SU KAYNAKLARI ÇEVRESİNDE UYGULANAN ORMANCILIK FAALİYETLERİNİN SU ÜRETİMİ VE KALİTESİNE ETKİLERİ

Transkript

1 TMMOB 2. Su Politikaları Kongresi 61 SU KAYNAKLARI ÇEVRESİNDE UYGULANAN ORMANCILIK FAALİYETLERİNİN SU ÜRETİMİ VE KALİTESİNE ETKİLERİ Süleyman GÜLCÜ Yrd. Doç. Dr. Sultan ÇELİK Öğretim Üyesi Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta Nilüfer SERİN Arş. Gör. ÖZET Su üretim havzalarının büyük bir çoğunluğunu ormanlık alanlar oluşturmaktadır. Ormanla kaplı bu havzalarda üretilen suyun kalitesi genellikle iyi olmasına rağmen bazı ormancılık uygulamaları suyun kalitesinde önemli bozulmalara neden olabilmektedir. Bu bildiride de, su kaynakları çevresinde doğal olarak bulunan veya herhangi bir su kaynağı çevresine sonradan tesis edilen ormanlarda yürütülen ormancılık faaliyetlerinin su üretimi ve kalitesine etkileri bugüne kadar yapılan bilimsel araştırmalar ışığında değerlendirilmiştir. Bu kapsamda su kaynakları çevresinde bulunan ormanlarda su üretimi ve kalitesini artırmak için alınabilecek önlemler ve uygulanabilecek teknik müdahaleler hakkında önerilerde bulunulmuştur. GİRİŞ Hızlı nüfus artışı ve teknolojik gelişmelere paralel olarak artan doğal kaynaklar üzerindeki baskı, sınırsız olarak düşünülen bu kaynakların tükenmesi tehlikesini gündeme getirmiştir. Hayati derece de önem taşıyan ormanlar ve su kaynakları tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan doğal kaynakların başında gelmektedir. Ülkemizin %27 sini orman rejimine dâhil olan alanlar oluşturmaktadır. Bu alanların %75 i bilimsel olarak orman ekosistemi özelliğine sahiptir. İçilebilir nitelikteki suyun %80 ini orman ekosistemleri üretmektedir. Zira su kaynaklarının membası çoğunlukla orman ekosistemleridir. Su havzaları çıkışında sel gibi can kaybıyla sonuçlanan afetlerin oluşmaması, toprak taşınmasının önlenmesi ve temiz kullanılabilir suyun sürekliliğinin sağlanması ancak su havzalarının kaynağındaki fonksiyonel ormancılık çalışmalarıyla mümkündür. Ormanlık alanların su verimi, dünyadaki kullanılabilir suyun önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Her ne kadar çıplak alanlardan miktar olarak daha fazla su üretilebilecek olsa da bu alanlarda yağışla birlikte oluşacak erozyon, sel ve taşıntı, baraj havzalarının hızlı bir şekilde dolmasına neden olacaktır. Bu nedenle yüksek kalitede kullanılabilir suyun ana kaynağı olarak ormanlar giderek önem kazanmakta ve ormancılar suların korunması ve planlanması

2 62 Su Kaynakları Çevresinde Uygulanan Ormancılık Faaliyetlerinin sorumluluğunu taşımaktadırlar (1). Başka bir deyişle, su üretimi ve kalitesi açısından ormanların ve su kaynaklarının korunmasına ve arttırılmasına yönelik planlanmaların birlikte yürütülmesi gerekmektedir. Ormanların suyun kalitesi, miktarı ve rejimi üzerinde etkileri oldukça fazladır. Yapılan araştırmalarda, ormanlık alanların, çevresindeki diğer alanlara göre %15 50 oranında daha fazla yağış aldığı saptanmıştır (2). Ormanlar, aldığı yağışın % 44 ünü kullanılabilir dere akışı yani su ürünü haline getirirken, orman dışındaki alanlarda bu oran % 14 olarak belirlenmiştir. Bitki kökleri kaya çatlakları arasına girip kayaları parçalayarak toprak derinliğini, çıkardığı CO 2 ile de toprak suyunun çözündürme gücünü arttırmaktadır. Böylece toprakta tutulan su miktarı da artmaktadır. Ormanlık alanlarda toprak üzerindeki dal ve yaprak gibi artıklardan oluşan diri örtü; yüksek su tutma kapasitesi ile yağış suyunu depolayıp, toprağa yavaş ileterek erozyonu önlemekte ve toprağa kazandırdığı gözenekli yapı ile daha fazla suyun toprağa nüfuz etmesini sağlamaktadır. Toprağın absorbe edemediği fazla su ise, erozyona neden olmadan ölü örtünün altında eğim yönünde hareket etmektedir. Bu şekilde toprak altına geçerek yeraltı sularına ulaşan yağış suyu, dereler ve baraj gölünü her mevsim düzenli olarak beslemekte ve sel olasılığını azaltmaktadır. Dolayısıyla orman içi su kaynakları çevresinde yapılacak her türlü ormancılık etkinliği su kaynaklarını önemli ölçüde etkilemektedir. AMAÇ Yukarıda açıklandığı üzere, gerek orman içi gerekse orman dışı su kaynaklarında üretilen su miktarı ve kalitesi, çevrelerinde yürütülen yeşillendirme çalışmaları veya ormancılık etkinlikleri ile doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle bu bildiride orman içi su kaynakları çevrelerinde ormancılık faaliyetleri kapsamında yürütülen doğal gençleştirme, ağaçlandırma, orman bakımı ve üretim gibi etkinliklerin su üretimi ve kalitesine etkileri ve bu konuda alınabilecek önlemlerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, bugüne kadar konu ile ilgili olarak gerçekleştirilen yerli ve yabancı bilimsel çalışmalar irdelenmiştir. Ormancılık Etkinliklerinin Su Kalitesine Etkileri Ormanlarda yürütülen ormancılık faaliyetleri, doğal gençleştirme, ağaçlandırma, bakım çalışmaları, odun üretimi ve bu faaliyetlerin gerçekleştirilebilmesi için inşa edilen yollar vb. olarak sıralanmaktadır. Üretim Faaliyetleri Odun üretimi, ağaç kesimi, sürütme ve bölmeden çıkarma faaliyetlerini kapsamaktadır. Akarsu havzasında bulunan ağaçların, güneş ışınlarının akarsuya ulaşması, buharlaşma miktarı, akarsuya ulaşan sediment miktarı, yüzey akış oranı ve akarsu akımı üzerindeki etkisi oldukça fazladır. Kesilen ağaçlar evapotranspirasyonu ve intersepsiyonu azaltıp, toprağı daha nemli hale getirmektedir. Kesimden sonra toprakta kalan kökler bir müddet daha toprağı stabilize etmekte ancak zamanla dayanıklılığını yitirmektedir. Kök dayanıklılığının kaybolması ve toprağın daha nemli hale gelmesi eğimin kararlılığını azaltıp, toprak hareketine yol açmaktadır.

3 S. Gülcü, S. Çelik, N. Serin 63 Taşınan toprak akarsulara ulaşmakta ve akarsuyun asılı sediment konsantrasyonunda artışa neden olmaktadır. Kesim sonucunda üzerindeki siper kalkan akarsular daha fazla güneş ışınlarına maruz kalmakta ve su sıcaklığı artmaktadır. Sediment artışı ve artan su sıcaklığı akarsudaki biyolojik aktiviteyi olumsuz etkilemektedir. Kesim sonucu olduğu gibi bırakılan kesim artıklarının akarsulara ulaşması, akarsu kenarlarını aşındırmakta, yatakta genişleme ve sığlaşma oluşumuna neden olmaktadır (1). Ağaç kesimi ile oluşan fiziki faktörlerin (iklim, jeoloji, toprak vs.) etkisi kadar ağaç kesim ve taşıma yöntemi de su kaynakları üzerinde önemli ölçüde etkili olmaktadır. Kesilen emvallerin ormandan çıkarılması aşamasında ülkemizde yaygın olarak kullanılan yöntemler sürütme ve kaydırmadır. Sürütme ve kaydırma işlemleri yapılan güzergâhlarda toprak sıkışmakta ve geçirimsiz bir tabaka oluşmaktadır. Sonuç olarak drenaj yolları değişmekte ve doğal olarak oluşan kanallardan daha fazla aşınmaya neden olmaktadır (3). Taşıma işlemi sırasında oluşan traktör tekerleklerinin ve kütüklerin izleri toprak yüzeyinin sertleşmesine, yoğunlaşmasına ve büyük kütlelerin harekete geçmesine katkı sağlamaktadır (4). Yol Yapım Çalışmaları Ormanda yürütülen her türlü ormancılık faaliyetinin düzenli bir şekilde gerçekleştirilebilmesi etkin bir yol ağıyla sağlanmaktadır. Yollar toplam orman arazisinin küçük bir kısmını oluşturmasına rağmen, toplam erozyon miktarını önemli ölçüde arttırmaktadır (3). Yolların kazı şevleri hem yüzeysel akışı, hem de sığ yeraltı akışını kesintiye uğratarak kenar hendeklerinde toplamaktadır. Yol yüzeyine düşen yağış doğrudan yüzey akışa geçmektedir. Bunun sonucunda akarsularda pik akımlar artmakta, su sıcaklığı yükselmekte ve su kaynaklarına ulaşan sediment miktarında önemli ölçüde artışlar gözlenmektedir (5). Bu nedenle, sedimantasyonun en düşük düzeyde tutulması bakımından yol yoğunluğunun da mümkün olan en düşük seviyede tutulması önem taşımaktadır. Bakım ve Koruma Ormanlık alanlarda bakım ve koruma faaliyetleri kapsamında kullanılan insektisit, fungusit, herbisit vb kimyasalların orman içi su kaynakları ve çevresinde kullanılması, derelerdeki pestisit konsantrasyonlarında artışa neden olmaktadır. Ancak su kaynakları çevresinde ayrılan tampon zonda kullanılmadıkları sürece su kaynağı üzerinde önemli düzeyde etkili olmamaktadır. Ormanda herbisit uygulamaları ardından derelerde ölçülen konsantrasyonun 0,1 mg/l nin altında olduğu, buna karşılık dere florasını etkileyebilecek konsantrasyonun 2 mg/l nin üzerinde olduğu saptanmıştır(1). Ormanlarda pestisit kullanımının su kalitesi üzerine olumsuz etkileri, gerekli önlemlere uygun davranıldığı takdirde önemsiz düzeylerde kalmaktadır. Alınabilecek Silvikültürel Önlemler Ormanlarla Kaplı Alanlarda

4 64 Su Kaynakları Çevresinde Uygulanan Ormancılık Faaliyetlerinin Orman içi su kaynakları, orman rejimi içinde kalan sahalarda bulunan sulu dere (çay), ırmak ve nehir gibi akarsular, göller, göletler ve bataklıklar olarak tanımlanmaktadır Orman içi su kaynakları çevresindeki ormanlarda kaynağın tipine göre değişen bir tampon zonun ayrılması gerekmektedir. Tampon zonun su kaynağının genişliğine göre belirlenecek büyüklükte, bir kısmı koruma zonu olarak ayrılmalı ve koruma zonuna zorunlu kalınmadıkça müdahale edilmemelidir. Tampon zonun koruma zonuna sınır alanına sınırlı işletme zonu denilmektedir. Bu alanda sadece koruma amaçlı müdahaleler yapılmalıdır (Çizelge 1). Çizelge 1. Akarsu yatak genişliğine göre, orman içi su kaynağı yönetim alanının sahip olması geren ölçüler (6) Sınıf Yatak Genişliği (m) Koruma Zonu Genişliği (m) Sınırlı İşletme Zonu Genişliği (m) Tampon Zon Genişliği (m) A1 (Geniş)* A1* > A2* < A3* 1,5 < A4* < 1, A5 > A6 < * Balıklı akarsular veya toplumun faydalanmasına açık havzalar Su kaynakları çevresinde yer alan ormanlardan işletmeci bir yaklaşımla yararlanılması asla düşünülmemelidir. Bu bağlamda, konu ile ilgili olarak bugüne kadar gerçekleştirilen bilimsel çalışmalar (1, 7, 8, 9, 10) incelendiğinde, orman içi su kaynakları çevresinde doğaya yakın orman işletmeciliğinin önemi ortaya çıkmaktadır. Doğaya yakın orman işletmeciliği, ormanı mevcut meşcere kuruluş özelliklerinden sadece işletme amacına uygun olanları sürdürerek işletmeyi hedef alan orman yetiştirme uygulamalarına denilmektedir (6). Orman içi su kaynakları çevresinde öncelikli işletme amacı su üretimi olarak belirleneceğinden, azami su üretimini sağlayacak uygulamalar ön plana çıkarılmalıdır. Bu nedenle, su kaynakları çevresinde yapılacak orman kurma ve yetiştirme çalışmaları ile bu kapsamda gerçekleştirilen arazi hazırlığı, ağaç türü seçimi, ağaçlandırma ve gençleştirme yöntemleri, bakım müdahaleleri gibi silvikültürel faaliyetler su üretimi ve kalitesini korumaya ve arttırmaya yönelik olarak planlanmalı ve yürütülmelidir. Doğaya yakın orman işletmeciliğinde ormanda yapılacak bütün işlemler öncelikle doğal yapıyı ve ekosistemin dengesini koruyacak nitelikte olmalıdır. Doğal gençleştirme çalışmaları, yöresel değişiklikler de göz önüne alınarak tek ağaç (seçme) işletmesine benzer şekilde yürütülmelidir. Seçme işletmesinde amaç değişik yaşlı bireylerden oluşan ve basamaklı bir yapının hakim

5 S. Gülcü, S. Çelik, N. Serin 65 olduğu meşcereler kurmaktır. Bu işletme şeklinde, müdahalelerin erken, sık ve mutedil olarak yapılması, uzun zaman aralıkları ile yapılan sert müdahalelerin zararlı etkilerini ortadan kaldırmaktadır. Aynı havza içinde yapılan bir araştırmada tıraşlama kesimi yapılan ve tomrukların sürütme yollarında yokuş yukarı halatlı sürütme yöntemi ile uzaklaştırıldığı hasattan sonra aşağıda yer alan derede bulanıklığın ppm düzeyine yükseldiği, buna karşılık aynı havzada yapılan seçme kesiminden sonra dere suyundaki bulanıklığın 25 ppm düzeyinde kaldığı gözlenmiştir. Hiç müdahale görmemiş ormanların bulunduğu havzaların dere sularındaki bulanıklık ise 15 ppm düzeyindedir. Başka bir deyişle su üretim havzalarında seçme işletmesi uygulanması durumunda, hiç müdahale görmemiş ormanlarda olduğu kadar berrak akan dereler görmek mümkündür (11 ). Böylece su kaynağı çevresindeki ormanlardan hem azami ölçüde yararlanılmış olacak hem de su kaynağı verimli bir şekilde yönetilebilecektir. Su kaynaklarının korunması bakımından, çevrelerinde silvikültürel işlemler kapsamında yapılan aralama kesimlerinde su kaynağından ormana doğru en az 30 m lik kısımda kapalılığın 0,75 in altına düşürülmemesi gerekmektedir. Ayrıca, müdahalelerin öncelikle meşcere bakımına yönelik olması ve meşcere de değişik yaşlı ve basamaklı bir yapının oluşturulması, koruma çalışmaları kapsamında uygulanan pestisit ve gübreleme gibi kimyasallar kullanılmaması ve alanın özellikleri göz önünde bulundurularak biyolojik mücadele yöntemlerinin geliştirilmesi önerilmektedir (6). Su kaynağı çevresindeki vejetasyonun baltalık olarak işletilmesinin, koru ormanı olarak işletilmesine nazaran su verimi bakımından daha faydalı olduğu saptanmıştır. Bu durum baltalık ormanların daha az bir yaprak yüzeyi endeksine sahip olması ve kış döneminde yaprağını dökmesi ile açıklanabilmektedir. Ayrıca, baltalığı oluşturan bitkiler en fazla 20 yılda bir tamamen kaldırıldığından bitkilerin su tüketimi belli dönemlerde en aza inmektedir. Su kıtlığının yaşandığı yörelerde ve su üretim havzalarındaki vejetasyonun, ekolojik koşulların elverişli olması durumunda baltalık rejimi ile yönetilmesi etkin bir yöntem olarak önerilmektedir (2). Ağaçlandırılması Gereken Çıplak Alanlarda Kesimden kısa bir süre sonra ağaç köklerinin toprağı tutma özelliği kaybolmakta ve toprak hareketi başlamaktadır. Bu nedenle ağaç kökleri faaliyetini yitirmeden yeni fidanların dikilmesi önem taşımaktadır (10). Ormansızlaşma sürecine girmiş olan orman içi su kaynakları çevresinde yapılacak ağaçlandırmalarda ağaç türü seçimi, arazi hazırlığı ve uygulanacak bakım tedbirleri önem kazanmaktadır. Orman içi su kaynakları çevresinde yapılacak ağaçlandırmalar, hidrolojik dengeyi sağlamaya, sel, erozyon ve su kaynaklarındaki taşınmayı önlemeye ya da en aza indirmeye yönelik çalışmalardır. Su kaynakları çevresinde yapılacak ağaçlandırmalarda su sarfiyatı yüksek türler kullanılmamalıdır. Ağaç türü seçiminde, ağaçların intersepsiyonla suyu tutma, transpirasyonla topraktan aldıkları suyu kaybetme ve evaporasyonla toprak üstünden buharlaşmayı önleme özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır. Bitkilerin toprak üstü kısmı tarafından tutulan yağış sularının toprağa ulaşmadan buharlaşarak tekrar atmosfere dönmesi intersepsiyon" olarak tanımlanmaktadır. İntersepsiyon bitki türü, sıklığı, yaşı, boyu, mevsim, yağış şekli ve şiddeti gibi çeşitli etmenlere göre değişmekte ve yağış sularının önemli bir bölümünün kaybına neden

6 66 Su Kaynakları Çevresinde Uygulanan Ormancılık Faaliyetlerinin olmaktadır. İntersepsiyonla kaybolan yağış miktarı ağaç türlerine bağlı olarak % 30 a kadar yükselebilmektedir. Bu kayıp miktarı herdem yeşil olan iğne yapraklı türlerde, kışın yapraklarını döken geniş yapraklı türlere oranla ortalama bir kat daha fazla olmaktadır. Toprakta depolanan suyun bitkiler tarafından alınıp, toprak üstü kısımlarından terleme yoluyla atmosfere gönderilmesine ise transpirasyon adı verilmektedir. Transpirasyonla kaybedilen su miktarı, iğne yapraklı türlerde geniş yapraklı türlere oranla daha düşüktür. Orman örtüsü aynı zamanda topraktan buharlaşma (evaporasyon) ile su kaybını da azaltmaktadır (12). Yapılan tespitlere göre, su üretimi açısından değerlendirildiğinde Meşe (Quercus sp. ) ve Kayın (Fagus sp.) gibi geniş yapraklı ağaç türlerinin çoğunlukta olduğu ormanlarda, Çam (Pinus sp.) ve Ladin (Picea sp.) gibi iğne yapraklı türlerden oluşan ormanlara oranla daha fazla su üretimi yapılabilmektedir (Çizelge 2). Çizelge verileri yıllık yağışın büyük bir kısmının ağaçlar tarafından topraktan alındığını ve dere akımına geçmesinin önlendiğini göstermektedir. Çizelge 2. Çeşitli bitki türlerinde yıllık yağış ve transpirasyon miktarları (12) Ağaç Türü Yağış (mm) Transpirasyon (mm) Çam (60 yaş) Meşe (60 yaş) Ladin (60 yaş) Titrek kavak (60 yaş) Dişbudak (60 yaş) Karışık orman (Almanya) Çam-Melez (Avusturya) Okaliptüs (Afrika) Akasya (Afrika) Su kaynağı çevresinde yapılacak ağaçlandırma çalışmalarında su kaynağının genişliğine göre belirlenmiş koruma zonunda kalan bütün otsu ve odunsu diri örtü elemanları korunmalıdır. Bu alanlarda yapılacak dikimlerde çukur dikim yönteminin kullanılması ve yaklaşık olarak 100 x 100 cm lik bir alanda diri örtü temizliğinin yapılması gerekmektedir. Dikimlerde kaliteli fidan kullanımı dikim başarısını arttıracağından, kaliteli fidan kullanımına özen gösterilmelidir. Diğer kısımlarda yürütülecek ağaçlandırma çalışmalarında özellikle arazi eğiminin %10 un üzerinde olduğu yerlerde arazi hazırlığı, ağır makineler yerine insan ve hayvan gücünden yada diğer tekniklerden yararlanılarak yapılmalıdır. Koruma zonunda yapılacak dikimlerde gübreleme yapılmaması tavsiye edilmektedir (6).

7 S. Gülcü, S. Çelik, N. Serin 67 Sonuç ve Öneriler Hem ormanlık alanlarda hem de ağaçlandırılması planlanan su kaynakları çevresinde su kaynağının genişliğine göre belirlenecek bir alan koruma zonu olarak ayrılmalıdır. Koruma zonunda teras, makineli diri örtü temizliği ve toprak işleme gibi faaliyetler yapılmamalıdır. Koruma zonu sınırından itibaren su kaynağının tipine göre sınırlı işletme zonu tespit edilmeli ve bu alanda sadece koruma maksatlı müdahaleler yapılmalıdır. Yakınında su kaynağı bulunan ormanlık alanlarda doğaya yakın orman işletmeciliği uygulanmalı ve mümkün olduğu kadar seçme işletmesine yakın bir kuruluş oluşturmaya çalışılmalıdır. Koruma zonunda gübreleme yapılmamalı, insektisit, herbisit gibi kimyasallar yerine de biyolojik mücadele yöntemlerine öncelik verilmelidir. Yetişme ortamı koşullarının elverişli olması durumunda mümkünse baltalık işletmesi tercih edilmelidir. Ağaçlandırma çalışmaları planlanırken tür seçimi aşamasında, öncelikle yörede doğal olarak yetişen bitki türleri değerlendirilmeli ve mümkünse o türler kullanılmalıdır. Aksi halde yetişme ortamı koşulları dikkatle incelenerek, yöreye uygun aynı zamanda da su tüketimi az olan türlere öncelik verilmelidir. Ağaçlandırma çalışmaları kapsamında yapılacak tür seçimlerinde ağaç türlerinin transpirasyon ve intersepsiyon oranları göz önünde bulundurulmalıdır. Su kaynakları çevresinde arazi hazırlığı çalışmaları lokal olarak insan gücü ile yapılmalı ve dikimlerde çukur dikim yöntemi kullanılmalıdır. Yol ağları planlanırken, yolların stabilitesi düşük dik yamaçlı alanlardan geçirilmemesine özen gösterilmelidir. Yapılan yollar stabil hale getirilmeli ve şevler korunmalı, su kaynağı kenarına yakın yollarda kaynak ile arasında süzek görevi üstlenecek en az 8 m genişliğinde bir şerit bırakılmalıdır. Yol ile su kaynağı arasındaki arazinin eğimindeki her %1 lik artışta, şerit cm genişletilmelidir. Yol üzerinde oluşabilecek erozyonu önlemek için iyi bir drenaj sistemi uygulanmalı ve yolların bakımı düzenli aralıklarla yapılmalıdır. Havza yönetimi bir bütünlük içinde ele alınmalı ve acil olarak havza yönetimi ve planlamasıyla ilgili özel bir kanun çıkarılmalıdır. Verilen bilgilerden de anlaşılacağı üzere, gerek orman içi su kaynakları gerekse çevresinde yeşillendirme çalışmalarına ihtiyaç duyulan su kaynaklarının yönetiminde orman mühendisliği disiplinini doğrudan ilgilendiren son derece önemli teknik müdahalelere gereksinim bulunmaktadır. Dolayısıyla, su kaynaklarının yönetimi ve planlanması çalışmalarında yalnız orman mühendislerinin yapabileceği teknik müdahaleler söz konusudur. Zira bu görev, yukarı su havzalarındaki orman içi su kaynaklarının

8 68 Su Kaynakları Çevresinde Uygulanan Ormancılık Faaliyetlerinin geliştirilmesi ve teknik anlamda yönetim sorumluluğu 2006 yılında yürürlüğe giren 5531 sayılı kanunu ile Orman Mühendisleri ve Orman Yüksek Mühendislerine verilmiştir. Bu nedenle, gerek orman içi gerekse orman dışı herhangi bir su kaynağının yönetimi, hangi kuruma ait olursa olsun, yönetim ve organizasyonunda mutlaka orman mühendisleri de görev almalıdır. KAYNAKLAR 1. Görcelioğlu, E., Ormancılık Etkinliklerinin Su Kalitesi Üzerine Etkileri, İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, Cilt: 42, Sayı: 1-2, 1993, İstanbul. 2. Çepel, N., Barajların Yukarı Yağış Havzaları İçin Arazi Kullanım Planlamasının Ekolojik Esasları İ.Ü.Orman Fak.Der.Seri:B,Cilt:36 Sayı:2, 1986, İstanbul. 3. Lewis, J., Evaluating the Impacts of Logging Activities on Erosion and Suspende Sediment Transport in the Caspar Creek Watersheds Proceeding of the Conference on Coastal Watersheds: The Caspar Creek Story, USDA, 1998, Ukiah, California. 4. Stednick, J., Timber Management, Drinking Water from Forests and Grasslands A synthesis of the Scientific Literature USDA, 2000, Ukiah, California. 5. Görcelioğlu, E., Orman Yolları- Erozyon ilişkileri, İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları, Yayın No: 476, 2004, İstanbul. 6. Genç, M., Silvikültürel Uygulamalar SDÜ Orman Fakültesi Yayınları, Yayın no: 68, 2006, Isparta. 7. Çevik, B., Topaloğlu, F., Su Kaynaklarının Korunması ve İşletilmesi Sempozyumu İski, 2001, İstanbul. 8. Bozkuş, H. F., Su Toplama Havzalarında Ağaçlandırmanın Yeri Ve Önemi Su Kaynaklarının Korunması ve İşletilmesi Sempozyumu, İski, 1997, İstanbul. 9. Turna, İ., Altun, L., Yilmaz, M., Su Üretim Havzalarında Yapılacak Ağaçlandırma Çalışmalarının İrdelenmesi Su Havzalarında Toprak ve Su Kaynaklarının Korunması ve Geliştirilmesi ve Yönetimi Sempozyumu, Mustafa Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, 2002, Hatay. 10. Butt, A., Yapıcı, G., Ağaç Kesiminin Akarsu Havzasına Etkisi 1. Türkiye Su Kongresi, Cilt:1, 2001, İstanbul. 11. Balcı, N., Toprak Koruması, İ.Ü. Orman Fakültesi, Yayın No:439, 1996, İstanbul. 12. Özhan, S., Su Toplama Havzalarında Su Üretimi-Bitki Örtüsü İlişkisi Su Havzalarında Toprak ve Su Kaynaklarının Korunması ve Geliştirilmesi ve Yönetimi Sempozyumu, Mustafa Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, 2002, Hatay. 13. Özhan, S., Havza Amenajmanı, İ.Ü. Orman Fakültesi, Yayın No:481, 2004, İstanbul

9 S. Gülcü, S. Çelik, N. Serin 69 THE EFFECTS OF FORESTRY ACTIVITIES ON WATER AMOUNT AND QUALITY IN THE ENVIRONMENT OF WATER RESOURCES Süleyman GÜLCÜ Sultan ÇELİK Nilüfer SERİN Süleyman Demirel University, Isparta, Turkey ABSTRACT It is known that most of the watershed areas are covered by forests. Although the water is good enough beforehand in quality in the catchments areas, some of improper forestry works have been causing very important deteriorations on quality of water. In this paper, the effects of some undesirable interventions applied to the existing natural forest or to the plantations causing very important derogations in water amount and quality of the watershed areas have been investigated in the light of some scientific studies. In this connection, the measures to be taken and the necessary technical process to be applied to the forest areas have been recommended in order to increase the amount and quality of water in the watershed areas.

10