Sinem Cantürk, KPMG Türkiye Ortak, Bilgi Sistemleri Risk Yönetimi Bölüm Başkanı Finansal Hizmetler Sektör Lideri 24 Ekim 2017

Transkript

1 Blockchain / Dijital Defter uygulamaları Sinem Cantürk, KPMG Türkiye Ortak, Bilgi Sistemleri Risk Yönetimi Bölüm Başkanı Finansal Hizmetler Sektör Lideri 24 Ekim 2017

2 Blockchain nedir?

3 Blockchain nedir? Blockchain dağıtılmış defterler için işlem doğrulama mekanizmasıdır. Bir blok daha önceki bloklarda olmayan ve en son gerçekleştirilmiş işlemleri kayıt altına alır. Bu blok, muhasebe defterindeki bir sayfa gibidir. Gerçekleştirilen bütün işlemlere ait mutabakatlar ve kriptoğrafik denetimler gerçekleştirilir. Bir blockchain o ağda yapılmış olan bütün işlemleri içerir ve yeni bir blok oluşunca bu blok blockchain e eklenir. Bir blockchain ilk bloktan en son tamamlanmış bloğa kadar bütün bloklar için adres ve bakiye bilgilerini kriptoğrafik olarak tutar. 1. Kayıtlı işlemler 2. Dağıtılmış 3. Mutabakat 4. Şeffaflık 5. Bozulamaz Birçok taraf işlemleri gerçekleştirir ve işlemler tarih, saat, işlemin tarafları ve tutar bazında kaydedilir. Ağdaki her düğümde, blockchain in tam bir kopyası bulunur. Her işlem, sırasıyla ağ bloğuna eklenir. Kayıtlar eklenebilir ancak silinemez. Her işlem erişilebilirdir ve binlerce düğüm tarafından işlemin X tarihinde ve Y saatinde yapıldığı oy birliği ile kabul edilir. Matematiksel mekanizma ile gerçekleşen mutabakat kaydedilir. Mutabakat, ağdaki güvence mekanizmasına temel oluşturur. Teyit edilen «blok», zincire eklenir. böylelikle şeffaf bir işlem kaydı sağlanır. Veriler yaygın ve kalıcıdır ve güvenilir bir işlem bulutu oluşturur. Birinin işlemi bozmaya çalışması durumunda, düğümler mutabakata erişemez ve işlem blockchain e eklenemez. Herkesin, paylaşılmış tek bir gerçek kaynağa erişimi vardır. Tamamlanmış olan blok, blockchain üzerindeki bir sonraki bloğa yol açar. 3

4 Genel (Public) ve Özel (Enteprise) Blockchain 4

5 Blockchain: son gelişmeler Dubai (emcash), Estonia (Estcoin) ve Uruguay milli sanal para birimleri üzerinde çalıştı SWIFT, global inovasyon programı kapsamında 22 üyeyle PoC çalışmaları başlattı Japonya da FSA dijital kimlik paylaşımını destekleyen blockchain altyapısını geliştiriyor World Economic Forum a göre, 10 yıl içerisinde küresel GSMH ın %10 u blockchain üzerinde yer alacak Akbank Ripple blockchain ağına dahil oldu Çin hükumeti ICO yapılmasını yasadışı ilan etti Blockchain konsorsiyumları kuruldu ve güçlendi (Ethereum Enterprise Alliance, Hyperledger, R3, vb.) China Construction Bank Bancassurance çözümü için düğmeye bastı TCMB ulusal sanal para birimi için çalışma grubu kurdu 5

6 Fırsatlar Dağıtık Bütün katılımcılar bütün şeffaflığıyla defterin tamamının bir kopyasına erişebilir Programlanabilir Blockchain programlanabilirdir. ( Akıllı Kontratlar ) Anonim Katılımcılar takma isimle veya anonim olarak kimliklendirilir Güvenli Bütün kayıtlar tek tek şifrelenir Blockchain Zaman Damgalı İşlem zamanı bloğa kaydedilir Değişmez Onaylanmış herhangi bir kayıt değiştirilemez ve geri alınamaz Fikir Birliği Bütün katılımcılar birbirlerinin kayıtlarının geçerliliğini teyit eder 6

7 Zorluklar Performans Blockchain, eski teknolojiye sahip diğer platformları desteklemez Fizibilite İş ve yatırım modeli kanıta ihtiyaç duyuyor Gizlilik Kullanıcıların gizli bilgilerinin tersine mühendislik ile ortaya çıkma riski mevcut olabilir Gerçek Maliyetler İş kanıtını paraya dönüştürmek sanal para biriminin gerçek maliyelerini gizlemektedir. Maliyetler ortadan kaldırılmamıştır gizlidir. Blockchain Yasal Yükümlülük & Uyum Regülatörler açısından halen belirsiz ve düzenlenmesi gereken bir teknoloji Güvenlik Protokolün güvenliği olduğu kanıtlanmış olmasına rağmen, cüzdanlarda bulunan özel anahtarların yönetimi risk teşkil ediyor. Görüş Birliği Farklı topluluklar ve geliştiriciler arasında mutabakat henüz mevcut değil 7

8 Bitcoin vs Blockchain

9 Blockchain vs. Bitcoin Blockchain e dayalı dağıtılmış defter uygulamaları Bitcoin Litecoin Peercoin Ana Blockchain Teknoloji Sağlayıcıları Bitcoin aşağıdaki özelliklere barındıran en popüler dijital varlık ve ödeme sistemlerinden biridir: - Eşler arası (P2P) - Kullanıcılar aracı olmadan doğrudan işlem yapabilirler - İşlemler ağ düğümleri tarafından doğrulanır ve blockchain adı verilen kamuya açık dağıtılmış defterde kaydedilir Blockchain in kullanım alanları Bitcoin'in ötesindedir. Bitcoin'in gelecekte kabul görmesi, Blockchain in ekonomi genelinde nasıl uygulandığına etkisi olmayabilir. Chain Ödeme Hizmetleri, bankacılık ve sermaye piyasaları genelinde gerçek kullanım senaryolarından türetilen temel gerekliliklere dayalı açık standart platform Ripple Dağıtılmış ağ vasıtasıyla bankaların gerçek zamanlı mahsuplaşma ve mutabakat yapmasını sağlayan IP-tabanlı teknoloji; kendi para birimi vardır (XRP). Ethereum Programlanabilir işlem fonksiyonelliğine sahip herkese açık blockchain; Ether olarak adlandırılan dijital varlık ile eşler arası işlem yapar. 9

10 Dijital para birimleri 1200 den fazla dijital para birimi bulunmaktadır. Kaynak: coinmarketcap.com (12 Ekim 2017) 10

11 Blockchain Uygulamaları

12 Blockchain hangi alanlarda kullanılabilir? Dağıtılmış Veri Depolama E-Kimlik Kişiler Arası Para Transferi Müşteriyi Tanıma (KYC) Pazar Yeri Havale AML (Kara para aklama) Kalabalık Fonlama Varlık Transferi Takas & Ödeme Mutabakat Regülator Raporlama Denetim & Uyum Ticaret Gözetimi Bankalar arası Ödeme Ödeme Finansal Hizmetler BLOCKCHAIN Sermaye Piyasaları Risk Yönetimi Forex Özel Hisse Senetleri Akreditif Kurumsal Faaliyetler Sendikasyon Kredileri Şirket Tahvili Türev Ürünler/ Teminatlar Menkul Kıymet İhracı Repo Faktoring FICC Türevleri Bilanço Karşı taraf riski Ödeme Riski Kredi riski Bankalararası takas Yurtdışı Ödemeler Finansal İçerme Diğer Operasyonel Risk Risk Yönetişimi Likidite riski Sahiplik Belgesi Başlık Koruma Yasal Miras Kayıt Tutma Hasta Sağlık Kayıtları Teminat Yönetimi Elmas Altın Mali Olmayan Varlık Transferi Siber Güvenlik Gerçek Zamanlı Varlık Takibi 12

13 Kullanım örnekleri Uygulama Örnek sağlayıcılar Ödeme mutabakatı Dağıtılmış defter teknolojisi noktadan noktaya direkt mutabakat yapılmasına olanak sağlamaktadır. Ödeme uygulamaları; B2B, B2C (örn: maaş), C2C, bankalararası ve banka içi fon transferi işlemlerinde kullanılabilmektedir. Mevduat ve Para Transferi Dijital kimlikler KYC & AML uyumu Blockchain protokolü, çeşitli kaynaklarda kullanıcı bilgilerini birleştiren sayısal kimlik şemaları geliştirmek için kullanılabilmektedir.(örneğin; Doğum & Ölüm kayıtları, kimlik numarası, biyometrik veri, sağlık kayıtları, sosyal medya, vb.) Sadakat ve ödüller Eşsiz bütünleşme ve ödül noktalarının toplanması Kolay P2P dijital ödül alışverişi Sermaye Piyasaları Menkul kıymet takas ve mutabakatı Dağıtılmış defterler merkezi bir karşı tarafa olan ihtiyacı ortadan kaldırabilmektedir. 1. Komisyoncu ve müşteri gönderilen ticaret detaylarını defterlerine kayıt ettikleri gibi kabul ve teyit eder. 2. Alıcılar varlıkların mevcudiyetini saklama kuruluşlarından sorgular 3. Karşı taraflar, ticaretin ayrıntılarını teyit eder, istekte bulunur ve varlığın mülkiyet kanıtını karşılıklı olarak onaylar. 4. Varlıklar, blockchain aracılığıyla, belirtilen varlığa ait onay bildirimi ulaşana kadar 3. partilere emanet edilir. 13

14 Kullanım örnekleri Uygulama Örnek sağlayıcılar Menkul kıymetler Dijital menkul kıymetler ve şifreleme sistemi Varlık / Menkul kıymet sahiplerinin anlık olarak doğrulanması - Bitgo, ödeme kabiliyetine ilişkin kanıtları hızlı ve kolay bir şekilde anlık olarak doğrulama yapabildiğini açıkladı. Blockchain üzerindeki dijital menkul kıymetlerin ihracı - Bitgo, ödeme kabiliyetine ilişkin kanıtları hızlı ve kolay bir şekilde anlık olarak doğrulama belgesi verdiğini açıkladı. o Overstock ve Counterparty'nin ortak bir girişimi olan Medici Projesi, Overstock dijital tahvil ile başlayarak, bir blockchain tabanlı menkul kıymet borsası yaratmayı hedeflemektedir. Dijital menkul kıymetler, «token» olarak alt bölüme ayırılabilir. Varlıklar / Menkul kıymet takibi Potansiyel kullanım alanları: elmas endüstrisi (kan izi vs temiz elmas), gıda tedarik zinciri (yerel / organik ürünlerin kökenini izleme), değerli sanat varlıkları (örneğin tablolar) Sigorta Akıllı sözleşmeler Smartcontracts.com, daha önce karşılaşılan kriterler doğrultusunda iki taraf arasında, aracı dahil etmeden ödeme yapan programlanabilir sözleşmeler sağlamaktadır. Doküman sayısallaştırma Blockchain aşağıdakileri sağlamak için kullanılabilir: - Varlığın Kanıtı (çok kısa bir süre içerisinde) - Süreç Kanıtı (farklı dokümanlar ile bağlantı) - Denetim Kanıtı (sayısallaştırılan dokümanların değişimlerini doğrular Muhasebe ve güvence Dağıtılmış defteri teknolojisi, silinmez, değişmez bir işlem kaydı oluşturmaktadır. Finansal tablo bileşenlerinin anlık olarak güvencesi Everledger 14

15 Blockchain neden heyecan verici? Görülen heyecan, blockchain teknolojisinin eski sistemleri ve düzenleyici ekosistemi değiştirerek potansiyel kâr (veya zarar) yaratmasından kaynaklanmaktadır. $ 921 milyon Blockchain şirketlerinde Kümülatif Risk Sermayesi yatırımı $ 462 milyon Sadece 2015 deki yatırım 805 Yeni blockchain şirketi sayısı 50+ Sermaye Piyasası çalışanı kıdemli kişiler Blockchain şirketlerine geçiş yaptı $ 20 milyar Santander, 2020 de Blockchain kullanımından oluşacak potansiyel tasarrufa dair öngörüde bulundu. Bitcoin ve Blockchain yıllarınca global gayri safi yurt içi hasılanın 10% luk kısmının blockchain teknolojisi üzerinde tutulacağı bekleniyor. Zorluk Blockchain henüz geçiş noktası da denebilecek olan yaygın kullanım alanına geçmedi ve bir süre daha geçemeyecek: (uzmanlar 5-10 yıl içerisinde teknolojinin bunu benimsemeyeceğini düşünüyor.) 15

16 Dijital defter hizmetleri

17 KPMG Dijital Kayıt Defteri Hizmetleri nedir? KPMG Dijital Defter Hizmetleri; kuruluşlara, blockchain çözümleri düşünülerek tasarlanmış bir dizi hizmet sunmayı amaçlıyor. Hizmetlerimiz, zincirler arası birlikte çalışabilirliğin sağlanmasına yardımcı olmaktan, her kullanım alanı için optimal bir kontrol ortamı olan bir işletme modeli tasarlamaya kadar geniş bir yelpazede yer alıyor. KPMG Dijital Defter Hizmetleri Gereksinimlerin geliştirilmesi Geliştirme ve testleri denetler Yasal entegrasyon İş akışı uyumu Gereksinimler Sermaye Piyasaları ve Altyapı Sistemler & Operasyonlar Entegrasyonu Bankacılık & Altyapı Zincirler arası çalışabilirlik Eski sistemlerle entegrasyon Mimari tasarım ve gelişim İşlem optimizasyonu Mutabakat modeli doğrulaması Faaliyet Alanı Geliştirme Gelir geliştirme modelleri İş vakası geliştirme Hedef İşletme Modeli Tasarımı Çözüm Sağlayıcısı Değerlendirmeleri Stratejik Gerçekleşme Varlık Yönetimi Sigorta Yönetilen Hizmetler Yönetişim Tekrarlanabilir denetim ve test Mutabakat ve / veya denetim düğümü doğrulaması Finansal hizmetler sorunlarına yeni Dijital Defter çözümleri getiriyoruz. Tüm dünyada 70 Yönetici ve Ortak 80'den fazla Vaka Geliştiricisi 17

18 KPMG Dijital Defter Hizmetleri KPMG Dijital Defter Hizmetleri, finansal kuruluşların daha hızlı ve daha güvenli işlemler, hızlı ve otomatik arka ofis işlemleri ve düşük maliyetler de dahil olmak üzere blockchain yeteneklerini bulutta gerçekleştirmesini sağlar. KPMG hizmetleri, müşterilere, en iyi denetimlerle birlikte bir işletim modeli tasarlayabilir, güvenli bulut platformlarını değerlendirebilir, uygulayabilir ve yönetebilir ve farklı blockchain platformları arasında API birlikte çalışabilirliği elde edebilir. Banka da Geleneksel Ağ (Merkezileştirilmiş) Dağıtılmış defter (Banka) Takas Merkezi Dağıtılmış bir defter, paylaşılan, değiştirilemeyen bir kayıt defteri aracılığıyla işlemleri ve mülkiyeti kaydeden bir ağdır. 18

19 Yürütme Yaşam Döngüsü KPMG, mevcut durum analizi ve gelecek durum hedeflerine uygun olacak şekilde ihtiyaçların belirlenmesi ve çözümün dizayn edilmesi için titiz bir metodoloji izlemektedir. Yaklaşımımız Mevcut durum incelemesi Gelecek durum tanımı İş senaryosu yatırım getirisi Kavramın kanıtlanması (POC) Prototip Uygulama haritası Mevcut süreçler ve altyapıda problemli noktaların anlaşılması, süreç zafiyetlerini ortaya çıkarılması, mevcut teknoloji mimarisi ve arayüzleri hakkında bilgi edinme ve muhtemel kullanım senaryolarının («use case») değerlendirilmesi Hedeflenen durum mimarisinin tanımlanması; bu amaçla insana, sürece, teknolojiye yapılacak olan yatırımların belirlenmesi ve operasyonlarda gerçekleşecek değişiklerin tanımlanması Kullanım senaryolarının («use case») değerlendirmesi, üst seviye gereksinimlerin ve yatırımların belirlenmesi, kilit personel ve iş birimleriyle çalışma gruplarının yürütülmesi ve yatırım getirisinin hesaplanması Kullanım senaryolarını desteklemek için detay işlem senaryolarının oluşturulması, gereksinimlerin belirlenmesi, tasarım süreci, veri kaynaklarının ve akışlarının tanımlanması, donanım/altyapı gereksinimleri Ölçeklenebilirlik, güvenlik, performans vb. gerekliliklerinin yerine getirilmesi, test faaliyetleri ve veri dönüşümü Kavram kanıtlarına ve protitiplerin sonuçlarına bağlı olarak iş ve yatırım modelinin gözden geçirilmesi, uygulama için onay ve teyit sürecinin başlatılması 19

20 Teşekkürler

21 Sinem Cantürk Ortak, Bilgi Sistemleri Risk Yönetimi Bölüm Başkanı Finansal Hizmetler Sektör Lideri T +90 (212) M: +90 (530) scanturk@kpmg.com KPMG Türkiye İş Kuleleri, Kule 3, Kat: Levent, İstanbul Bu dokümanda yer alan bilgiler genel içeriklidir ve herhangi bir gerçek veya tüzel kişinin özel durumuna hitap etmemektedir. Doğru ve zamanında bilgi sağlamak için çalışmamıza rağmen, bilginin alındığı tarihte doğru olduğu veya gelecekte olmaya devam edeceği garantisi yoktur. Hiç kimse özel durumuna uygun bir uzman görüşü almaksızın, bu dokümanda yer alan bilgilere dayanarak hareket etmemelidir.