KLİNİK ARAŞTIRMALARDA DENETİM DENEYİMİ

Transkript

1 KLİNİK ARAŞTIRMALARDA DENETİM DENEYİMİ Ulus Salih Akarca Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Bilim Dalı

2 FDA denetimi tecrübesi Bu konuşmada BMS 463AI- 026 ve 463AI- 027 no.lu çalışmalar için Ocak 2005 tarihinde merkezimizde yapılan FDA denetimi hakkındaki deneyimlerimizi paylaşacağız.

3 FDA denetimi tecrübesi FDA denetimi için özel bir hazırlıktan ziyade çalışmanın kurallarına uygun yürütülmesi esastır. Klinik çalışmalara soyunan her araştırıcı mutlaka, mutlaka, mutlaka u İyi Klinik Uygulamalar Kılavuzu nu okumalı 15 Temmuz 2014 te revize edilmiş şekli pek çok sitede bulunabilir. u Helsinki Bildirgesini ezberlemelidir.

4 İyi Klinik Uygulamalar Kılavuzu

5 FDA denetimi tecrübesi Söz konusu denetimde merkezimizde bazı eksiklikler dikkati çekmiştir. Gerçekte en önemli eksiğimiz deneyim noksanlığı ve klinik çalışmalar için iyi organize olmayışımızdır. Bu denetimden sonra klinik içinde yeni bir organizasyona gidilmiş ve 3 personel Ege Karaciğer Derneği bünyesinde maaşlı olarak klinik çalışmaların takibinde görevlendirilmiştir.

6 Zaman Klinik çalışmalardaki en büyük eksiklik araştırıcıların çalışmalara yeterince zaman ayırmamasıdır. u Protokolü yeterince okumama u Hastaların gerekli dökümanlarını toplamak için zaman ayırmama u Etik kurula bildirimlerin zamanında yapılmaması u Yan etkilerin zamanında bildirilmemesi u ORF larının zamanında doldurulmaması

7 Az sayıda merkez Buna mani olmak için Merkez Etik Kurul bir dönem, bir araştırıcıya fazla sayıda araştırma verilmemesi şartını getirmiştir. Ancak az sayıda merkezin araştırmalara katılmak istemesi, Az sayıda merkezin araştırmalar için organize olması dolayısıyla ilaç _irmaları belli merkezlere teklif götürmektedir.

8 Klinik çalışmaların en önemli kısmı olan hasta ile görüşme, muayene ve kaynak dökümana not konulması aslında çalışmanın en az zaman alan kısmıdır. Çalışma ile ilgili yazışma ve fakslaşmaların takibi Etik kurul ile yapılan yazışmaların takibi İlaç sayımları Hasta örneklerinin alınıp gönderilmesi Sonuçların takibi gibi yardımcı personellerin yapabileceği aktiviteler daha fazla zaman almaktadır.

9 Bu nedenle merkezimiz sadece klinik çalışmalarda kullanılmak üzere personel istihdam etme yolunu seçmiştir. Bu sayede merkezimizde 2000 yılından beri uluslararası Faz II- III toplam >40 çalışma yürütülmüş veya yürütülmektedir. Bu çalışmalardan ilk ikisi FDA denetimine konu olan entecavir çalışmalarıdır.

10 Denetime doğru eksiklikler İyi klinik uygulamalar eğitimleri alınmış olmasına rağmen, bugün için günlük pratiğimiz haline gelen birçok uygulamayla klinik çalışmalarda ilk kez karşılaştık. Eylem içinde eğitim! u Klinik çalışmaları yürütecek araştırıcı daha önce başka araştırıcıların çalışmalarında yer almalıdır.

11 İlk karşılaşılan kavramlar Screening kavramı... Dahil etme ve hariç tutma kriterlerinin anlamı? u Hasta biyopsiyle kronik B hepatiti tanısı almış. Niçin bir de son 6 aydır HBsAg poziti_liği isteniyor? Zaten SGK parasını ödüyorsa neden _irma tetkikler için para ödüyor? Tasarımı sorgulama u Nüks edeceği biline biline niçin ilaç 1 yılda kesiliyor?

12 Yaptığımız ve yapılan başlıca hatalar Dahil olma ve hariç tutulma kriterlerinin kendi mantığımıza vurulması. u Dahil olma kriteri: Randomizasyondan önceki 52 hafta içinde karaciğer biyopsisi ile kronik B hepatiti gösterilmelidir. u Hata: Hastanın kronik B hepatiti olduğuna şüphe yoktur. Daha önce bu yönden biyopsi yapılıp interferon tedavisi de almıştır. Bu nedenle biyopsi yapılıp sonucu beklenmeden hasta randomize edilmiştir.

13 Yaptığımız ve yapılan başlıca hatalar Geçerli mazeret olduğunda protokolden sapmanın mazur görülebileceği düşüncesi. u Hastada hepatosellüler kanser yok. US ve BT olmadığını gösteriyor. u Hastane laboratuvarı AFP bakamıyor. u AFP olmadan hasta çalışmaya alınabilir. Şimdiki çalışmaların hepsinde laboratuvar tahlilleri merkez laboratuvarlarda yapılıyor.

14 Yaptığımız ve yapılan başlıca hatalar ORF ları gönderildikten sonra eldeki kopyalarda düzeltme yapılması. u Bilgi, bilgi, bilgi ORF larının çalışmada şart koşulan süreden sonra doldurulması. u Zaman, zaman, zaman Hastaların çalışmadan önceki laboratuvar sonuçlarının kendilerine geri verilmesi. u Belgeleme, belgeleme, belgeleme

15 Yaptığımız ve yapılan başlıca hatalar Yerel etik kuruldan onay alan protokol değişikliğinin merkez etik kurul onayı beklenmeden uygulamaya konması u Gene bilgi eksikliği

16 Denetime doğru heyecan Başarı her türlü mazeretten üstündür. Eksikliklerin farkında olmaktan dolayı, denetim öncesi sınava girecek öğrenciler gibi heyecanlandık. Sponsor _irmanın heyecanı bizden fazlaydı.

17 Denetimde yaşadıklarımız Denetçiye nasıl davranılacağı konusundaki muhtelif rivayetler. Çocukça u İlgi göster gösterme u Yemeğe götür götürme u Yorum yap yapma Sorumlu araştırmacı sorunu Lisan sorunu Hataların yarattığı sıkıntılar

18 Denetimde öğrendiklerimiz Belgeleme herşeydir. u Telefon görüşmeleri bile belgelenmelidir. Mazeret ne olursa olsun asla protokolden sapılmamalıdır. Fazla hasta almak üzere dahil olma ve hariç tutulma şartları zorlanmamalıdır.

19 Denetimden kazanımlarımız Dahil olma hariç tutma kriterleri her zaman göz önünde olmalı Belgelemeye azami titizlik gösterilmeli Çalışmada yardımcı personelden yararlanılmalı u Ama sürekli denetlenmeli

20 FDA teftişi ne oldu? Müfettiş her denetimde olduğu gibi rapor yazdı. Warning letter yazılmadı. Gene de rapora verilen kod 05, 06 oldu. u Inadequate and inaccurate records! Form 483 te yukarıda belirtilen eksiklikler vurgulandı. Biz çok şey öğrendik. 29 Mart 2005'te entecavir FDA'den onay aldı. Baraclude ismiyle markete çıktı.

21

22

23 SONUÇ Klinik çalışmalar disiplin, bilgi ve zaman gerektiren, emek yoğun çalışmalardır. FDA denetiminden daha önemlisi kendi kendimizi denetlememizdir. Araştırmacı çalışmanın her aşamasında bizzat yer almalı ve bizzat yapmadığı işlevleri yakından denetlemelidir. Her çalışmada FDA denetimi olacakmışcasına titizlik gösterilmelidir.