İnşaat Muhasebesi İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM İNŞAAT İŞİNİN KAPSAMI VE İNŞAAT YAPIM USULÜ HAKKINDA GENEL HUSUSLAR 1- İNŞAATIN TANIMI...

Transkript

1 İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM İNŞAAT İŞİNİN KAPSAMI VE İNŞAAT YAPIM USULÜ HAKKINDA GENEL HUSUSLAR 1- İNŞAATIN TANIMI Genel Olarak Gemi İnşa Faaliyeti Çelik Asfalt Tankı ve Çelik Boru Hattı Yapımı İşi Konteyner Yapımı Arazi Toplulaştırma ve Arazi Tesviyesi Arazi Çevresinin Kafes ve Dikenli Telle Çevrilmesi İnşaat Malzemesi Sağlanması Montaj Gerektiren Makine ve Sistemler İNŞAAT YAPIM USULLERİ Özel İnşaatlar Taahhüt Şeklinde Yapılan İnşaatlar İhale Usulleri Açık İhale Usulü Belli İstekliler Arasında İhale Usulü Pazarlık Usulü Doğrudan Temin Tasarım Yarışmaları İhaleye Katılımda Yeterlik Kuralları Ekonomik ve Malî Yeterliğin Belirlenmesi İçin Gerekli Belgeler İsteklinin İş Hacmini Gösteren Belgeler Mesleki ve Teknik Yeterliğin Belirlenmesi İçin Gerekli Belgeler İnşaat Yapım Usullerine Göre Muhasebe Sisteminin Özellikleri İNŞAAT FİRMALARI Şahıs Firmaları İş Ortaklığı Tanımı ve Mevzuata Girişi İş Ortaklığının Unsurları İş Ortaklığında İşin Bitim Tarihi İş Ortaklığının Sona Ermesi İş Ortaklığı Kâr Payı ix

2 İş Ortaklığı Zararının Bölüşülmesi Adi Ortaklık Kurumların Adi Ortaklıklara Ortak Olması Kâr Zarar Payları Geçici Vergi Dönemlerinde Yapılacak İşlem Ödenen Vergilerin Mahsubu Adi Ortaklık Bünyesinde Ödenen Vergilerin Ortaklığın Diğer Vergi Borçlarına Mahsubu KDV İade Alacaklarının Mahsubu Adi Ortaklıklarda Vergi Davasına Taraf Olma Sorunu Ortaklardan Birinin Vergi Borcu İçin Ortaklığın Hakedişine Haciz Uygulanıp Uygulanamayacağı Konsorsiyum Adi Ortaklık ve İş Ortaklığı Yerine Konsorsiyum Kurulmasının Nedenleri Konsorsiyum Sözleşmesi Yapı Ortaklığı, Özel Yapı Ortaklığı ve Benzeri Adlar Verilen Oluşumlar Ortak Girişim Kollektif Şirketler Komandit Şirketler Anonim Şirketler Limited Şirketler İNŞAAT VE ONARMA İŞLERİNDE TEMİNAT Teminat Olarak Verilebilen Değerler Teminatın SSK Prim Borcuna Karşılık Tutulması Geçici Teminatın İrat Kaydedilmesi Teminatların Muhasebeleştirilmesi Geçici Teminatların Muhasebeleştirilmesi Teminatın Veriliş Kaydı Teminatın Geri Alınış Kaydı Kesin Teminatların Muhasebeleştirilmesi Kesin Teminatın Verilmesi Teminatların Değiştirilmesi Paranın Alınarak Banka Teminat Mektubu Verilmesi Banka Teminat Mektubu Alınarak Para Verilmesi Banka Teminat Mektubu Alınarak Devlet İç Borçlanma Senedi Verilmesi x

3 Kesin Teminatların Geri Alınması Teminatın Kesintisiz Geri Alınması Teminatın Borçlara Mahsubu Teminatlara İlişkin Giderlerin Muhasebeleştirilmesi Geçici Teminatlara İlişkin Giderlerin Muhasebeleştirilmesi Kesin Teminatlara İlişkin Giderlerin Muhasebeleştirilmesi Özel Taahhüt İşlerinde Teminat Teminatı Alan Firmanın Yapacağı Kayıtlar Teminatı Veren Firmanın Yapacağı Kayıtlar KUSURSUZ SORUMLULUKTAN DOĞAN TAZMİNATLAR Zarar, Ziyan veya Tazminat İş ile İlgili Olmalıdır Zarar, Ziyan veya Tazminat Sözleşmeye, İlama veya Kanun Emrine İstinaden Ödenmiş Olmalıdır Zarar, Ziyan veya Tazminat Ödemesi, İşletme Sahibinin Kişisel Suçlarına Bağlı Olmamalıdır Gider Kaydı İçin Tahakkuk Yeterlidir İKİNCİ BÖLÜM YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARMA İŞLERİ 1- TANIM VE DÜZENLEMELER Genel Olarak İş, İnşaat ve Onarma İşi Olmalıdır İnşaat ve Onarma İşi Taahhüde Bağlı Olarak Yapılmalıdır İş, Yıllara Yaygın Olmalıdır Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarma İşlerinin Muhasebe Düzeni İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MALİYET SAPTAMA Doğrudan Giderler Ortak Genel Giderler Ortak Genel Giderlerin Kapsamı Ortak Genel Giderlerin Dağıtımı Genel Açıklama Yıl İçinde Birden Fazla İnşaat ve Onarma İşinin Birlikte Yapılması İnşaat ve Onarma İşlerinin Diğer İşlerle Birlikte Yapılması Bazı İşlerle İlgili Olmayan Ortak Genel Giderlerin Durumu üncü Maddede Yer Alan Diğer İşler den Neyin Anlaşılması Gerektiği xi

4 Birden Fazla İnşaatta Çalışan İşçilerin Ücretlerinin Dağıtımı Alınamayan İhalelerin Giderleri Yapılmakta Olan Yatırımlara Gider Payı Verilip Verilmeyeceği Geçici Vergi Dönemlerinde Gider Dağıtımı Kanunen Kabul Edilmeyen Giderlerin Dağıtımı ve İzlenmesi Amortismanların Dağıtımı Genel Açıklama Ortak Genel Gider Niteliğindeki Amortismanların Dağıtımı Yıl İçinde Aktife Giren İktisadi Kıymetlerin Aktife Girmeden Önceki Süreye Tekabül Eden Amortismanların Dağıtımı YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARMA İŞLERİNDE İŞİN BAŞLAMA TARİHİ Yüklenme Sözleşmesinde Başlama Tarihinin, Tarih Olarak Belirlenmiş Olması Yüklenme Sözleşmesinde Başlama Tarihine İlişkin Hüküm Bulunmaması Yüklenme Sözleşmesinde Yer Tesliminin İşe Başlama Olarak Kabul Edilmesi Yüklenme Sözleşmesinde Belli Bir Koşul Öngörülmesi İŞİN BİTİM TARİHİ Geçici Kabul Tutanağının Düzenlendiği Tarih Hangi Tarihtir? Tek Sözleşmeyle Taahhüt Edilen İşin Kısım Kısım Geçici Kabulünün Yapılması Taahhüt Edilen İşe Ek Protokollerle Yeni İşler Eklenmesi Geçici Kabulün Yapılmaması Durumunda İşin bitim Tarihi Geçici ve Kesin Kabule Tabi Olmayan İşlerde İşin Bitim Tarihi Taşeronluk Sözleşmesinde İşin Bitim Tarihinin Kesin Kabul Tarihi Olarak Belirlenmesi GVK nın Öngördüğü Şekilde Bitmeyen İşlerde İşin Bitim Tarihi Ölüm Fesih İşin Tasfiyesi Sözleşmenin Devri İflas Devir - Dönüşüm - Bölünme Ağır Hastalık, Tutukluluk ve Mahkumiyet YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARMA İŞLERİNDE ÖZELLİKLİ DURUMLAR Yıllara Sâri İnşaat ve Onarma İşleri ile Uğraşan Firmalarda Gider Kısıtlaması Uygulanması ( Öncesi) xii

5 Genel Uygulama Yeniden Değerleme ve Son Giren İlk Çıkar Yöntemi Uygulanmakla Birlikte Bunların Sağladığı Vergisel Avantajlardan Yararlanılmaması Durumunda Uygulama İşin Zamanında Bitirilmemesi Nedeniyle Ödenen Gecikme Cezası ve İş Gereği Gibi Yapılmadığı İçin Yapılan Kesintiler Süresinde Ödenmeyen SGK Primleri Sonuç Hesaplarına Yansımış İşlerle İlgili SGK Priminin Ödendiği Dönemde Yapılacak Kayıt Sonuç Hesaplarına Yansımamış İşlerle İlgili SGK Priminin Ödendiği Dönemde Yapılacak Kayıt Ödemenin Daha Sonraki Yıllarda Yapılması Yıllara Sari İnşaat ve Onarma İşlerinde Ödenmeyen Sigorta Primlerinin Kaydı SGK Primleri İçin Ödenen Gecikme Zammı Vergi Matrahının Tespitinde İndirilmez Hakedişlerin Nakit Tutulmasından Doğan Kur Farklarının Vergilendirileceği Zaman Genel Olarak Döviz Cinsinden Yapılan İşlemlerde Ödeme ve Fatura Tarihleri Arasındaki Kur Değişmelerinden Doğan Kur Farkları Yıllara Yaygın İnşaat İşlerinde Elde Edilen Faizlerin Vergilendirileceği Zaman Alınan Avansların Değerlendirilmesinden Elde Edilen Gelirler Tahsil Edilemeyen Hakedişlerin Durumu Şantiye Binalarının Tabi Tutulacağı İşlem Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarma İşi Yapanlarda Biten İşin Bulunmadığı Yıllarda Gelir Beyanı Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarma İşleri ve Hayat Standardı Yabancı İnşaat Firmalarının Yurt Dışından Getirdikleri Sabit Kıymetlerin Değer Tespiti Kesin İthalat Yoluyla Geçici İthal Yoluyla Kamudan Olan Hakedişlerin Tahsil Edilememesinde Şüpheli Alacak Karşılığı Sonraki Vergilendirme Dönemlerine İlişkin Mal ve Hizmet Bedellerinin Tahsilini Garanti Etmek İçin Düzenlenen Senetlerin Değerlemesi Alacağın Niteliği Reeskontun Mantığı ve Senede Bağlı Avans Alacaklarının Durumu Avans Alacaklarına İlişkin Senetlerin Döviz Cinsinden Düzenlenmiş Olması xiii

6 5.14- Yıllara Yaygın İnşaat Onarma İşine Kâr- Zarar Paylaşım Esasına Göre Katılan Şirketin Vergilendirilmesi Serbest Bölgede Yapılan Yıllara Yaygın İnşaat Onarma İşinde Kâr- Zararın Beyan Edileceği Zaman Serbest Bölgede Yapılan Yıllara Yaygın İnşaat Onarma İşi İçin Bu Bölgeye Gönderilen Malzemelerin Durumu Adi Ortaklıklarda ve İş Ortaklıkların İş Bittikten Sonra Ortaya Çıkan Hasılat VERGİ KESİNTİSİ Genel Olarak Vergi Kesintisi Yapmak Zorunda Olanlar Vergi Kesintisi Yapılmak Zorunda Olan Ödemeler Avans Olarak Yapılan Ödemeler Nakden Ödemeler Hesaben Ödeme Ödemede Gecikme Olması İnşaat ve Onarma İşlerinde Vergi Kesintisinde Özellikli Durumlar Sözleşmesine Göre Yıllara Yaygın Olmayan İşin Sonradan Yıllara Yaygın Olması Geçici Kabul Tutanağının Düzenlenmesi Onaylanması Arasında Yapılan İşlere Ait Hakedişler Üzerinden Kesinti Yapılıp Yapılmayacağı Konsorsiyum Olarak Yapılan İşlere İlişkin Ödemelerde Vergi Kesintisi Kur Farklarının Vergi Kesintisine Tabi Olup Olmadığı Taahhüt Sözleşmesinin Bulunmaması Geçici Kabulden Sonra Kesin Kabulü Sağlamak İçin Yapılan İşler Karşılığında Ödenen Hakedişler Beyanname Verme Tarihinden Sonra Ödenen Hakedişler Maliyet Artı Kâr Yönteminde Vergi Kesintisi Geçici Kabul veya Fesih Tarihinden Sonra Yapılan Ödemeler Taşerona Yaptırılan İşlerde Vergi Kesintisi KESİLEN VERGİLERİN MAHSUP VE İADESİ Genel Bilgi Beyanname Üzerinden Hesaplanan Vergiye Mahsup Diğer Vergi Borçlarına Mahsup Yoluyla İade Nakden İade Vergi Alacağının Vergi Borcuna Mahsubu İçin Dilekçe Verilmesi Beklenmeli mi? İadeyi İncelemeye Bağlamak Suretiyle Erteleme Sorunu xiv

7 7.7- Vergi İadesinde Kullanılmak Üzere Bankalarca Verilecek Teminat Mektuplarının Şekil ve İçeriği ile İadesi ve Paraya Çevrilmesi Beyan Dönemi Gelmemiş Kesintiler Mahsup Edilmez Geçici Kabul Tutanağı Düzenlendikten Sonra Yapılan İş Hakedişlerinden Kesilen Vergilerin Mahsubu Yurt Dışında Ödenen Vergilerin Mahsubu ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ÖZEL İNŞAAT İŞLERİ 1- İNŞA VE İMAL GİDERLERİ Kendi Arsası Üzerinde İnşaat Yapılmasında Arsanın Tabi Tutulacağı İşlem İşletmeye Dahil Arsanın Üzerinde İnşaat Yapılması İşletmeye Dahil Binanın Yıkılarak Yerine Yenisinin Yapılması İşletmeye Dahil Olmayan Arsanın İşletmeye Dahil Edilerek Üzerine İnşaat Yapılması Özel Arsa Üzerine Bina Yapılarak Satılması Satın Alınan Arsa Üzerine İnşaat Yapılması Satın Alınan Binanın Yıkılarak Yerine Yenisinin Yapılması Arsanın Tamamının Binaya Ayrılmamış Olması Trafo Yapılarak Elektrik Kurumuna Verilmesi İNŞAAT YAPIM SATIMI VEYA TAŞINMAZ TİCARETİ DOLAYISIYLA MÜKELLEFİYET GEREKTİRİP GEREKTİRMEDİĞİ BAKIMINDAN ÖZEL DURUMLAR İvazsız İntikal Eden Taşınmazın Nevi Değiştirmesi Yeni Edinim Olarak Kabul Edilir mi? Kiraya Vermek İçin İnşaat Yapmak Ticari Faaliyet midir? Arsa Karşılığı İnşaat Uygulamasında Arsa Sahibinin Durumu Arsa Karşılığı İnşaat Sözleşmesinin Niteliği Servetin Değerlendirilmesi ve Ticari Faaliyet Oluşmasını Ayıran Sınır Maliyet Bedelinin Nasıl Tespit Edileceği Sadece Satılan Taşınmazların mı Yoksa Tamamının mı Ticari İşletmeye Dâhil Olduğunun Kabul Edileceği KDV İndirimi Yapılıp Yapılmayacağı Arsa Karşılığı İnşaat İşinde Maliyetlerin Ne zaman Oluştuğu Gelirin Hangi Dönemin Geliri Olduğu KAT KARŞILIĞI ARSA ŞEKLİNDE YAPILAN İŞLERDE MALİYET SAPTAMASI xv

8 4- ARSA KARŞILIĞI İNŞAAT İŞLERİNDE SATIŞLARIN YAPILMASINA KARŞIN BİR KISIM İŞLERİN TAMAMLANMAMIŞ OLMASI DURUMUNDA KAZANCIN NE ZAMAN SAPTANACAĞI HASILAT PAYLAŞIMI ESASINA GÖRE İNŞAAT YAPTIRMAK İŞLETMEDEN ÇEKİLEN GAYRİMENKULLERİN DEĞERLENMESİ TEMELDEN VEYA İNŞAATTAN SATIŞLARDA ARSA PAYININ VE TAPU TESCİLİ YAPILMADAN TESLİM EDİLEN GAYRİMENKULLERİN EMLAK VERGİSİ KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNUN 5/E MADDESİNDE DÜZENLENEN İSTİSNA Taşınmaz Satışlarında İstisna Uygulaması Taşınmaz Ticareti veya Kiralanması ile Uğraşan Kurumlar İstisnadan Yararlanamaz İstisnanın Uygulanmasında Taşınmazların Aktife Giriş Tarihi DÖRDÜNCÜ BÖLÜM GEÇİCİ VERGİ 1- GİRİŞ YAP SAT İŞLERİNDE GEÇİCİ VERGİ YIL İÇİNDE BAŞLAYIP BİTEN (YILLARA YAYGIN OLMAYAN) İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE UYGULAMA YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARMA İŞLERİNİN TAMAMEN GEÇİCİ VERGİ KAPSAMI DIŞINDA BIRAKILMASININ YARATTIĞI FAZLA VERGİ ÖDEME SORUNU SONRADAN YILLARA YAYGIN DURUMA GELEN İŞLERİN KAZANÇLARI ÜZERİNDEN ÖDENEN GEÇİCİ VERGİNİN DURUMU BAZI KAZANÇLARIN TAMAMEN PEŞİN VERGİ DIŞINDA KALMASI GEÇİCİ KABULDEN SONRAKİ HAKEDİŞ VE GİDERLERİN DURUMU GEÇİCİ KABUL TARİHİNDEN SONRA ALINAN HAKEDİŞLERDEN VERGİ KESİLMESİ DURUMUNDA KESİLEN BU VERGİLERİN TABİ TUTULACAĞI İŞLEM GEÇİCİ VERGİNİN MAHSUP VE İADESİ KESİNTİ YOLUYLA ÖDENEN VERGİLER İLE GEÇİCİ VERGİNİN MAHSUP VE İADE SIRASI xvi

9 BEŞİNCİ BÖLÜM MUHASEBE UYGULAMALARI 1- GENEL MERKEZ DIŞINDA HER BİR İŞ İÇİN DEFTER TUTULUP TUTULMAYACAĞI HESAPLARIN İŞLEYİŞİ Kasa Verilen Depozito ve Teminatlar Diğer Çeşitli Alacaklar Stoklar İlk Madde ve Malzeme Yarı Mamuller Mamuller Diğer Stoklar Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Verilen Sipariş Avansları Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı Taşeronlara Verilen Avanslar Peşin Ödenen Vergiler ve Fonlar Yapılmakta Olan Yatırımlar Peşin Ödenen Vergiler Fonlar Alınan Sipariş Avansları Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakedişleri Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakediş Bedelleri Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı Ödenecek Vergi ve Fonlar Merkez ve Şubeler Cari Hesabı Gelecek Aylara Ait Gelirler Gelecek Yıllara Ait Gelirler Yurtiçi Satışlar Satılan Hizmet Maliyeti Enflasyon Düzeltmesi Kârları Direkt İlk Madde Malzeme Giderleri Direkt İlkmadde ve Malzeme Yansıtma Hesabı xvii

10 Direkt İşçilik Giderleri Direkt İşçilik Giderleri Yansıtma Hesabı Genel Üretim Giderleri Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hesabı Hizmet Üretim Maliyeti Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı Enflasyon Düzeltme Zararları Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı İNŞAAT İŞLERİNE AİT BAZI ÖZELLİKLİ DURUMLARIN MUHASEBE KAYITLARI Şantiyelerde Kullanılmak Üzere Yatak, Battaniye ve Benzeri Eşyalar Alınması Önceden Tahsil Edilen Hasılat (Avanslar) İçin Fatura Düzenlenmesi ÖRNEK HESAP PLANI ALTINCI BÖLÜM İNŞAAT SÖZLEŞMELERİ STANDARDI (TMS 11) 1- STANDARDIN HUKUKSAL NİTELİĞİ STANDARDIN AMACI SÖZLEŞMENİN KONUSU İNŞAAT SÖZLEŞMELERİNİN BİRLEŞTİRİLMESİ VE BÖLÜMLENMESİ SÖZLEŞME GELİRİ SÖZLEŞME MALİYETİ SÖZLEŞME GELİR VE GİDERLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ BEKLENEN ZARARLARIN TAHAKKUKU TAHMİNLERDEKİ DEĞİŞİKLİKLER RAPORLANACAK BİLGİLER DEĞERLENDİRME MUHASEBE UYGULAMASI YEDİNCİ BÖLÜM YURT DIŞI İNŞAAT VE ONARMA İŞLERİ 1- YURT DIŞI İNŞAAT VE ONARMA İŞLERİ İÇİN TÜRKİYE DE DEFTER TUTULUP TUTULMAYACAĞI xviii

11 2- GEÇİCİ İHRAÇ YOLUYLA YURT DIŞINA GÖNDERİLEN SABİT KIYMETLER YURT DIŞINA KESİN İHRAÇ YOLUYLA GÖNDERİLEN SABİT KIYMETLER YURT DIŞI KAZANCIN SAPTANMASI Faaliyetin Yapıldığı Ülke Yasalarına Göre Kazancın Saptanması Türk Vergi Kanunlarına Göre Kazancın Saptanması Uluslararası Muhasebe İlke ve Standartlarına Göre Kazancın Saptanması Bizim Değerlendirmemiz TÜRKİYE DEKİ MERKEZ GENEL GİDERLERİNDEN YURT DIŞINDAKİ İŞ İÇİN PAY AYRILIP AYRILMAYACAĞI YURT DIŞINDAKİ İŞ İÇİN AYRILAN GİDER PAYINA İSABET EDEN KDV YURT DIŞINDA YAPTIRILAN İŞLER DOLAYISIYLA VERGİ SORUMLULUĞU YURT DIŞI KAZANCIN NE ZAMAN BEYAN EDİLECEĞİ YURT DIŞI FAALİYETE TAHSİS EDİLEN SERMAYENİN DEĞERLENİP DEĞERLENMEYECEĞİ MERKEZ FİRMA DEFTERLERİNDE İZLENEN YURT DIŞI ŞANTİYE CARİ HESABININ DEĞERLEMESİ YURT DIŞINDA ÖDENEN VERGİLERİN MAHSUBU YURT DIŞI ZARARLARIN İNDİRİMİ YURT DIŞINDA İNŞAAT İŞİ ALABİLMEK AMACIYLA YAPILAN GİDERLER YURT DIŞINDA YAPILAN İNŞAAT, ONARMA, MONTAJ İŞLERİ VE TEKNİK HİZMETLERDEN SAĞLANAN KAZANÇLARDA İSTİSNA Genel Olarak İstisnanın Uygulama Koşulları İşin Yurt Dışında Yapılması İşin İnşaat, Onarma, Montaj İşi veya Teknik Hizmet Olması Kazancın Türkiye de Genel Sonuç Hesaplarına Yansıtılmış Olması İşin Yurt Dışındaki İş Yeri veya Daimi Temsilci vasıtasıyla Elde Edilmesi Bu İşler İçin Yapılan Giderlerin Durumu Yurt Dışı İnşaat, Onarma, Montaj İşleri ve Teknik İşlerden Doğan Kur Farklarının İstisna Karşısındaki Durumu Yurt Dışı İnşaat İşleri Nedeniyle Alınan Kredilerin İşin Tamamlanmasından Sonra Ödenen Faiz ve Kur Farkları xix

12 14.6- Yurt Dışındaki Şantiye İçin Çizilen Projelerin Durumu Yurt Dışındaki Firmalar İçin Türkiye de Proje Çizimi ve Diğer Teknik Hizmetler İndirim Kapsamındaki Hizmetler İndirimden faydalanma Koşulları İndirim tutarının tespiti Yurt Dışı Zarar Mahsubu YURT DIŞI MÜTEAHHİTLİK HİZMETLERİNDE DAMGA VERGİSİ VE HARÇ İSTİSNASI ULUSLARARASI İHALEYE ÇIKARTILAN KAMU PROJELERİNDE DAMGA VERGİSİ VE HARÇ İSTİSNASI YURT DIŞI İHALELERE GİRMEK İÇİN YAPILAN GİDERLER KREDİLERE İLİŞKİN DAMGA VERGİSİ İSTİSNASINDA ULUSLARARASI KURUMLAR YURT DIŞI DÖVİZ HASILATI ÜZERİNDEN HESAPLANACAK GÖTÜRÜ GİDER Götürü Gider Uygulamasından Yararlanabilecek Olan Mükellefler Götürü Giderlerin Belgeli Giderlere İlaveten Uygulanması Götürü Gider Kaydedilebilecek Azami Tutar Götürü Gider Uygulamasında Hasılat İhracat Hasılatı İhraç Kaydıyla Mal Tesliminde Hasılat ve Götürü Gider Yurt Dışı Taşımacılık Hasılatı Yurt Dışında Yapılan İnşaat, Onarma, Montaj ve Teknik Hizmetlerden Sağlanan Hasılat YURT DIŞI BÜRO GİDERLERİ YURT DIŞI İŞLER VE ÇİFTE VERGİLEMEYİ ÖNLEME ANLAŞMALARI İstisna Yöntemi Mahsup Yöntemi Değerlendirme ve Uyarı SEKİZİNCİ BÖLÜM YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÖZEL DURUMLARI 1- KOOPERATİF NEDİR? KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİ Muafiyet Koşulları xx

13 Sermaye Üzerinden Kazanç Dağıtılmaması Yönetim Kurulu Başkan Ve Üyelerine Kazanç Üzerinden Hisse Verilmemesi Yedek Akçelerin Dağıtılmaması Sadece Ortaklarla İş Görülmesi Yapı Kooperatiflerinin Muafiyetinde Özel Koşullar Muafiyet İle KDV İstisnası İlişiksizliği Kooperatifin Amacını Gerçekleştirememesi Unvan Değişikliği İle İşletme Kooperatifine Dönüşmenin Muafiyete Etkisi KOOPERATİFLERDE RİSTURN İSTİSNASI KOOPERATİFLERDE VERGİ, RESİM, HARÇ İSTİSNASI KOOPERATİFLERİN KİRA GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ KOOPERATİFLERE AİT MEVDUAT FAİZLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ KOOPERATİFLERİN TAŞINMAZ VE İŞTİRAK HİSSESİ SATIŞ KAZANCI İSTİSNASINDAN YARARLANIP YARARLANMAYACAKLARI KOOPERATİF TAŞINMAZLARINDA DEĞERLEME KOOPERATİFE ÜYE ALINMASI SOSYAL TESİSLERİN İŞLETİLMESİ VE KİRAYA VERİLMESİ TAPUDA ÜYELERİN ADINA TESCİLLİ ARSALARA ÜYELER İÇİN İNŞAAT YAPILMASI ARSA KARŞILIĞI İNŞAAT UYGULAMASINDA MÜETAHHİDİN HİSSESİNE DÜŞEN BAĞIMSIZ BÖLÜMLERİN TAPUSUNU KOOPERATİFİN VERMESİ HİZMET KARŞILIĞI ORTAKLIK YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUHASEBESİ Genel Olarak Sorun ve Öneriler Sermaye Aidatlar (Ödenti) Gelir Midir? Ödentiler Dışındaki Gelirler Şerefiyeler Daha Değerli Bölümleri Alanların Fazla Ödeme Yapması Daha Değerli Bölümleri Alanların Daha Düşük Değerli Bölümleri Alanlara Fazla Ödeme Yapması Giderler Emanet Usulüne Göre İnşaat Yapan Kooperatiflerde Muhasebe xxi

14 14.7- İhale Usulünde İnşaat Yapan Kooperatiflerde Muhasebe Emanet ve İhale Usul Birlikte Uygulanan Kooperatiflerde Muhasebe Yapı Kooperatiflerinde Gelir Gider Farkı İşyeri ve Konutların Ortaklara Dağıtılması Veraset ve İntikal Vergisi Matrahına Dâhil Kooperatif Hisselerinin Değerlemesi Yapı Kooperatiflerinin İşe Başlamayı Bildirmesi YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNE YAPTIKLARI KDV'YE TABİ TAŞINMAZ TESLİMLERİNDE KDV MATRAHI YAPI KOOPERATİFLERİNİN NE ZAMAN KDV MÜKELLEFİYETİ TESİS ETTİRECEKLERİ KOOPERATİFLERİN İKİ YILDAN UZUN SÜRE AKTİFTE DURAN TAŞINMAZ SATIŞLARININ KDV İSTİSNASI KARŞISINDAKİ DURUMU DOKUZUNCU BÖLÜM İNŞAAT İŞLERİNDE KATMA DEĞER VERGİSİ 1- İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE KATMA DEĞER VERGİSİNİ DOĞURAN OLAY GAYRİMENKUL TESLİMLERİNDE VERGİYİ DOĞURAN OLAY İŞLETMEDE KULLANILMAK ÜZERE İNŞAA EDİLEN BİNALARDA KDV UYGULAMASI KUR FARKLARININ KDV KARŞISINDAKİ DURUMU Kur Farkı Kavramı ve Ekonomik Niteliği Konu ile İlgili Olarak Başvurulacak Kanun Hükümleri Kur Farklarının KDV'ye Tabi Olup Olmadığına İlişkin Tartışmalar Kur Farklarının KDV ye Tabi Olduğu Yönündeki Görüş Kur Farkının Bir Hizmet Bedeli Olduğu Görüşü Kur Farkının KDVK 24 üncü Maddesinin (c) Bendi Uyarınca Matraha Dahil Olduğu Görüşü Kur Farklarının KDV ye Tabi Olmadığı Yönündeki Görüş Vergi İdaresinin Görüşü Yargı Kararları Bizim Değerlendirmemiz İHALE MAKAMINA AİT İŞ MAKİNELERİNİN KİRALANMASI DURUMUNDA KDV UYGULAMASI İHALE MAKAMININ MÜTEAHHİDE MALZEME VERMESİ DURUMUNDA KDV UYGULAMASI xxii

15 7- YURT DIŞI MÜTEAHHİTLİK HİZMETLERİNİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMU Yurt Dışına Götürülen Malların KDV si Geçici İhracat Kesin İhracat KAYBOLAN, ÇALINAN MALLARIN KDV Sİ KONUT TESLİMLERİ İLE İNŞAAT VE KONUTA YÖNELİK TAAHHÜT İŞLERİNDE KDV UYGULAMASI Uygulamanın Kısa Tarihçesi Konut Teslimlerinde Uygulanan KDV Oranları İstisnalar Organize Sanayi Bölgeleri ve Küçük Sanayi Sitesinin İktisadi İşletmelerinin İşyeri Teslimleri Konut Yapı Kooperatiflerinin Üyelerine Konut Teslimleri Konut Yapı Kooperatiflerinin Sonradan Üye Kaydetmeleri ve Üyeleri Dışındakilere Konut Teslimleri İnşaat Taahhüt İşlerinde İstisna İstisna Kapsamındaki (İstisna Olmadığı Durumda %1 Orana Tabi) İşler İstisna Kapsamındaki Olmayan İşler M2'nin Net Alan mı, Brüt Alan mı Olduğu Müteahhidin Taahhüt Ettiği İşi Taşerona Yaptırması İstisna Kapsamında Yapılan İşlerle İlgili Olarak Yüklenilen KDV'lerin Durumu Müteahhidin İstisnadan Vazgeçmesi %1 Oranında Vergiye Tabi Taahhüt İşlemleri KONUT TESLİMLERİNDE KDV UYGULAMASI AÇISINDAN NET ALAN HESAPLAMASI (150 M 2 NİN HESABINA DÂHİL ALANLAR) ARSA KARŞILIĞI KAT TESLİMLERİNDE KDV İNŞAAT HALİNDE VE İNŞAATTAN SATIŞLARDA KDV ARSA KARŞILIĞI İNŞAAT UYGULAMASINDA İNŞAAT BİTMEDEN ARSA TAPUSUNUN MÜTEAHHİDE DEVRİ DÜŞÜK ORANDA KDV YE TABİ İŞLERİN MALİYETİ DOLAYISIYLA İNDİRİLEMEYEN KDV NİN İADESİ Yıl İçinde Mahsuben İade Yıl İçinde Mahsuben İade Edilmeyen Vergilerin İadesi İade Tutarının Hesaplanması İade Hesabına Dahil Edilebilecek Yüklenilen KDV Yıl İçinde Mahsup Edilmeyen İadenin Talep Edileceği Dönem xxiii

16 15- İNŞAAT TAAHHÜT HAKEDİŞ BEDELİNİN BİR KISMININ FAZLA OLDUĞU GEREKÇESİYLE İADESİ DURUMUNDA KDV NİN DÜZELTİLİP DÜZELTİLMEYECEĞİ KONUT VE TAAHHÜT İSTİSNASINDA KISMİ VERGİ İNDİRİMİ Bağış Amacıyla Yapılan İnşaatlarda Durum Diğer Hallerde Kısmi Vergi İndirimi Uygulaması İŞİN ZAMANINDA BİTİRİLMEMESİ NEDENİYLE ÖDENEN GECİKME CEZASININ KDV KARŞISINDAKİ DURUMU İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE KDV TEVKİFATI Tevkifat Yapacak Olanlar Tevkifata Tabi Hizmetler Yapım İşleri ile Bu İşlerle Birlikte İfa Edilen Mühendislik- Mimarlık ve Etüt- Proje Hizmetleri Tevkifat Uygulayacak Alıcılar Tevkifat Oranı Kapsam Etüt, Plan- Proje, Danışmanlık, Denetim ve Benzeri Hizmetler Makine, Teçhizat, Demirbaş ve Taşıtlara Ait Tadil, Bakım ve Onarım Hizmetleri İşgücü Temin Hizmetleri Düzenlenecek Faturada KDV Hesaplaması KDV nin Beyanı ve İade İşlemleri Mahsuben İade Nakden İade Talepleri Tevkifattan Kaynaklanan İade Uygulaması ile İlgili Diğer Hususlar Tevkif Edilen KDV İadesi Yeminli Mali Müşavir Raporu ONUNCU BÖLÜM İNŞAAT MUHASEBESİNDE ENFLASYON MUHASEBESİ UYGULAMALARI 1- ENFLASYON MUHASEBESİNİN İNŞAAT MUHASEBESİNE ETKİSİ YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARMA İŞLERİNDE ENFLASYON MUHASEBESİ Yılı Enflasyon Düzeltmesi Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarma İşlerinin Yıl İçinde Yapılan Maliyet ve Alınan Hakedişlerinde Enflasyon Düzeltmesi Stoklardaki İlk Madde ve Malzemenin Enflasyon Düzeltmesi xxiv

17 2.4- Önceki Yıldan Devreden Maliyet ve Hakedişlerin Enflasyon Düzeltmesi Enflasyon Fark ve Düzeltme Hesapları Ortak Genel Giderlerde Enflasyon Muhasebesinin Uygulanması ÖZEL İNŞAAT İŞLERİNDE ENFLASYON MUHASEBESİ ALINAN VE VERİLEN AVANSLARDA ENFLASYON MUHASEBESİ KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLERİN ENFLASYON DÜZELTMESİ YILI ENFLASYON DÜZELTMESİNİN SONRAKİ YILLARA ETKİSİ Satılmak Üzere Alınan veya Yapılan Taşınmazların Satışında Enflasyondan Doğan Zararlar Vergi Matrahının Saptanmasında Dikkate Alınmaz Yılı Enflasyon Düzeltmesinden Kaynaklanan Farklar Gelir ya da Gider Olarak Dikkate Alınmaz KAYNAKÇA xxv