Türkiye de Bina Sektörü: Düşük Karbonlu Kalkınma için Engeller ve Fırsatlar

Transkript

1 Technical Assistance for Developed Analytical Basis for Formulating Strategies and Actions towards Low Carbon Development Türkiye de Bina Sektörü: Düşük Karbonlu Kalkınma için Engeller ve Fırsatlar Dr. Özge Yılmaz, Bina Sekötü Uzmanı TIMES Modelleme Çerçevesine Giriş ve Sektörel Yaklaşımlar Çalıştayı Kasım 2018, Ankara

2 Bina Sektörü Mevcut Durum Bina stoğu yılından sonra inşa edilen bina sayısı İnşaat yıllarına göre dağılım % % % % % Number of buildings Floor area % % Türkiye de Bina Sektörü: Düşük Karbonlu Kalkınma için Engeller ve Fırsatlar Kasım 2018

3 Bina Sektörü Mevcut Durum Bina stoğu Türlerine göre bina sayıları Türkiye de Bina Sektörü: Düşük Karbonlu Kalkınma için Engeller ve Fırsatlar Kasım 2018

4 Bina Sektörü Mevcut Durum Enerji Tüketimi GHG emissions occur mostly during operational phase from electricity and fuel consumption Highest environmental footprint for a building is caused by usage phase. Building types Location Life time Embodied Operational Other phases Generic office building Canada 50 yrs 10 13% 80% Energy Office buildings Japan 40 yrs 15% 82% 3% Energy Office buildings Japan 40 yrs 18% 78% 4% CO 2 Office buildings Greece 80 yrs 8% 91 94% -- Typical office building US 60 yrs 10% 90% -- CO 2 Refurbished office US 60 yrs 45% 55% -- CO 2 Unit Env impacts Dwellings Sweden 50 yrs 15% 85% -- Energy Low energy house Norway 50 yrs 30% 70% -- Energy Traditional houses Norway 50 yrs 6% 94% -- Energy Residential blocks Hong Kong 50 yrs 19 25% 74 81% <1% Energy General buildings Greece 50 yrs 12 18% Energy Typical office building UK 25 yrs 30% 70% ~0% CO 2 25% energy reduction office UK 25 yrs 40% 60% ~0% CO 2 Türkiye de Bina Sektörü: Düşük Karbonlu Kalkınma için Engeller ve Fırsatlar Kasım 2018

5 1990 ve 2016 Yıllarında Sektörel Sera Gazı Salımları Sektör Sera Gazı Salımları (kt CO 2 -eq) Toplam salımlar içindeki payı (%) Ulaşım Bina 27, , Tarım Atık Sektörlerin toplamı

6 INDC Hedefleri Türkiye, Niyet Edilen Ulusal Olarak Belirlenmiş Katkı yı (INDC) 2015 yılında BMİDÇS e sunmuştur. Türkiye için INDC hedefi, referans senaryo (BAU) seviyesinde, 2030 a kadar sera gazı emisyonunu %21 e kadar azaltmaktır. Azaltım senaryoları için uygulanması düşünülen plan ve politikalar o Binalar Yönetmeliği Enerji Performansı na uygun olarak yeni konut ve hizmet binalarını enerji açısından verimli hale getirilmesi, o Yeni ve mevcut binalar için enerji tüketimi ve sera gazı emisyonlarının kontrol edilmesi ve metrekare başına enerji tüketimin azaltılması için Enerji Performansı Sertifikaları oluşturması, o Tasarım, teknolojik ekipman, inşaat malzemesi boyutunda yeni ve mevcut binaların birincil enerji tüketiminin azaltılması ve yenilenebilir enerji kaynaklarını (kredi, vergi düşürme vb.) teşvik eden finansman mekanizmalarının geliştirilmesi, o Enerji talebini en aza indirgemek ve yerel enerji üretimini sağlamak amacıyla Yeşil Bina, pasif enerji ve sıfır-enerjili ev tasarımlarının yaygınlaştırılması. Türkiye de Bina Sektörü: Düşük Karbonlu Kalkınma için Engeller ve Fırsatlar Kasım 2018

7 Teknolojik Engeller ve Fırsatlar Engeller Geleneksel bina tasarımı Fırsatlar Pasif binalar, sıfır enerjili ve sıfır exerjili bina koseptlerine geçiş Bütünleşik mimari tasarım ve BIM ile sürdürülenilirlik göstergelerinin, yaşam döngüsü etkileri ile yaşam döngüsü maliyetlerin tasarım ve inşaat aşamalarına katılması, paydaşlar arası iletişimin sağlanması Doğa bazlı çözümler ile bina, mahalle ve şehir ölçeğinde sürdürülebilirliğin artırılması Bina sektöründe değer zinciri yaklaşımı ile bütünleşik bakış açısı Türkiye de Bina Sektörü: Düşük Karbonlu Kalkınma için Engeller ve Fırsatlar Kasım 2018

8 Yasal Mezuata dair Engeller ve Fırsatlar Engeller Mevcut binalar için BEP uyum sürecinin gecikmesi Bina sektöründe uygulanacak iklim odaklı aksiyonların ve ulusal hedeflerin etkin bir şekilde izlenmemesi Fırsatlar Bina Enerji Performans Yönetmeliği ve Sürdürülebilir Bina ve Yerleşmelerde Yeşil Sertifika Yönetmeliği, LEED and BREEAM Sertifikasyonuna ek olarak Yeşil Bina Sertifikası uygulamasına geçiliyor olması Ulusal hedeflerde belirsizlikler BEP Yönetmeliğinin daha güçlü bir şekilde uygulanması için kapasite artırma projelerinin gerçekleştirilmesi TS 825 standardı ile bina yalıtımda ve enerji verimliliği konusunda standardizasyona yönelik bir dokümanın bulunması Türkiye de Bina Sektörü: Düşük Karbonlu Kalkınma için Engeller ve Fırsatlar Kasım 2018

9 Ekonomik ve Finansal Engeller ve Fırsatlar Engeller Fırsatlar Bina sektöründe piyasanın parçalanmış bir yapıda olması; Bütünleşik bina tasarımı ve BIM in paydaşlar arasındaki inşaat firmaları, mimarlar, konut sahipleri vb. Paydaşların bilgi alışverişine destek vermesi önceliklerinin farklı olması RET-EAT Ekonomik Analiz Aracı ve exerji yaklaşımı ile Yaşam döngüsü maliyetleri gözetilmediği için binalarda bina iyileştirme projelerine ait maliyetlerin konut ve bina enerji verimliliğinin iyileştirilmesi projelerinin çekici sahipleri tarafından hesaplanması gelmemesi Subvanse edilmiş eneji fiyatlarının gerçek sosyal ve çevresel maliyetleri yansıtmaması ve enerji verimliliğini özendirecek bu dışsal maliyetlerin gizli kalması Damga vergisi indirimleri Enerji verimliliğine yönelik fon mekanizmalar (ancak yeterli değil) Enerji verimliliği için döner sermaye şeması Enerji performans kontratlama ve ESCO iş modelleri Türkiye de Bina Sektörü: Düşük Karbonlu Kalkınma için Engeller ve Fırsatlar Kasım 2018

10 Sosyal Engeller ve Fırsatlar Engeller Fırsatlar Kullanım fazında binalarda enerji verimliliğinin kullanıcı alışkanlıkları ile bağlantılı olması ve ülkemizde enerji verimliliği ile ilgili fakındalığın düşük olması Farklı bina tiplerinde (ticari, hizmet binaları vs) tüm alanın ısıtılması: yeni binalar m2 başına daha enerji verimli olmasına karşın, toplam enerji tüketimleri daha fazla Yeşil sertifikasyon ile ilgili bazı bilinçlendirme çalışmalarının mevcut olması İyilleşen hava kalitesine bağlı olarak uzun dönemde kamu sağlığının iyileşmesi, düşük enerji maliyetleri ve daha iyi kamu hizmetleri Türkiye de Bina Sektörü: Düşük Karbonlu Kalkınma için Engeller ve Fırsatlar Kasım 2018

11 Kurumsal ve İnsan Kaynaklarına Dair Engeller ve Fırsatlar Engeller İlgili kamu kurumlarında ve birimlerinde rol ve görev daha iyi yapılması ihtiyacı İzleme ve takip mekanizmalarının yokluğu Kapasite ve farkındalığın artırılması ihtiyacı Fırsatlar Enerji verimliliğine yönelik kapasite artırma ve örnek projelerin bulunması Yerel yönetimler düzeyinde düşük karbonlu şehirler için SEAP ve SECAP çalışmaları Ticari inalar ve kurumsal şirketler için SKD tarafından oluşturulan enerji verimliliği deklerasyonu Türkiye de Bina Sektörü: Düşük Karbonlu Kalkınma için Engeller ve Fırsatlar Kasım 2018

12 Bina Sektörü: Ön incelemeye dayanarak önerilen eylemler Seçim Kriterleri Önerilen Eylemler Ulusal İklim Değişikliği Eylem Planındaki Durum Düşük Maliyet* (EUR/tCO2) Azaltım Potansiyeli* (MtCO2) Binalarda enerji verimli cihazların kullanım oranlarının arttırılması (A + 'dan yüksek) Mevcut binaların enerji performansının iyileştirilmesi (geliştirilmiş yalıtım ve enerji verimli pencereler) ila ila 11.2 Enerji verimli binalar - ısıtma ve soğutma sistemi -300 (soğutma) -42 ila -106 (ısıtma) 1.0 (soğutma) 1.2 ila 6.9 (ısıtma) Yeşil bina, pasif bina ve neredeyse sıfır enerji bina uygulamalarının yaygınlaştırılması Binalarda yüksek emisyon yoğunluklu yakıttan düşük emisyon yoğunluklu yakıta (yenilenebilir enerjiye) geçilmesi Binalarda LED aydınlatma sisteminin kullanım oranlarının artırılması???? * Azaltım ve maliyet değerleri, The Demand for GHG emissions Reductions: An investors MACC for Turkey, prepared for EBRD raporundan alınmıştır.

13 Bina Sektörü için Modelleme Yaklaşımı Sera gazı salımlarına sebep olan aktiviteler Isıtma ve soğutma ihtiyaçlarına bağlı olarak yakıt ve elektrik tüketimi Sıcak su ihtiyacına bağlı olarak yakıt tüketimi Ev aletleri ve aydınlatma ihtiyacına bağlı olarak yakıt ve elektrik tüketimi Bina enerji taleplerini ekileyen unsurlar Binalarda kullanılan yapı malzemelerine bağlı olarak gerçekleşen enerji kayıpları Mevcut ısıtma ve soğutma sistemlerinin verimlilikleri Enerji verimliğine yönelik mevcut uygulamalar (örn. mantolama) Elektrikli ev aletlerinin ve aydınlatma sistemlerinin enerji sınıfları Kullanım alışkanlıkları Mimari ve cephe özelliklerine bağlı olarak ortaya çıkan talepler

14 Bina Sektörü için Modelleme Yaklaşımı Gerçek maliyetlerin ortaya çıkması için yaşam döngüsü yaklaşımı - bina özelinde Discount rate: Energy discount rate: NPV of investment cost: NPV of maintenance cost: NPV of energy cost:

15 Bina Sektörü için Modelleme Yaklaşımı Değerlendirilecek konular (genel) Modelle için gerekli olacak Türkiye deki bina stoğuna ait bilgiler Mevcut ve yeni binaların enerji sınıflarına ait dağılım Coğrafi koşullara bağlı olarak bina enerji taleplerinde değişimler Mevsimsel koşullar ve kullanım alışkanlıklarına bağlı olarak gerçekleşen saatlik bina enerji tüketimi değişimleri Gelecek tahminleri (bina stoğundaki artış ve enerji sınıflarındaki değişim, kullanım alışkanlıkları, nüfus artışı, şehirleşme yüzdesi) Değerlendirilecek konular (öncelikli önlemler) Tüm öncelikli önlemlere ait senaryoların gelişitirilmesi Enerji verimli ev aletleri ve aydınlatma sistemlerinin enerji sınıfları bağlamında kullanım sıklığı Yalıtım ve pencere sistemlerindeki değişik teknolojiler/malzemeler Farklı ısıtma ve soğutma sistemlerine ait teknolojiler/ yenilenebilir enerji kullanım oranları Hassasiyet analizi

16 Bina Sektörü için Modelleme Yaklaşımı Örnek senaryo analizi Type Component Option 0 Option 1 Option 2 Option 3 Option 4 Option 5 Option 6 Existing Building TS 825 Baseline Improved Shell v2 High efficiency windows Shading Device + LED Improved Building Envelope + Building Services MVHR As Option 2 + Extract fan ventilation Building envelope External Wall (incl. base wall) Top Floor Window Existing Existing Existing Wall Insulation - 8 cm Roof Insulation - 12 cm Window U-Value U w < 2,4 W/(m²K) Wall Insulation - 10 cm Roof Insulation - 16 cm Window U-Value U w < 1,7 W/(m²K) Wall Insulation - 10 cm Roof Insulation - 16 cm Window U-Value U w < 1,7 W/(m²K) Wall Insulation - 16 cm Roof Insulation - 16 cm Window U-Value U w < 1,7 W/(m²K) Shading device/ Glare control No No No No No No External Door Opaque Existing External Door Glazing Existing Door U-Value U d < 4,0 W/(m²K) Single U g < 5,6 W/(m²K) Door U-Value U d < 2,5 W/(m²K) Double U g < 1,2 W/(m²K) Door U-Value U d < 2,5 W/(m²K) Double U g < 1,2 W/(m²K) Door U-Value U d < 2,5 W/(m²K) Double U g < 1,2 W/(m²K) Wall Insulation - 16 cm Wall Insulation - 16 cm Roof Insulation - 16 cm Roof Insulation - 16 cm Window U-Value Window U-Value U w < 1,2 W/(m²K) U w < 1,2 W/(m²K) Door U-Value U d < 2,5 W/(m²K) Double U g < 1,2 W/(m²K) Ground Floor Existing Existing Existing Existing Existing Existing Existing External louvers for upper window sashes Door U-Value U d < 2,5 W/(m²K) Double U g < 1,2 W/(m²K) Heating System Existing boiler Existing boiler New Boiler + radiators New Boiler + radiators New Boiler + radiators New Boiler + radiators New Boiler + radiators Lighting System T8 (Existing) T8 (Existing) T5 T5 T5 T5 LED Ventilation Natural Natural Heat Recovery Ventilation Fan assisted extract ventilation Heat Recovery Ventilation Heat Recovery Ventilation Heat Recovery Ventilation Renewable System BEMS No No Yes Yes Yes Yes Yes Automation No No Occupancy Sensors Occupancy Sensors Occupancy Sensors Occupancy Sensors Occupancy Sensors

17 LIfe Cycle Cost (TL) Bina Sektörü için Modelleme Yaklaşımı Örnek senaryo analizi 12,000, Measure Packages Cost Analysis (30 years) 10,000, ,000, Temel senaryo 6,000, ,000, ,000, YEARS Baseline Option 1 Option 2 Option 3 Option 4 Option 5 Option 6

18 Life Cycle Cost (TL) Bina Sektörü için Modelleme Yaklaşımı 18,000, ,000, ,000, ,000, ,000, ,000, ,000, ,000, ,000, Building service year Existing Building (%5 energy rise rate) Existing Building (%10 energy rise rate) Existing Building (%15 energy rise rate) Retrofitted Building (%5 energy rise rate) Retrofitted Building (%10 energy rise rate) Retrofitted Building (%15 energy rise rate)

19 Bina Sektörü için Modelleme Yaklaşımı 1 - Binalarda enerji verimli cihazların kullanım oranlarının arttırılması (A + 'dan yüksek) Maliyet etkinlik: 205 /tco 2 Azaltım potansiyeli: 0.9 MtCO 2 Yatırım maliyeti: /m 2 Yıllık enerji kazanımları: kwh/m 2 Yıllık sera gazı kazanımları: tco 2 /m 2 Geri ödeme süresi?

20 Bina Sektörü için Modelleme Yaklaşımı 2 - Mevcut binaların enerji performansının iyileştirilmesi (geliştirilmiş yalıtım ve enerji verimli pencereler) Maliyet etkinlik: /tco 2 Azaltım potansiyeli: MtCO 2 Yatırım maliyeti: /m 2 Yıllık enerji kazanımları: kwh/m 2 Yıllık sera gazı kazanımları: tco 2 /m 2 Geri ödeme süresi? Annual Heating Fuel Consumption Annual Cooling Fuel Consumption Annual Heating Demand Annual Cooling Demand Energy Demands & Consumptions (kwh/m2) Climate Region 4 Erzurum Climate Region 3 Ankara Climate Region 2 İstanbul Climate Region 1 İzmir Bina enerji modelleri bu çalışma için kullanılabilir mi?

21 Bina Sektörü için Modelleme Yaklaşımı 3 - Enerji verimli binalar - ısıtma ve soğutma sistemi Maliyet etkinlik: soğutma için 300 /tco 2, ısıtma için /tco 2 Azaltım potansiyeli: MtCO 2 Yatırım maliyeti: /m 2 Yıllık enerji kazanımları: kwh/m 2 Yıllık sera gazı kazanımları: tco 2 /m 2 Geri ödeme süresi? Bina enerji modelleri bu çalışma için kullanılabilir mi?

22 Technical Assistance for Developed Analytical Basis for Formulating Strategies and Actions towards Low Carbon Development İlginiz için teşekkürler!