Turabian, A Manual fr Writers f Term Papers, Theses, and Dissertatins. 5th ed. Chicag: University f Chicag,

8 Niyazi Karasar, Araştırmalarda Rapr Hazırlama. 8. bs. 3A Araştırma Eğitim, Danışmanlık Ltd. Şti., Rauf Arıkan, Araştırma Teknikleri ve Rapr Yazma. 3. bs. Ankara: Gazi Kitabevi, R.K. Schutt, Investigating the Scial Wrld. 2d ed. Thusand Oaks, CA: Pine Frge Press, Ali Yıldırım ve Hasan Şimşek, Ssyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 2. bs. Ankara: Seçkin, Nilgün Köklü ve Şener Büyüköztürk, Ssyal Bilimler İçin İstatistiğe Giriş. Ankara: Pegem A Yayıncılık, Arthur W. Hafner, Descriptive Statistical Techniques fr Librarians. 2d ed. Chicag: ALA, William Strunk, Jr. and E.B. White, The Elements f Style. 3d ed. New Yrk: MacMillan, Jhn Martyn and F. Wilfrid Lancaster, Investigative Methds in Library and Infrmatin Science: An Intrductin. Arlingtn, VA: Infrmatin Resurces Press, A. Aziz, Araştırma Yöntemleri-Teknikleri ve İletişim. Gnşl. 2. bs. Ankara: Turhan Kitabevi, A.Day Rbert, Bilimsel bir makale nasıl yazılır ve yayımlanır?, çev: Gülay AşkarAltay, TÜBİTAK, 4bs Türkkaya Ataöv, Bilimsel Araştırma El Kitabı, savaş yayınları, 2.bs.1989 Arthur H.Cle, Karl W Bigelw, Tez hazırlama el kitabı, İnkılap yayınları, 2bs. Internet arama mtrları (ggle, yah, netbul, arabul, arama, hemenbul cm) KAYNAKCA Arıkan Rauf, Araştırma Teknikleri ve Rapr Hazırlama, Asil yayınları, 2005 Türkkaya Ataöv, Bilimsel Araştırma El Kitabı, savaş yayınları, 2.bs.1989 Arthur H.Cle, Karl W Bigelw, Tez hazırlama el kitabı, İnkılap yayınları, 2bs. Internet (ggle) 8