Bitkisel Tasarım Đlkeleri -2

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Bitkisel Tasarım Đlkeleri -2"

Ebru Önal
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Bitkisel Tasarım Đlkeleri -2 Zıtlık Uygunluğun tersidir. Objeler arasında herhangi bir açıdan ortak yada yakın etkinliklerin olmamasına zıtlık denir. Yön, ölçü, biçim, renk, aralık ve doku açısından zıtlık söz konusu olabilir. Zıtlık ilkesi, peyzaj düzenlemelerinde yaygın olarak estetik bir şekilde kullanılabilir. Bitki objesi ile arazi yapısı, bitki objesi ile mimari yapı, bitki objeleri arasında, mimari yapı ile arazi yapısı arasında zıtlıklar oluşturmak mümkündür. 1

2 Koram (Hiyerarşi) Đki zıt ucu uygun kademelerle birbirine bağlayan köprüye koram denir. Koramda iki uç arasındaki zıtlık ve uçlar arasında muntazam bir kademelenme değişmeyen koşullardır. Koram türleri; Biçimler bir eksen üzerinde dizilirlerse ya da bu sırada aralarında eksen meydana getirirlerse bu tür korama eksensel koram denir. Biçimler bir merkez etrafında toplanıyorlarsa, yada merkez oluşturuyorlarsa bu tür korama merkezsel koram denir. Biçimler bir çevre üzerinde kademeleniyorrlarsa bu türlü korama da çevresel koram denir. Kew Botanik Bahçesi (Đngiltere) 2

3 Parc Du Champ De Mars (Paris) Dolmabahçe Sarayı (Đstanbul) 3

4 Aspendos (Serik, Antalya) Temple of Heaven (Çin) 4

5 Bath (Đngiltere) Egemenlik ve Vurgu Tasarımda belli bir obje veya obje grubunun çevresindeki diğer objelere karşı üstünlük sağlamasına (dominantlık) egemenlik denir. Ölçü, doku, renk, tekstür açısından egemenlik söz konusu olabilir. Genellikle her türlü egemenlikte bir zıtlık bulunur. Yine tasarımda ölçü, form, çizgi, renk ve biçim bakımından kesin kontrastlar oluşturularak vurgu sağlanabilir. 5

6 Tasarımda vurgu / odaklama Tasarımda vurgu / odaklama 6

Simetri Bir aks etrafında toplanan elemanlar veya objeler form, ölçü, kitle, renk ve konum itibari ile birbirine benziyor ise simetri söz konusudur.

7 Simetri Bir aks etrafında toplanan elemanlar veya objeler form, ölçü, kitle, renk ve konum itibari ile birbirine benziyor ise simetri söz konusudur. Simetrinin uygulandığı bir mekanda, o mekanı oluşturan tüm elemanlarının kolayca ve bir anda kavramak mümkündür. Genelde insan ürünü olan obje veya elemanlarda simetri olduğu gibi doğal varlıklarda da görmek mümkündür. Ancak doğadaki simetriyi oluşturan etkenler insan ürünü matematiksel simetriden daha farklıdır. Bu simetride ince ve zarif sapmalar vardır. Bu durum genel görünüme estetik ve güzellik verir. 7

8 Simetri Peyzaj düzenlemelerinde kullanılan bitkisel materyaller, canlı olması nedeniyle matematik benzerlikte formal bir düzenleme yapılmasına imkan vermemektedir. Arazi yapısı ve mimari yapı elemanlarında mümkün olan simetrik durumlar, bitkisel materyalde doğal olarak mümkün değildir. Ancak budamaya uygun bitkilerin budanması sayesinde istenilen simetri veya eşitlik bir ölçüye kadar sağlanabilir. Het Loo (Hollanda) 8

9 Sheffield Botanical Garden, Đngiltere (Gardenesque stili) Weikersheim (Almanya) 9

10 The Castle Garden (Đsveç) Parc Du Champ De Mars (Paris) 10

11 Denge Bir mekan içindeki cisimlerin renk, değer doku, yön aralık ve ölçü bakımından denge içinde olması ilkesidir. Denge etkisini renk ve formdan ziyade kitle ve ölçüler oluşturur. Renk ve form dengeyi kuvvetlendiren özelliklerdir. Đnsan ürünü tasarımlarda iki türlü denge kurulabilir. Simetrik denge: Simetrik denge tesisi kolay bir denge türüdür. Bir düzenleme içinde yer alan elemanlar belli bir eksene göre her iki tarafta da eşit derecede yer almışsa simetrik denge vardır. Asimetrik denge: Asimetrik denge ise düzenlenmesi güç informal bir denge türüdür. Fakat izleyici üzerinde çok etkili, ince ve zariftir. Böyle bir denge, daha çok informal veya doğal bir sanat çalışmasıdır. Denge Mimari yapı veya elemanlarda ölçü ve biçim arasında tam bir eşitlik sağlanabilir. Peyzajda ise kesin denge kurulması imkansız gibidir. Zaten peyzajda matematiksel simetrik bir dengenin oluşturulması anlamsızdır. Çünkü peyzajda cansız elemanlar olduğu gibi canlı elemanlarda bulunmakta ve sürekli değişme ve gelişme halindedir. Bu yüzden peyzaj çalışmalarında asimetrik denge daha uygundur. 11

12 Tasarımda denge 12

13 Tasarımda denge Uzaklık ve Konum Bir elemanın yakından veya uzaktan görünüşünü ve onun etki derecesini, uzaklık belirler. Objelerin konumları; tek tek, küme yada grup halinde kullanılmaları uzaklık ile ilgilidir. Bir ağacın 10 m den 100 m ve 2 km uzaklıktan algılanması veya görülmesi farklıdır. Peyzaj düzenlemelerinde uzaklık 3 bölge olarak dikkate alınır. 1-Ön alan, 2-Orta alan, 3-Arka alandır 13

14 Uzaklık ve Konum Ön alan Seyreden veya izleyen kişi bu alan içinde yer alır ve elemanlarla arasındaki uzaklık 0-400m arasındadır. Bu alan içinde ayrıntılar rahatlıkla fark edilir. Objelerin ölçüsü, formu, renk, doku gibi özellikler algılanır. Diğer bazı özellikler ise ses, koku veya dokunma ile anlaşılabilir. 14

15 Uzaklık ve Konum Orta Alan Genelde 400m den km ye kadar olan uzaklıklar anlaşılır. Bu alan ön ile arka alan arasındaki bağlantıyı sağlar. Objelerin ayrıntıları yavaş yavaş kaybolur. Bitki örtüsü dokusu basitleşir. Renkler yumuşar ve karşıtlık zayıflar. Peyzaj birimleri arasında bağlantı kurulabilir. 15

16 Uzaklık ve Konum Arka alan Bu alan 5-8 km den sonsuza kadar uzanır. Bu alan içinde detaylar tamamen kaybolur. Dış görüntüler, ışık ve gölge durumları basitleşir. Doğal renkler (gri-yeşil-mavi tonları) ortaya çıkar. Keskin arazi çizgileri ve bitki örtüsü grup halinde belirgin hale gelir. 16

17 Birlik Bir düzenlemeye giren çeşitli objelerin ya da dengede bulunan obje gruplarının ve oluşturulan mekanların bir araya gelerek, dengeli bir bütün oluşturmalarına birlik denir. Kullanılacak canlı ve cansız materyallerle, tasarım kriterleri ve ilkeleri doğrultusunda amaca uygun kompozisyonlar oluşturur. Aynı malzeme ile çok farklı komposizyonlar oluşturması mümkündür. Birliğe giren bütün objelerin, birliğin ana düşünce ve anlayışına uygun olarak düzenlenmesi, fikir ve üslup birliğidir. Peyzaj planlama ve tasarımında bir alanın klasik stilde veya doğal stilde düzenlenmesi fikir ve üslup birliğine örnek olarak verilebilir. Stourhead (Đngiltere) 17

18 Het Loo (Hollanda) Stuttgart (Almanya) 18

19 19

Benzer belgeler

PEYZAJ TASARIM İLKELERİ

PEYZAJ TASARIM İLKELERİ FONKSİYON-İŞLEVSELLİK DİZİ, RİTM, TEKRAR UYGUNLUK VE ÇEVREYE UYGUNLUK ZITLIK-KONTRAST KORAM-HİYERARŞİ-UYUMLAŞTIRMA VURGU-EGEMENLİK DENGE ÖLÇÜ VE PROPORSİYON SADELİK BİRLİK KOMPOZİSYON