Edgar Wesley elli yıl kadar önce şunu yazdı: Sosyal Bilgiler, eğitimsel amaçlar için sosyal bilimlerin basitleştirilmesidir.

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Edgar Wesley elli yıl kadar önce şunu yazdı: Sosyal Bilgiler, eğitimsel amaçlar için sosyal bilimlerin basitleştirilmesidir."

Berkant Erçetin
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 SOSYAL BİLGİLER TANIMLARI John Michaelis e göre; Sosyal Bilgilerde öğrenme deneyimleri, demokratik inançla tutarlı olan tutumların, değerlerin ve davranış örneklerinin gelişimine katkıda bulunur. Bireyi değişen koşullarla karşılaştırmaya imkân verir ve bireysel yada grup çalışmalarının her ikisinde de faydalı olabilir. Edwin Fenton, Sosyal Bilgileri her bir öğrencinin, demokratik bir toplumda bağımsız bir düşünür ve sorumlu bir vatandaş olarak yeteneklerinin sınırlarını geliştirmektir diye tanımlamıştır. Lawrence Metcalf, Sosyal Bilgilerin, kapalı alanlarda yansıtıcı düşünmenin geliştirilmesiyle sınırlı olması gerektiğinden bahsetmiştir. Muriel Crosby Sosyal Bilgilerin, insanların kendileri ve dostları için nasıl daha iyi bir yaşam inşâ edecekleri, birlikte yaşamanın problemlerinin nasıl üstesinden gelecekleri, nasıl değiştikleri ve çevrelerini nasıl değiştirdikleri ile ilgili çalışmalar olarak tanımlanabileceğini söylemiştir. Bruce Joyce Sosyal Bilgiler için üç amaç listelemiştir: Entelektüel Eğitim; problemleri teşhis etmek ve çözmek için bir kişinin analitik fikirleri ve problem çözme araçlarını nasıl kullanacağını bilmeye gereksinimi vardır. Sosyal Eğitim; sosyal bilgilerin kapsadığı içerik ve yöntemler çocuğu etkili bir şekilde topluma katılmaya hazırlayabilir. Bireysel Eğitim; kültürü, toplumu ve bireyi incelenmesi aracılığıyla, bir çocuk yaşantılarını kavrayabilir ve bunlara anlamlar yükleyebilir. Leonard Kenworthy Sosyal Bilgilerin amacını; yaşantı içerisinde daha etkili olabilme, içinde yaşadığı topluma kendi yaşantıları ile katkıda bulunma, toplumun değişimine yardımcı olma, bundan mutluluk duyma ve elde edilen başarılardan faydalanma konusunda öğrenciye yardımcı olmak olarak görür. Bir NCSS (The National Counsil of Social Studies) monografının sonunda sosyal bilgilerin gelişimini tekrar gözden geçiren Robert Barr, James Barth ve S. Samuel Shermis, Sosyal Bilgileri; vatandaşlık eğitiminin amacı için insan ilişkileri ile ilgili olarak bilgi ve tecrübelerin bir bütünleştirilmesi olarak tanımlamıştır. Edgar Wesley elli yıl kadar önce şunu yazdı: Sosyal Bilgiler, eğitimsel amaçlar için sosyal bilimlerin basitleştirilmesidir. John J. Chiodo içinse: Sosyal Bilgilerin, toplum içerisinde insanları gözlemlediğimiz, onların fiziksel ve sosyal çevreleri ile ilişkilerini geliştirmeye yönelik olarak ilerlemeleri üzerinde yoğunlaşan bir yol olduğunu belirtmiştir. Sosyal Bilgiler, belirli bir yer ve zaman içerisinde sosyal varlık olarak varolan ve birbirleriyle ve çevreleriyle etkileşim içerisinde olan insanlarla ilgili bir çalışma alanıdır (Education Department of Western Australia. Social Studies K-10 Syllabus, 1985: 1). Sosyal Bilgiler, gerçekten, kendimizi ve başkalarını tanımamızı ve insanlarla ve yerlerle nasıl etkileşim içerisinde olduğumuzu içerir (Hunkins, Jeter&Maxey, 1982: 3). Sosyal Bilgiler, insanoğlunun bilimsel olarak çalışıldığı bir alandır. İlkokulda Sosyal Bilgilerin amacı, çocuklara yetişkinlerle yaşadıkları dünyayı tanımalarını sağlamaktır... Sosyal Bilgilerin

2 amacı, sistematik olarak öğrencilerinize insanoğlunun yaşadığı dünyayı yansıtmaktır (Ellis, 1986: 5). Sosyal Bilgiler Eğitimi öncelikle, sorumluluk sahibi vatandaşların yetiştirilmesinde en önemli olduğu kabul edilen insan ilişkileri ile ilgilidir. Sosyal Bilgiler, belirlenmiş kültürlerde ve alanlarda geçmiş zamanı, şimdiki zamanı ve geleceği dikkate alarak insanlar arasındaki ilişkileri ve etkileşimleri araştırmaktadır. Aynı zamanda Sosyal Bilgiler Eğitimi, karar verme ve diğer sosyal ilişkilerin gelişiminde kullanılacak olan yeterliliklere sahip bireyler yetiştirmek için öğrencilerin entelektüel, sosyal ve bireysel gelişimlerini sağlar (Michaelis, 1998: 3; Akt. Moroz and Raynolds, 2000: 6). Sosyal bilgiler, demokratik bir toplumda vatandaşlığın doğasından sağlanılan, diğer toplumlarla birbirine bağlanan, sosyal bilimler ve diğer disiplinlerden içeriği çeken, öğrencilerin kişisel, sosyal ve kültürel tecrübelerini yansıtan bir müfredat alanı olarak tanımlanabilir (NCSS, 1984: Sunal and Haas, 1993: 7). Sosyal Bilgiler, bireyin toplumsal varoluşunu gerçekleştirebilmesine yardımcı olması amacıyla; tarih, coğrafya, ekonomi, sosyoloji, antropoloji, psikoloji, felsefe, siyaset bilimi ve hukuk gibi sosyal bilimleri ve vatandaşlık bilgisi konularını yansıtan; öğrenme alanlarının bir ünite ya da tema altında birleştirilmesini içeren; insanın sosyal ve fizikî çevresiyle etkileşiminin geçmiş, bugün ve gelecek bağlamında incelendiği; toplu öğretim anlayışından hareketle oluşturulmuş bir ilköğretim dersidir (MEB 2004 Sosyal Bilgiler Programı). SOSYAL BİLGİLERİN AMAÇLARI ABD SOSYAL BİLGİLERİN BASKIN GÖRÜŞÜ: ABD de Sosyal Bilgiler eğitimi konusunda söz sahibi olan kurumlardan biri olan The National Council for the Social Studies (NCSS), sosyal bilgilerin amacını gittikçe birbirine bağımlı olan bir dünyada gençleri insancıl, akılcı, katılımcı vatandaşlar olmaya hazırlamak olarak belirtmiştir. Vatandaşlık eğitiminin kapsamlı amacında mutabık kalırken bazıları aşağıdaki altı basamağa büyük önem verirler (Sunal and Haas, 1993: 5) : Tarih ve coğrafya öğretmek, Sosyal bilimleri anlamak, Kültürel yayılmayı kolaylaştırmak, Bireysel gelişimi desteklemek, Yansıtıcı düşünme becerilerini geliştirmek, Rasyonel problem çözme, karar verme ve sosyal hareketi teşvik etmek. İlköğretim Sosyal Bilgiler (dersinin) rasyonelliği dört önemli amaçta özetlenmiştir; Geçmiş, bugün ve gelecekteki insani deneyimler hakkında bilgi edinmek. Düşünmek ve bilgiyi işlemden geçirmek için becerileri geliştirmek.

3 Uygun demokratik değerleri ve tutumları geliştirmek. Sosyal katılım için fırsatlar sunmak. TÜRKİYE DE Ülkemizde, İlköğretim programında Sosyal Bilgiler dersinin amaçları (M.E.B. İlköğretim Programı, 1998); Vatandaşlık görevleri ve sorumlulukları yönünden, Toplumda insanların birbirleriyle olan ilişkileri yönünden, Çevreyi, yurdu ve dünyayı tanıma yetenekleri yönünden ve Ekonomik yaşama fikrini ve yeteneklerini geliştirmek yönünden olmak üzere dört temel basmakta ele alınmıştır. 21. yüzyılın çağdaş, Atatürk ilkeleri ve inkılâplarını benimsemiş, Türk tarihini ve kültürünü kavramış, temel demokratik değerlerle donanmış ve insan haklarına saygılı, yaşadığı çevreye duyarlı, bilgiyi deneyimlerine göre yorumlayıp sosyal ve kültürel bağlam içinde oluşturan, kullanan ve düzenleyen (eleştirel düşünen, yaratıcı, doğru karar veren), sosyal katılım becerileri gelişmiş, sosyal bilimcilerin bilimsel bilgiyi üretirken kullandıkları yöntemleri kazanmış, sosyal yaşamda etkin, üretken, haklarını ve sorumluluklarını bilen, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarını yetiştirmektir (M.E.B. İlköğretim Programı, 2004). TARİHİ GELİŞİMİ ABD İnsanoğlu var olduğu andan itibaren hem fen, hem de sosyal bilimler eğitimi başlamıştır Sosyal Bilgiler terimi eğitim tarihine resmen 1916 tarihinde ABD de Milli Eğitim Derneği nin orta dereceli okulu teşkilatlandırma komisyonu Sosyal Bilgiler Komitesi (The Committee of Secondary Education for the National Education Association) tarafından kabul edilmiştir. Komite bu terimi konusu doğrudan insan ve onun içinde yaşadığı toplum olan ve sosyal bilimlerin bir kolu olması dolayısıyla insana dair bilgiler Sosyal Bilgilerdir diye tarif etmiştir (Moffatt, 1957: 18). Sosyal Bilgiler (Social Studies), eğitim kurumlarına bir konu alanı yada ders olarak ABD nde 20. Yüzyılın başında; sosyal yaşantıların karmaşıklaşması, toplumsal değişmenin artmasıyla ve çatışmaların artmasıyla birlikte girmiştir (Tabachnick, 1991; Erden, 1998: 6). İlerlemecilik: demokratik toplum için vatandaş yetiştirme Yeniden Kurmacılık Çocuk Merkezli Eğitim 1940 ve 1950 li Yıllar

4 1960 ve 1970 li Yıllar 1980 li Yıllar TÜRKİYE : Sosyal Bilimler Olarak Sosyal Bilgiler Yeni Sosyal Bilgiler Buluş Yoluyla Öğrenme (Bruner) Tarih ve Coğrafya nın ağırlığının azaltılması Disiplinler arası bir yaklaşımın benimsenmesi (Tarih, Coğrafya + Sosyoloji, Antropoloji, Ekonomi, Siyaset Bilimi ve Sosyal Psikoloji) Yeni Sosyal Bilgilerin başarısızlığı Temele Dönme adı altında geleneksel yaklaşımın benimsenmesi. Tarih Coğrafya Malumat-ı Vataniye, Vatani Malumat, Yurt Bilgisi, Yurttaşlık Bilgisi, Vatandaşlık Bilgileri 1952 yılına toplanan V. Milli Eğitim Şûrasında da ilk ve orta dereceli okullarda okutulması kararlaştırılmıştır (Binbaşıoğlu, 1981: 39; Anıl, 1999: 23) programında Tarih, Coğrafya ve Yurttaşlık Bilgisi dersleri Sosyal Bilgiler adı altında birleştirilmiş ve bu ders ortaokulların birinci ve ikinci sınıflarında haftada beş saat, üçüncü sınıflarda ise dört saat olarak okutulmuştur T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinin yer alması. Sosyal Bilgiler dersine son verilmiş ve Milli Tarih ve Coğrafya dersleri benimsenmiştir. Yeni bir Vatandaşlık Bilgileri programı uygulamaya geçirilmiştir. Milli Tarih ile Vatandaşlık Bilgileri programlarında kimi değişiklikler yapılmıştır 1924 yılından bu yana üç sınıfın haftalık ders saati toplamında üç saatlik bir azalma olmuştur Sekiz yıllık zorunlu ve kesintisiz ilköğretim uygulaması

5 Milli Tarih ve Milli Coğrafya dersleri uygulamadan kaldırılmış, yerlerine Sosyal Bilgiler dersinin konması İlköğretim 4., 5., 6. ve 7. sınıflarda Sosyal Bilgiler İlköğretim 7. ve 8. sınıflarda Vatandaşlık Eğitimi ve İnsan Hakları İlköğretim 8. sınıfta ise T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük 2004 yılındaki değişmeler ve sonrasındaki olası değişmeler

Benzer belgeler

İlköğretim (İlkokul ve Ortaokul) Programları. Yrd.Doç.Dr.Gülçin TAN ŞİŞMAN

İlköğretim (İlkokul ve Ortaokul) Programları Yrd.Doç.Dr.Gülçin TAN ŞİŞMAN Yakın Geçmiş... 1990 Eğitimi Geliştirme Projesi Dünya Bankası nın desteği - ÖME 1997 8 Yıllık Kesintisiz Eğitim 2000 Temel Eğitime