ÖNEMLİ NİTELİKTEKİ İŞLEMLER. Prof. Dr. Veliye Yanlı İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Transkript

1 ÖNEMLİ NİTELİKTEKİ İŞLEMLER Prof. Dr. Veliye Yanlı İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi

2 Mevzuat SerPKm.23 II-23.1 Önemli Nitelikte İşlemlere İlişkin Ortak Esaslar ve Ayrılma Hakkı Tebliği Uygulanacak Şirketler Tüm halka açık şirketlere uygulanır. Payları borsada işlem görenlerle sınırlandırılmamıştır.

3 Halka açık anonim şirket: 1. Payları (hisseleri) halka arz edilmiş olan 2. Payları (hisseleri) halka arz edilmiş sayılan şirket Payları halka arz edilmiş olan AŞ Payları halka arz edilmiş sayılan AŞ * Payları borsada işlem gören şirketler * Pay sahibi sayısı 500 ü aşan şirketler

4 Her HAAŞ, payları borsada işlem gören şirket değildir. Ancak, şirketler, halka açık şirket statüsünü kazandıktan sonra en geç 2 yıl içinde paylarının işlem görmesi için borsaya başvurmak zorundadırlar. Aksi durumda, SPK; bu payların borsada işlem görmesi veya şirketin halka açık şirket statüsünden çıkarılması için gerekli kararları alır.

5 İlgili Tebliğ ile düzenlenen hususlar: 1. Önemli nitelikteki işlemlerin neler olduğu (SerPK m.23) 2. Önemli nitelikte işlemlerde bulunulabilmesi veya kararların alınabilmesi için uyulması zorunlu usul ve esaslar 3. Önemli nitelikte işlemlerde ayrılma hakkına ilişkin hususlar (SerPK m.24) 4. Önemli nitelikte işlemlere ilişkin zorunlu pay alım teklifi yapılması ile ilgili hususlar (SerPK m.25)

6 Önemli nitelikte işlemler Tebliğ de gösterilmemekle birlikte, bazı işlemleri de SPK nın önemli nitelikte işlem olarak değerlendirebileceği belirtilmiş. Bunlar; bir bütün olarak ele alındığında ortaklığın faaliyetleri ve/veya ticari hayatında önemli ölçüde değişiklik meydana getirebilecek iş ve işlemlerdir. Bu nedenle sınırlı sayıda olduğu söylenemez.

7 Bazı işlemler doğrudan önemli nitelikte işlem sayılırken, bazılarının önemli nitelikte işlem sayılması önemlilik kriterine bağlanmış ve önemlilik kriteri belirlenmiştir. Bununla birlikte, anılan kriter gerçekleşmese de, YK, her olayda malvarlığının şirketin faaliyetleri açısından taşıdığı önemi dikkate alarak bir değerlendirme yapacaktır.

8 Doğrudan önemli nitelikte sayılan işlemler Birleşme, bölünme, tür değiştirme veya sona erme İmtiyaz öngörülmesi veya mevcut imtiyazların kapsam veya konusunun değiştirilmesi Borsa kotundan çıkma kararı alınması Bedelli sermaye artırımlarında ortaya çıkan nakit sermaye koyma borcunun, şirkete nakit dışındaki varlık devrinden kaynaklanan borçlara mahsup edilmek suretiyle yerine getirilmesi Bedelli sermaye artırımından elde edilecek fonun ilişkili taraflara olan ve şirkete nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklanan borçların kısmen veya tamamen ödenmesinde kullanılacak olmasıdır.

9 Önemlilik kriterine bağlanmış işlemler Mal varlığının tümünün veya önemli bir bölümünün devredilmesi veya kiraya verilmesi Mal varlığının tümü veya önemli bir bölümü üzerinde ayni hak tesis edilmesi Faaliyet konusunun tümüyle veya önemli ölçüde değiştirilmesi Şirketin ilişkili taraflarından önemli ölçüde mal varlığı edinilmesi veya kiralanması

10 Bir işlemin önemli nitelikte olmasının sonucu 1. Genel kurul kararı ve özel yetersayı (kural olarak) 2. Oydan yoksunluk hali ve istisnaları 3. Ayrılma hakkı 4. Pay alım teklifi zorunluluğu 5. Özel yaptırımlar

11 Kural: GENEL KURUL KARARI İstisna: YÖNETİM KURULU KARARI

12 Yetersayı Genel Kurul açısından GENEL KURAL: Adi yetersayı (TTKm.418) İSTİSNALAR: 1. Esas sözleşme hükmü 2. Oy birliğini gerektiren haller 3. SerPKm.29 f.6 da sayılan kararlar Önemli nitelikteki işlemlerde de özel yetersayılar aranmaktadır. Yönetim Kurulu açısından Özel bir yetersayı aranmamaktadır.

13 Oydan yoksunluk, SerPKm.29 f.6; Teb.m.7 f.2 ve 3 Bazı önemli nitelikte işlemlere taraf olan bazı pay sahipleri, bu işlemlerin onaylanacağı genel kurul toplantılarında oy kullanamazlar.

14 AYRILMA HAKKI Önemli nitelikteki işlemlere ilişkin genel kurul kararına olumsuz oy kullanarak, muhalefet şerhini tutanağa işleten hissedarlar, paylarını şirkete satarak şirketten ayrılma hakkına sahiptir. Bazı hallerde ayrılma hakkı doğmaz. Ayrılma hakkının kullanılması sonucunda şirket tarafından geri alınan paylar, şirketin kendi paylarını satın almasına ilişkin SPK düzenlemelerine tabidir.

15 Şirketten ayrılmada yönetim kurulunun yetkilendirilmesine gerek olmaması Ayrılma hakkının kullanılması halinde, şirket tarafından ilgili payların geri alınabilmesi için, GK tarafından YK nın bu konuda özel olarak yetkilendirilmesine gerek yoktur.

16 Geri alınan paylara ilişkin sınırlamaların uygulanmaması Sınırlamalar: 1. Geri alınan payların nominal değeri, şirketin ödenmiş veya çıkarılmış sermayesinin %10 nunu aşamaz. 2. Payları borsada işlem şirketlerin geri alınan payları borsada işlem gören nitelikte olmalı ve geri alım işlemleri sadece borsanın şirket paylarının işlem gördüğü pazarında gerçekleşmelidir. 3. Geri alınan payların toplam bedeli, SPK düzenlemeleri çerçevesinde kâr dağıtımına konu edilebilecek kaynakların toplam tutarını aşamaz.

17 PAY ALIM TEKLİFİNDE BULUNULMASI ZORUNLULUĞU Bazı önemli nitelikte işlemlerin mevcudiyeti halinde, bu işlemlerden yararlanacak olan gerçek veya tüzel kişiler için, şirketteki diğer pay sahiplerine onların paylarını satın almak üzere teklifte bulunma zorunluluğu getirilmiştir. Pay alım teklifi yapılmasının zorunlu olduğu bu işlemlerde, mevcut pay sahipleri açısından ayrılma hakkı doğmaz (Teb. m.12 f.1 d bendi).

18 Pay alım teklifinde bulunulması zorunlu olan bu işlemler şunlardır: (1) şirkette imtiyaz öngörülmesi veya mevcut imtiyazların kapsam ya da konusunun değiştirilmesi, (2) borsa kotundan çıkma kararı alınması ve (3) şirketin yapmayı planladığı bedelli sermaye artırımında ortaya çıkan nakit sermaye koyma borcunun, şirkete nakit dışındaki varlık devrinden kaynaklanan borçlara mahsup edilmek suretiyle yerine getirilmesi

19 Pay alımı sonucu şirketten çıkarma hakkı doğabilir Şirketin oy haklarının en az %95 ine sahip olan diğer hissedarların paylarını satın alarak, onları şirketten çıkarma hakkına kavuşabilir (SerPK m27).

20 ÖNEMLİ NİTELİKTEKİ İŞLEMDEN VAZGEÇİLEBİLİR. BUNUN İÇİN BELİRLİ ŞARTLARIN GERÇEKLEŞMESİ GEREKİR. BU KARAR DA GENEL KURUL TARAFINDAN ALINIR.

21 Düzenlemelere aykırılık halinde uygulanabilecek yaptırımlar (SerPK m.23 f.2): SPK, 1. Aykırı işlemlerin ortadan kaldırılması için karar alabilir. 2. İdari para cezası verebilir. 3. İptal davası açabilir. 4. Yönetim kurulunun sorumluluğuna gidilebilir.

22 İdari para cezası, SerPKm.103 vd. Yapılan düzenlemelere, belirlenen standart ve formlara ve Kurulca alınan genel ve özel nitelikteki kararlara aykırı hareket eden kişilere, TL idari para cezası verilir. Ancak, yükümlülüğe aykırılık dolayısıyla menfaat temin edilmiş olması hâlinde verilecek idari para cezasının miktarı bu menfaatin iki katından az olamaz.

23 İptal davası, TTKm.445 vd. SPK nın Kanun dan doğan yetkisi İptal davası TTK ya göre açılır. Süre 3 aydır. Başlangıç?