Mehmet Halis BİLDEN Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Başkanı

Transkript

1

2 ÖNSÖZ Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü, işletmelerinin tarihleri göz önünde bulundurulduğunda, ülkemizin en eski kurumlarından birisidir. Zirai Kombinalar, Devlet Ziraat İşletmeleri, Hara ve İnekhaneler ile Devlet Üretme Çiftliklerinin tek çatı altında birleştirilmesiyle oluşmuş olan TİGEM, bugünkü İktisadi Devlet Teşekkülü statüsünü 1983 yılında almıştır. Ülkemizin tüm coğrafi bölgelerine dağılmış toplam 36 işletmesi ve 3,6 milyon dekar arazi varlığı bulunan TİGEM in bu işletmelerinde, ülkemiz tarımı için stratejik öneme sahip olan damızlık büyük ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliği, sertifikalı tohumluk üretimi ile safkan Arap atı yetiştiriciliği yapılmaktadır. Öte yandan, dünya tarımındaki gelişmeleri, teknolojik yenilik ve çalışmaları uzman kadrosu ile takip etmek, işletmelerinde denemek ve ülkemiz çiftçilerine uygulamalı olarak tanıtarak, onların vizyonuna katkıda bulunacak eğitim faaliyetleri yürütmek de TİGEM in kuruluş amaçları arasındadır. Genel Müdürlüğümüze bağlı 9 işletmede, modern tesisler ve otomatik sağım sistemleri ile damızlık koyun yetiştiriciliği yapılmaktadır. Toplam 160 bin başlık koyun varlığımıza ek olarak, iki işletmemizde de Anadolu ya has gen kaynaklarının korunması ve üretim amacıyla, toplam 3 bin 500 baş Tiftik ve Halep ırkı keçi mevcuttur. Ülkemiz koyunculuğunun en büyük ıslahçı kuruluşu olan TİGEM, yerli ırkların yetiştirilmesinin yanı sıra, üniversitelerle yaptığı iş birliği çalışmaları sonucunda, Malya, Türktahirova, Karacabey Merinosu, Anadolu Merinosu, Acıpayam, Bafra ve Polatlı koyun ırklarının ülke hayvancılığına kazandırılmasını sağlamıştır.

3 TİGEM, geçmişten günümüze, ülkemizde büyükbaş hayvan ıslahında da öncü olmuş bir kurumdur. Karacabey ve Karaköy işletmelerinde 1940 larda başlayan bölgesel ıslah uygulamaları, Karacabey Esmeri ve Jersey ırklarının bölgesel yaygınlaşması ile sonuçlanmıştır. İlk yıllarda taze boğa spermasının işletmelerde ve yakın köylerde kullanımı ile başlayan sperma üretimi ve kullanımı, 1988 yılında Çukurova Tarım İşletmesi ve 1989 yılında Karaköy Tarım İşletmesinde açılan sperma üretim laboratuvarlarıyla devam etmiş, bu iki laboratuvardan tüm ülkeye yaklaşık 3 milyon doz sperma dağıtılmıştır. Son yıllarda tüm işletmelerimizde gerçekleştirdiğimiz yatırımlarla birlikte kapasite ve teknolojik yeterlilik bakımından dünya standartlarının üzerinde bir başarı yakalamış olan TİGEM, ülkemizin denenmiş boğa sperması ihtiyacını göz önüne alarak, 2011 yılında Sultansuyu Tarım İşletmesinde Döl Kontrol Projesi ni başlatmıştır. Bu proje kapsamında, içerisinde toplam 90 baş boğanın barınabileceği, yıllık 1 milyon doz üretim kapasitesi ile ülkemizin en büyük laboratuvarı açılmıştır. Laboratuvarımızda, sütçü, etçi ve kombine ırklarda boğa sperması üretim işlemleri devam etmektedir. Ülkemiz hayvancılık sektörünün ihtiyaç duyduğu üstün vasıflı ve yüksek kaliteli boğa spermasının önemli bir bölümünü karşılayacak olan Döl Kontrol Projesi nin, sektörün gelişmesi, daha bilinçli ve üstün verimli yetiştiricilik yapılmasına katkı sağlamasını temenni ediyorum. Mehmet Halis BİLDEN Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Başkanı

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52 SIRA NO KULAK NO DOĞUM TARİHİ IRKI ADI BABASI ANASI KULAK NO ADI KULAK NO ANA SÜT VERİMİ KG/305 GÜN BABA ANA SÜT VERİMİ KG/305 GÜN 1 TR SBA ÖZGÜN 011 HO ARMSTEAD TR TR SBA HEYBETLİ 7 HO MİLLİON TR TR SBA TÜRKGELDİ 7 HO O MAN TR TR SBA ÇİNİ 7 HO MİLLİON TR TR SBA LÜLEBURGAZ 011 HO ZORO TR TR SBA BUZ 011 HO ARMSTEAD TR TR SBA YETKİN 011 HO 8451 ZORO TR TR SBA YALÇIN 14 HO DUTCH-SCORE TR TR SBA EBYAR 011 HO 8451 ZORO TR TR SBA EGESEL 011 HO 7965 ARMSTEAD TR TR SBA EKER 011 HO 7319 ALTASUEDE TR TR SBA YAKIN 011 HO ZORO TR TR SBA LEVENT 011 HO 8451 ZORO TR TR SBA ATAY 011 HO ZORO TR TR SBA EREKEN 011 HO 8451 ZORO TR TR SBA MERT 180HO09612 JOCKO BESNE TR TR SBA DALYAN 011HO09317 OTTO TR TR SBA JİLET 180HO09612 JOCKO BESNE TR TR SBA ETHEM 01HO07235 TOYSTORY TR TR SBA SERKAN 011 HO 7319 SUEDE TR TR ESM SOYLU CH BONGOLO TR TR ESM ULUSOY CH VINOT TR TR ESM PALABIYIK CH BONGOLO TR TR ESM ŞAHBAZ CH JASMAR TR TR ESM ALTINBİLEK CH BONGOLO TR TR ESM OKÇU CH JASMAR TR TR SİM DORUK DE DAMIAN TR TR SİM OYUNCU DE ILION TR

53 TARIM İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SULTANSUYU TARIM İŞLETMESİ DÖL KONTROL LABORATUVARI KIZGINLIK TESPİTİ Kızgınlık gösteren ineklerde vulva şişkin ve kızarmıştır. Vagina duvarı kanlanmış ve gülguruni bir renk almıştır. Vulvadan; serviks ve vagina duvarından üretilen ince, berrak ve sümüksü çara akıntısı gelir. Kızgınlık gösteren sığırlar çevrelerine karşı ilgili, agresif ve çok hareketlidirler. Kalabalık sürülerde diğer kızgınlık gösteren sığırlarla bir araya gelme, koklama, başını yaslama ve bir birlerine atlama gibi hareketler sergilerler. İneğin atlamaya izin vermesi ve alta kalması, kızgınlığın temel özelliğidir. Tohumlama başarısının artışı; kızgınlığın tespiti ve doğru zamanda tohumlama ile sağlanabilir. Kızgınlığın takibinde teknolojiden faydalanılabilir. Bilgisayarlı sürü yönetim programı ile beraber kullanılabilen boyun tasması veya podometreler kullanılabilir. Yine sağrı bölgesine uygulanabilen renk indikatörleride kullanılabilir. TOHUMLAMA BAŞARISINI ARTIRMAK İÇİN: Suni tohumlama tankları güneş ışığına, hava sirkülasyonuna ve rutubete maruz bırakılmamalıdır. İçerisindeki sıvı azot seviyeleri devamlı kontrol edilip zamanında takviyeleri gerçekleştirilmelidir. Sperma kullanılacağı zaman mümkün mertebe hızlı davranılmalıdır. Payet suni tohumlama tankından alınırken alınabilecek en derin noktadan ivedilikle alınır. Böylece diğer spermaların ısı değişimine maruz kalmasının önüne geçilir. Tohumlamada kullanılacak spermanın çözdürülmesinde en yaygın yöntem; spermanın suda çözdürülmesi işlemidir. Suda çözdürme işlemi 38 C deki su içerisinde donmuş spermanın saniye bekletilmesi ile gerçekleştirilir. Sudan alınan payet pistoleye takılmadan önce hızlıca kurutulmalı, seri şekilde pistoleye takılmalıdır. Pistole ile payetin ısısını dengelemek amacıyla; pistole vücut ısısında ısıtılır. Isıtılan pistoleye yerleştirilen çözdürülmüş sperma ile tohumlama işlemi gerçekleştirilir. Spermanın hazırlanması ile tohumlama arasındaki süre mümkün olan en kısa süre olmalıdır.(1-2 dk.) Tohumlama sırasında sert hareketlerden sakınınız, Spermayı corpus uteriye depolayınız,

54 TİGEM Siyah Alaca Irk Sığır Popülasyonu ve Projenin İşleyiş Şeması. Dünya Top 100 Listelerinden Boğa Spermaları Dişi Materyal Boğa Anası İnekler 250 Baş (%6) Erkek Materyal 100 Baş Aday Boğa Baş Denenmiş Boğa Spermasıyla Tohumlanacak İnekler 560 Baş (%14) Sperma Üretim Laboratuvarı Dişi Materyal Aday Boğa Spermasıyla Tohumlanacak İnekler 3190 Baş (%80) Aday Boğa Sperması Düveler (Tamamı aday boğa sperması ile Tohumlanacak 1600 Baş) DENENMİŞ BOĞA SPERMASI Ülke Hayvancılığı Popülasyonu

55 TİGEM İŞLETMELERİNDE YETİŞTİRİLEN SIĞIR-KOYUN VE DİĞER HAYVANLAR SIĞIRCILIK KOYUNCULUK AT KEÇİ KÖPEK CEYLAN İŞLETMELER SİYAH ALACA ESMER JERSEY SİMENTAL LIMOUSIN ETÇİ MELEZ AKKARAMAN MORKARAMAN MERİNOS İVESİ KIVIRCIK ACIPAYAM TÜRKTAHİROVA MALYA BAFRA (Sakız x Karayaka) POLATLI (İle De FerancexAkkaraman) ARAP ATI ANKARA KEÇİSİ HALEP KEÇİSİ KANGAL AKBAŞ ASYA CEYLANI ALTINOVA ANADOLU CEYLANPINAR ÇUKUROVA DALAMAN GÖKHÖYÜK GÖZLÜ KARACABEY K.KARABEKİR KOÇAŞ MALYA POLATLI SULTANSUYU TÜRKGELDİ ULAŞ

56 Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü İŞLETMELERİMİZ Türkgeldi Karaköy Gelemen İnanlı Sakarya Gökhöyük Tahirova Göle Gökçeada Atatürk Kazova Merkez İmalat Kumkale K.Karabekir ve İkmalÇiçekdağı Hafik Karacabey Anadolu Altındere Polatlı Bala Malya Ulaş Altınova Koçaş Alparslan Sultansuyu Acıpayam Gözlü Konuklar K.Maraş Dalaman Çukurova Boztepe Turunçgiller Ceylanpınar Hatay FAALİYETLERİMİZİN DEVAM ETTİĞİ İŞLETMELER KİRALANAN İŞLETMELER İŞTİRAK Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü TİGEM