BİF (Bornova İçin Fikirler)

Transkript

1 1

2

3 3 BİF (Bornova İçin Fikirler) Bir kenti tasarlamak, o kent için bir yașam hayal etmek ve bu hayali gerçekleștirmeye çalıșmak, yerel yönetimlerin en önemli görevleri arasındadır. Bornova Belediyesi olarak, bu görevi yerine getirirken en önem verdiğimiz unsurlardan bir tanesi ortak akıl ilkesidir. Bizler Bornova da, Bornova için üretilen tüm fikirleri kentimizde yer alan tüm yerel inisiyatiflerin ve paydașların katılımı ile ele alıyor ve geliștiriyoruz. Bu sebeple, kentimizde yașayan tüm paydașlarımızı koordine edip yönlendirmeyi de önemli önceliklerimiz arasında görüyoruz. Bu doğrultuda hedefimiz tüm paydașlarımızla beraber kent yașamını tasarlamak ve sürdürmektir. Özellikle üniversitelerle birlikte geliștirdiğimiz ve geliștirmeye devam ettiğimiz projelerle bu hedefimize bir adım daha yaklaștığımızı düșünmekteyiz. Göreve geldiğimiz günden itibaren Kentsel Tasarım Müdürlüğümüz koordinasyonunda pek çok üniversite ile ortak proje üretilmektedir. Üretilen bu projeler, Bornova nın geleceğinin tasarlanması için ortaya konan fikirler ve hayallerdir. Bu fikir ve hayallerin tamamını hayata geçirmek belki olanaksızdır ancak, Bornova nın geleceğinin tasarlanması noktasında ortaya konan her bir düșünce, her bir fikir, ulașmak istediğimiz hedef için feyz alacağımız önemli basamak tașlarını olușturmaktadır. Tüm bu çalıșmalardan seçilen projeleri BİF (Bornova İçin Fikirler) ana bașlığı ile yayımlayarak Bornova nın geleceğine dair fikirleri paylașmak istedik. Sonuç olarak, BİF Yayınlarının bir bașlangıç olması ve yerel yönetimler ile bilginin üretim merkezi olan üniversitelerimizin iș birliğinin geleneksel hale gelmesini diliyor, ortak projelerde bizlerle birlikte çalıșan üniversitelerimize, öğretim görevlilerimize ve öğrenci arkadașlarımıza sonsuz teșekkürler ediyoruz.

4 Sinema Merkezi Yrd. Doç. Dr. Bilgen Dündar Borno a Bo anik Merkezi Yrd. Doç. Dr. çe D eme iler zleme i r. r. ndresonad ara e li S or lü ü r. r. zan So a ç k a a S or lanlar am lan r. r. m De rim enç klim i Mimar olga ezer Y S Yrd. Doç. Dr. Bilgen Dündar B Yrd. Doç. Dr. çe D M r. r. ndre Sonad r. r. zan S Y r. r. m De rim Mimar olga Selin a delen Bora al n Be ül Y lmaz adi a aled amze lge li Denli li ara e la Bag ç zlem arak rem ür e

5 5 Bağlam kavramı Gediz Üniversitesi mimarlık bölümü stüdyo derslerinde üzerinde en fazla durduğumuz konulardan birisidir. Üretilen projenin yere aitliği farklı katmanlarda (fiziksel, tarihsel, kültürel) ele alınmakta, sorgulanmakta ve öğrencilerde bu yönde bir farkındalık geliștirilmesi amaçlanmaktadır. Stüdyo derslerinde tasarım probleminin sadece verilen arazinin çizgileri ile sınırlandırılmaması gerektiği, kente ya da verilen dokuya entegre olma yollarının neler olduğu üzerine bir sorgulama süreci geçirilmektedir. Her stüdyo dersinde arazinin nitelikleri, ayırt edici özellikleri, kısacası bağlamı farklı bir șekilde (geleneksel, tarihi, kırsal ve kentsel doku) verilmektedir. AR 201 Mimari Proje II dersi kapsamında bağlam eğimli bir topoğrafyaya sahip kırsal bir alan olarak tanımlanmıștır. Bu kapsamda öğrencilerimize Bornova Belediyesi sınırlarında bulunan Yakaköy ve Beșyol köylerinin arasında bulunan kırsal bir bölge verilmiștir. Bu bölge Yakaköy den kuzeye doğru gidildikçe doğa koșullarının değiștiği, yoğun bir ağaç dokusu olan, çok el değmemiș bir alan olarak karșımıza çıkmaktadır. Seçilen arazi bu yoğun ağaç dokusunun arasında ağacın kısmen azaldığı ve vadiye benzer yapıda iki tarafında eğim olan bir arazidir. Proje, yapılı çevreden ziyade öğrencilerin referans olarak doğal çevrenin iklim, topoğrafya, yönelim, fauna ve flora gibi özellikleri üzerine düșündükleri; böyle bir doğal çevrede nasıl yapı yapılabilir sorusunu sordukları ve verilen programa yönelik öneri geliștirdikleri bir süreç olarak kurgulanmıștır. Stüdyo aynı arazide altı farklı tasarım problemi verilerek altı öğretim üyesi tarafından yürütülmüștür. Tasarım problemleri bu alanın fiziksel özellikleri, bakir yapısı ve köylerin özellikleri dikkate alınarak tanımlanmıștır. Proje konuları köydeki çocukların da kullanıcısı olduğu, aynı zamanda Beșyol Köyü nün Kiraz Festivali ne ev sahipliği yapacak olan Sinema Merkezi; bölgedeki endemik bitkilerin araștırıldığı, köylülere yönelik tarım eğitimlerin verildiği, ayrıca tohum bankasını da içeren Bornova Botanik Merkezi; bölgenin iklimini de problemin içine dahil eden İklim Evi; arazide belirli dönemlerde daha yoğun olarak kullanılacak; tanımlanmıș bisiklet ve yürüyüș yollarına entegre olacak bir Açık Hava Sporları Kamp Alanı; arazinin fiziksel durumuna, korunaklılığına uygun olarak tanımlanan Atlı Spor Kulübü ve yine arazinin fiziksel özelliklerinin uygunluğu (yükseklik ve yakın çevresinde yapı dokusunun olmaması) sebebiyle tanımlanan Gözlemevi dir.

6 6 Proje, üç farklı iklimi tek bir çatı altında deneyimlemeyi amaçlıyor. Yapı verilen arazinin ağaçların yoğun olarak bulunduğu bölüme yerleștirilmiștir. Böylece kendisini yapının hiç olmadığı doğal bir çevrede öne çıkarmaması amaçlanmıștır. Arazinin daha dik eğime sahip olan bu bölümünde, farklı kotların devamlılığı yapının dıșından, içine kadar bir süreklilik gösterecek șekilde tasarlanmıș; böylece hem arazinin hem de program elemanlarının farklı kotlarda algılanması sağlanmıștır. Yapıya varolan ağaçların arasından yaklașılmakta ve yapı bizi bu 15 metrelik ağaçların arasından büyük șeffaf bir cephe ile karșılamaktadır. Yapı kısmen arazinin içine gömülerek, arazide bulunan kotlar yapının içine tașınmıștır. Projenin dolașım șeması bir rampa üzerinden ișlemektedir. Bașlanılan yerde son bulan sirkülasyonda gezilen iklimler dönüș rampasında farklı kotlarda görülebiliyor.

7

8 8

9 Proje için seçilen arazi Bornova Yakaköy sınırlarında. İklim Müzesi yemyeșil doğa içinde, șehrin gürültüsünden uzak etrafı ağaçlarla çevrili arazide gün ıșından doğrudan yararlanmak için kuzeyde konumlandırılmıștır. Yapının bizi karșılayan brüt beton cephesi ise projenin araziye karșı göstermiș olduğu tavrı sergiliyor. Yapının ana dolașım hattını farklı kotlara yayılan rampalar sağlamaktadır. Rampalar ve yaratılan farklı kotlardaki platformlar mekanların algısını da çeșitlendirmektedir. Ülkemizde görülmeyen, deneyimleyemediğimiz iklimleri(tropikal, Çöl ve kutup iklimi) deneyimlemek ve yașatmak amacıyla olușturulmuș 3 ana iklim odası bulunuyor. Bu odalarda dijital projeksiyon yöntemi ile iklimlerin sergilenmesi teknolojik olarak fütürist bir izlenim yaratıyor. İklim odaları açıklığı olmayan ve uzunluğu 8 metreye ulașan duvarlarıyla projeksiyon ve dijital ekranlara elverișli olarak tasarlandı. Giriș ve hemen ardındaki galeri mekanı ise doğrudan aldığı gün ıșığı sayesinde iklim odalarının aksine aydınlık bir alan sunuyor. Tüm sirkülasyonun rampalar aracılıyla sağlanması herkes için tasarım görüșünü de desteklemektedir.

10

11 Doğadaki ağaç dallarından ve yapraklardan süzülen güneș ıșınlarından esinlenerek tasarlanılan bu projede insanların kamp yapmaya geldikleri bölgede sadece çadırlarında değil günlük aktivitelerinde de doğayla baș bașa kalma fırsatını yakalayabilmeleri amaçlanmıștır. Bunun için bina, dokusu ağaç dallarından olușan bir kabuktan olușturulmuștur. Doğal ıșık bina içerisine farklı açılardan alınmıștır. Binanın iç duvarları kabukla bütünleșerek mekanları olușturmuștur. Programda yer alan mekanlar açık, kapalı ve yarı açık alan ilișkileri göz önüne alınarak esnek bir șekilde tasarlanmıșlardır.

12

13 3 Proje, Bornova, Yakaköy de, üzerinde az sayıda çam ağacı bulunan iki tepe ile çevrili geniș yeșil bir alanda bulunmaktadır. Kamp alanları genellikle doğa içinde ağaçlarla çevrilidir ancak proje alanında yeterince ağaç olmadığı tespit edilmiștir. Projenin ana fikri doğanın en temel organik formu yaprağın büyük bir ölçekte soyutlanması ve kampçılar için alanın algısını kontrast ancak dengeli bir biçimde arttırmaktır. Yaprak, biçimsel olarak soyutlanmıș, organik damarlar ise mekanın sirkülasyonunu sağlayan ana ve ikincil aksları olușturmuștur. Bu aksların arasında kalan alanlar, programın gerektirdiği fonksiyonlara uygun olarak tasarlanmıștır. Mekanları örten yapı kabuğunda iç içe geçen iki yaprağın soyutlanmasıyla elde edilen voronoi diyagramı kullanılmıș, üzerindeki açıklıkların boyutları ise mekanların ișlevlerine göre belirlenmiștir.

14

15 5 Botanik Merkezi tasarımı olan bu projenin ana yaklașımı arazideki mevcut eğimi kullanarak topografyanın içinde bir yașam alanı olușturmaktır. Tasarımın ana problemi arazinin sebebiyle sunduğu farklı kotları kullanmak ve bunu tasarımın içinde de, dıșında da hissettirebilmektir. Bu yönde proje; topografyanın altına yer yer gömülen ve yer yer kendisini belli eden dört mekan grubundan olușur. Tasarım topoğrafyadan yararlanarak kendi kotlarını olușturur ve buna bağlı olarak konumlanır. Tasarımın çocuklara ve gençlere yönelik sosyal bir mekan güdüsüyle tasarlanan temel bahçe tasarımı, botaniksel sanat, sağlıklı beslenme ve ağaç tanıma olmak üzere dört atölyesi vardır. Bunun yanısıra yetișkinler içinde daha çok eğitim amaçlı tasarlanan kentsel bahçecilik, organik tarım, bitki ressamlığı ve bitki fotoğrafçılığı olmak üzere dört sınıfı vardır. Ek olarak tasarımda güneye yönelmiș büyük bir sera ile birer tohum bankası, endemik bahçe ve sağlıklı beslenme kafeteryası bulunmaktadır.

16 6 Proje, arazide yer alan ağaçların arasına parçalı olarak yerleșmiștir. Binaların bakıș açılarına göre değișen formları, șehirde binaların arasında kaybolan ağaçların aksine, ağaçların arasında kaybolan binaları deneyimleme șansı sunmaktadır. Arazideki yeșil dokuya zarar vermemek amacıyla kapalı mekânların içindeki ağaçlar kesilmemiș ve korunmuștur. Vaziyet planında görülmekte olan üç yapı, yetișkinler için eğitim alanları, çocuklar için atölye alanları ve botanik araștırmaları olarak tasarlanmıștır. Bu üç yapı konumlandırılma biçimleri ile seraya yönlendirmeyi sağlarken, ortada yer alan endemik bahçe yer yer genișleyen geçiș mekânları ile açık hava organizasyonlarına olanak sağlamaktadır.

17

18 8

19 Bu Sinema Merkezi Yakaköy ve Beșyol köyleri arasında yer alan bir alanda inșa edilecek șekilde tasarlanmıștır. Sinema hakkında eğitim veren, üretimin yapıldığı ve aynı zamanda bunların sergilendiği, araștırmalara ilișkin çeșitli faaliyetlerin sunulduğu bir merkezdir. Herkes tarafından kullanılan bu merkez, yerel halkı ve çocukları da içine dahil etmektedir. Ve ayrıca, bu merkez kapsamında Beșyol Köyü Bornova Belediyesi tarafından düzenlenen Kiraz Festivali sırasında Doğa ve Köy Turizmi amacıyla kullanılacaktır. Tasarlayacağımız yapının böyle doğal, bakir, kırsal bir arazide nasıl bir tavır göstereceği tasarım probleminin en önemli ayağı idi. Bu projede tavır olarak yapının kendisini çok göstermediği, topoğrafyada bir kanyon, çatlak, yarık yaratacak șekilde organize olan ve açık-yarı açık mekan kurgusunun projenin ana eksenini olușturduğu bir tasarım anlayıșı izlenmiștir. Sizi farkında olmadan kendi içine alan, aldığı noktada da programda bulunan mekanlara yönlendiren, farklı kotlarda kendiliğinden bir akıșın olduğu ve mekanı deneyimlemek üzerine kurgulanan bir projedir. Farklı deneyimler ölçek farklılığı ile, yüzeylerin formu ve birbirlerine yakınlıkları ile (kimi zaman çok yaklașıp bir gerilim yaratan, kimi zaman üzerinizde bir yapı kabuğunun olduğu, kimi zaman tamamen gökyüzünü görebilecek açıklıkların olduğu), kot değișimleri ile sağlanmaya çalıșılmıștır.

20

21 Sinema Merkezi Projesi için arazinin ağaç dokusunun yoğun, eğimin de daha dik olduğu bölümü seçilmiștir. Program sinema, kafe, sergi mekanı gibi kamusal mekanlar ile eğitim mekanları gibi yarı-kamusal mekan ayrımları yapılarak kurgulanmıștır. Eğitim mekanları topoğrafyanın içine gömülü bir iç bahçe çevresinde daha insan ölçeğinde kurgulanırken, kamusal mekanlar araziden yükselerek tepenin güney kısmına da cephe verecek șekilde șeffaf bir küp hacim içinde tasarlanmıștır. Araziye yaklașırken görülen tek imge bu küp hacimdir.

22 Bornova/Yakaköy bölgesi içinde yapılması düșünülerek olușturulan Gözlemevi projesi, sadece araștırmaların yapıldığı bir yer olarak değil aynı zamanda içerdiği program çeșitliliği sayesinde (Gözlem Evi, Sergi Alanları, Restoran ve Kafe gibi) her kesimden insanın gelip bilgi ve deneyim sahibi olması amaçlanarak tasarlanmıștır. Proje yapının sahip olduğu fonksiyon gereği arazinin tepe noktasına yerleștirilmiștir. Bu bölgede yer alan kayaların topoğrafya ile kurdukları ilișkiye benzer bir ilișki yapı ve topoğrafya arasında kurulmaya çalıșılmıștır. Projedeki temel amacın araștırma olması sebebiyle projenin merkezine araștırma ile ilgili olan fonksiyonların konulması amaçlamıștır. Her kesime hitap etmesi, uzayı incelemek için yerin altına girmek gibi farklı deneyimler yașatması ve sergi mekanlarının sirkülasyon alanlarında yer alarak tüm yapıya yayılması düșünülmüș ve merkezde bulunan temel fonksiyonun etrafına yerleștirilmiștir. Bu șekilde fonksiyonlar arası bütünlük sağlanmaya çalıșılmıș ve farklı mekânlarda bulunan kișilerin bile birbirleriyle ilișkilerinin kopmaması sağlanıștır.

23 3

24 Gözlemevi projesi, mekanların kullanım amaçlarına ve yoğunluğuna bakılarak özelleștirilmesiyle ortaya çıktı. Bu amaç doğrultusunda; araziyi mekana dönüștürmek ve onu mekanın bir parçası yapmakla beraber, mekanlar arası geçișleri sadece sirkülasyon ișlevinden kurtarıp, onlara fonksiyon yükleyerek insanlara farklı yașam alanları deneyimlendirildi. Proje, gözlemevinin görüș açısı dolayısıyla uygun görülen en yüksek alana konumlandırıldı. Gerek ulașımı gerekse yerleșimi oldukça zor olan bu arazi, fonksiyonların farklı kotlarda çözülmesi sayesinde farklı bir boyut kazandı. Proje; planetaryum, hem misafirler hem de uzmanlar için gözlem alanı, açık ve kapalı sergi alanları gibi bașlıca mekanlara ek olarak, restoran, sınıflar, ofisler ve yönetim gibi yardımcı mekanları da içerecek șekilde tasarlandı. Projenin ana mekanı olan gözlem kulesi, klasik kubbe formundan kurtarılıp, dönen platform üzerine kutu formunda tasarlandı, projeyle aynı dili konușması sağlandı. Açık mekanda kurgulanan gözlem platformu ve sergi alanıyla misafirlere farklı deneyimleri yașayabilecekleri mekanlar yaratmak amaçlandı.

25 5