Prof. Dr. Gülçin Saltan İşcan Farmakognozi ABD

Transkript

1 Farmakognozi ABD AÜEF

2 Vitamin ve Mineral İçeren Doğal Ürünler Vitamin VİTAL AMİN Tüm vitaminler amin yapısında değil.basit yada kompleks yapılı Vit A...terpenik Vit D...sterol Vit C...lakton halkası içeren oz Vit E...terpenoitkinon

3

4

5 sınıflandırma Kimyasal yapı farklılığından dolayı vitaminleerin ÇÖZÜNÜRLÜKLERİ de farklıdır. A) YAĞDA ÇÖZÜNEN VİTAMİNLER (A, D, E, K) B) SUDA ÇÖZÜNEN VİTAMİNLER (C, B- kompleks)

6 izomerizasyon VİTAMER: İzomeri olan vitamin Vit D (kolekalsiferol, ergokalsiferol) Vit E (alfa- tokoferol, beta-tokoferol) Diyetteki yetersizliği yoksunluk sendromuna yol açan bir organik bileşik VİTAMİN olarak isimlendirilir.

7 Ancak; kimyasal yapı çeşitliliği ve izomerizasyon nedeniyle vitamin kelimesi önemini kaybetmiş olup her madde kendi kimyasal ismi ile anılmaktadır. Nikotinik asit...vit B3 Pantotenik asit...vit B5 Riboflavin...Vit B2 Tokoferol...Vit E Askorbik asit...vit C Retinol...Vit A

8 Vitamin Vücuttaki metabolik olayların normal bir şekilde meydana gelmesi, sağlıklı durumun sürdürülebilmesi için gerekli olan ve gıdalar içerisinde ufak miktarlarda alınan ORGANİK moleküllerdir.

9 Besinlerin 4 temel ögesi olan karbohidratlar, yağlar, proteinler ve tuzlar saf olarak alındıklarında yeterli miktarlarda dahi vücuda girseler bile sağlıklı durumun devamını sağlayamazlar. Bu temel ögelerle beraber vitaminlerin ayrıca minerallerin alınması sağlık için gereklidir.

10 Mineraller Kas ve kemik oluşumu, vucut sıvılarını oluşumu, sağlıklı sinir fonksiyonlarının devamı, ve kas tonusunun düzenlenmesinde gerekli olan yapı taşlarıdır. Metabolik fonksiyonların devamını sağlar. Enerji üretimi, büyüme ve gelişmede rolleri vardır. İnorganik maddelerdir. Vücut tarafından metabolize edilemezler.

11 Mineraller doğal olarak bulunan ancak yaşayan organizmalar tarafından meydana getirilmeyen moleküllerdir. Taş ve kaya parçalarının erozyona uğraması ile milyarlarca yıl içinde toz ve kum haline gelerek toprağa karışır, buradan da bitkilere geçerler. Bitkilerden doğrudan yada hayvansal gıdalardan dolaylı olarak insanlara geçerler. İçtiğimiz su da mineral taşır. Bitkilerde bulunan mineraller toprağın ya da gübrenin mineral içeriğine bağlı olarak bölgeden bölgeye coğrafi değişkenlik gösterir.

12 Farklı mineraller düzeylerine ve diğerlerine oranlarına göre kimyasal bir denge içinde olmalıdır. Vücutta herbir mineralin diğeri üzerine etkisi vardır. Böylece birinin düzeyi değişirse hepsi etkilenir.

13 Fitokimyasallar (Phytochemicals) Bitkisel kaynaklı gıdalar olup, meyva, sebze, baklagil, tahıl ve kabuklu yemişlerde bulunan sağlıklı bir diyetin temelini oluşturan besin öğeleridir. Bitkisel kökenli gıdalar biyolojik olarak aktif binlerce molekülü oluşturan fitokimyasallardır. Diyetle alınan bitkilerde ya da gıdalarda bulunan kimyasallar sağlığı etkilemektedir. Spesifik fitokimyasalların hastalıkları önlemede ve tedavi etmede önemli rolleri vardır. Ancak esansiyel besin öğeleri değildirler.

14 Önemli Fitokimyasallar Karotenoitler Klorofil Lif Flavonoitler Indol-3-karbinol İzoflavonlar İzotiyosiyanatlar Lignanla Fitosteroller

15 Fitokimyasal Kaynakları Sebze ve meyveler Cruciferae bitkileri Sarmısak Baklagiller Kabuklu yemişler Tahıllar

16 Vitaminler Vit A, Vit D, Vit E, Vit K (yağda çözünenler) Vit C, B-kompleks (suda çözünenler) Mineraller Makromineraller (Ca, Mg, K, Na, P) Mikromineraller (Bor, Br, Cu, Ge, I, Fe, Mn, Mo, Se, Zn, S, Va)

17 Fitokimyasallar Likopen (domates) antioksidan Soya izoflavonları (hormonal) Karotenoitler (havuç) antioksidan Polifenoller (çay, üzüm) antioksidan

18 Allil sülfür (soğan, sarmısak, pırasa) antibakteriyel Kapsaisin (biber) antikanser Saponinler, antikanser Indoller (lahana) enzim stimulasyonu Resveratrol (üzüm) antioksidan

19 Kozmetikte kullanılan lipit yapısındaki doğal ürünler Balmumu (beeswax) Arıların peteklerini yapmak için karın halkalarında (segmentlerde) bulunan balmumu bezlerinden salgıladıkları yumuşak sarı veya daha koyu madde

20 Yoğunluğu 1 e yakın (0,966) Erime noktası C Saflaştırılmış, temizlenmiş beyaz balmumu ise ilaç sanayiinde ve kozmetikte kremlerin yapımında kullanılır.

21 Balmumu (eritilmiş halde)

22 Kozmetikte kullanılan ve lipit içeren doğal ürünler Isırgan Tohumu Yağı (Urtica dioica) -Saç dökülmesinde Kayısı Yağı (Prunus armeniaca) -Yüz temizliğinde kullanılır. -Akneleri temizler, cilde canlılık verir. -Nemlendirici özelliğe sahiptir.

23 Kozmetikte kullanılan ve lipit içeren doğal ürünler Kakao yağı (Cocoa butter, theobroma oil) Theobroma cacao (Sterculiaceae) tohumlarından elde edilir (% 50) Stearik, palmitik, oleik, linoleik, laurik asitler Oda ısısında katı ancak ºC arasında erir Kremlerin yumuşaklığını ve cilt tarafından çabuk emilmesini sağlar Masaj kremlerinde çatlakları gidermek için

24 Kozmetikte kullanılan ve lipit içeren doğal ürünler Tatlı badem yağı (Ol. Amygdalae expressum) (Prunus amygdalus var. dulcis) (Rosaceae) %45-50 yağ; %50-60 oleik asit Kuru ve çatlak ciltlerde kullanılır. Bebeklerde de kullanılmaktadır. Mukoza yumuşatıcı (demülsan) Deri yumuşatıcı (emoliyan)

25 Badem yağı ürünleri

26 Kozmetikte kullanılan lipit yapısındaki doğal ürünler Kabak çekirdeği yağı (Cucurbita pepo) Cildi düzgünleştirir, yumuşatır, yaşlanmasını yavaşlatır Curbilene (Indena-İtalya) Kozmetik kullanım için tohumlardan hazırlanan standardize ekstre Soya yağı (Soja hispida, syn. Glycine max) Yüksek oranda lesitin ve A vitamini içermesi nedeniyle cilt bakımında kullanılmaktadır.

27 Zeytinyağı (Olea europea) Klasik bir kozmetik katkısıdır. Cilde derinlemesine işler.cildi yumuşatıcı ve temizleyici olarak kullanılmaktadır. Kozmetikte kullanılan ve lipit içeren doğal ürünler

28 Ol. Olivae taşıyan kozmetik ürünler

29 Kozmetikte kullanılan ve lipit içeren doğal ürünler Evening Primrose Yağı (Oenethera biennis) Antioksidan özelliği ile saç folikülünün serbest oksijen radikallerine bağlı dejenerasyonuna mani olur OENOTHEROL (Impag Cosmetics) Günlük cilt bakımı ve güneşten korunma için Kollajen kırıcı enzim MMM-9 inhibitörü

30 Evening primrose oil ürünleri

31 Kozmetikte kullanılan lipit yapısındaki doğal ürünler Jojoba yağı Kuzey Amerika ya özgü bir çöl bitkisi olan Simmondsia chinensis in meyvalarından e.e. İnsan cildindeki sebum a çok benzer Penetrasyon özelliği mükemmel bir nemlendirici Cilt üzerinde yağlı bir tabaka bırakmaz

32 Simmondsia chinensis Jojoba, Goatnut, Coffee bush (Buxaceae)

33 Jojoba oil

34 Kozmetikte kullanılan lipit yapısındaki doğal ürünler Persea gratissima (avokado) yağı Persea gratissima (avokado) meyve ekstresi Trigliserit ve vitamin E oranı çok yüksek Cilde ipeksi bir görünüm verir Cildin dehidrate olmasını önler

35 Kozmetikte kullanılan ve lipit içeren doğal ürünler Hindistan cevizi yağı (Coconut oil) Cocos nucifera (Arecaceae) Filipinler in en önemli ihraç ürünü %90 doymuş yağ asitleri % 44.6 laurik asit, % 16.8 miristik asit ve % 8.2 palmitik asit

36

37 Kozmetikte kullanılan ve lipit içeren doğal ürünler Kuşburnu yağı (Rose hip oil) Rosa canina (Rosaceae) bitkisinin tohumlarından elde edilen sabit yağ Özellikle ciltteki yara ve yanık izlerini geçirmede etkili Ekzemada Kırışıklık gidermede Trans-retinoik asit (Vit.A) ve esansiyel yağ asitleri

38