AB KARBON YAKALAMA VE DEPOLAMA DİREKTİFİ DÜZENLEYİCİ ETKİ ANALİZİ ÇALIŞMASI

Transkript

1 DÜŞÜK KARBONLU KALKINMA PROJESİ AB KARBON YAKALAMA VE DEPOLAMA DİREKTİFİ DÜZENLEYİCİ ETKİ ANALİZİ ÇALIŞMASI 9-12 Nisan 2018, İstanbul Onur AKPULAT Proje Yöneticisi REC Türkiye

2 Sunum Planı o o o o o o o o o o Düzenleyici Etki Analizi: Kavram, Amaç, Süreç KYD Nedir? Mevzuat Direktifin Amacı ve Kapsamı Mevcut Durum AB ve Türkiye de Potansiyel Sektörler Paydaşlar Türkiye de Uygulama Sorun Tespiti Önerilen Politika Alanları

3 DEA Nedir? Yeni veya mevcut bir düzenlemenin ekonomik, çevresel ve sosyal fayda ve maliyetlerini analiz ederek, ilgili paydaşlara ve ülkeye etkilerini ortaya koyan bir araç DEA; Karar vericilerin kullanacağı bir araçtır, Bir düzenlemenin ekonomik etkilerinin çalışılmasından daha geniştir, Bütün bulguları sayısallaştır(a)maz, Ulaşılan sonuçların kalitesi, erişilen bilgi ve veriler ile süreçte izlenilen yöntemin kalitesine bağlıdır, Zaman zaman değerlerin yargılanmasını gerektirir, Hükümet yerine karar alan bir karakutu değildir. Kaynak: OECD,

4 DEA nın Amacı Politika geliştirme ve düzenleyici kararlar verme süreçlerine kanıta dayalı şekilde destek olmak ve düzenlemenin başarısız olma olasılığını azaltmak Direktiflerin Türkiye için mümkün olan en düşük maliyetler ile uygulanmasını desteklemek Direktifler ile yönetmelikleri karşılaştırması Söz konusu maliyetlerin paydaşlar arasında adil biçimde dağıtılmasına destek olmak Paydaşlar üzerinde güven tesis edilerek, düzenlemenin benimsetilmesi ve düzenlemeye uyumun kolaylaştırılması Paydaşların yönlendirmeleri ışığında direktiflerin uygulanmasının olası olumlu ve olumsuz sonuçlarının gözden geçirilmesi ve muhtemel sorun ve dirençlerin saptanması Avrupa Birliği müzakere sürecinde kullanılabilecek bilgi üretmek

5 DEA Süreci 1. Düzenleyici Etki Analizi çalışmaları ile ilk olarak Hızlı Tarama ile bu direktiflerin uygulanmasında karşılaşılabilecek sorunlar, buna yönelik çözümler ve politika alanları tespit edilir. Belirlenen bu politika alanları altında zorlukların aşılmasında kullanılabilecek politika seçenekleri, yani uygulama alternatifleri oluşturulur. 2. Bu çalışmalar sonunda ilgili tüm paydaşların onayına sunulacak Ön Düzenleyici Etki Analizi Raporu hazırlanır. 3. ÖnDEA, gerçekleştirilen kapsamlı Danışma Süreci ile ilgili tüm paydaşlara sunulur. Süreç ulusal ve yerel düzeyde, gerekirse uluslararası ölçekte geçekleştirilir 4. Politika seçeneklerinin sosyal, çevresel ve ekonomik fayda ve maliyetleri hesaplanarak, bu seçeneklerden Türkiye için en uygun olanı tespit edilir. Elde edilen tüm bu verile ve analizlerin ışığında oluşturulan Nihai Düzenleyici Etki Analizi Raporu yetkili idareye sunulur.

6 KYD Nedir? Elektrik üretimi ve endüstriyel üretimden kaynaklanan CO 2 in yakalanarak, yüksek basınçla sıvılaştırılıp yerin özel geçirimsiz katmanları arasına depolanması; o o o Derin/Verimsiz Kömür Damarları Tükenmiş Petrol ve Gaz Rezervleri Derin Tuz Formasyonları Ayrıca, CO 2 yaygın biçimde olgunlaşmış petrol sahalarında gelişmiş petrol üretimi için kullanılmaktadır. o CO 2 petrol sahasına enjekte edildiğinde, ham petrole karışıp şişmesini sağlar ve yoğunluğunu azaltır, bu rezervuardaki basıncı sabit tutar veya arttırır. Böylelikle daha fazla ham petrolün kuyulara akması sağlanır. o Gelişmiş petrol üretimi sayesinde KYD ekonomik anlamda değer kazanıyor. Böylelikle KYD nin yaygınlaştırılması sağlanabiliyor. Kaynak: WCA, 2018

7 Mevzuat AB Karbon Yakalama ve Depolama Direktifi (KYDD) Karbon Dioksitin Jeolojik Depolanmasına ilişkin 23 Nisan 2009 tarihli 2009/31/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifi Direktif KYD uygulamasını zorlamıyor, uygulanması durumundaki teknik çerçeveyi belirliyor. KYD tesisinin yaşam döngüsü boyunca tüm alanlarını düzenler. o Yer Seçimi o Keşif o Yakalama o Nakil o Depolama o İzleme o Denetim o Kapatma o Devir

8 Direktifin Amacı ve Kapsamı Amaç: İklim değişikliği ile mücadeleye destek olabilmek amacıyla güvenli jeolojik CO 2 depolamaya ilişkin yasal çerçevenin oluşturulması Kapsam: Direktif üye devletlerin kendi toprağında, münhasır ekonomik bölgelerde ve kıta sahanlıklarında uygulanabilir. Bunun dışındaki bölgelerde depolama yapılması direktif ile yasaklanmıştır. 100 kton dan daha fazla depolama alanı olan tesisler direktifin kapsamına girer. Bu kapasitenin altındaki Ar-Ge ve test amaçlı projeler kapsam dışıdır. Ayrıca su gövdesine depolama yapılması direktif ile yasaklanmıştır.

9 Mevcut Durum AB nin CO 2 Depolama Potansiyeli AB nin CO 2 Depolama Potansiyeli (2013) 360 Gton ~240 Yıl Ek 1 Ülkeleri Enerji ve Sanayi Kaynaklı CO 2 Salımı (2015) AB nin Enerji ve Sanayi Kaynaklı CO 2 Salımı (2015) 5,9 Gton 1,5 Gton Kaynak: UNFCCC, 2015; EC, 2013

10 Mevcut Durum Dünyadaki Büyük Ölçekli KYD Tesisleri Toplam 37 Tesis 17 İşletmede 4 İnşaat 5 Belirli İlerleme 11 Başlangıç Ülkeler ABD:11 Çin: 8 Kanada: 5 Avustralya: 3 Norveç: 3 Güney Kore: 2 İngiltere: 2 BAE: 1 Brezilya: 1 Suudi Arabistan: 1 Kaynak: GCCCI, 2018

11 Mevcut Durum Dünyadaki Pilot Ölçekli KYD Tesisleri Toplam 85 Tesis 23 İşletmede 47 Tamamlanmış 8 İnşaat 7 Belli İlerleme Ülkeler Avrupa: 27 ABD: 25 Çin: 11 Diğer: 12 Kaynak: GCCCI, 2018

12 Mevcut Durum Toplam Yakalama Kapasitesi ( kton/yıl) Depolama Yöntemi İşletmede 46% Başlangıç 25% Belirli İlerleme 19% İnşaat 10% Özel Jeolojik Depolama 35% Belirtilmemiş 6% Gelişmiş Petrol Üretimi 59% Doğalgaz İşleme 36% Güney Kore 3% İngiltere 6% Kanada 6% Norveç 9% Çin 14% Brezilya 1% Suudi Arabistan 1% Avustralya 17% BAE 1% ABD 42% Kimyasal Üretimi 11% Elektrik Üretimi 20% Grafik: REC Türkiye, 2018; Kaynak: GCCCI, 2018

13 Mevcut Durum AB nin CO 2 Depolama Potansiyeli AB nin CO 2 Depolama Potansiyeli (2013) 360 Gton ~240 Yıl Ek 1 Ülkeleri Enerji ve Sanayi Kaynaklı CO 2 Salımı (2015) AB nin Enerji ve Sanayi Kaynaklı CO 2 Salımı (2015) 5,9 Gton 1,5 Gton Mevcut Kapasite 0,07 Gton Kaynak: UNFCCC, 2015; EC, 2013

14 AB de Potansiyel Sektörler Toplam Salım kton CO 2 Salımı kton Enerji Sektörü kton Sanayi Sektörü kton Elektrik ve Isı Üretimi kton Mineral (Çimento vb.) kton Diğer (CH 4, N 2 O vb.) 19% CO 2 81% Diğer (Tarım, Atık, Ulaşım vb.) 44% Sanayi 21% Enerji 35% Elektrik ve Isı Üretimi 86% Mineral (Çiment o, Kireç, Cam vb.) 27% Petrol Rafinerisi 10% Fosil Yakıt (Petrol, Kömür vb.) Üretimi 4% Metal 26% Diğer 23% Kimya 16% Gıda 5% Kağıt 3% Grafik: REC, 2018; Kaynak: UNFCCC, 2015

15 Türkiye de Potansiyel Sektörler Toplam Salım kton CO2 Salımı kton Enerji Sektörü kton Sanayi Sektörü kton Elektrik ve Isı Üretimi kton Mineral (Çimento vb.) kton Enerji 35% Elektrik ve Isı Üretimi 95% Petrol Rafinerisi 4%Fosil Yakıt (Petrol, Kömür vb.) Üretimi 1% Diğer (CH 4, N 2 O vb.) 19% CO 2 81% Diğer (Tarım, Atık, Ulaşım vb.) 36% Sanayi 29% Mineral (Çiment o, Kireç, Cam vb.) 62% Metal 15% Kimya 8% Gıda 4% Kağıt 1% Diğer 10% Grafik: REC, 2018; Kaynak: UNFCCC, 2015

16 Türkiye de Potansiyel Sektörler Kaynak: METU, 2010

17 Paydaşlar Enerji Sektörü KYD Petrol Sektörü Çimento Sektörü Demir-Çelik Sektörü Kağıt Sektörü Kimya Sektörü Gıda Sektörü

18 Türkiye de Uygulama Türkiye'de Termik Santraller ve Sanayi Tesislerinden Gelen CO 2 Emisyonu Envanterinin Çıkartılması ve CO 2 nin Yeraltı Jeolojik Ortamlarda Depolanma Potansiyelinin Belirlenmesi Projesi Amaç o Türkiye de CO 2 nin depolanabileceği yeraltı yapılarının olup olmadığını tespit etmek ve seçilecek yapılardaki depolama kapasitesini belirlemek o Seçilen bir sahada CO 2 nin depolanmasının jeolojik ve sayısal model ile detaylarının incelenmesi ve ekonomik analizin yapılması Öneriler o Düşük hacimlerinden dolayı, bilinen petrol ve gaz rezervuarlarının sadece küçük endüstriyel sahaların CO 2 emisyonlarını muhafaza edebileceği, bu nedenle CO 2 nin taşınmasının tankerlerle yapılmasının daha uygulanabilir olduğu tespit edilmiştir. o Karbon yakalama ve depolama uygulamalarının en önemli unsurlarından biri CO 2 depolama için teşviklerin konulmasıdır. o Batı Raman daki CO 2 -EOR uygulamalarından kazanılan, CO 2 enjeksiyonu ile ilgili teknik bilgi gelecekteki CO 2 depolama projelerinin kolay bir şekilde sürdürülmesini sağlayacaktır.

19 Türkiye de Uygulama Depolama: Doğal Depolama Tesisleri Yakalama: Jeotermal Enerji Santralleri Tuz Gölü Doğal Gaz Yeraltı Depolama Tesisi Kızıldere II Jeotermal Elektrik Santrali

20 Türkiye de Uygulama Stratejik Yatırımların Teşviki Uygulaması

21 Sorun Tespiti Ana Sorun: Uygun yöntemlerle KYD yapılabilmesi için gerekli olan teknik ve finansal kapasitenin Türkiye de yeterli düzeyde olmaması 1. Teknik Zorluklar: Kamunun ve ilgili sektörlerin teknolojiye ilişkin tecrübesi olmaması ve Türkiye nin yüksek deprem riskli bir coğrafyada olması 2. Finansal Zorluklar: KYD tesislerinin uygun şekilde işletilebilmesi, izlenebilmesi ve kapatılması için gerekli olan finansal mekanizmalara ilişkin tecrübe olmaması Ayrıca KYD tesislerinin yatırım ve işletme maliyetlerini karşılayabilecek karbon ticareti mekanizmalarının ülkemizde gelişmemiş olması, olsa dahi mevcut karbon fiyatları ile bu maliyetleri karşılamanın mümkün olmaması ve devlet teşviki gerekliliği

22 Sorun Tespiti Avrupa Sismik Risk Haritası 50 yıl içinde Azami Yer İvmesinin (g) %10 Aşılma Olasılığı Düşük Orta Yüksek Kaynak: SHARE, 2013

23 Sorun Tespiti Maliyetler Termik Santral (Pülverize kömür süper-kritik) Entegre Gazlaştırma Kombine Çevrim Santrali (IGCC) Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali (NGCC) Demir- Çelik Fabrikası Çimento Fabrikası Azaltılan CO 2 nin Maliyeti ($/ton CO 2 ) Doğal Gaz Sahası Gübre Fabrikası Biyokütleden Etanol Fabrikası AYZ Avustralya ,9 33,0 26,9 Asya Çin ,2 27,8 24,2 Güney Kore ,9 31,6 26,9 Endonezya ,8 26,9 22,8 Avrupa Almanya ,3 33,1 27,3 Polonya ,7 29,2 25,7 Orta Doğu ve Afrika Suudi Arabistan ,7 23,3 - BAE ,9 26,7 - Cezayir ,3 24,4 - Fas ,5 25,8 - Mozambik ,5 28,1 23,5 Amerika ABD ,5 25,4 21,5 Kanada ,3 27,0 22,3 Meksika ,3 25,0 21,3 Kaynak: GCCCI, 2017

24 Önerilen Politika Alanları PA1 - Depolama Yöntemi Politika Seçenekleri o Seçenek 1 - Depolama - Derin/Verimsiz Kömür Damarları - Derin Tuz Formasyonları - Tükenmiş Petrol, Gaz ve Kömür Rezervleri o Seçenek 2 - Kullanım - Gelişmiş Petrol Üretimi - Diğer (Polimer Üretimi, Üre Üretimi, Kireçtaşı (CaCO 3 ) Üretimi)

25 Önerilen Politika Alanları PA2 - Transfer Yöntemi Politika Seçenekleri o Seçenek 1 - Yol Taşımacılığı ile Transfer o Seçenek 2 - Boru Hatları ile Transfer

26 Önerilen Politika Alanları PA3 - Finansal Güvence Politika Seçenekleri o Seçenek 1 - Yetkili İdareye Depozito o Seçenek 2 - Feshedilemez Güven Fonu o Seçenek 3 - Havuz Hesap o Seçenek 4 - Ödeme Garantisi/Teminatı, Kredi Mektubu o Seçenek 5 - Ön Ödemeli Sigorta Poliçesi o Seçenek 6 - Mesuliyet Sigortası Poliçesi o Seçenek 7 - Yıllık Mali Analize göre Garanti

27 TEŞEKKÜRLER Onur AKPULAT Proje Yöneticisi REC Türkiye

28 Referanslar 1. EC, Communication on the Future of Carbon Capture and Storage in Europe, European Commission. URL: 2. GCCSI, Large Scale CCS Projects, Global CCS Institute. URL: 3. GCCSI, Global Costs of Carbon Capture and Storage, Global CCS Institute. URL: 4. METU, Clean Coal and Carbon Capture and Storage Technology Roadmap of Turkey, Master Thesis, Petroleum And Natural Gas Engineering, Middle East Technical University 5. SHARE, European Seismic Hazard Map, Seismic Hazard Harmonization in Europe. URL: 6. UNFCCC, Greenhouse Gas Inventory Data - Detailed data by Party, United Nations Framework Convention on Climate Change. URL: 7. WCA, Carbon Capture, Use & Storage, World Coal Organization. URL: