Bölüm 3: Zaman geciktirme devreleri
|
|
- Sanaz Niazi
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Bölüm 3: Zaman geciktirme devreleri A. Transistörler Üç yarı iletkenin birleşiminden oluşmuş devre elemanına transistör denir. Bu elemanın, Beyz (B), emiter (E) ve kolektör (C) olmak üzere üç ayağı vardır. NPN ve PNP olmak üzere iki tipte yapılan transistörler, küçük değerli beyz akımına bağlı olarak CE arasından büyük akım geçişine izin verirler. Transistör kelimesi, transfer (aktarma) ve resistor (direnç) sözcüklerinin kısaltılmasıyla ortaya çıkmıştır. Transistörlerin ayak adlarının anlamları: Emiter (emitter): Yayıcı, Kolektör (collector): Toplayıcı, Beyz (base): Taban, giriş, kontroldür. B C E NPN PNP Şekil 3.1: Yüzey temaslı transistörlerin yapısının basit olarak gösterilmesi Şekil 3.2: NPN ve PNP transistör sembolleri Şekil 3.3: Çeşitli transistörler NPN tipi transistörlerin yapısı Şekil 3.4'te görüldüğü gibi NPN transistör yapılırken iki adet N tipi özelliğe sahip yarı iletken malzemenin arasına ince bir katman hâlinde P tipi malzemeden beyz tabakası yerleştirilmiştir. Araya yerleştirilen beyz tabakası iki büyük tabaka arasındaki elektronoyuk geçişini kontrol etme bakımından görev yapmaktadır. Transistörleri musluğa (vana) benzetmek mümkündür. Musluk, akan sıvıyı denetler (ayarlar). Transistör ise geçen akımı denetler. Bu özelliği sayesinde küçük akımlar aynı biçimde olmak kaydıyla büyütülebileceği kolektör (C) kolektör (C) gibi, küçük bir akım ile büyük bir alıcının çalışması da sağlanabilir. N P PNP tipi transistörlerin yapısı Şekil 3.5'te görüldüğü gibi PNP transistör yapılırken iki adet P tipi özelliğe sahip yarı iletken malzemenin arasına ince bir katman hâlinde N tipi malzemeden beyz tabakası yerleştirilmiştir. Araya yerleştirilen beyz tabakası iki büyük tabaka arasındaki elektronoyuk geçişini kontrol etme bakımından görev yapmaktadır. beyz (B) emiter (E) P N Şekil 3.4: NPN transistörün yarı iletken yapısı beyz (B) emiter (E) N P Şekil 3.5: PNP transistörün yarı iletken yapısı 33
2 Transistörlerin anahtarlama (onoff) elemanı olarak kullanılması Transistörün kesim (yalıtım) ve doyum (tam iletim) durumunda olması, elemanın anahtarlama yapıcı olarak çalıştırılmasıdır. Aktif bölgede çalışma ise yükselteç devrelerinde geçerlidir. Anahtarlama elemanı olarak kullanılacak transistörün açma kapama (onoff) zamanlarının çok kısa olması gerekir. Özellikle yüksek frekanslı devrelerde, zaman rölelerinde, periyodik çalışan sistemlerde, dijital düzeneklerde açmakapama sürelerinin kısa olması çok önemlidir. Alıcıları mekanik anahtarlarla ve şalterlerle çalıştırıp durdururuz. Yük (R y ) büyüdükçe yüksek akımlı anahtar (şalter) kullanmak gerekir. Bu ise devrede hem çok yer kaplar hem de maliyeti arttırır. İşte bu nedenle uygulamada, transistör, tristör, triyak vb. gibi elemanlar kullanılarak küçük bir anahtarla büyük alıcılara kumanda edilebilmektedir. S 10 kω 10 kω V 330 Ω NPN Şekil 3.6: Transistörün anahtar olarak çalıştırılması Büyük akımın geçtiği şalterlerin olumsuz yönleri: I. Şalter açılıp kapatılırken büyük fiziksel kuvvet gerekir. II. Açılıp kapanma esnasında gürültü, kıvılcım, ark olur. III. Kontaklar ark nedeniyle belli bir süre sonra geçirgenliğini kaybeder (bozulur). Şekil 3.6'da verilen devrede S mini anahtarıyla alıcısı (led, lâmba, ısıtıcı, motor vb.) çalıştırılabilir. Şöyle ki; S kapatılınca transistörün beyzine küçük bir akım gider. Bu akım transistörün CE uçları arasından yüksek değerli bir akım geçmesine neden olur. Bu sayede alıcısı çalışmaya başlar. Aslında anahtarlama işlemi sadece alıcı çalıştırmayla sınırlı değildir. Şöyle ki; bazı devrelerde osilasyonlu (salınımlı) sinyaller elde edebilmek için transistörlü açkapa (onoff) yapıcı devreler kullanılır. Yani transistör, CE arasından geçen akımı sürekli verirkeser. Bu işleme de anahtarlama denir. Transistörlerle röle ve kontaktörlerin kumandası Transistörlerle yalnızca DC ile çalışan alıcıları besleyebiliriz. Yani, AC ile çalışan bir motoru transistöre bağlamak mümkün değildir. Ancak, araya şekil 3.7'de görüldüğü gibi bir röle bağlanırsa, transistör ile her türlü alıcıya kumanda edilebilir. Transistörlerin ayarlı direnç (reosta) olarak kullanılması Büyük güçlü alıcıların akım ayarı, yüksek akımlı ve büyük gövdeli reostalarla yapılabilir. Fakat reostalar hem çok yer kaplar, hem de ek bir enerji tüketirler. Ancak, pot ve transistör temeli üzerine kurulu devrelerle daha iyi akım kontrolü yapılabilir. Şekil 3.8'de verilen devrede P nin değeri değiştirildikçe beyze giden tetikleme akımı değişir ve buna bağlı olarak C den E ye geçen akım ayarlanarak nin gücü kontrol edilmiş olur. 912 V S 10 kω NPN 912 V röle V Şekil 3.7: Transistörle rölenin çalıştırılması T R kω P 1050 kω R 2 1 kω V Transistörlerin yükselteç olarak kullanılması Transistörler kullanılarak teyplerin okuyucu kafası, mikrofon vb. gibi düzeneklerin ürettiği zayıf elektrik 34 Şekil 3.8: Transistörün ayarlı direnç olarak kullanılması
3 sinyalleri güçlendirilebilir. Örneğin mikrofon, ses dalgalarını, içindeki mini bobin sayesinde elektrik sinyallerine çeviririr. Bu sinyaller çok küçük değerli olduğundan hoparlörü besleyemez (süremez). İşte bu nedenle araya transistörlü (ya da entegreli) yükselteç devresi konulur. B. Transistörlü zamanlayıcı devresi çeşitleri Endüstriyel sistemlerde bazı işlemlerin belli bir zaman gecikmesiyle yapılması istenir. İşte bu durumlarda zaman rölesi devreleri kullanılır. C giriş V giriş R B Yükseltilecek sinyal buradan uygulanır. DC polarma direnci NPN TR yük direnci Şekil 3.9: Transistörün yükselteç olarak kullanılışının basitçe gösterilmesi C çıkış Yükseltilmiş sinyal buradan alınır. Şekil 3.10: Uygulamada kullanılan çeşitli zamanlayıcılar Uygulamada kullanılan zamanlayıcı çeşitleri a. Belli bir süre çalışıp duran zaman rölesi devreleri (turnoff zamanlayıcılar), b. Belli bir süre sonra çalışmaya başlayan zaman rölesi devreleri (turnon tipi zamanlayıcılar), c. Periyodik (aralıklı) olarak çalışan zaman rölesi devreleri En basit zaman gecikmesi, bir kondansatörün direnç üzerinden şarj olması ilkesine dayanmaktadır. Ayrıca, bir bobinin üzerinden geçen akımın yükseliş ve düşüş anında yaratmış olduğu geçici rejim de (durum) bir zaman gecikmesi olayıdır. Zaman rölelerinin devre yapısı bakımından sınıflandırılması Gelişmiş ve uzun süre geciktirmeli devreler üç kısımda incelenmektedir. a. Analog esaslı (transistör, tristör, triyaklı vb.) zamanlayıcılar, b. Entegreli (555, 741 vb.) zamanlayıcılar, 5,647 kω c. Dijital esaslı (lojik kapı entegreli) zamanlayıcılar Zamanlayıcı devrelerine ilişkin örnekler a. Tek transistörlü, alıcıyı gecikmeli olarak çalıştıran (turnon tipi) zamanlayıcı devresi Şekil 3.11 de verilen şemada besleme gerilimi devreye uygulandığında R ve P üzerinden geçen akım C'yi doldurmaya başlar. C'nin gerilimi belli bir seviyeye (0,60,7 V) geldiğinde transistör iletime geçerek, rölenin 35 T kω V CC µf/16 V Şekil 3.11: Tek transistörlü turnon tipi zaman rölesi AC ya da DC V çıkış
4 bobinin mıknatıslanmasına yol açar. Röle bobinin mıknatıslanmasıyla palet çekilir ve kontaklar konum değiştirerek lâmbayı çalıştırır. B'ye basıldığında C boşalacağından lâmba söner. Devrenin besleme gerilimi devam edecek olursa B'den elimizi çektikten bir süre sonra lâmba tekrar yanar. Şekil 3.11 deki devredeki elemanların görevleri R direnci: Potun değeri sıfır yapıldığında transistörün beyzini aşırı akıma karşı korur. Pot (P): Devrede kondansatörün dolma zamanını ayarlar. Yani gecikme süresini belirlememizi sağlar. Kondansatör (C): Devrenin gecikmeli olarak çalışmaya başlamasını sağlar. Transistör: Beyz ucuna gelen küçük değerli akımı ile kolektöremiter uçları arasından daha yüksek bir akım geçirerek röleyi çalıştırır. Röle: Bobini enerjilendiğinde kontakları konum değiştirir ve yüksek akımlı bir alıcının kumanda edilmesini sağlar. Diyot: Rölenin bobinin oluşturduğu yüksek değerli indüksiyon gerilimlerinin transistörü bozmasını engeller. Yani, yüksek değerli gerilimlerin rölenin kendi bobini üzerinden dolaşmasını sağlar. Not: Şekil 3.11'de görülen devrede röle yerine led ya da 12 voltluk flâmanlı lâmba da bağlanabilir. Şayet alıcı olarak led kullanılacaksa, lede seri olarak 470 Ω1 kω luk seri direnç bağlanmalıdır. b. Tek transistörlü, alıcıyı bir süre çalıştırıp durduran (turnoff tipi) zamanlayıcı devresi Şekil 3.12'de verilen devrede B'ye basılınca C dolar. Butondan elimizi çektiğimizde C'nin üzerinde biriken elektrik yükünün akımı R direncinden geçerek transistörü tetikler. İletime geçen transistör röleyi çalıştırır. Bir süre sonra kondansatör plakalarındaki elektrik yükü biteceğinden transistör kesime gider, röle ilk konumuna döner ve lâmba söner kω B 5,647kΩ R 1N µf/16 V Şekil 3.12: Tek transistörlü turnoff tipi zaman rölesi AC ya da DC Devredeki elemanların görevleri: R direnci: Butona basıldığı anda transistörün beyzine yüksek akım gitmesini engeller. Yani, beyz ucunu yüksek akıma karşı korur. Pot (P): Kondansatörün boşalma zamanını ayarlar. Yani alıcının çalışma süresini belirlememizi sağlar. Kondansatör (C): Devrenin bir süre çalışmasını sağlar. c. İki transistörlü kaskad bağlantılı turnoff tipi zaman rölesi Şekil 3.13'te verilen devrede B'ye basılınca C dolar ve 'i tetikler. 'in iletime geçmesiyle R 3 direnci üzerinde bir gerilim oluşur. R 3 'te oluşan gerilim T 2 transistörünü sürerek ledi çalıştırır. C boşalınca ve T 2 kesime gider, led söner kω µf/16 V B 10 kω R kω 1022 kω R 2 BC237 T 2 BC237 R 3 1 kω Şekil 3.13: İki transistörlü kaskad bağlantılı turnoff tipi zaman rölesi R 4
5 100k500 k 1 k10 k 47 k500 k µf T 2 Şekil 3.14: Transistörlerin darlington bağlanması Şekil 3.15: Darlington bağlantılı uzun zaman gecikmeli turnon tipi zaman rölesi devresi ç. Darlington bağlantılı uzun zaman gecikmeli turnon tipi zaman rölesi devresi Şekil 3.14'te görüldüğü gibi transistörlerin ard arda bağlanmasıyla daha güçlü, hassas ve yüksek kazançlı transistörler yapılabilir. Şekil 3.15'te verilen turnon tipi zaman rölesi devresinde S anahtarı kapatıldığında R 1 ve P üzerinden geçen akım C'yi doldurmaya başlar. C'nin gerilimi belli bir seviyeye geldiğinde transistörü iletime B geçer. iletime geçince T 2 de iletime geçer ve röle çalışır. B'ye basılırsa C boşalacağından P R 2 devre başa döner. (Yani alıcı bir süre 1 MΩ BC237 çalışmaz. Belli bir zaman geçtikten T sonra tekrar çalışmaya başlar.) BC237 2 d. Darlington bağlantılı uzun zaman gecikmeli turnoff tipi zaman rölesi devresii Şekil 3.16'da verilen devrede B'ye basıldığında kondansatör (C) boşalır ve yeniden dolmaya başlar. Bu sırada P ve R 1 üzerinde oluşan polarma gerilimi transistörünü sürer. İletime geçen ise T 2 'yi sürer ve röle çalışır. Kondansatör tam olarak dolunca akım çekmez. Kondansatörün akım çekmemesi nedeniyle P ve R 1 üzerinde gerilim düşümü olmaz ve transistörler kesime gider. R kω µf/16 V 1N4001 Şekil 3.16: Darlington bağlantılı uzun zaman gecikmeli turnoff tipi zaman rölesi devresi T 2 e. Darlington bğlantılı uzun zaman gecikmeli turnoff tipi zaman rölesi devresiii Şekil 3.17'de verilen devrede B'ye basıldığında kondansatör (C) dolar. Şekil 3.17: Darlington bağlantılı uzun zaman gecikmeli turnoff tipi zaman rölesi devresi 37
6 Butondan elimizi çektiğimizde C'nin üzerinde biriken elektrik yükünün akımı R direncinden geçerek ve T 2 transistörünü tetikler. İletime geçen T 2 transistörü röleyi çalıştırır. Bir süre sonra kondansatör plâkalarındaki elektrik yükü biteceğinden transistörler kesime gider, röle ilk konumuna döner ve lâmba söner. Devrede transistörünün beyzine bağlanan direncin değeri çok büyük olduğundan beyz ucu çok küçük bir akım çeker. Bu sayede kondansatör çok uzun sürede boşalır. f. Schmitt trigger (tetiklemeli) bağlantılı zamanlayıcılar Ön bilgi: Transistörlerin schmitt tetiklemeli bağlanması Rölelere uygulanan gerilim hemen sıfır ya da maksimum değere ulaşmazsa, rölenin bobininin oluşturduğu mıknatısiyet yetersiz olacağından, kontaklar titreşir. İşte bu durum röleli devrelerde hiç istenmez. Çünkü titreşim şerareye (kıvılcım) sebep olarak rölenin kontaklarının çabuk bozulmasına neden olur. Röle kontaklarındaki titreşimi en az değere indirmek için transistörler schmitt (şimit) tetiklemeli olarak bağlanır. Schmitt tetiklemeli turnoff tipi zaman rölesi devresi Şekil 3.18'de verilen devreye enerji uygulandığında C henüz boş olduğundan kesimdedir. Dolayısıyla 'in kolektör ucundaki (A noktası) gerilimin değeri şaseye göre maksimum seviyededir. Bundan dolayı T 2 hemen iletime geçerek röleyi sürer ve alıcı çalışır. R 1 ve pot üzerinden şarj olmaya başlayan C, bir süre sonra dolarak i iletime sokar. İletime giren in kolektöründeki (A noktası) gerilim azalırken emiterine bağlı olan R 3 direncinde (B noktası) düşen gerilim yükselir. Bu da T 2 transistörünün (iki elektriksel etki nedeniyle) hızlıca kesime gitmesine sebep olur. Şöyle ki; I. 'in kolektöründeki gerilim düşerek T 2 'yi kesime götürür. II. ve T 2 nin emiterlerinin bağlı olduğu R 5 direncinde oluşan gerilim, T 2 'nin beyz akımını azaltıcı etki yapar. (Negatif geri besleme) Devrede bulunan B butonuna basılacak olursa C boşalacağından, hemen kesime gider. Bu da 'in kolektör (A noktası) geriliminin yükselmesine neden olarak T 2 'yi B 1033kΩ R 1 C P µf Şekil 3.18: Schmitt tetiklemeli turnoff tipi zaman rölesi devresi iletime sokar. Sonuç olarak schmitt tetikleme yöntemi rölenin çok hızlı olarak iletim ya da kesime gitmesini sağlar. 270 Ω A3347 Ω B 33 Ω R 2 R 3 R 5 1,8 kω 390 Ω 1N4001 R 4 R 6 T 2 Arka arkaya (periyodik) çalışan zaman gecikmeli devreler Endüstriyel üretim süreçlerinde bazı makinelerin periyodik olarak çalışması istenir. İşte bu gibi durumlar için mekanik ya da elektronik yapılı sistemler geliştirilmiştir. Bu bölümde transistörlerle yapılabilen basit yapılı periyodik çalışan devreler açıklanacaktır. 38
7 Periyodik olarak çalışan devre örnekleri a. Alıcıyı aralıklı (periyodik) olarak çalıştıran devre Şekil 3.19'da verilen devre astable multivibratör (flip flop) temellidir. Devrenin çalışmasını basit olarak açıklayacak olursak: İlk anda 'in iletimde olduğunu varsalım. Bu durumda C 1 şarj olmaya başlar. C kω R 1 R 2 R3 1033kΩ dolunca T 2 'yi sürer. T 2 iletimdeyken bu kez de C 2 dolmaya başlar. C 2 dolduğunda iletime geçer. Görüldüğü gibi devre sürekli olarak konum değiştirmektedir. Örnek olarak verilen devrede T 2 transistörünün kolektörüne röle bağlı olduğuna göre alıcı aralıklı olarak çalışıp durmaktadır. Alıcının çalışma zamanını değiştirmek istersek C 1, C 2, R 2, R 3 'ten herhangi birisinin değerini değiştirmemiz gerekir. b. PNP ve NPN transistörlü flaşör Şekil 3.20'de verilen devre DC 12 volt uygulanınca kondansatör, P 1, R 1, P 2 yolu üzerinden dolmaya başlar. C dolunca PNP tipi transistörünü sürer. PNP iletime geçince NPN tetiklenir ve lâmba yanar. T 2 iletime geçtiği anda devredeki kondansatörün (+) yük ile dolu sağ plâkası eksiye (şaseye) bağlanmış olacağından, bu eleman boşalmaya başlar. Kısa bir süre içinde boşalan C, transistörünün kesime gitmesine neden olur. kesime girince T 2 'de kesime girer. T 2 'nin kesime girmesiyle kondansatör yeniden şarj olmaya başlar. Şekil 3.20: PNP ve NPN transistörlü flaşör devresi C. Merdiven ışık otomatiği devreleri Çok katlı yapılarda merdiven boşluklarını istenilen süre kadar aydınlatmak için geliştirilmiş düzeneklere merdiven ışık otomatiği denilmektedir. Merdiven otomatiklerinin yapı bakımından sınıflandırılması: a. Mekanik yapılı: Bunların içinde motor ve yay düzeneği vardır. Butona basılınca kontak kapanır, lâmbalar yanar. Ayarlanan süre sonunda ise söner. Mekanik yapılı otomatikler piyasadan kalkmıştır. b. Elektronik yapılı: Bu tip otomatiklerin içinde çeşitli biçimlerde dizayn edilmiş elektronik devreler mevcuttur. 1033kΩ + C 1 C µf µf T 2 R 1 Şekil 3.19: Alıcıyı aralıklı olarak çalıştıran devre + P kω BC308 C 1100 µf kω P 1 T 2 39
8 Elektronik yapılı merdiven ışık otomatiği devrelerine ilişkin uygulanmış devre örnekleri a. PNP transistörlü merdiven ışık otomatiği devresi Şekil 3.21'de verilen devre tesisata bağlandıktan sonra butona basılırsa C 2 dolar. C 2 'nin gerilimi PNP transistörü sürer, röle çeker ve lâmbalar yanar. C 2 boşalınca lâmbalar söner. 100 kω luk pot ile lâmbaların yanma zamanı ayarlanabilir. Elektronik merdiven ışık otomati ği b. NPN ve PNP transistörlü merdiven ışık otomatiği devresi Şekil 3.22'de verilen devrede butona basıldığında A noktasındaki doğru akım C 2 'yi şarj eder. Dolan C 2, 'i sürer. 'in iletime geçmesi PNP tipi T 2 transistörünün beyz ucunun eksi alarak iletime geçmesine neden olur. T 2 iletime geçtiğinde ise röle lâmbayı/ lâmbaları çalıştırır. C 2 boşaldığında lâmbalar söner. Şekil 3.21: PNP transistörlü merdiven ışık otomatiği devresi C µf R 2 27 k270 k 1,5 k T 2 R k 2,7 k R 1 R3 2,7 k A C µf16 V klemensler BC308 Transformatörsüz merdiven ışık otomatiği devreleri Trafolar devrede çok yer kapladığından ve maliyeti arttırdığından trafosuz tip merdiven ışık otomatikleri geliştirilmiştir. buton 220 V lâmba Şekil 3.22: NPN ve PNP transistörlü merdiven ışık otomatiği devresi Trafosuz tip otomatiklerde gerilimin düşürülmesi için AC 220 voltluk girişe nf/350 voltluk kondansatörler seri olarak bağlanmaktadır. Bu sayede gerilimin büyük bir bölümü kapasitif reaktansı (X C ) yüksek olan kondansatör üzerinde düşmekte, 1248 voltluk kısmı ise zaman rölesi devresine gitmektedir. a. Transistör ve triyaklı merdiven ışık otomatiği Şekil 3.23'te verilen devrede B'ye basıldığında C 1 kondansatörünün iki ucuna da eksi () gideceğinden bu eleman deşarj olur ve P ile R 1 üzerinden tekrar dolmaya başlar. C dolana kadar kesimdedir. 'in kesimde olması nedeniyle T 2 ve T 3 de kesimde kalır. T 3 'ün kesimde olması T 4 'ün iletim olmasını sağlar. T 4 iletken olduğu anda triyakın G ucuna eksi () gider ve bu elemanın A 1 A 2 uçları arasından geçen akım lâmbaları çalıştırır. C dolduğu anda, T 2, T 3 iletime geçer. T 3 iletken olduğunda T 4 kesime gider ve lâmbalar söner. 40
9 R 1 C k 1 M 1000 µf 16 V 10 k 10 k 100 k R Mp 10 k BC k 1 k 470 nf lâmba 2,210 k BD135 buton BT136 Şekil 3.23: Transistör ve triyaklı merdiven ışık otomatiği devresi B 1 k sigorta 1N4007 6,8 k/1 W 12 V 47 µf/16 V b. Transistörlü (trafosuz) merdiven ışık otomatiği devresi Şekil 3.24'te verilen devrede 1,33 µf lık kondansatör direnç görevi yaparak gerilimi düşürür. Butona basıldığında devre nötr alarak çalışmaya başlar. C 2 dolunca iletime, T 2 kesime gider ve lâmba söner. lâmba 1N4007 faz nötr buton 1N4007 BC308 BC V röle 1N4001 Şekil 3.24: transistörlü (trafosuz) merdiven ışık otomatiği devresi Ç. Entegreli zamanlayıcılar a. 555 entegreli turnoff tipi zaman rölesi devresi Şekil 3.25'te verilen devre alıcının 1 s15 dakika arası zaman ayarlı olarak çalışmasını sağlar. Butona basıldığında röle çalışır. Bir süre sonra C kondansatörü deşarj olduğundan röle eski konumuna döner. Devrenin çalışma zamanı, T = 1,1.R.C [s] denklemiyle bulunur. Denklemde R: Direnç (ohm), C: Kondansatör (farad) cinsindendir. b. 555 entegreli periyodik olarak çalışan röle devresi Şekil 3.26'da verilen devrede kullanılan kondansatör ve dirençlerin değerine göre entegrenin çıkışının konum değiştirme zamanı ayarlanabilir. 41
10 Şekil 3.25: 555 entegreli turnoff tipi zaman rölesi devresi Şekil 3.26: 555 entegreli periyodik olarak çalışan röle devresi c. Opamp ile yapılan zamanlayıcılar Opamplarda 2 giriş ucu bulunmaktadır. (+) giriş ile () giriş, uygulanan sinyalleri kıyaslar ve buna göre çıkış verir. Eğer, (+) girişin gerilimi () girişin geriliminden biraz büyük olursa opamp çıkış vererek röleyi sürer. (Konuyla ilgili geniş bilgi için opamplar bölümüne bakınız.) I. 741 Opampıyla yapılan turnoff tipi zaman rölesi devresi Şekil 3.27'de verilen devrede butona basıldığı anda kondansatör besleme gerilimi kadar bir değere şarj olur. Bunun sonucunda 3 numaralı (+) girişin gerilimi 2 numaralı () girişin geriliminden yüksek olacağından opamp çıkış verir ve röle çeker. C'nin üzerindeki gerilim pot üzerinden yavaş yavaş boşalmaya başlar. Bu değer 2 numaralı girişin geriliminden aşağı değere düştüğü anda opamp kesime gider. Not: Opampın 2 numaralı eksi () k k C 100 µf 100 µf 100 k Şekil 3.27: Opamplı turnoff tipi zaman rölesi devresi girişinin gerilimi iki adet gerilim bölücü direnç ile besleme geriliminin yarısına düşürülmüştür) k 1N4001 D. ojik kapı entegreli zamanlayıcı devreleri ojik (mantık) kapı entegreleri kullanılarak da çeşitli zamanlayıcılar yapılabilmektedir. Bu devrelerin tam olarak anlaşılabilmesi için dijital elektronik konularını bilmek gerekir. a. NAND (VEDEĞİ) kapılarıyla yapılan flip flop devresi Ön bilgi: NAND kapısının iki girişine de lojik 1 yani 5 V geldiğinde çıkış uçlarının gerilimi 0 V olur. İki girişe de lojik 0 uygulandığında ise çıkış 5 V olur. NAND (VEDEĞİ) kapılarıyla yapılan flip flop devrenin çalışma ilkesi: N 1 kapısının çıkışının 0 V olduğunu kabul edelim. Bu durumda led 1 yanar. N 1 kapısının çıkışının 0 V k 1,5 k +
11 olabilmesi için R 2 direnci üzerinde lojik 1 sinyalinin bulunması gerekir. Bu da ancak C 1 kondansatörü şarj olurken mümkün olur. C 1 kondansatörü tam olarak dolduğu anda R 2 üzerinden akım geçmeyeceğinden, bu elemanda 0 V görülür. R 2 'nin geriliminin 0 V olması N 1 kapısının çıkışını lojik 1 V yapar ve led 1 söner. N 1 'in çıkışının 1 olması C 2 R 2 3,3 k led C R Ω led µf 100 µf N N 1 C 2 2 R 3 3,3 k 5 V Devrede 74S00 lojik kapı entegresi kullanılmıştır. Şekil 3.28: NAND kapılı flip flop devresi kondansatörünün şarj olmaya başlamasına yol açar. Bu ise R 3 üzerinde bir gerilim oluşturur. R 3 üzerinde oluşan gerilim ise N 2 'nin çıkışını lojik 0 volt yapar. N 2 'nin çıkışının 0 V olmasıyla led 2 çalışır. Devre bu şekilde çalışmasını sürdürür. Devrede led yerine düşük akımlı 5 voltluk mini röleler kullanılırsa periyodik çalışan bir sistem oluşturulabilir. (Bu durumda ledlere seri bağlı 270 Ω luk direnç iptal edilmelidir.) E. Transistörlü elektronik ateşleme devreleri a. Benzinli motorlarda yakıt ateşleme sistemleri Motorun silindirleri içindeki yakıt sıkıştırıldıktan sonra bujiler kıvılcım oluşturarak benzini yakar. Yanan benzinin oluşturduğu ısı ile ortaya çıkan basınç pistonu iter. Böylece mekanik enerji elde edilir. Benzinin yanmasıyla ortaya çıkan basınçtan elde edilen doğrusal hareket dişli + 12 V 60 Ah Şekil 3.29: Akümülâtör sekonder devre (ince sargılar) primer devre kablosu akü kontak anahtarı kam kondansatör indüksiyon bobini şase plâtin takımı 43 kam primer devre (kalın sargılar) bujiler kontaklar Şekil 3.30: Platin kondansatör (meksefe) kam yüksek gerilim kablosu distribütör (dağıtıcı) buji kabloları kıvılcım Şekil 3.31: Benzinli motorlarda kullanılan klâsik ateşleme sisteminin yapısı
12 sistemleriyle dairesel harekete dönüştürülür. Ateşleme işlemini yapan bujilerdeki kıvılcım yüksek voltajlı elektrik akımıyla oluşturulur. Motorlu taşıtlarda bulunan 6 ilâ 48 volt arası DC gerilim üreten akümülâtörlerden alınan doğru akım, sürekli açılıp kapanan bir anahtar olan plâtin aracılığıyla indüksiyon bobinine uygulanır. İndüksiyon bobini tıpkı gerilimi yükselten bir transformatör gibi olduğundan, primerine gelen akımı sekonderden V olarak verir. Benzinli motorlu taşıtların ateşleme sisteminde bulunan plâtin adlı anahtarlama düzeneği ilk ayarlandığında çok düzgün çalışır. Ancak zamanla plâtinin birbirine değen kontakları oksitlenerek geçen akımın azalmasına neden olur. Plâtinin bozulması indüksiyon bobininin primerine giden akımı azalttığından, sekonderdeki gerilimde de düşme olur. Sekonderin geriliminin düşmesi ise bujilerde oluşan kıvılcımın azalmasına yol açarak, silindirlere giren yakıtın tam olarak yanmamasına neden olur. Tam yanmayan yakıt ise motorun çekme gücünü azaltır ve eksozdan yanmamış karbonmonoksit ve kurşun çıkışını arttırır. Yani ateşleme sisteminin verimi düşünce motorun gücü azalır. Yakıt tüketimi artar. İşte plâtin eskimesi nedeniyle ortaya çıkan sorunları gidermek için elektronik ateşleme devreleri geliştirilmiştir. b. İndüksiyon (ateşleme) bobininin yapısı Primeri kalın telden (0,60 0,90 mm) az sarımlı, sekonderi ince telden (0,10 mm) çok sarımlı olarak yapılmış transformatördür. İki sargı, silisyum katkılı ince çelik saclardan yapılmış nüve üzerine sarılmıştır. Nüve, primerin oluşturduğu manyetik alanın en az kayıpla sekonder sargılarına ulaşmasını sağlamaktadır. Motor çalışmaya başladığında eksantrik mili döneceğinden, kam da dönmeye başlar. Kamın köşeleri plâtin kontaklarının açılmasını, düz kısımları ise kapanmasını sağlar. (Şekil 3.30 ve 3.31'e bakınız). Kamın kontakları açıp kapatması indüksiyon bobininin sekonderinde yüksek değerli ( V) gerilimlerin oluşmasını sağlar. Ateşleme bobininin oluşturduğu yüksek gerilimli akım, distribitör (dağıtıcı) adı verilen mekanik yapılı eleman tarafından sırayla silindirlerdeki bujilere dağıtılır. Şekil 3.31'e bakınız. İndüksiyon bobininin çalışma ilkesi Akümülâtörden elde edilen enerji zamana göre yön ve şiddet değiştirmez. Yani sabittir. Sürekli aynı değerde akan bu tip akımlara doğru akım diyoruz. İndüksiyon bobinlerinin çalışabilmesi için ise sürekli değişen akıma gerek vardır. Aküden alınan akımın sürekli azalıp çoğalmasını sağlamak için plâtin adı verilen düzenek kullanılır. En basit açıklamasıyla plâtin, indüksiyon bobininin primer sarımından geçen akımın kesik kesik akmasını sağlamaktadır. İşte bu sayede elde edilen değişken akım indüksiyon bobininin sekonder sarımında yüksek değerli gerilim oluşturmaktadır. c. Benzinli motorlarda elektronik devreli yakıt ateşleme sistemleri Bir motordan her hızda (devirde) maksimum güç alabilmek için ateşleme ayarlarının çok iyi olması gerekir. Yani, silindir içinde sıkışmış olan yakıt+hava karışımının tamamen tutuşabilmesi için buji tırnakları arasında oluşan kıvılcımın meydana gelme anının çok iyi belirlenmesi gerekir. Silindir içindeki piston tam üst ölü noktadayken buji kıvılcımı başlarsa, alev, karışım içinde ilerlerken, piston da hareketine devam edeceğinden, tam tutuşma anında piston üst ölü noktadan geri dönmüş olur. Bu ise motor gücünü azaltıcı etki yapar. Güç kaybını önlemek için silindir içindeki yanmanın tam üst ölü noktada başlamasını sağlamak gerekir. Bunun için, piston üst ölü noktaya varmadan çok az bir süre önce ateşlemenin olması gerekir. Böylece yakıtın tamamı yanacağından büyük bir basınç (kuvvet) oluşur. 44 primer sekonder Şekil 3.32: Aküden gelen düşük değerli gerilim yükselten indüksiyon bobini
13 transistör distribütör transistör distribütör buji buji indüksiyon bobini + akü R B platin kıvılcım indüksiyon bobini + akü R B mıknatıs kıvılcım mini bobin Şekil 3.33: Transistörlü elektronik ateşleme sisteminin yapısının basit olarak gösterilmesi Şekil 3.34: Transistör ve mini bobin sensörlü elektronik ateşleme sisteminin yapısının basit olarak gösterilmesi Klâsik yakıt ateşleme sistemlerinde akü+plâtin+indüksiyon bobini+distribütör+bujilerden oluşan düzenek vardır. Klâsik tip ateşleme devrelerinde aküden gelen yüksek değerli akım plâtin kontaklarından geçtiğinden, bu elemandaki eskime çok çabuk olmaktadır. İşte bu sakıncayı ortadan kaldırabilmek için elektronik ateşleme devreleri geliştirilmiştir. Şekil 3.33'te verilen devrede plâtin kontaklarından çok küçük bir akım geçer. Çünkü, transistörün beyzi küçük bir akım ile tetiklenebilir. Bu sayede plâtin kontakları az aşınır. Şekil 3.34'te verilen devre ise daha iyi bir yöntemi göstermektedir. Bu usülde plâtin sistemi tamamen değiştirilmiştir. Motor döndükçe mıknatıs da dönmektedir. Mıknatısın yakınında bulunan mini bobin kendisine yaklaşan mıknatıslardan etkilenerek bir elektrik akımı oluşturur. Bu akım transistörün beyzinden geçen akımın kontrol edilmesini sağlar. Mıknatıs ve bobin düzeneği sayesinde kontak aşınması söz konusu olmaz. Benzinli motorlarda elektronik ateşleme sistemlerine ilişkin devre örnekleri a. Plâtinli elektronik ateşleme sistemleri Şekil 3.35'te verilen devrede plâtinin açılıp kapanması transistörlü elektronik devreyi çalıştırır. Şöyle ki; plâtin kontağı kapandığında PNP transistörünün beyz ucuna eksi () sinyal primer sekonder R gideceğinden bu eleman 1 R 4 2x150 V iletime geçer. iletime distribütöre geçtiğinde R 3 üzerinde ener diyot oluşan gerilim ise NPN R 5 transistörü sürer. T 2 T transistörün iletime 1 geçmesiyle indüksiyon T R 2 bobininin primer 2 sargısından bir akım R 3 geçişi olur. Plâtin plâtin 220 nf/600 V Şekil 3.35: Transistörlü elektronik ateşleme devresi 45
14 kontağı açıldığında PNP ve NPN kesime gideceğinden, indüksiyon bobininden geçen akım maksimum değerden sıfır değerine iner. Bu işlem sürekli olarak devam ederek indüksiyon bobininin çok sipirli sekonder sarımında yüksek gerilim oluşturur. Verilen devrede plâtinden çok küçük bir beyz akımı geçişi olduğundan bu eleman çok uzun süre bozulmadan çalışabilir. b. Plâtinsiz elektronik ateşleme sistemleri Şekil 3.35'te verilen elektronik ateşleme sistemindeki plâtinden az akım geçmesine rağmen bu eleman yine de zaman içinde özelliğini kaybeder. İşte bu nedenle plâtinsiz elektronik ateşleme sistemleri geliştirilmiştir. bobin mıknatıs bobin enfraruj led disk fototransistör Fotodiyod Şekil 3.36: Değişken manyetik alanın bobinde gerilim oluşturması Şekil 3.37: Dönen diskteki mıknatısların bobinde gerilim oluşturması Şekil 3.38: Optik ateşleme sisteminin prensibi c. Bobinli elektronik ateşleme sistemi Bilindiği gibi, bir bobin manyetik alan içinde döndürülürse ya da bobin sabit tutulup manyetik alan kutupları hareket ettirilirse, bobinin içindeki elektronlar kuvvet çizgilerinin etkisi sonucu hareket ederler. Bu durumu bobin uçlarına bağlanacak bir voltmetre ya da ampermetreyle görmek mümkündür. Şekil 3.36'ya bakınız. İşte bu prensipten yola çıkılarak şekil 3.37'de verilen bobinli elektronik ateşleme sistemleri geliştirilmiştir. Bu sistemde, motorun ateşleme düzeneğinde bulunan dairesel hareketli diske mıknatıslar yerleştirilmekte, mıknatısların yakınına ise bir bobin (pickup, manyetik sensör) konmaktadır. Dairesel olarak dönen mıknatısların manyetik alanı sonucu bobinde oluşan gerilim transistörlü elektronik devreleri tetikleyerek indüksiyon bobinine kumanda edilmesini sağlamaktadır. ç. Optoelektronik ateşleme sistemi Şekil 3.38'de verilen prensip şemada görüldüğü gibi bu yöntemde motorun ateşleme sisteminde bir ışık vericisi (enfraruj led), kenarları oyulmuş döner disk ve ışık algılayıcı (fototransistör, fotodiyot) ve elektronik devre mevcuttur. Motor çalışırken kenarları oyulmuş disk de döndüğünden ışık yayan eleman ile ışık algılayan eleman arasındaki iletişim kesik kesik olmaktadır. Işığı algılayan elemanın devamlı olarak iletim kesim olması diğer elektronik devrelerin tetiklenmesine yol açmakta ve bu sayede indüksiyon bobinine kumanda edilebilmektedir. Sorular 1. Bir süre çalışıp duran NPN transistörlü zaman rölesi devresini çizerek çalışmasını anlatınız. 2. PNP transistörlü gecikmeyle çalışan devreyi çiziniz. 3. İki transistörlü turnoff tipi (bir süre çalışıp duran) zaman rölesi devresini çiziniz. 4. Benzinli motorlarda kullanılan klâsik ateşleme sistemini şekil çizerek anlatınız. 46
5. ÜNİTE KUMANDA DEVRE ŞEMALARI ÇİZİMİ
5. ÜNİTE KUMANDA DEVRE ŞEMALARI ÇİZİMİ KONULAR 1. Kumanda Devreleri 2. Doğru Akım Motorları Kumanda Devreleri 3. Alternatif Akım Motorları Kumanda Devreleri GİRİŞ Otomatik kumanda devrelerinde motorun
Detaylı01 OCAK 2015 ELEKTRİK AKIMI VE LAMBA PARLAKLIĞI SALİH MERT İLİ DENİZLİ ANADOLU LİSESİ 10/A 436
01 OCAK 2015 ELEKTRİK AKIMI VE LAMBA PARLAKLIĞI SALİH MERT İLİ DENİZLİ ANADOLU LİSESİ 10/A 436 ELEKTRİK AKIMI VE LAMBALAR ELEKTRİK AKIMI Potansiyelleri farklı olan iki iletken cisim birbirlerine dokundurulduğunda
DetaylıII. Bölüm HİDROLİK SİSTEMLERİN TANITIMI
II. Bölüm HİDROLİK SİSTEMLERİN TANITIMI 1 Güç Kaynağı AC Motor DC Motor Diesel Motor Otto Motor GÜÇ AKIŞI M i, ω i Güç transmisyon sistemi M 0, ω 0 F 0, v 0 Makina (doğrusal veya dairesel hareket) Mekanik
Detaylı6. ÜNİTE TRANSFARMATÖR VE REDRESÖR BAĞLANTILARI
6. ÜNİTE TRANSFARMATÖR VE REDRESÖR BAĞLANTILARI 1. Transformatör Bağlantıları 2. Redresör Bağlantıları KONULAR 6.1. Transformatör Bağlantıları 6.1.1. Güç Trafoları sargı Bağlantı Şekilleri 6.1.1.1. Bağlantı
DetaylıTemel Kavramlar Doðru Akým (DA, DC, Direct Current) Dinamo, akümülâtör, pil, güneþ pili gibi düzenekler tarafýndan
Bölüm 8: Güç Kaynaðý Yapýmý A. Doðrultmaç (Redresör) Devre Uygulamalarý Elektronik devrelerin bir çoðunun çalýþmasý için tek yönlü olarak dolaþan (DC) akýma gerek vardýr. Bu bölümde doðru akým üreten devreler
DetaylıMÜHENDİSLİK ve MİMARLIK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK DEVRELER LABORATUVARI DENEY FÖYÜ 1
MÜHENDİSLİK ve MİMARLIK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK DEVRELER LABORATUVARI DENEY FÖYÜ 1 LABORATUVARDA UYULMASI GEREKEN KURALLAR Laboratuvara kesinlikle YİYECEK VE İÇECEK getirilmemelidir.
DetaylıANALOG LABORATUARI İÇİN BAZI GEREKLİ BİLGİLER
ANALOG LABORATUARI İÇİN BAZI GEREKLİ BİLGİLER Şekil-1: BREADBOARD Yukarıda, deneylerde kullandığımız breadboard un şekli görünmektedir. Bu board üzerinde harflerle isimlendirilen satırlar ve numaralarla
Detaylı2.1.1.2. Kondansatörlerin çalışma prensibi
2. ELEKTRONİK i 2.1. PASİF ELEKTRONİK DEVRE ELEMANLARI Tek elementten üretilen, görevini yerine getirirken herhangi bir enerjiye ihtiyaç duymayan elemanlardır. Bu elemanlar, genel amaçlı elemanlardır.
DetaylıMAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 5.HAFTA
MAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 5.HAFTA Hazırlayan: Öğr. Gör. Tuğberk ÖNAL MALATYA 2016 1.BENZİNLİ MOTORLARDA ATEŞLEME SİSTEMİ Benzinle çalışan motorlarda, silindirlerde sıkıştırılan yakıt-hava karışımının
DetaylıBu iletkenin uçları arasında gerilim oluşturmak için pil, akümülatör, jeneratör, dinamo gibi araçlar kullanılır.
ELEKTRİK VE MANYETİZMA ELEKTRİK Odamızda bulunan elektrik düğmesine bastığımızda lambamız yanar. Elektrik ocağının fişini prize takıp açtığımızda ocağın ısındığını görürüz. O halde elektrik; etkisini gerek
DetaylıMAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 9.HAFTA
MAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 9.HAFTA Hazırlayan: Öğr. Gör. Tuğberk ÖNAL MALATYA 2016 SUPAP SİSTEMLERİ 1. KÜLBÜTOR MEKANİZMASI Eksantrik milinden aldığı hareketle silindirlerde emme ve egzoz zamanlarının
DetaylıDENEY DC Gerilim Ölçümü
DENEY DC Gerilim Ölçümü DENEY N AMACI 1. DC gerilimin nas l ölçüldü ünü ö renmek. 2. KL-22001 Deney Düzene ini tan mak. 3. Voltmetrenin nas l kullan ld n ö renmek. GENEL B LG LER Devre eleman üzerinden
Detaylı4. ÜNİTE DOĞRU AKIM MAKİNALARININ DEVREYE BAĞLANTI ŞEMALARI
4. ÜNİTE DOĞRU AKIM MAKİNALARININ DEVREYE BAĞLANTI ŞEMALARI KONULAR 1. Doğru Akım Jeneratörleri 2. Doğru Akım Jeneratörlerinin Paralel Bağlanması 3. Doğru Akım Motorları 4.1. Doğru Akım Jeneratörleri 4.1.1.
DetaylıÜç-fazlı 480 volt AC güç, normalde-açık "L1", "L2" ve "L3" olarak etiketlenmiş vida bağlantı uçları yoluyla kontaktörün tepesinde kontak hale gelir
Kontaktörler Röle kontakları üzerinden büyük bir miktar elektrik gücü anahtarlamak için kullanıldığında kontaktör terimi ile adlandırılır.. Kontaktörler tipik olarak çoklu kontaklara sahiptir ve kontakları
DetaylıKONTROL SİSTEMLERİ Ders Notu
TC Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Meslek Yüksekokulu KONTROL SİSTEMLERİ Ders Notu Mekatronik ve Elektronik Teknolojisi Programları için KASTAMONU 2012 1 ÖNSÖZ İnsan müdahalesi olmadan bir sistemin otomatik
Detaylı9. ÜNİTE TRANSFORMATÖRLER
9. ÜNİTE TRANSFORMATÖRLER KONULAR 1. Elektrik Santrallerinde Transformatörler 2. Ölçü Transformatörleri 9.1. Elektrik Santrallerinde Transformatörler Transformatörler elektrik enerjisinin gerilim ve akım
DetaylıMAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 6.HAFTA
MAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 6.HAFTA Hazırlayan: Öğr. Gör. Tuğberk ÖNAL MALATYA 2016 1. MOTORLARDA SOĞUTMA SİSTEMİ Motor soğutma sisteminin görevi; motor parçalarının ve motor yağının aşırı ısınmasını
DetaylıAYDINLATMA DEVRELERİNDE KOMPANZASYON
AYDINLATMA DEVRELERİNDE KOMPANZASYON Dünyamızın son yıllarda karşı karşıya kaldığı enerji krizi, araştırmacıları bir yandan yeni enerji kaynaklarına yöneltirken diğer yandan daha verimli sistemlerin tasarlanması
DetaylıDEVRELER VE ELEKTRONİK LABORATUVARI
DENEY NO: 1 DENEY GRUBU: C DİRENÇ ELEMANLARI, 1-KAPILI DİRENÇ DEVRELERİ VE KIRCHHOFF UN GERİLİMLER YASASI Malzeme ve Cihaz Listesi: 1. 10 Ω direnç 1 adet 2. 100 Ω direnç 3 adet 3. 180 Ω direnç 1 adet 4.
DetaylıİNCİRLİ MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ ALANI UMEM ELEKTRONİK MONTÖRÜ KURSU GÜNLÜK ÇALIŞMA PLANI DERS.
DERS Modül Adı KONULAR ÖĞRETMEN ADI 8.01.2016 7.01.2016 6.01.2016 5.01.2016 4.01.2016 CUMA PERŞEMBE ÇARŞAMBA SALI PAZARTESİ İş sağlığı ve güvenliği genel prensipler Temel Kavramlar İş güvenliği yönünden
DetaylıBÖLÜM 9. Sayıcılar, S7 200 CPU 212...226 serilerinde C ile gösterilir. Sayıcılar, S7 200 CPU 212...226 serilerinde: Yukarı sayıcı (Counter up CTU ),
BÖLÜM 9 SAYICILA ( Counters) ( C ) Sayıcılar, girişine verilen ve 0 sinyalinin belirli sayısından sonra çıkışını yapan elemanlardır Sayma işlemi yukarı olabildiği gibi aşağı da olabilir Sayıcılar, batarya
DetaylıBu konuda cevap verilecek sorular?
MANYETİK ALAN Bu konuda cevap verilecek sorular? 1. Manyetik alan nedir? 2. Maddeler manyetik özelliklerine göre nasıl sınıflandırılır? 3. Manyetik alanın varlığı nasıl anlaşılır? 4. Mıknatısın manyetik
Detaylışebekeden 10 amper çekerse gücü ne kadardır?
1 Elektrik tesisatlarında kullanılan "kroşeler"in görevi, aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? ) Elektrik tesisatlarında, iletkenlerin eklendiği ve dağıtım yapıldığı gereçlerdir.
DetaylıELEZ101 Ölçme Tekniği Sunu No: 01. Öğr. Gör. Dr. Barış ERKUŞ
ELEZ101 Ölçme Tekniği Sunu No: 01 Öğr. Gör. Dr. Barış ERKUŞ Elektriksel yük ve akım nedir? 1 Coulomb luk yük 6,24 10 18 adet elektronun yüküne eşittir. İletkenin herhangi bir noktasından 1 saniyede 6,24
DetaylıYarışma Sınavı. 4 300 mv kaç volt yapar? A ) 3000 B ) 3 x 10 +8 C ) 300 x 10-3 D ) 3 E ) 30. 5 Ebonit çubuk yüklü kumaşa sürtülünce
1 Transformatör nüvesinin ince saçlarının birer yüzeylerinin yalıtılmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? ) Fuko kayıplarını azaltmak B ) Verimi düşürmek C ) Bakır kayıplarını azaltmak D ) Histerisiz
DetaylıDENEY 14 Otomatik Lamba Parlaklığı Kontrol Devresi
DENEY 14 Otomatik Lamba Parlaklığı Kontrol Devresi DENEYİN AMACI 1. Triyak ve SCR faz kontrol devrelerinin çalışmasını öğrenmek. 2. Diyak-triyak faz kontrol devrelerinin çalışmasını öğrenmek. 3. Bir otomatik
DetaylıSÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com
SÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com Giriş Yönetim alanında yaşanan değişim, süreç yönetimi anlayışını ön plana çıkarmıştır. Süreç yönetimi; insan ve madde kaynaklarını
DetaylıMALZEMELERİN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ
MALZEMELERİN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ (Ders Notu) Manyetik Özellikler Doç.Dr. Özkan ÖZDEMİR MANYETİK ÖZELLİK Giriş Bazı malzemelerde mevcut manyetik kutup çiftleri, elektriksel kutuplara benzer şekilde, çevredeki
DetaylıREAKTİF GÜÇ KOMPANZASYONU VE HARMONİKLER
REAKTİF GÜÇ KOMPANZASYONU VE HARMONİKLER AliRıza ÇETİNKAYA Proje & Satış Müdürü Erhan EYOL Kalite Güvence Müdürü REAKTİF GÜÇ NEDİR? Elektrodinamik prensibine göre çalışan generatör, trafo, bobin, motor
DetaylıT.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK SİSTEMLER LABORATUVARI 1
T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK SİSTEMLER LABORATUVARI 1 MEKATRONİK SİSTEMLERDE KULLANILAN DİĞER ELEMANLARIN TANITILMASI DENEY SORUMLUSU Arş. Gör.
DetaylıELEKTRİK ELEKTRONİK BİLGİSİ
ELEKTRİK ELEKTRONİK BİLGİSİ YRD. DOÇ. DR. YAKUP EMÜL CUMHURIYET ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ Yrd. Doç. Dr. Yakup EMÜL, Elektrik Elektronik Bilgisi, Ders Notları (B02. Ohm
DetaylıYedi Karat Kullanım Klavuzu. Yedi Karat nedir? Neden Karat?
Yedi Karat Kullanım Klavuzu Yedi Karat nedir? Karat, fiziksel dünya ile iletişim ve etkileşim kurulabilmesini sağlayan, elektronik prototip geliştirme kartıdır. Karat, tek başına çalışabilen interaktif
DetaylıT.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ölçme Değerlendirme ve Açıköğretim Kurumları Daire Başkanlığı
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BKNLIĞI EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ölçme Değerlendirme ve çıköğretim Kurumları Daire Başkanlığı KİTPÇIK TÜRÜ T.C. SĞLIK BKNLIĞI PERSONELİNİN UNVN DEĞİŞİKLİĞİ SINVI 34. GRUP:
DetaylıJENERATÖRDE KULLANILAN ÖZET TEKNİK TERİMLER. : Sabit manyetik alana bağlı olarak periyodik sürelerde Yönünü ve alternas sayısı değişen akımdır.
JENERATÖRDE KULLANILAN ÖZET TEKNİK TERİMLER ALTERNATİF AKIM DOĞRU AKIM AKÜ ŞARJ CİHAZI DİYOD FIRÇA (Kömür) ELEKTRİK DEVRESİ ŞALTER KONTAKTÖR CHANGE OWER SWİTCH BOBİN /SARGI TRANSFORMOTOR VERİM : Sabit
DetaylıENERJĠ DAĞITIMI-I. Dersin Kredisi 4 + 0 + 0
ENERJĠ DAĞITIMI-I Dersin Kredisi 4 + 0 + 0 Açma-Kapama Cihazları Elektrik enerjisinin açılması, ayrılması, kesilmesi veya kapatılması işlevlerini yapan cihazlardır. Alçak Gerilim Ayırıcı Nitelikli Orta
DetaylıEEM 334. Elektrik Makinaları Laboratuvarı
EEM 334 Elektrik Makinaları Laboratuvarı Öğrencinin Adı-Soyadı: Öğrenci Numarası: Grup Numarası: Amasya Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Deney No:2 Deneyin Adı:
DetaylıElektrik Makinaları I. Senkron Makinalar Stator Sargılarının oluşturduğu Alternatif Alan ve Döner Alan, Sargıda Endüklenen Hareket Gerilimi
Elektrik Makinaları I Senkron Makinalar Stator Sargılarının oluşturduğu Alternatif Alan ve Döner Alan, Sargıda Endüklenen Hareket Gerilimi Bir fazlı, iki kutuplu bir stator sargısının hava aralığında oluşturduğu
DetaylıKAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI
KAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI PVD Kaplama Kaplama yöntemleri kaplama malzemesinin bulunduğu fiziksel durum göz önüne alındığında; katı halden yapılan kaplamalar, çözeltiden yapılan kaplamalar, sıvı ya
DetaylıELEKTRİK FATURALARINIZDA REAKTİF CEZA ÖDÜYORMUSUNUZ? ELEKTRİK FATURALARINIZI DÜZENLİ OLARAK KONTROL EDİYORMUSUNUZ?
ELEKTRİK FATURALARINIZDA REAKTİF CEZA ÖDÜYORMUSUNUZ? ELEKTRİK FATURALARINIZI DÜZENLİ OLARAK KONTROL EDİYORMUSUNUZ? Elektrik faturalarındaki cezalı ödemelerin genellikle farkına varılmaz. Aktif harcama
Detaylı11.1. ELEKTRONİK ATEŞLEME SİSTEMLERİ ( ELECTRONIC IGNATION )
11. DİĞER ELEKTRONİK SİSTEMLER 11.1. ELEKTRONİK ATEŞLEME SİSTEMLERİ ( ELECTRONIC IGNATION ) Elektronik ateşlemenin diğerlerinden farkı, motorun her durumda ateşleme zamanlamasının hassas olarak hesaplanabilmesidir.
DetaylıBQ360 Modbus Dijital Giriş 24 Kanal. Kullanım Kılavuzu. Doküman Versiyon: 1.2 01.02.2016 BQTEK
Modbus Dijital Giriş 24 Kanal Kullanım Kılavuzu Doküman Versiyon: 1.2 01.02.2016 BQTEK İçindekiler İçindekiler... 2 1. Cihaz Özellikleri... 3 2. Genel Bilgi... 4 2.1. Genel Görünüm... 4 2.3 Cihaz Boyutları...
DetaylıOTOMATİK TRANSMİSYONLAR
OTOMATİK TRANSMİSYONLAR Taşıtın hızına, gaz kelebeği pozisyonuna yük ve yol şartlarına bağlı olarak viteslerin otomatik olarak değişmelerine imkan veren bir sistemdir. Otomatik transmisyonla,mekanik ve
Detaylı21.Bölge Müdürlü ü Test Grup Ba mühendisli i
21.Bölge Müdürlü ü Test Grup Ba mühendisli i Genel: Enerji iletim sistemlerinin en büyük problemlerinden birisi enerjinin sürdürülebilir, verimli ve kaliteli bir ekilde iletilebilmesi bu ekipmanlar n sorunsuz
DetaylıÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİNİN KALİBRASYONU VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
447 ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİNİN KALİBRASYONU VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR Hüseyin ÇAYCI Özlem YILMAZ ÖZET Yasal metroloji kapsamında bulunan ölçü aletlerinin, metrolojik ölçümleri dikkate alınmadan
DetaylıİÇİNDEKİLER. BÖLÜM-1-ÜÇ FAZLI ASENKRON MOTORLARIN YAPISI VE ÇALIġMA PRENSĠBĠ
İÇİNDEKİLER BÖLÜM-1-ÜÇ FAZLI ASENKRON MOTORLARIN YAPISI VE ÇALIġMA PRENSĠBĠ Asenkron motorların endüstrideki önemi Turmetre ile asenkron motorun devrinin ölçülmesi ve kayma deneyi Senkron hız, Asenkron
DetaylıÜÇGEN,TESTERE işaret ÜRETEÇLERi VE veo
Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Elektronik Lab. 2 ÜÇGEN,TESTERE işaret ÜRETEÇLERi VE veo. Ön Bilgiler. Üçgen Dalga işaret Üreteci Üçgen dalga işareti kare dalga işaretinin
DetaylıDemir, nikel, kobalt gibi maddeleri çekme özelliği gösteren cisimlere mıknatıs denir.
MIKNATIS ve ÖZELLĐKLERĐ Magnetik adı verilen demir oksit (Fe 3 O 4 ) bileşiği tabii bir mıknatıs olarak bilinir. Demir, nikel, kobalt gibi maddeleri çekme özelliği gösteren cisimlere mıknatıs denir. Üç
Detaylıwww.e-dewlet.com BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE İLETİŞİM KURULU KARARI
www.e-dewlet.com BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE İLETİŞİM KURULU KARARI Karar i : 11.11.2013 Karar No : 2013/DK-THD/605 Gündem Konusu : Tüketici Şikâyetlerinin İşletmeciler Tarafından Çözülmesine İlişkin Usul ve
DetaylıPLATFORM VE KÖPRÜ UGULAMALARINDA KULLANILAN AKIŞ BÖLÜCÜLER
279 PLATFORM VE KÖPRÜ UGULAMALARINDA KULLANILAN AKIŞ BÖLÜCÜLER Ahmet DİNÇER ÖZET Akışı bölmek, hidrolik uygulamalarda karşılaşılan en büyük problemlerden birisidir. Hidrolik enerji en kolay hareket ettirebildiği
DetaylıUzaktan Kumanda Kullanım Kılavuzu Model Bilgileri
Uzaktan Kumanda Kullanım Kılavuzu Model Bilgileri RG36F3/BGEF İÇİNDEKİLER Uzaktan kumanda... 1 Uzaktan Kumandanın Özellikleri... 2 Fonksiyon düğmeleri... 3 LCD göstergeleri... 4 Düğmelerin kullanımı...
DetaylıEEM 202 DENEY 5 SERİ RL DEVRESİ
SERİ RL DEVRESİ 5.1 Amaçlar i, v, v R ve v L için RMS değerlerini hesaplama Seri RL devresinde voltaj ve empedans üçgenlerini tanımlama Seri RL devresinin empdansının kazanç ve faz karakteristiklerini
DetaylıR-2R LADDER SWITCHES 8-BIT DAC SUCCESSIVE APPROXIMATION REGISTER 3-STATE BUFFERS
MİKROİŞLEMCİ UYUMLU A/D VE D/A ÇEVİRİCİLER A/D ve D/A çeviricilerin pratikte sıkça kullanılan türlerinden biri de mikroişlemci uyumlu olanlarıdır. Şekil.'de ZN8 D/A çeviricinin çalışma prensip şeması verilmiştir.
DetaylıTopoloji değişik ağ teknolojilerinin yapısını ve çalışma şekillerini anlamada başlangıç noktasıdır.
Yazıyı PDF Yapan : Seyhan Tekelioğlu seyhan@hotmail.com http://www.seyhan.biz Topolojiler Her bilgisayar ağı verinin sistemler arasında gelip gitmesini sağlayacak bir yola ihtiyaç duyar. Aradaki bu yol
DetaylıAN-500 FLASH POINT (Full Digital Tam Otomatik) (Kapalı Tip Alevlenme Noktası Tayin Cıhazı tanıtımı)
AN-500 FLASH POINT (Full Digital Tam Otomatik) (Kapalı Tip Alevlenme Noktası Tayin Cıhazı tanıtımı) 1. LCD Grafik ekran. 2. Parlama (yanma) lambası. 3. Preset (ayarlar) düğmesi, bas değiştir, 4. Isıtma
DetaylıÖĞRENME FAALİYETİ 1 ÖĞRENME FAALİYETİ 1 1. KARE VİDA AÇMA
ÖĞRENME FAALİYETİ 1 ÖĞRENME FAALİYETİ 1 AMAÇ Kare vida çekme işlemlerini yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Kare vidaların kullanım alanları hakkında bilgi toplayınız. 1. KARE VİDA AÇMA Diş dolusu ve diş boşluğu
DetaylıHaftalık Ders Saati. Okul Eğitimi Süresi
DERSİN ADI BÖLÜM PROGRAM DÖNEMİ DERSİN DİLİ DERS KATEGORİSİ ÖN ŞARTLAR SÜRE VE DAĞILIMI KREDİ DERSİN AMACI ÖĞRENME ÇIKTILARI VE YETERLİKLER DERSİN İÇERİĞİ VE DAĞILIMI (MODÜLLER VE HAFTALARA GÖRE DAĞILIMI)
DetaylıM6410C/L M7410C KÜÇÜK LİNEER VANA MOTORLARI
Honeywell M6410/L M7410 KÜÇÜK LİNEER VANA MOTORLARI UYGULAMA ÜRÜN SPESİFİKASYONU M6410/L, M7410 Küçük lineer vana motorları; fancoil kontrülü, ikincil ısıtma soğutma üniteleri ve zon kontrolü uygulamalarında,
Detaylıİkitelli Organize Sanayi Bölgesi Dersan Sanayi Sitesi S8 Blok. No. 174 Posta Kod : 34670 Basaksehir - İST. / TÜRKİYE
İkitelli Organize Sanayi Bölgesi Dersan Sanayi Sitesi S8 Blok No. 174 Posta Kod : 34670 Basaksehir - İST. / TÜRKİYE Tel. : +90 (212) 671 18 30 (pbx) Faks : +90 (212) 549 18 13 www.enerjielektrikcihazlari.com
DetaylıMak-204. Üretim Yöntemleri II. Vida ve Genel Özellikleri Kılavuz Çekme Pafta Çekme Rayba Çekme
Mak-204 Üretim Yöntemleri II Vida ve Genel Özellikleri Kılavuz Çekme Pafta Çekme Rayba Çekme Kubilay ASLANTAŞ Afyon Kocatepe Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Eğt. Bölümü Üretim Yöntemleri 1
DetaylıVeri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün
Veri Toplama Yöntemleri Prof.Dr.Besti Üstün 1 VERİ (DATA) Belirli amaçlar için toplanan bilgilere veri denir. Araştırmacının belirlediği probleme en uygun çözümü bulabilmesi uygun veri toplama yöntemi
DetaylıMEVCUT OTOMATĐK KONTROL SĐSTEMLERĐNĐN BĐNA OTOMASYON SĐSTEMĐ ĐLE REVĐZYONU VE ENERJĐ TASARRUFU
MEVCUT OTOMATĐK KONTROL SĐSTEMLERĐNĐN BĐNA OTOMASYON SĐSTEMĐ ĐLE REVĐZYONU VE ENERJĐ TASARRUFU Erdinç S AYIN 1968 yılında Đstanbul'da doğdu. 1989 yılında Đstanbul Teknik Üniversitesi Makina Mühendisliği
DetaylıUSB KVM Switch. Ses özellikli ve 2 portlu USB KVM switch. Ses özellikli ve 4 portlu USB KVM switch
USB KVM Switch Ses özellikli ve 2 portlu USB KVM switch Ses özellikli ve 4 portlu USB KVM switch Kullanma Kılavuzu DS-11403 (2 Portlu) DS-12402 (4 Portlu) 1 NOT Bu cihaz FCC kurallarının 15. Bölümü uyarınca,
DetaylıAnonim Verilerin Lenovo ile Paylaşılması. İçindekiler. Harmony
Anonim Verilerin Lenovo ile Paylaşılması İçindekiler Anonim Verilerin Lenovo ile Paylaşılması... 1 Harmony... 1 Lenovo Companion 3.0... 2 Lenovo Customer Engagement Service... 3 Lenovo Experience Improvement
DetaylıSıva altı montaj için Symaro sensörleri yenilikçi ve enerji verimli
Sıva altı montaj için Symaro sensörleri yenilikçi ve enerji verimli Sıva altı montaj için enerji tasarruflu Symaro sensörleri DELTA anahtarları serisi ile kullanım için uygun Answers for infrastructure
DetaylıMİKRO İKTİSAT ÇALIŞMA SORULARI-10 TAM REKABET PİYASASI
MİKRO İKTİSAT ÇALIŞMA SORULARI-10 TAM REKABET PİYASASI 1. Firma karını maksimize eden üretim düzeyini seçmiştir. Bu üretim düzeyinde ürünün fiyatı 20YTL ve ortalama toplam maliyet 25YTL dir. Firma: A)
Detaylı*1. *4. *1. mikser.. gain *4.. Faders *2. vermez. etkilemez. *10. *2) D) Hepsi *3) D) Otomatik çevirme dişlisini kontrol ediniz.
*1. ( D) Ses yükselteçlerine amplifikatör denir. 2. ( D) Amplifikatörde ses sinyali kademe kademe yükseltilir. 3. (Y ) Amplifikatörde en yüksek kazanç pre-amp katında elde edilir. *4. (D ) Limiter katı
DetaylıBÖLÜM 9 DC Harici Uyart ml Jeneratör Testleri
BÖLÜM 9 DC Harici Uyart ml Jeneratör Testleri 9-1 DENEY 9-1 Bo ta Çal ma Doyma Karakteristi i AMAÇ Testler tamamland ktan sonra DC harici uyart ml jeneratörün bo ta çal ma doyma karakteristi inin belirlenmesi
DetaylıMilli Gelir Büyümesinin Perde Arkası
2007 NİSAN EKONOMİ Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası Türkiye ekonomisi dünyadaki konjonktürel büyüme eğilimine paralel gelişme evresini 20 çeyrektir aralıksız devam ettiriyor. Ekonominin 2006 da yüzde
DetaylıAKINTI GÜÇ DEĞİRMENİ
AKINTI GÜÇ DEĞİRMENİ BOĞAZLAR İÇİN 2 MW HİDROÇARK NEHİR-ÇAY AKINTI DEĞİRMENİ kıyı akıntı KIYIDA İNŞA HALİ ÖN GÖRÜNÜŞÜ GÜÇ DEĞİRMENİ PERSPEKTİF GÖRÜNÜŞ NEHİR-ÇAY AKINTI DEĞİRMENİ ÜSTTEN GÖRÜNÜŞÜ NEHİR-ÇAY
DetaylıT.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) ELEKTRİK ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) ELEKTRİK ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ ELEKTRONİK DEVRELER VE SİSTEMLER-1 ANKARA 2007 Milli Eğitim Bakanlığı tarafından
DetaylıRTX6_LRN Kod öğrenmeli Uzaktan kumanda
RTX6_LRN Kod öğrenmeli Uzaktan kumanda delab Deniz Elektronik Laboratuvarı Tel:026-348 65 2 Genel amaçlı, 6 Röle çıkışlı toggle (buton tip) geçici hafızalı (momentary) ve latch olarak çalışabilen alıcı,verici
DetaylıBĐSĐKLET FREN SĐSTEMĐNDE KABLO BAĞLANTI AÇISININ MEKANĐK VERĐME ETKĐSĐNĐN ĐNCELENMESĐ
tasarım BĐSĐKLET FREN SĐSTEMĐNDE KABLO BAĞLANTI AÇISININ MEKANĐK VERĐME ETKĐSĐNĐN ĐNCELENMESĐ Nihat GEMALMAYAN Y. Doç. Dr., Gazi Üniversitesi, Makina Mühendisliği Bölümü Hüseyin ĐNCEÇAM Gazi Üniversitesi,
DetaylıModem ve Yerel Ağ Kullanım Kılavuzu
Modem ve Yerel Ağ Kullanım Kılavuzu Telif Hakkı 2009 Hewlett-Packard Development Company, L.P. Bu belgede yer alan bilgiler önceden haber verilmeksizin değiştirilebilir. HP ürünleri ve hizmetlerine ilişkin
DetaylıFizik I (Fizik ve Ölçme) - Ders sorumlusu: Yrd.Doç.Dr.Hilmi Ku çu
Fizik I (Fizik ve Ölçme) - Ders sorumlusu: Yrd.Doç.Dr.Hilmi Ku çu Bu bölümde; Fizik ve Fizi in Yöntemleri, Fiziksel Nicelikler, Standartlar ve Birimler, Uluslararas Birim Sistemi (SI), Uzunluk, Kütle ve
DetaylıDuyucular (sensörler)
Duyucular (sensörler) Duyucular, sistem dışından gelen uyarılara tepki veren, bunları algılayan, ve önceden belirlenmiş bazı değişkenleri ölçebilen algılayıcı cihazlardır. Çağdaş mekatronik teknoloji kapsamında
DetaylıSensörler Öğr. Gör. Erhan CEMÜNAL Thomas Alva Edison
Sensörler Öğr. Gör. Erhan CEMÜNAL Sıkı bir çalışmanın yerini hiç bir şey alamaz. Deha yüzde bir ilham ve yüzde doksandokuz terdir. Thomas Alva Edison İçerik TEMEL ELEKTRONİK KAVRAMLARI Transdüser ve Sensör
DetaylıASENKRON (İNDÜKSİYON)
ASENKRON (İNDÜKSİYON) Genel MOTOR Tek fazlı indüksiyon motoru Asenkron makinalar motor ve jeneratör olarak kullanılabilmekle birlikte, jeneratör olarak kullanım rüzgar santralleri haricinde yaygın değildir.
DetaylıİSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ
İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ Deneyde dolu alan tarama dönüşümünün nasıl yapıldığı anlatılacaktır. Dolu alan tarama
DetaylıEk 1. Fen Maddelerini Anlama Testi (FEMAT) Sevgili öğrenciler,
Ek 1. Fen Maddelerini Anlama Testi (FEMAT) Sevgili öğrenciler, Bu araştırmada Fen Bilgisi sorularını anlama düzeyinizi belirlemek amaçlanmıştır. Bunun için hazırlanmış bu testte SBS de sorulmuş bazı sorular
DetaylıVEZNE PROGRAMINDA POSTA ÜCRETİ İLE İLGİLİ YAPILAN DÜZENLEMELER (Vezne Sürüm: 4.3.0.5) 02.09.2010
VEZNE PROGRAMINDA POSTA ÜCRETİ İLE İLGİLİ YAPILAN DÜZENLEMELER (Vezne Sürüm: 4.3.0.5) 02.09.2010 İÇİNDEKİLER 1. EK ÜCRETLERDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER... 2 a. Tarife ve Kademe Ayarları (F4) Ekranında Yapılan
DetaylıHAUTAU PRIMAT. sistemi. Depolama, montaj, havaland rma, sabitleme, temizleme... Hiçbir şey bundan daha kolay değil!
yüksek vasistas HAUTAU PRIMAT sistemi Depolama, montaj, havaland rma, sabitleme, temizleme... Hiçbir şey bundan daha kolay değil! Esneklik ve çok yönlülük alan nda HAUTAU PRIMAT kimseye söz b rakm yor:
DetaylıDUTEST pro. KullanmaTalimati. Mehrsprachige Anleitung unter www.benning.de Multilingual manuals at
DUTEST pro KullanmaTalimati Mehrsprachige Anleitung unter www.benning.de Multilingual manuals at D F E I S 6 1 2 3 J 4 5 7 8 9 T.-Nr: 10115279.01 Stand: 09-2014 09/ 2014 DUTEST pro Kullanım Kılavuzu DUTEST
DetaylıDENEY DC RC Devresi ve Geçici Olaylar
DENEY DC RC Devresi ve Geçici Olaylar DENEY N AMACI 1. RC devresinde zaman sabitinin anlam n ö renmek. 2. RC devresinde dolma ve bo alma kavramlar n ö renmek. GENEL B LG LER Kondansatör, üzerinde yük biriktirerek
DetaylıYakıt Özelliklerinin Doğrulanması. Teknik Rapor. No.: 942/7193278-00
Müşteri : Kozyatağı Mahallesi Sarı Kanarya Sok. No: 14 K2 Plaza Kat: 11 Kadıköy 34742 İstanbul Türkiye Konu : Seçilen Yakıt Özelliklerin Belirlenmesi için Dizel Yakıtlara İlişkin Testlerin, Doğrulanması
DetaylıT.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI 1. BASINÇ, AKIŞ ve SEVİYE KONTROL DENEYLERİ
T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI 1 BASINÇ, AKIŞ ve SEVİYE KONTROL DENEYLERİ DENEY SORUMLUSU Arş.Gör. Şaban ULUS Haziran 2012 KAYSERİ
DetaylıBÖLÜM 10 DC Kompunt Jeneratör Testleri
BÖLÜM 10 DC Kompunt Jeneratör Testleri 10-1 DENEY 10-1 DC Düz Kompunt Jeneratörün Yük Karakteristi i AMAÇ Testler tamamland ktan sonra DC Düz kompunt jeneratörün yük alt nda çal ma karakteristi inin belirlenmesi
DetaylıÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 14) BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Dayanak
RESMÎ GAZETE 5 Nisan 2016 Sayı : 29675 ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 14) BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Dayanak Amaç MADDE 1 (1) Bu Tebliğin amacı, 13/7/1956 tarihli ve 6802 sayılı Gider
DetaylıBasit Kafes Sistemler
YAPISAL ANALİZ 1 Basit Kafes Sistemler Kafes sistemler uç noktalarından birleştirilmiş narin elemanlardan oluşan yapılardır. Bu narin elemanlar, yapısal sistemlerde sıklıkla kullanılan ahşap gergi elemanları
DetaylıBÖLÜM 3 FREKANS DAĞILIMLARI VE FREKANS TABLOLARININ HAZIRLANMASI
1 BÖLÜM 3 FREKANS DAĞILIMLARI VE FREKANS TABLOLARININ HAZIRLANMASI Ölçme sonuçları üzerinde yani amaçlanan özelliğe yönelik gözlemlerden elde edilen veriler üzerinde yapılacak istatistiksel işlemler genel
DetaylıABKR ABK 1036 GALVANİZ SİLO ISI KONTROLÖRÜ KULLANMA KILAVUZU
ABKR ABK 1036 GALVANİZ SİLO ISI KONTROLÖRÜ KULLANMA KILAVUZU ÖNSÖZ 1989 yılında Bandırma'da 150m2 alanda kuruldu. 2 mühendis ve 2 elektrik teknisyeni ile yem fabrikaları elektrik panoları ve kablo tesisatları
DetaylıGAZ BRÜLÖRLERİ İÇİN KONTROL ÜNİTESİ Atmosferik brülörler Özel yakma sistemi uygulamaları ve fanlı brülörler için ( Kesintili çalışma ) 01G... Serisi Uygulama : 01G Serisi Kontrol üniteleri, tek veya çift
DetaylıBCN 12..48V 15..50A MİKROİŞLEMCİLİ AKÜ ŞARJ CİHAZI
BCN 12..48V 15..50A MİKROİŞLEMCİLİ AKÜ ŞARJ CİHAZI TANITIM DOSYASI *Bu dokümanda verilen resim,çizim ve diğer teknik bilgiler cihazların temel ortak özellikleri göz önünde bulundurularak hazırlanmıştır
DetaylıBÖLÜM-6 KORUMA CİHAZLARI
BÖLÜM-6 KORUMA CİHAZLARI 1 AŞIRI AKIMDAN KORUMA CİHAZLARI 1. Bıçak tipi sigorta 2. Buşonlu tip sigorta 3. Kapak tipi sigorta 4. Kartuş tipi sigorta 5. Otomatik sigorta (K-otomat) 6. Yanabilen bağlantı
DetaylıMADDE 2 (1) Bu Yönerge, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ve değişiklikleri ile İzmir Üniversitesi Ana Yönetmeliği esas alınarak düzenlenmiştir.
İZMİR ÜNİVERSİTESİ BURS YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler Amaç ve Kapsam MADDE 1 (1) Bu Yönerge; İzmir Üniversitesi nin Fakülteleri, Meslek Yüksekokulu ve bölümlerinde ÖSYM ve Üniversite tarafından
DetaylıROBUS 600-1000 Hızlı Kullanma Kılavuzu
ELEKTRİKSEL BAĞLANTI ROBUS 600-1000 Hızlı Kullanma Kılavuzu Bağlantı yapılmayan hiçbir yere köprüleme yapmanıza gerek yok. Bağlantilarınızda Nice marka ürünleri kullanmanızda fayda vardır. SMX2 Bağlantısı
DetaylıO N E T OUC H B A C K U P 3 P O R T S U S B 2. 0 H U B
C O N N E C T I V I T Y S U P P O R T C O N N E C T I V I T Y S U P P O R T H A R D D I S K A D A P T E R I DC OE / MS BATA O UT SO B UH SU BB 2 1 - I N - 1 R E A D E R O N E T OUC H B A C K U P 3 P O
DetaylıFOTOGRAMETRİK DEĞERLENDİRME - ÇİFT FOT. DEĞ. Analog ve Analitik Stereodeğerlendirme. Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
FOTOGRAMETRİ II FOTOGRAMETRİK DEĞERLENDİRME - ÇİFT FOT. DEĞ. Analog ve Analitik Stereodeğerlendirme BEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ GEOMATİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JDF336 FOTOGRAMETRİ II DERSi NOTLARI http://geomatik.beun.edu.tr/marangoz/
Detaylı2008 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ ÖN DEĞERLENDİRME NOTU
2008 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ ÖN DEĞERLENDİRME NOTU I- 2008 Mali Yılı Bütçe Sonuçları: Mali Disiplin Sağlandı mı? Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan 2008 mali yılı geçici bütçe uygulama sonuçlarına
DetaylıBÖLÜM 2: REZONANS DEVRELERI
BÖLÜM 2: REZONANS DEVRELERI Giriş (kaynak) ile çıkış (yük) arasında seçilen frekansların iletilmesi ya da süzülmesi için kullanılan iki kapılı devrelere rezonans devreleri adı verilir. İdeal seri ve paralel
DetaylıWCDMA HABERLEŞMESİNDE PASİF DAĞITILMIŞ ANTEN SİSTEMLERİ KULLANILARAK BİNA İÇİ HÜCRE PLANLAMA. Ferhat Yumuşak 1, Aktül Kavas 1, Betül Altınok 2
Fırat Üniversitesi-Elazığ WCDMA HABERLEŞMESİNDE PASİF DAĞITILMIŞ ANTEN SİSTEMLERİ KULLANILARAK BİNA İÇİ HÜCRE PLANLAMA Ferhat Yumuşak 1, Aktül Kavas 1, Betül Altınok 2 1 Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği
Detaylı