Türkiye de Karaci er Naklinin

Transkript

1 BD ARALIK 2013 Türkiye de Karaci er Naklinin 25. Y l Prof. Dr. Mehmet Haberal, 8 Aral k 1988 tarihinde kadavradan al nan karaci eri baflar l bir ameliyatla Fuat Koç adl bir gence naklederken yaln zca Türkiye de de il, Orta Do u ve Afrika ülkelerini de içeren genifl bir co rafyada, ilk kez karaci er naklini gerçeklefltiriyordu. Türkiye ve bölgede ilk kez tan k olunan bu tarihsel olay n 25 inci y ldönümü, dünyada ilk karaci er nakli ameliyat n yapan Prof. Dr. Thomas E. Starzl onuruna Ankara da yap - lacak uluslararas düzeyde bir bilimsel kongreyle kutlanacak. Prof. Haberal n hocas onuruna birbuçuk y l önce Silivri Cezaevi nde planlad, dünyadaki meslektafllar na davet mektuplar n hücresinden yazd ve tüm haz rl k çal flmalar n hücresinden yönetti i Liver Transplantation, Past, Present, Future (Geçmifli, bugünü, gelece iyle Karaci er Nakli) adl Uluslararas Karaci er Kongresi, 4-6 Aral k 2013 tarihinde Ankara da Hilton Oteli salonlar nda yap lacak. 4 Dünyan n çeflitli ülkelerinden ço u organ nakli uzman biliminsanlar n n kat laca kongrede 21 ülkeden 62 bilim adam, davetli olarak konuflma yapacak, karaci er nakli konusunda t p dünyas nda ulafl lan son geliflmeleri bilimsel bildirilerle aç klayacaklar. Dünyada ilk karaci er naklini ger- Prof. Dr. Thomas E. Starzl onuruna 4 Aral k 2013 tarihinde Ankara da yap lacak bilimsel kongrenin davetiyesi

2 çeklefltiren ve 1 Ocak Haziran 1975 tarihleri aras nda Denver, Colorado Üniversitesi nde Prof. Dr. Mehmet Haberal a hocal k yapan dünyaca ünlü Prof. Dr. Thomas E. Starzl, kendi onuruna eski ö rencisi taraf ndan düzenlenen bu anlaml Bayanlar ve Baylar: Profesör Haberal (Mehmet) Böylesine önemli bir toplant n n ad ma düzenlenmesi beni tarifsiz flekilde onurland rd. Bununla birlikte, bu konferans n bafll ca amac n n Türkiye de yap lan ilk karaci er naklinin 25. Y l n kutlamak oldu unu söylemeye lüzum yok. Bu ayn zamanda, Orta Do u da, Do u Avrupa civar ndaki bölgelerde ve Afrika da gerçeklefltirilen ilk karaci er naklidir. Bu dönüm noktas n n önemi nedeniyle, bunu kimin baflard n ve nas l baflard n sorgulamak yerinde olur. Yaklafl k 40 y l önce Kolorado Üniversitesi nde yürüttü üm organ nakli program na kat lan son derece istisnai bu genç adam n tek amac, çok sevdi i ülkesine orada bulunmayan yeni teknolojileri götürmekti. Ancak esas amac olan karaci er naklini gerçeklefltirmeden önce Dr. Haberal n tamamlamas gereken pek çok aflama vard. Bunlardan ilki, son evre böbrek rahats zl n n diyaliz ve böbrek nakli yoluyla etkin flekilde tedavisiydi. Ülkesine dönüflünün üzerinden bir y l biraz aflk n bir süre içinde Mehmet, kurdu u diyaliz merkezleri a sayesinde, kendisine 8 Aral k 1988 y l nda gerçeklefltirdi i tarihi BD ARALIK 2013 kongreye sa l k nedenleriyle kat lamayaca n üzüntüleriyle bildirdi ve kongrede okunmak üzere tüm kat - l mc lara hitaben yap lmas n istedi i bir konuflma metni gönderdi. Prof. Thomas E. Starzl n bu konuflmas n afla da bulacaks n z: Prof. Dr. Thomas E. Starzl karaci er naklinin yolunu açacak böbrek yolculu una bafllad. Türkiye deki bu genç y ld z n varl gözlerden kaçmad. Mehmet in t p toplant lar ndaki varl, ülkesine imtiyaz ve uluslararas sayg nl k kazand rd. Kendisi, sayg n bir kurum olan Amerikan Cerrahi Derne i ve daha da seçkin bir kurum olan Amerika Birleflik Devletleri Ulusal Bilim Akademisi T p Enstitüsü taraf ndan Onursal Üye seçilen ilk ve tek Türk vatandafl d r. Profesör Haberal her zaman için bir e itimcinin içgüdülerine sahipti y l ile 2007 yaz aras nda tam 5

3 BD ARALIK 2013 Prof. Dr. Thomas E. Starzl ve Prof. Dr. Mehmet Haberal Doku Tiplendirmesi Kongresi nde (3-6 Kas m 1999, Ankara) 5 kez Türkiye yi ziyaret ettim. Çeyrek yüzy l kapsayan bu zaman diliminde; t p d fl nda baflka dallarda da e itim verilen, ülkenin en iyi üniversitelerinden birinin do umuna ve geliflimine flahit oldum. fiu an bile geriye dönüp bakt mda, bunun mucizevî bir baflar oldu unu görüyorum. Tüm bu zaman boyunca Mehmet; Türkiye Organ Nakli Derne i ni, Orta Do u Organ Nakli Derne i ni (ME- SOT), ve MESOT un resmi dergisi olan Experimental and Clinical Transplantation dergisini kurdu. Hayat n n bu üretken ve zengin evresinde, 8 Aral k 1988 y l nda karaci er nakli program n bafllatt. O s ralarda karaci er naklinin hangi aflamada oldu unu anlatmak ilginç olacakt r. Tüm dünyada sadece 2000 civar nda karaci er nakli yap lm flt. Baflar lan hedeflerin aras nda kan p ht laflmas n n daha iyi kontrolü, karaci- 6 erin daha iyi yöntemlerle muhafaza edilmesi, enfeksiyonlar ve venovenöz bypass kullan m kurallar hakk nda daha kapsaml bir anlay fl vard y l na kadarki en önemli geliflmeler, immünosüpresyon alan nda meydana gelen geliflmelerdir. Her ne kadar en az bir y l sa kal m süreli karaci er nakli 1967 nin Temmuz ay nda gerçeklefltirilmifl olsa da, bir y l sa kal m süresi karaci er naklinin baflar ya ulaflt n düflünmek için çok az bir süredir. Sonuç olarak, karaci er nakli uygulanamaz aflamas ndan uygulanabilir aflamas na ulaflm flt r. Her ne kadar bir y l sa kal m süresi %50 seviyesinin üzerine hiç ç kmam fl olsa da, bu dönüm noktas na ulaflan ve hayatta kalan karaci er al c - lar n n daimi varl yap lan operasyonun potansiyel de erini ortaya koyan sürekli bir hat rlat c olmufltur. Bu hastalardan Mehmet Haberal n çal flt dönemde Kolorado da tedavi edilen ve öncü olan dört tanesi, karaci er nakli yap ld ndan bu yana 40 ila 44 y l doldurmufltur. Bu hastalar, dünyada en uzun süre hayatta kalan karaci er al c lar d r y l itibariyle, Denver da bulunan ana merkezimize 4 yeni karaci er nakli merkezi eklendi. Bunlar n hepsi Avrupa da bulunuyordu; Roy Calne taraf ndan ngiltere, Cambridge de kurulan merkezi Henri Bismuth un Paris te kurdu u,

4 Rudolf Pichlmayr n Almanya n n Hannover flehrinde kurdu u ve Rudi Krom un Hollanda da kurdu u merkezler baflar yla takip etti. Karaci er nakli ile ilgili günümüzde var olan prensiplerin pek ço u bu 5 merkezin ittifak ile gelifltirildi. Karaci er naklinin ümitsiz gibi görünen gelece i siklosporin in ortaya ç k fl ile birlikte çarp c bir flekilde de iflti. Siklosporine ve prednizonu birlefltirdi imizde, bir y l sa kal m süresi %80 oran nda artt. Karaci er nakli günümüzde deneysel bir ifllemden ziyade klinik bir hizmete dönüflmüfltür y l n n Ekim ay nda The New England Journal of Medicine dergisinde yay mlanan 17 sayfal k makalem afla daki ifade ile bafllar: Karaci er naklinin kavramsal cazibesi o kadar fazlad r ki ölümcül karaci er rahats zl olan neredeyse her hasta için son çare olarak akla gelir Elde bulunan karaci er ile ihtiyaç duyulan karaci er say s aras nda büyük bir fark oldu u bilinen bir durumdu. Gelinen noktada tart flmalar ve görüflmeler organlar n en etkin ve adil biçimde tahsisi etraf nda odaklanmaktad r. Bu süre içinde Pittsburgh da takrolimus ile ilgili preklinik çal flmalar harekete geçirerek siklosporin yerine kullan m n ve FDA taraf ndan h zl bir flekilde onaylanmas n sa lad k. Takrolimus sayesinde, karaci er ve nihayetinde di er organ nakillerinde sa kal m süresinde ilerlemeler meydana geldi. Buna ek olarak; takrolimus kullan m ile birlikte, ba rsa BD ARALIK 2013 içeren ya da sadece ba rsak ile ilgili ifllemler de klinik hizmet konumuna yükseltilmifl oldu. Dünyan n en uzun süreyle hayatta kalan çoklu organ nakli al c s bir okul ö retmenidir ve naklin üzerinden 24 y l geçmifltir. Genel olarak organ nakli veya sadece karaci er nakli ile ilgili geliflmeler ve problemler hakk nda daha fazla detaya girmek çok gerekli de il. Bu konular, tamamlad m zaman bafllayacak olan program n büyük bir k sm n oluflturuyor. Yaln z flu kadar n söylemeliyim ki, bafllang c Mehmet Haberal n tarihsel öyküsü üzerinden Türkiye ve Orta Do u oluflturmaktad r. Prof. Dr. Mehmet Haberal, Türkiye Cumhuriyeti 9. Cumhurbaflkan Süleyman Demirel ve Prof. Dr. Thomas E. Starzl (9. Türkiye Organ Nakli Derne i Kongresi, 4-6 Temmuz, 2007 Ankara) 7

5 Prof. Dr. Mehmet Haberal n Kurdu u Dünya T p, T bbi Araflt rma, Teknik ve Etik Bilimler Akademisi lk Toplant s n Yap yor Prof. Dr. Mehmet Haberal n, Silivri Cezaevi nde kurdu u Dünya t p, t bbi araflt rma, teknik ve etik bilimler akademisi, bilimsel ilk toplant s n 3 Aral k 2013 tarihinde, Ankara da Hilton Oteli salonlar ndan yapacak. Temel amaçlar aras nda t bb n farkl uzmanl k alanlar nda toplanan bilgilerin uluslararas akademik düzeyde paylafl lmas na ve etkin bir biçimde uygulanmas na katk sa lamak, t bbi araflt rmalar ve klinik çal flmalar n uluslararas düzeyde desteklemek, t pta etik standartlar ve t p e itiminde kalite yükseltici çal flmalar yapmak olan akademinin bu ilk toplant s nda, bu amaçlar gerçeklefltirmek do rultusunda ilk ad m at lm fl olacakt r. 28 ülkeden 68 bilim insan n n da üyeleri aras nda olduklar akademinin bu ilk toplant s yla ilgili olarak, yönetim kurulu baflkan ve kurucu Prof. Dr. Mehmet Haberal, meslektafllar na flu ça r y yapt : Sevgili Meslektafllar m, Dünya T p, T bbi Araflt rma-teknik ve Etik Bilimler Akademisi nin (WAMBES) 3 Aral k 2013 tarihinde Ankara da düzenlenecek aç l fl toplant s na sizleri davet etmekten büyük mutluluk duyuyorum. Sizlerin deste iyle sadece bir y l önce kurulan Akademi miz, t bb n farkl uzmanl k alanlar nda hizmet veren t p akademisyenlerinin bir araya gelerek oluflturdu u bir platformdur ve bilimsel araflt rmalar, klinik çal flmalar n ve t p e itimini uluslararas düzeyde desteklemek amac yla kurulmufltur. Halihaz rda, Akademi 8 28 ülkeden üyeler taraf ndan temsil edilmektedir. Uluslararas düzeyde olmas n n yan s ra, birden çok akademik disiplini bar nd - ran yap s amaçlar n n birço unu gerçeklefltirmekte büyük bir katk sa layacakt r. nan yorum ki; fikirlerin buluflaca bu toplant, insanl n ve bilimin geliflimine katk sa layacakt r. Ortak hedefimiz do rultusunda sizlerle birlikte çal flmay sab rs zl kla bekliyorum. Prof. Dr. Mehmet Haberal Dünya T p, T bbi Araflt rma-teknik ve Etik Bilimler Akademisi, Yönetim Kurulu Baflkan