Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar. Prof. Dr. Saadet Arsan Ankara Üniversitesi

Transkript

1 Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar Prof. Dr. Saadet Arsan Ankara Üniversitesi

2 Alt başlıklar: Emzirememe İnfantil Kolik Kusmalar Kabızlık Yeşil kaka/kanlı kaka Yemeyen bebek

3 Emzirememe Olgu1: 5 günlük yenidoğan NVD, DA: 3600 g, term Topuk kanı aldırmak için gelmiş Sarılık (+) Dışkısı sarıya dönmemiş Bezleri fazla ağır değil VA: 3060 g (%15 kayıp) (Olması gereken: %10) Anne yorgun ve kaygılı Memelerde kurumuş kanlı çatlaklar (+) Pompa ile sağılmış, bakılmış: AZ! Eşlik eden bir sürü kadın (Bolca lafa karışma eğiliminde)

4 Emzirememe nedenleri: Uygun olmayan emzirme tekniği Meme başı sorunları Emzirme sıklığının ve süresinin uygun olmaması Annenin açlık, susuzluk ve yorgunluğu Annenin akut hastalık durumu Hastanedekiler, aile, arkadaşlar, sanal alem, pompa

5 Gerçek emzirememe nedenleri: AAP 2012 Anneye ait faktörler: HIV-1 enfeksiyonu Tedavi edilmemiş Brucella Aktif tüberküloz : Süt sağılarak verilebilir Memede HSV : Süt sağılarak verilebilir Su Çiçeği enfeksiyonu: Bebek ile ilişkili faktörler: Klasik galaktozemi Diğer metabolik hastalıklar (Doğum öncesi 5 gün ile doğum sonrası 2 gün) Süt sağılarak verilebilir Annenin aldığı ilaçlar: Radyoaktif bileşikler Kemoterapötik ilaçlar İlaç suistimali: Kokain, esrar

6 Başarılı emzirme için önemli ipuçları Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline sahiptir. Süt beyinde yapılır! Diğer besinler sütten daha besleyici değildir. Anne ne yerse, tadı ve kokusu anne sütüne geçer. Emerek beslenen bebekler için kalori-protein gereksinimi hesaplanmaz. Bebekler 3 amaç için emerler: Açlık Susuzluk Haz alma EMZİK: İlk 1-2 haftada önerilmez Ağrıyı azaltır Oral-motor fonksiyonları geliştirir Ani bebek ölüm sendromu sıklığını azaltır Haz verir

7 Emzirmeye başarıyla başlayamayan annelere yaklaşım: Emzirme süreci muayenesi Bebeği ve memeyi tutuş, pozisyon verme Emzirme sırasında olumlama-destek Emzirme sonrası memedeki süt Meme sorunları Meme başı sorunlarının giderilmesi Dolgun, sert memenin rahatlatılması Yeterli out-put kontrolü

8 Emzirmeye başarıyla başlayamayan annelere yaklaşım: Büyümenin ve gelişmenin yeterliliği Aşırı emme isteğinin nedenleri Yorgunluk, uykusuzluk, açlık ve susuzluğun giderilmesi Destek verenlerle işbirliği

9 İnfantil Kolik Olgu 2: Hepatit B aşısının 2. dozunu almaya gelmiş zamanında, 3200 gr doğmuş yenidoğan Son 1 hafta-10 gündür dizlerini karnına çekerek durmadan ağlıyor, memeden ayrılmak istemiyor, karnı çok gazlı FM: 4100 g Bezinde bol sarı kaka Tüm sistemleri normal Muayene masasında ağlıyor, memede-kucakta susuyor

10 Tanım: Başlangıç: En geç 3. hafta Bitiş: 3. ay Haftada en az 3 gün 3 saate kadar AĞLAMA

11 Ebeveynler üzerindeki olumsuz etkileri Bunalma, kaygı AS yetersizliği hissi Postpartum depresyon Evlilik ilişkisinde gerginlik Çocuk suistimali Sarsılmış bebek sendromu

12 İK dışında bir neden düşündüren durumlar: Büyüyememe Episodik olmayan, sürekli huzursuzluk ve ağlama 3-4 aydan daha uzun süren huzursuzluk ve ağlama Kusma, ishal, kabızlık Dışkıda açık veya gizli kan Dismorfik görünüm özellikleri Anal fissür Ekstremite-eklem duyarlılığı Solunum sıkıntısı

13 Neden? Gaz GER İmmatür sinir sistemi Annelik kaygısı İnfantil Kolik Süt Allerjisi Laktoz intoleransı 4. Trimester Besin allerjisi

14 İK-Sindirim sistemi ilişkisi: Ağlayarak yutulan hava İnek sütü allerjisi (%10, dışkıda kan) GER (<%5 ve genellikle >3 ay) Annenin aşırı kahve, çay, kola, çikolata tüketimi

15 Yaklaşım/Tedavi: Kağıt-kalem ve ağlama eğrileri İnsan gebeliğinin evrimi

16 Yaklaşım/Tedavi: Normal in tedavisi olur mu? İlaçlar? Sedasyon etkisi olan bitkiseller Probiyotikler (L. Reuteri) Rahatlatma refleksleri: Kundak Mide pozisyonu Piş piş Sallama Emzirme: Meme Emzik

17 Kusmalar Olgu 3: 3 aylık bebek Emerek besleniyor DA: 3300 gr Sürekli kusuyor: Bazen süt, bazen peynirimsi Günde 2-3 kez sarı anne-sütü kakası var FM: VA: 5400 gr Sistem bulguları normal Gelişimi ayına uygun Muayene sırasında da çıkarıyor

18 Gastro esofageal reflü (GER) Fizyolojik regürjitasyon 1. ayda başlar, 4. ayda peak yapar aylarda (% 88 ve %100) biter Ösofajit, büyüme-gelişme geriliği çok nadir GERD: Gastro esofageal reflü hastalığı

19 Yaklaşım/Tedavi: Kağıt-kalem ve mide çizimleri Önlemlerin anlatılması Emme sonrası az girişim Gaz çıkarma Yatma pozisyonu Pekiştirme: Yeterli büyüme-gelişme ve sürekli izlem in vurgulanması

20 Yaklaşım/Tedavi (GERD): Farmakoterapi: Sodyum aljinat Antiasitler (??) H-2 reseptör antagonistleri (Cimetidine, Ranitidine) Proton pompa inhibitörleri (Omeprazol, Lansaprazol) (??) Prokinetikler (Metaklopramid, Eritromisin) (??) Cerrahi (Fundoplikasyon)

21 İlk 3 ayda fışkırır tarzda kusmalar: Pilor stenozu Büyüme-gelişme geriliği FM: Zeytin Dehidratasyon Hipokloremik metabolik alkaloz Üst abdominal USG Direkt ve kontrastlı pasaj grafileri Tedavi: Piloroplasti

22 İstemli kusmalar: >6 ay Tamamlayıcı gıdalar başlandıktan sonra Zorlayıcı tutum İhmal gören bebek-çocuk Yaklaşım önerisi: Pekiştirmeme

23 Kabızlık: Olgu (lar) 4: 2-3 gündür kaka yapmayan <6 ay bebekler 3-4 günde bir kaka yapan >6 ay bebekler Kabızlık tanımı dışkının kıvamına göre yapılır Normal kıvamda dışkı, 2-3 günde bir, uyarısız yapılıyorsa ve bolsa: Kabızlık değildir Yenidoğan döneminde DİKKAT: Hirschprung hastalığı İntestinal pseudo-obstrüksiyon Hipotiroidi

24 Kronik Kabızlık: ROME III Kriterleri (Carvalho RS-2008) x 2/hafta dışkılama Tuvalet eğitimini aldıktan sonra 1 dışkı inkontinansı atağı Aşırı dışkı retansiyonu öyküsü Ağrılı ve zorlu barsak hareketleri Büyük kaka yapmış olma öyküsü Rektumda büyük fekal kitle varlığı En az 2 (+), >2 hafta

25 Yeşil kaka/kanlı kaka Olgu 5: 3 aylık bebek Emerek besleniyor DA: 3000 gr Gece-gündüz devamlı ağlıyor Günde 5-6 kez yeşil-mukuslu kaka yapıyor veya Kakasında kan, yanaklarında kızarıklık FM: VA: 4500 gr BS leri artmış, karın palpasyonu ağrılı Kucakta-memede susmuyor

26 Laktoz intoleransı olabilir! Dışkı incelemesi: ph<5 Redüktan madde: + Laktaz enzimi preparatları ile emzirmeye devam Tamamlayıcı gıda döneminde fazla sorun yok <1 yaş: %50, <2 yaş %90 düzelir

27 Kakada kan 1-2 sefer: Önemli değil Persistan, çizgi şeklinde, ağrılı dışkılama: Fissür Parlak mukusla birlikte, persistan, atopik dermatit: Proktatit/İnek sütü allerjisi (?) Annenin İS ürünleri almayarak emzirmeye devam edilmesi

28 Yemeyen bebek Olgu 6: 9 aylık bebek DA: 3500 gr Hiçbir şey yemiyor FM: VA: gr, B: 73 cm, BÇ: 46.5 cm 4 dişi var Sistemleri normal Emekliyor, anlamlı heceleri var

29 Yaklaşım/Öneriler: Ailenin sofra ve düzenli yeme alışkanlığı Önce mama sandalyesi, sonra sofra: Hep oturarak Elinde kaşık, önünde yemek TV, oyun: Hayır Güler yüz Endişe, kaygı, aşırı sevinç aktarmama

30 Yaklaşım/Öneriler: Yeni besinlerde sabır (x 10 deneme) Aşırı kontrol (baskı veya kısıtlama ): Aşırı kilo, yeme bozuklukları Taneli ve pürtüklü gıdaların >10 ay başlanması: Kalıcı çiğneme ve yutma sorunları Yemek seçme özgürlüğü İştahsızlık dönemleri