Manevra halatı; gemilerin bağlama ve üzerinde manevra yapma maksadı ile kullandıkları halatlardır.

Transkript

1 DENİZCİ 1.MANEVRA HALAT RODASININ AÇILMASI Manevra halatı; gemilerin bağlama ve üzerinde manevra yapma maksadı ile kullandıkları halatlardır. "yi bir manevra halatı: # Yüzer olmalı, Manila ve sisal halatlar sudan ağırdırlar ve su emdiklerinden dolayı yüzme özellikleri yoktur. Naylon halatlar sudan hafif olmakla birlikte su emme özelliklerine sahip olduklarından suda tam yüzemezler. Naylon halatlar dışında sentetik halatlar su emmezler bu neden politen ve poliprobilen gibi sudan hafif olanları suda yüzerler. # Çekme gücü yüksek olmalı, Nebati halatların çekme gücü gemi halatları arasında en az olanıdır. Sentetik halatların çekme gücü nebatilere göre yüksektir. Çelik tel halatların çekme gücü tüm diğer gemi halatlarından yüksektir. # Uzamaları az olmalı, Nebati halatlar çekme kuvvetine yakın noktalarda %10 ile %20 arasında uzarlar. Bu uzama oranı ıslanınca artar. Sentetik halatlar nebati halatlar gibi ıslandığında uzama yapmazlar. Uzama oranları çekme kuvvetine yakın kuvvette %20 ile %30 arasında değişir. Tel halatlar uzama yapmazlar. Page 1 of 23

2 # Şoka dayanıklı olmalı, Nebati halatların şoka karşı dayanırlıkları düşüktür. Sentetik halatlar şoka karşı dayanıklıdır. Tel halatlar şoka karşı dayanıksızdır. # Tabi ve kimyevi etkenlere karşı dayanıklı olmalı, Nebati halatlar dış etkilere karşı en dayanıklı gemi halatlarıdır. Sentetik halatlar güneşe karşı dayanıksızdır. Tel halatlar dış etkilere karşı en dayanıksız gemi halatlarıdır. # Hafif, esnek ve yumuşak olmalıdır. Nebati halatlar kısmen hafif, esnek ve yumuşaktır. Sentetik halatlar hafif, esnek ve yumuşaktır. Tel halatlar hafif, esnek ve yumuşak değildir. 1.2.Halat Rodası Roda uzun bir halatın yuvarlak muhafaza sarımıdır. Halatlar orijinalde yuvarlak roda edilmiş olarak satılırlar. 1 Roda manevra halatının uzunluğu 120 kulaçtır. (220 metre) Halat rodasından açıldıktan sonra geminin boyuna ve kullanılacağı yere göre gerekiyorsa ikiye bölünerek kullanılır. Ancak büyük gemilerde bu halat bütün olarak kullanılır. Zaman zaman ters yüz edilerek aşınmada düzgünlük sağlanır. 1.3.Rodanın Açılması Bir manevra halatının orijinal rodasının açılması özel imtina ister. Halat rodasından açılırken iç çımadan açılır ve tekrar yuvarlak şekilde roda edilir[1]. Tekrar roda edilirken dikkat edilmesi gereken şey halat ne tarafa bükümlüyse o yönde roda edilmesidir. Yani sağa bükümlü halat saat yelkovanı yönünde roda edilir. Eğer halat rodasından düzgün açılıp düzgün roda edilmezse tüm halat güvertede karman çorman hale gelebilir. Page 2 of 23

3 Çelik halatlar ise gemiye roda olarak gelmez. "htiyaç çap ve uzunluk olarak bildirilir. Bildirilen özellikteki çelik halat satıcıda halat dolabından çekilerek çıkartılır, düz bir yere serilir, talep edilen uzunlukta ölçülür, kesilir, yuvarlak şekilde roda edilerek bağlanır, dış etkilere karşı ambalajlanır ve öyle gemiye gönderilir. Çelik halatlar orijinal rodasında gelmediğinden iç çımadan değil dış çımadan açılır. Halatın sertliğinden dolayı nebati halattan daha fazla dikkat edilmesi gerekir. Aksi takdirde çıkacak sorun nebati halattan daha fazla olacaktır. Çelik halatın gemide roda edilmesinde bükümlü nebati halatlarda olduğu gibi halat büküm yönünde roda edilmelidir. Ters yönde roda edilmeye çalışılan çelik halat buna karşı direnir ve üzerindeki bu direnci kaldırmak için bazı sarımlar ters yönde roda olur. Böyle bir roda açılırken de çok sorunlar yaşanır. Üstelik açılmada güç uygulanırsa çelik halat gam[2] alır ve bazı kolları da kırılır. Bu neden ile çelik halatlar roda edilirken çok dikkatli olunmalıdır. Gerekirse düzgün roda edilen bir çelik halat ırgat tamburuna veya bir çelik boru üzerine geçirilerek açılabilir. Kısa nebati halatlar yuvarlak yerine istenirse düz olarak ta roda edilebilirler. Ancak donanım üzerinde olmayan çelik halatlar daima yuvarlak roda edilmiş olarak storda bulundurulmalıdır. Yedekleme halatı gibi kalın ve uzun çelik halatlar ise genelde kullanılacağı yerde halat dolabı üzerinde bulundurulurlar. Gemi kurtarmaya mahsus gemiler dışındaki gemilerin bu halatları ise bol gres ile yağlanıp sıkıca bir koruyucu ile sarılarak kıç taraftaki çelik halat dolabında açıkta muhafaza edilirler. 1.4.Uygulama Roda açılması için ihtiyaç olan ortam; bir gemi veya gemicilik atölyesi, ihtiyaç olan malzeme; 1 roda halat. # Halat rodasının göbeğinden el sokularak halatın iç çıması bulunur. # "ç çıma rodanın ne tarafındaysa roda o kısım güverteye gelecek şekilde devrilir. # El tekrar rodanın içine sokularak çıma bulunur ve üstten dışarı çıkartılır. Page 3 of 23

4 # Çıması çekilerek alınan halat güverte üzerine tekrar yuvarlak roda edilir. 2.EL İNCESİNİN HAZIRLANMASI 2.1.Manevra Halatı Gemilerin manevra halatları; üzerinde manevra yapılan ve geminin bağlanmasında kullanılan halatlardır. Bir çımaları kasalıdır. Gemisine ve kullanım yerine uygun kalınlık ve uzunluktadırlar. Nebati olanları 1,75 burgata veya daha kalındırlar. Gemi sahile yanaşmadan önce geminin manevra halatları hazırlanır. Önce depoda (stor) veya sandıkta bulunan manevra halatları yerlerinden çıkartılır ve güverteye roda edilir. Eğer manevra halatları zaten güvertede roda edilmiş veya halat dolabı üzerinde bulunduruluyorsa bunların üzerlerindeki koruyucu kapelâları[3] açılır ve deniz bağları sökülür. Gemi halatı ya gemi yanaştıktan sonra gemiden inen bir görevli tarafından ya da yanaşmadan gönderildiği kıyıdaki bir yardımcı tarafından sahildeki bir bağlama yerine bağlanır. Genel olarak büyük gemiler halatlarını kıyıdaki palamarcılara palamar motorlarının yardımı ile ulaştırırlar. Yat, balıkçı gibi küçük gemiler ise genelde kıyıya yanaştıktan sonra tekneden inen bir görevli tarafından bağlanırlar. 2.2.Gemilerin Sahile Bağlama Şekilleri Limana gelen bir gemi liman içinde yanaşabileceği bir yer yoksa alargada bekler. Alargada bekleme; geminin sahilin biraz açığında demirlemiş veya demirlememiş Page 4 of 23

5 şekilde beklemesidir. Eğer limanda yanaşma yeri mümkünse limana girerek rıhtıma veya iskeleye bağlar. Gemiler genel olarak aşağıdaki şekillerde sahile bağlarlar; # Aborda olarak Gemilerin en güvenli bağlama şekli bir rıhtım veya iskeleye aborda[4] olmaktır. Aborda olmak geminin bir yere bordadan yanaşmasıdır. Rıhtım veya iskeleye aborda olan gemi 6 yönden sahile halat gönderir. Aynı yerden aynı babaya gönderilen halatların sayısı, geminin büyüklüğüne, halatların durumuna ve hava şartlarına bağlıdır. Baş halat ve kıç spring geminin kıça kaçmasına, kıç halat ve baş spring geminin başa kaçmasına, baş ve kıç açmazlar da geminin rıhtımdan açmasına engel olur. Verilen halatlar: Baş halat : (Baş palamar) Aborda olmuş geminin baş tarafından rıhtımda ileriye doğru, geminin geri kaçmasının önleyecek şekilde verilen halat. Baş açmaz : (Baş koltuk) Aborda olmuş geminin baş tarafından rıhtıma dik olarak, geminin rıhtımdan açmasını önleyecek şekilde verilen halat. Baş spring : (Baş pürmeçe) Aborda olmuş geminin baş tarafından rıhtımda geriye doğru, geminin ileri kaçmasının önleyecek şekilde verilen halat. Kıç halat : (Kıç palamar) Aborda olmuş geminin kıç tarafından rıhtımda geriye doğru, geminin ileri kaçmasının önleyecek şekilde verilen halat. Kıç açmaz : (Kıç koltuk) Aborda olmuş geminin kıç tarafından rıhtıma dik olarak, geminin rıhtımdan açmasını önleyecek şekilde verilen halat. Kıç spring : (Kıç pürmeçe) Aborda olmuş geminin kıç tarafından rıhtımda ileriye doğru, geminin geri kaçmasının önleyecek şekilde verilen halat. # Kıçtankara olarak Kıçtankara, geminin karaya kıç tarafından yanaşmasıdır. Kıçtan indirme yapan araç taşıyıcı gemiler ile ıskarça limanlarda yanaşma yapan gemiler yerden tasarruf amacına yönelik olarak baştan demir atarak veya atılmış bir şamandıraya bağlayarak yan yana kıçtankara olurlar. Bu yanaşma şeklinde kıçtan hem sancak hem iskele Page 5 of 23

6 taraftan mümkün olduğunca birer dik ve birer çapraz halat verilir. Böylece kıç tarafın mümkün olduğunca sabitlenmesi sağlanır. Burada gemilerin arasına hasarın önlenmesi için usturmaça konulması ihmal edilmez. # Baştankara olarak Baştankara; geminin karaya baştan yanaşmasıdır. Baştan indirme yapan araç taşıyıcı gemiler ile istisnai yanaşma yapan bazı gemiler kıçtan demir atarak veya bir şamandıraya bağlayarak baştankara yaparlar. Baştankarada baştankaraya güçlü bir halat verilerek bağlanılır. 2.3.El İncesi Gemilerin halatlarını sahile göndermenin bir diğer yolu da halatı el incesi yardımı ile göndermektir. El incesi manevra halatının sahile ulaştırılması için önceden gönderilen bir ucunda ağırlık bulunan 20 m. uzunluğunda ince halattan yapılan kılavuz halatıdır. Halatın çımasında ağırlık olarak ceviz adı verilen içinde ağırlık bulunan bir düğüm bulunur. Yeterince kıyıya yaklaşan gemiden bir görevli tarafından kıyıya bir el incesi atılır. El incesinin cevizi kıyıya ulaşınca diğer çıması manevra halatına bağlanır. Kıyıdaki kişide bu el incesini çekerek manevra halatını kıyıya alır. ağırlık oluşturmasıdır. El incesi; el incelik halat olarak tabir edilen yomadan daha ince halatlardan yapılır. Uygun halat cinsi 7 8 mm. çapındaki dıştan örgülü sentetik olanlarıdır. El incesine ceviz yapılmasının amacı el incesinin çımasını sahile atarken kolaylık sağlaması amacı ile Ceviz; el incesinin çımasına kendinden yapılan bir düğüm çeşididir. "çerisinde daha fazla ağırlık kazandırmak için bir beze sarılarak top haline getirilen somun, taş, kurşun gibi bir madde konur. Bu topun çapı yaklaşık olarak cevizde kullanılan sarım sayısının iki fazlası kalınlık kadardır. Örnek olarak 7mm. halat ile 4 sarımlı bir ceviz yapılıyorsa bu topun kalınlığı yaklaşık 42mm. olur. Page 6 of 23

7 Bu ceviz düğümünün yapılmasında kullanılan standart sarım 4 dür. Daha fazla sarım ile yapılabilse de ceviz el incesinin kendi bedeninden yapıldığından içerisine yeterince ağırlık koymak kaydı ile büyüklük açısından 4 sarımlık ceviz yeterli olmaktadır. Bu neden ile standart sarım 4 olarak gelişmiştir. Dört sarımlı standart bir ceviz için gerekecek halat boyu yaklaşık olarak 2,5m. dir. El incesinin de boyu 20m. olacağı için bir el incesi yapmak için yaklaşık 22,5m. halata ihtiyacımız vardır. El incesinin hazırlanması için ihtiyaç olan ortam; bir gemi veya gemicilik atölyesi, ihtiyaç olan malzeme; ağır ceviz içi dolgu maddesi, 22,5 m. uzunluğunda, 7 mm. kalınlığında dıştan örgülü el incelik halat. # Bulunan uygun bir ağırlık ve bir bez parçası ile ceviz içi ağırlık topu hazırlanır. # Ceviz ve işletme için yeterli pay ayrıldıktan sonra halatın bedeni dört parmağın üzerinde avuca yatırılır. # Halat yan yana dört parmakta dört tam sıra sarılır ve beşinci avuca yatırılır. # El halat sarımının içinden çıkartılarak sarım işaret parmağı içine sokularak kavranır. # "lk dörtlü sargı kavranacak şekilde dikine iç alttan dış yukarı doğru yan yana dört sıra sarım daha yapılır. # Dolgu maddesi sarımların içerisine konur. # Halatın çıması üstten içinden geçirilir. # Halatın çıması alttan parmağın yanından üste doğru geçirilir. # Üste çıkartılan çıma sarımın diğer tarafından tekrar sokularak son dörtlü sarımın birincisi yapılır. # Son grup sarım dörde tamamlanır. # Sarımların boşu tersten başlanarak elle alınır. # Tüm cevizin boşu elle alındıktan sonra cevizden dışarı çıkan çıma kavela yardımı ile cevizin göbeğine sokulur. Page 7 of 23

8 # Çıma cevizin içerisine sokulduktan sonra tüm sarımların son sıkı boşu alınır. Uygulamada dikkat edilecek hususlar; # 7 mm. halat kullandığınızda ceviz içi dolgu maddesinin çapı yaklaşık 42 mm. ve mümkün olduğunca olacaktır. # 7 mm. bir halat içi ayrılacak pay yaklaşık 2,5m. olacaktır. # Düğümde kullandığınız kısım halatın ceviz için ayırdığınız payıdır. # Halatın sarımda kullanılan kısmı işaret parmağınızın üzerinden aşağıya doğru sarkmalıdır. # "lk sarım işaret parmağının hemen yanından, iç alttan dış yukarıya doğru olacaktır. # "şlemler sırasında daimi olarak sarımlarım dörderli olduğuna dikkat ediniz. # Sarımların boşu alınırken çıma biraz dışarıda kalmalıdır. # Sarımların hiçbiri üst üste gelmeyecek ve uzunlukları aynı olacaktır. # Boş alma tek seferde yapılacak diye bir şey yok. Birden fazla seferde tam boş alınabilir. # Sarımlar eşit uzunlukta ve eşit sıkılıkta olacaktır. # Sıkı sarımları işletmek için gereken yerde kavela kullanılabilir. Dıştan örgülü sentetik halat ile bir el incesi yapınız. Page 8 of 23

9 Page 9 of 23

10 Page 10 of 23

11 3.1.El İncesi El incesi çımasındaki ceviz sayesinde uzun bir mesafeye kadar atılabilir ve kıyıya Page 11 of 23

12 ulaştırılabilir. Bu şekilde manevra halatının da gemiye veya sahile ulaştırılması sağlanır. El incesinin atılması için ihtiyaç olan ortam; bir gemi güvertesi, rıhtım veya okul bahçesi, ihtiyaç olan malzeme; bir el incesidir. # El incesi düzgünce ele roda edilir. # El incesinin çıması üzerine basılarak güvenceye alınır. # El ince rodası atılacak elde 4 5 sarım olacak şekilde ikiye ayrılır. # Beden el incesinin atılacağı yere yan çevrilerek kol el incesini atacak şekilde kaldırılır. # El incesi kuvvetlice fırlatılır. Uygulamada dikkat edilecek hususlar; Çıma halata bağlanmadıysa ve el incesinin toptan denize gitmesi istenmiyorsa, çımanın üzerine basılarak veya bir yere bağlayarak güvenceye alınmalıdır. "skeleye yaklaşmakta olan bir gemiye el incesi atınız. Page 12 of 23

13 4.EL İNCESİNİN HALATA BAĞLANMASI Bir yere yanaşılacaksa önce yanaşılacak yere temas edecek olan kısma zarar görmemesi için usturmaça[5] konur. Usturmaça konması, usturmaçanın temas edecek yere hizalandıktan sonra parimasının bir vardevela, puntel gibi bir yere kazık bağı ile bağlanarak sabitlenmesidir. Bu şekilde gemi yanaştığı yere çarpma veya sürtme nedeni ile zarar görmez. Sonra manevra halatı sahile gönderilecek yerde bir Page 13 of 23

14 kurtağzı (Fairlead/ Chock)[6] veya halat loçası[7] varsa önce ondan geçirilir ve sonra vardavelanın[8] veya parampetin[9] üzerinden güverteye alınır. Halatların içerisinden geçirilen kurtağızlarının (Chock) çeşitleri vardır. Yerine göre uygun olanı konmuştur. # Açık veya kapalı olup olmamasına göre. Açık kurtağzı (Open chock), Kapalı kurtağzı (Close chock), # Tamburatalı[10] olup olmamasına göre; Tamburatasız (Without roller) Tamburatalı (Roller) # Tamburata sayısına göre Tek tamburatalı (Single roller) Çift tamburatalı (Double roller) Page 14 of 23

15 Daha sonra el incesinin çıması, halat kasasının dikişinin bitimine, doblin olarak gönderilecekse gemi ile kıyı arasındaki mesafe kadar kaloma verildikten[11] sonra halatın bedenine bir kazık bağı ile bağlanır. Tavsiye edilen kazık bağı çeşidi foralı çifte kazık bağıdır. Üç çeşidi vardır. Kazık bağı; vasıta ve usturmaça parimalarını puntal, vardavela veya benzer unsurlara bağlamakta kullanılan bir bağdır. # Düz kazık bağı kullanılır. Üzerine fazla yük binmeyen ve kısa bir süre sonra sökülecek olan bir halatın bir kazık veya benzeri unsura bağlanmasında # Çifte kazık bağı bağlanmasında kullanılır. Üzerine fazlaca yük binebilecek veya uzunca bir süre bağlı kalacak olan tente halatı gibi halatların bir kazık veya benzeri bir unsura # Foralı kazık bağı Page 15 of 23

16 Sıkışma olasılığı olan kazık bağının sıkışınca kolayca çözülebilmesi için yapılan kazık bağı çeşididir. Düz kazık bağının veya çifte kazık bağının sonunda çımanın doblin yapılarak üst halat içerisinden geçirilmesi ile oluşturulur. El incesinin bir halata bağlanmasında hem sağlam olması hem de çabuk çözülebilmesi için foralı çifte kazık bağı kullanılır. El incesinin halata bağlanması için ihtiyaç olan ortam; bir gemi güvertesi, rıhtım veya okul bahçesi, ihtiyaç olan malzeme; bir el incesi ve bir manevra halatıdır. # El incesinin çıması manevra halatının kasasının bitim noktasına yakın bir yerinde halatın üzerine dik olarak konur. # El incesi ile manevra halatının bedeni üzerinde iki volta[12] atılır. # El incesi sarımın üzerinden diğer tarafına geçirilerek bir volta da diğer tarafta atılır. # El incesinin çımasına bir doblin yapılarak son voltanın altından geçirilir. # El incesinin bedeni ve çımadaki doblin ters taraflara çekilerek bağın boşu alınır. Uygulamada dikkat edilecek hususlar; # Manevra halatı üzerine el incesi ile atılan voltanın tarafı önemli değildir. Bir el incesini bir manevra halatına foralı çifte kazık bağı ile bağlayınız. Page 16 of 23

17 5.HALATIN ÇİFT BABAYA VOLTA EDİLMESİ 5.1.Halat Kasasının Kıyıda Sabitlenmesi Kıyıya ulaştırılan el incesi kıyıdan çekilerek diğer çımasına bağlı manevra halat kasasının da kıyıya ulaşması sağlanır. Manevra halatının kasası kıyıya ulaşınca kasa kıyıda bir kazık[13] (Post), baba (Bollard / Bitt)[14], istavroz bite (Staghorn bollard) [15], mapa (Pad eyes) veya anale (Ring) gibi bir bağlama unsuruna bağlanır. Halatların kıyılarda ağaçlara bağlanması tabiata vereceği zarar nedeni ile taşlara bağlanması da halatı zedeleyeceği veya güvenilir Page 17 of 23

18 olmayacağı nedeni ile tercih edilmemelidir. # Halat kıyıdaki baba, kazık veya benzer unsurlara doğrudan kasasından geçirilerek bağlanır Bir baba veya kazığa çift kasa geçirilirken ikinci kasa diğer kasanın içinden alınarak babaya üstten takılır. Bu şekilde halatlar birbirinden bağımsız olarak babadan mola[16] edilebilir. veya içten geçirme ile sabitlenir. # Halatın kasası anale[17], mapa[18] veya benzer unsurlara geçirilerek bir kavela yardımı ile Halat kasasının sabitlenmesinden sonra el incesi halattan çözülerek tekrar kullanılacaksa gemiye geri atılır veya kullanılmayacaksa roda edilerek bir kenarda gemi yanaştıktan sonra verilmek üzere konur. 5.2.Halat Kasasının Gemide Sabitlenmesi Manevra halatı kıyıda kasasından bağlandıktan ve gemi yanaştıktan sonra boşu alınarak güvertedeki baba veya koçboynuzu (Deck/Belaying cleat)[19] gibi bir bağlama unsuruna volta edilerek bağlanır. Babalar genelde sahilde tek, gemide ise çift olarak bulunur. Çift babaya (Bitts) veya koçboynuzuna bağlama aynı biçimde, sekiz şeklinde volta edilerek yapılır. Yeteri sayıda voltadan sonra son volta ters çevrilerek meze volta[20] şeklinde yapılır. Page 18 of 23

19 Bağlama işlemi tamamlandıktan sonra özellikle 3.dünya ülke limanlarında gemiye rıhtımdan fare gelmemesi için halata gemi tarafında farelik (Faredan, Rat guard) [21] takılır. Gemi yanaştığı yerden avara[22] etmeden bu fareliklerin unutulmadan alınması gerekir. Halatın çift babaya volta edilmesi için ihtiyaç olan ortam; bir gemi güvertesi, rıhtım veya gemicilik atölyesi, ihtiyaç olan malzeme; bir çift baba ve bir manevra halatıdır. # Loçadan gelen manevra halatı çift babanın arasından geçirilir. # Gidiş yönündeki babaya halat ile yarım volta atılır. # Halat ile ikinci babaya da yarım volta atılir. # Her iki babaya atılan yarım voltalar yeterince tekrarlanır. # Halatın çımasına bir kruz yapılır. # Kruz halatın gidiş yönündeki babaya geçirilerek babaya mezavolta atılir ve boşu alınır. # Halatın çımasına yine bir kruz yapılır. # Kruz halatın gidiş yönündeki babaya geçirilerek babaya mezavolta atılır ve boşu alınır. Uygulamada dikkat edilecek hususlar; # Halatın babada sarılmaya yeterince yeri kalması için babanın alt tarafından başlanmasında yarar vardır. # Volta miktarı halat üzerine binecek yüke göre belirlenir. # Kruz baba yönünde olacak ve çıma kruzun altında kalacaktır. # Yeteri kadar sayıda ve sıkı volta edilmezse halat sıyırarak kendi boşunu alır ve Page 19 of 23

20 meze volta sıkışarak halatı mola edilemez hale koyar. Yanaşan bir gemideki manevra halatını kıyıda sabitlendikten sonra güvertede bir çift babaya volta ederek bağlayınız. Page 20 of 23

21 "Yazı, edinilen yeni bilgi, değişim ve yapılan yorumlar ile tekrar tekrar güncellenmektedir. Bu neden ile kopyalayıp almak yerine ihtiyacınız olduğunda tekrar açıp okumanızda yarar bulunmaktadır. Bu yazı her zaman burada olacaktır." [1] Roda etmek: Halatın yuvarlak şekilde güvertede sarılmasıdır. [2] Gam (gamba) almak: halatın sarım yönünün tersine dönerek karışması. [3] Kapela: Açık güvertede bulunan cihaz, araç, makine veya malzemenin ortam şartlarından etkilenmemesi için onu örtecek şekilde brandadan yapılmış olan örtü. [4] Aborda olmak: Bordadan yanaşmak. Bir gemi veya rıhtım, iskele, platform gibi bir bağlama unsuruna geminin yandan bağlanması. [5] Usturmaça: Gemi ile yanaşılan yer arasına geminin zarar görmemesi için konulan bir çeşit yastık. [6] Kurtağzı: "çinden geçirilen manevra halatının gemiye kumanda ettiği noktanın değişmemesini ve halatın küpeşte kenarına veya bir başka unsura sürtünerek zarar Page 21 of 23

22 görmesini engelleyen, küpeşteye konan, halka veya ay şeklindeki tamburatalı veya tamburatasız gemi aksamıdır. [7] Halat loçası: Parampet üzerinde içerisinden halat geçirilmek için açılmış, kenarları halatı zedelememek için yuvarlatılmış delik. [8] Vardevela; Gemide insanların düşmesini engellemek amacı ile güverte, ambar ağzı, iskele merdiven gibi yerlerin kenarlarındaki korkuluğun puntallar arasına konan, halat, boru, zincir v.s. malzemeden yapılan korkuluk. [9] Parampet: Küpeştelerde denizin güverteye gelmesini engelleyen, vardevela yüksekliğinde yapılmış kapalı üst yapı. [10] Tamburata: Halatın sürtünerek yıpranmasını engellemek için kurtağzının içerisine konan ve bir sabit mil etrafında dönebilen bir çeşit makara. [11] Kaloma vermek: halat veya zincire gerekebilecek boşu (pay) vermek. [12] Halatın volta edilmesi: Haltın bir bağlama unsuruna sarılması. [13] Kazık: Bir şey bağlamak için zemine çakılan ağaç çubuk. [14] Baba: Halat ve parimaları volta edilmeleri için kullanılan zemine çok iyi monte edilmiş, demir, pirinç ve ağaç gibi çeşitli malzemelerden imal edilmiş silindirik elemanlardır. [15] "stavroz Bite (Staghorn Bollard): Parimanın volta edilmesinde kullanılan artı şeklindeki bağlama elemanıdır. [16] Mola etmek: (Fora etmek) Halatın bağlandığı yerden çözülmesi. Genel teamül; ticaret bahriyesinde mola, askeri bahriyede fora ifadesi kullanılır. [17] Anale: Mapaların üzerinde halat bağlamak için kullanılan hareketli halkalardır. [18] Mapa: Güvertelere, alabanda ve bordalara veya iskelelere sağlam olarak tespit edilen içinden halat, kilit gibi malzemelerin geçebildiği veya bağlanabildiği sabit halkalardır. [19] Koç Boynuzu: Halat ve parimaların volta edilmesi için gerekli yerlere monte edilmiş genellikle madeni boynuz şeklindeki malzemelerdir. Page 22 of 23

23 [20] Meza volta: Yarım volta. Volta edilen halatın son kuruzunun ters yapılması. [21] Farelik (Faredan): (Rat guard) Rıhtımdan gemiye fare girmemesi için ba lama halatının gemi tarafına geçirilen daire eklindeki teneke siperlik. [22] Avara etmek: Yana ılan yerden ayrılmak. Coskun YALCINALP