BROİLER PİLİÇ YETİŞTİRME ve SÜT SIĞIRCILIĞI KAPASİTE ARTIŞI KOMPOST GÜBRE ve BİOGAZ ÜRETİM TESİSİ

Transkript

1 TAÇ TARIM ÜRÜNLERİ HAYVANCILIK GIDA SAN. VE TİC. A.Ş. BROİLER PİLİÇ YETİŞTİRME ve SÜT SIĞIRCILIĞI KAPASİTE ARTIŞI KOMPOST GÜBRE ve BİOGAZ ÜRETİM TESİSİ NİHAİ ÇED RAPORU DÜZCE İLİ, MERKEZ İLÇE, GÖLORMANI KÖYÜ DÜZCE-2013

2 PROJE SAHİBİNİN ADI : TAÇ TARIM Ürünleri Hayvancılık Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş. ADRESİ : Gölormanı Köyü DÜZCE TELEFON VE FAKS NO : TEL: FAKS: PROJENİN ADI: PROJE BEDELİ: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) : TAÇ TARIM BROİLER YETİŞTİRME ve SÜT SIĞIRCILIĞI KAPASİTE ARTIŞI ve KOMPOST GÜBRE ve ENERJİ ÜRETİM TESİSİ : TL (kapasite artışına konu ve yeni yapılacak olan kısım için) : DÜZCE İLİ, MERKEZ İLÇESİ, GÖLORMANI KÖYÜ, GÖL MEVKİİ PROJE İÇİN SEÇİLEN : Proje İçin Seçilen Yerin Koordinatları Sayfa iii de verilmektedir. YERİN KOORDİNATLARI, ZONE: PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ): HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADI: ADRESİ, TELEFONU, FAKS NUMARASI: SUNUM TARİHİ (GÜN/ AY/ YIL) : EK- I 20- Kümes hayvanları ve domuzun yetiştirildiği kapasitesi aşağıda belirtilen tesisler: a) Tavuk veya piliç yetiştirme tesisleri (Bir üretim periyodunda adet ve üzeri tavuk, adet ve üzeri piliç veya eş değeri diğer kanatlılar), EK-II 6- Kümes ve ahır gübrelerinin geri kazanılması ve bertaraf edilmesine yönelik tesisler. 30- Hayvan Yetiştirme Tesisleri a) Büyükbaş ve/veya küçükbaş hayvan besi tesisleri ( adet büyükbaş, adet küçükbaş kapasiteli), : ÇEVRETEK Çevre Tek. Müh. Dan. San. Tic. Ltd. Şti. : Karadeniz Mah. Gazi Cad. Süer Apt. No:141/6 İlkadım/ SAMSUN Tel: Fax: cevretek@cevretek.net : 18 EYLÜL 2013 ii

3 PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE: G26A22D pafta 1118, 1139, 1141, 1000 ve 126 parsel DATUM TÜRÜ DOM ZON ÖLÇEK ELEMAN SIRASI ED-50 UTM DERECE SAĞA-YUKARI DATUM TÜRÜ İFADE ŞEKLİ ELEMAN SIRASI WGS-84 COĞRAFİK DERECE-KESİR ENLEM-BOYLAM 40, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , iii

4 İÇİNDEKİLER S.No İçindekiler 1 Tablolar Listesi 6 Şekiller Listesi 8 Ekler Listesi 10 BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI I.1. Projenin tanımı ve amacı: Proje konusu, faaliyetin tanımı, hizmet amaçları, ülke 13 ekonomisi içerisindeki yeri, önemi, gerekliliği, kapasitesi, tesisisin kaplayacağı alan ve projenin ne kadarlık alanda gerçekleştirileceği, yöreye sağlayacağı faydalar, ekonomik ömrü gibi hususların ayrıntılı açıklanması I.2. Projenin fayda maliyet analizi 20 I.3. Proje kapsamındaki faaliyet ünitelerinin konumu (büyükbaş hayvan barınakları, broiler 21 tavukçuluğu kümesleri, depolama alanı, karantina alanı, silaj-yem üretim ve depolama, gübre işleme vb. tesislerin proje havzasında harita üzerinde işaretlenerek gösterimi), genel vaziyet planı. I.4. Yer bulduru haritası, faaliyet alanı ve çevresinin fotoğrafları, 22 I.5. Varsa, projeye konu olan bölgenin en son onaylı 1/1.000, 1/5.000, 1/25.000, 1/ ölçekli planlar (aslı gibidir onaylı), plan notları, lejant paftasından bir örnek ve bu planlar üzerinde tesis yerinin gösterimi ve ayrıca raporun ilgili bölümünde bu hususlara yer verilmesi (Onaylı bir planının olmaması durumunda da faaliyet için kullanılacak, yeri ölçekli harita üzerinde açıkça gösterilmeli ve ayrıca faaliyet alanının mücavir alan sınırları içerisinde olup olmadığı belirtilmelidir). I.6. Faaliyet alanının halihazır harita üzerinde işaretlenerek yakınında bulunan yerleşimlerin 29 belirtilmesi I.7. Faaliyet alanını merkez alan 1km lik yarıçaplı alanın işaretlenmesi, var ise 1/ ve 32 1/5.000 lik halihazır harta üzerinde faaliyet alanı merkezli 1 km lik yarıçap alanını kapsayan arazinin gösterilmesi BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN VE PROJEDEN ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALANLAR İÇİNDEKİ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI II. 1. Türler ve Ekosistemler: Proje için seçilen yer ve etki alanı içindeki ekosistemler ve 34 ekosistemdeki türler, Flora-fauna türleri, sınıflandırılması, yaşama ortamları (beslenme veya üreme alanları), popülasyon yoğunlukları, (uluslararası sözleşmelerle endemik, nadir, nesli tehlikede) tehlike dışı vb. kategorilerinin tablo halinde belirtilmesi (koruma altında olan türler varsa koruma taahhütleri ve alınacak önlemlerin belirtilmesi), Flora bilgilerinin TÜBİVES e göre verilmesi.(çalışmaları hangi tarihte, kim tarafından yapıldığının belirtilmesi) Mevcut flora ve fauna yapısını içeren bilgilerin faaliyet alanı ve yakın çevresinde, dar veya geniş yayılışlı endemik, nesli tehlike kategorilerinde (IUCN e göre ve Türkiye Kırmızı Kitabı na göre) olan türlerin olup olmadığı, uluslararası sözleşmeler (Bern Sözleşmesi) ve fauna incelemesinde Merkez Av Komisyonu kararları ve eklerine göre koruma altında olan tür olup olmadığının belirtilmesi, Faaliyet alanının bugünkü durumu, faaliyetin kurulu olduğu dikkate alınarak flora ve fauna bölümünde mevcut durumun değerlendirilmesinin yapılması, faaliyetin yakın çevresindeki flora ve fauna türlerine olabilecek olası etkilerinin olup olmadığının belirtilmesi, varsa bu etkilerin azaltılmasına yönelik çözüm önerilerinin getirilmesi, Uluslararası sözleşmeler ve MAK kararları eklerine göre korunması gereken türler olması durumunda koruma taahhütlerinin eklenmesi II.2. Jeolojik Özellikler 48 II. 3. Hidrojeolojik Özellikler: Yeraltı su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, 54 1

5 faaliyet alanına mesafeleri ve debileri, bu kaynakların özellikleri, hangi kaynağı besledikleri vb. hakkında detaylı bilgi verilmesi ve bu kaynakların 1/ ölçekli topografik harita üzerine işaretlenmesi II. 4. Hidrolojik Özellikler: Yüzeysel Su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, 57 dere, akarsu, göl, baraj vb., özellikle içme ve kullanma suyu temin edilen yüzeysel su kaynaklarına olan mesafelerin ayrı ayrı belirtilmesi ve debilerin, bu kaynakların özellikleri, hangi kaynağı besledikleri vb. hakkında detaylı bilgi verilmesi ve faaliyetin bu ekosisteme etkilerinin değerlendirilmesi (Sulak Alanlar Yönetmeliği kapsamında) alınacak önlemlerin belirtilerek taahhütlerin rapora girmesi, kaynakların 1/ ölçekli topografik harita üzerinde gösterilmesi II. 5. Doğal Afet Durumu 62 II. 6. Toprak Özellikleri 66 II. 7. Tesisin Kurulacağı Yöredeki Meteorolojik Veriler: 69 Meteorolojik özelliklerinin açıklanması bölgenin genel ve lokal iklim koşulları, basınç, sıcaklık, yağış, nem, buharlaşma dağılımları, bölgenin sayılı günler (kar yağışlı günler, kar örtülü günler, sisli günler) dağılımı, bölgenin rüzgar dağılımı (esme sayıları ve esme hızlarına göre aylık, mevsimlik ve yıllık rüzgar diyagramları, hızlı rüzgarlar), belirtilen tüm bu başlıkların sözel ve grafiksel olarak desteklenmesi ve en yakın Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar gözlem kayıtlarından faydalanılarak hazırlanması, yeraltı ve yerüstü tesislerin standart zamanlarda gözlenen en yüksek yağış değerlerine göre planlanması II.8. Sosyo-Ekonomik Özellikler: Faaliyetin sosyo-ekonomik etkilerinin araştırılması 82 (yörenin ekonomik yapısının oluşturulan başlıca sektörler, ekonomik gelişim trendi, işsizlik vb.). Faaliyet alanında ve bölgedeki nüfus yoğunlukları, yerleşim bölgelerinin faaliyet alanından uzaklıkları, faaliyetin kurulması ile etkilenecek alandaki, ev, işyeri ve sanayi tesislerinin sayı ve çeşitlerinin belirtilmesi II.9 Faaliyet Alanı ve Yakın Çevresi İle İlgili Diğer Özellikler: 85 Koruma Alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Yetiştirme Alanları, Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer rezervleri, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, Turizm Bölgeleri ve koruma altına alınmış diğer alanlar), Projenin alanı ve yakın çevresinde (nehir, göl, sulak alan vs.) ile koruma statüsüne haiz (Milli park, Tabiat Parkı vs.) olup olmadığı, varsa faaliyet alanına uzaklıkları faaliyetin bu alanlara olası etkilerinin yorumlanması ve koruma tedirlerinin belirtilmesi, Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve tasarrufu Altında Bulunan Alanlar ( Askeri Yasak Bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Sınırlandırılmış Alanlar vb. ) BÖLÜM III. PROJENİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER III. A) Faaliyet alanının hazırlanması, inşaat aşamasındaki faaliyetler, fiziksel ve 91 biyolojik çevre üzerine etkileri ve alınacak önlemler III.A)1. Her bir tesisin özellikleri, adetleri, proje alanının hazırlanması ve inşaat alanında 91 yapılacak işler; nerelerde, nasıl ve ne kadar alanda yapılacağı, III.A)2. Arazinin hazırlanması ve yapılacak işler kapsamında nerelerde ne miktarda ve ne 91 kadar alanda hafriyat yapılacağı, hafriyat artığı malzemenin nerelere taşınacağı, nerelerde depolanacağı veya hangi amaçlar için kullanılacağı, III.A)3. Taşkın önleme ve drenaj ile ilgili işlemler, 92 III.A)4. Proje kapsamında herhangi bir amaçla kazı, dolgu işlemleri nedeniyle oluşacak 92 malzemelerin miktarları bertaraf yöntemleri, 2

6 III.A)5. Proje alanının hazırlanması ve inşaat aşamalarında zarar görebilecek flora-fauna 92 türleri (endemik, nesli tehlikede türler vb. ) proje için seçilen yer ve etki alanında bulunan tür popülasyonlarının etkilenmesi, III.A)6. Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanlarının faaliyet yeri ve 92 çevresinde yer alması durumunda yeraltı ve yerüstünde bulunan kültür ve tabiat varlıklarına (geleneksel kentsel dokuya, arkeolojik kalıntılara, korunması gerekli doğal değerlere), materyal üzerindeki muhtemel etkilerinin irdelenmesi III.A)7. Proje alanının hazırlanması ve tesislerin inşaatında oluşacak katı atıkların cins ve 93 miktarları, bertaraf yöntemleri, III.A)8. İnşaat işlemleri esnasında su temini sistemi planı, (suyun nereden temin edileceği, 98 kaynaklardan alınacak su miktarı, çalışanlar için içme ve kullanma suyu vb. ) oluşacak atıksuların cins ve miktarları, bertaraf yöntemleri ve deşarj edileceği ortamlar III.A)9. Proje alanının hazırlanması ve tesislerin inşaatında kullanılacak alet ve ekipmanlar 98 ve bu ekipmanlarla yapılacak işlerden dolayı oluşacak gürültünün seviyesi ve kontrolü için alınacak önlemler, III.A)10. Proje alanının hazırlanması sırasında oluşacak toz, iş makinelerinden kaynaklı gaz 103 emisyonları ve alınacak önlemler III. B) Projenin işletme aşamasındaki faaliyetler, fiziksel ve biyolojik çevre üzerine 107 etkileri ve alınacak önlemler: III.B)1. Proje kapsamında yer alan her bir tesisin özelliği (depolar, fosseptikler, personel 107 lojmanı, idari binası, laboratuvar vb. ), adetleri, kapasiteleri, nerelerde, nasıl ve ne kadar alanda yapıldığı, üretim ve işletme yöntemleri ve teknolojileri ( ayrı olarak alt başlıklar halinde verilmelidir), proses akım şeması, şema üzerinde kirletici kaynakların gösterimi, III.B)2. Proje kapsamında bulunan tesislerde kullanılacak hammaddelerin temini, üretilen 113 ürünler, kullanılan yemler, ilaçlar ve vitaminler (bunların fiziksel, kimyasal özellikleri, miktarları ve veriliş yöntemleri) III.B)3. Her bir faaliyet türü için üretilecek ürünleri etkileyen faktörler ve alınacak önlemler, 115 III.B)4. Her bir faaliyetin işletilmesi sırasında kullanılacak olan alet, ekipmanlar ve 116 özellikleri III.B)5. Taşkın önleme ve drenaj ile ilgili işlemler, 119 III.B)6. Proje kapsamında su temini sistemi planı, (suyun nereden temin edileceği, 119 kaynaklardan alınacak su miktarı ve bu suların kullanım amaçlarına göre miktarları, çalışanlar için içme ve kullanma suyu, temizlik amaçlı kullanılan su vb.) III.B)7. Oluşacak atıksuların cins ve miktarları, bertaraf yöntemleri ve deşarj edileceği 120 ortamlar, (gerekli izinler alınarak, izin belgeleri rapora eklenmelidir), III.B)8. Çalışacak personel sayısı göz önüne alınarak Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, 121 evsel nitelikli atıksular için deşarj standartları göz önüne alınarak faaliyetin projelendirilmesi III.B)9. Proje kapsamındaki tesislerin içme suyu amaçlı kullanılan yüzeysel su kaynaklarına 121 ve yeraltı su kaynaklarının havzalarında kalıp kalmadığının ve yerüstü ve yeraltı su kaynaklarının kalitesinde faaliyetten kaynaklanabilecek olumsuz etkilerin giderilmesi ve bundan kaynaklanabilecek zararların irdelenmesi, III.B)10. Her bir tesisin işletilmesi sırasında oluşması muhtemel atıklar (evsel nitelikli 121 atıklar, atık yağlar, ambalaj atıkları, tıbbi, tehlikeli atıklar, hafriyat atıkları, inşaat ve yıkıntı atıkları vb.) atık cins ve miktarları, özellikleri, ne şekilde bertaraf edileceği (evsel nitelikli katı atıkların ilgili belediye tarafından alınacağına dair yazının alınması) 3

7 III.B)11. İşletme esnasında oluşacak gürültünün seviyesi ve kontrolü için alınacak önlemler 125 III.B)12. Tesisin bulunduğu yöredeki hava kalitesi durumu hakkında bilgiler (hava kalitesi 131 ölçüm sonuçları, inversiyon durumu vb.), III.B)13. Tesisin faaliyeti sırasında proses ve yakma sistemlerinde kullanılan yakıt ve 132 miktarı, yakıt kullanılan ünitelerin ayrı ayrı yakıt ısıl gücü ve toplam yakıt ısıl gücü, üretim kapasitesi, III.B)14. Her bir faaliyet türüne ait tesislerin işletimi sırasında oluşacak emisyon miktarı, 133 özellikleri ve bertaraf yöntemleri, tesiste oluşabilecek emisyonlarla ilgili yapılacak hesaplamalarda kullanılacak olan emisyon faktörlerinin hangi kaynaktan alındığı (EPA, CORIN, AİR vb.), tesiste bulunacak olan emisyon kaynaklarına ait oluşabilecek emisyon konsantrasyonlarının ve kütlesel debilerinin hesaplamalarının yapılması, III.B)15.Tesisin Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü 134 Yönetmeliğindeki yeri, III.B)16.Tesiste oluşabilecek hesaplanan emisyon miktarları (kg/saat olarak) 136 STKHKKY deki sınır değerleri aşmışsa modelleme yapılması, modelleme sonucu hesaplanan değerlerin yönetmelik kapsamında değerlendirilmesi, III.B)17. Tesiste bulunacak emisyon kaynaklarından oluşabilecek (hesaplanan) emisyonlar, 136 konsantrasyonları, emisyon kaynaklarının yakma ısıl güçleri vb. bilgiler, STKHKKY dikkate alınarak yaklaşık olarak olması gereken baca yüksekliği, baca gazı hızının hesabının yapılması, III.B)18. Tesis Kirletici Vasfı Yüksek Tesisler İçin Özel Emisyon Sınırları 136 (STKHKKY) de yer alıyorsa burada belirtilen hususlarla ilgili açıklamaların ve değerlendirmelerin yapılması, (Asgari mesafe eğrisi hesabının mevcut ve planlanan tesisler göz önüne alınarak yapılması), III.B)19. Her bir tesisin sayı ve 19 Temmuz tarihinde yayımlanan Koku 137 Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik ndeki yeri, faaliyeti sırasında oluşabilecek koku problemine karşı alınacak önlemler (koku giderme ünitesinin detaylandırılması, en yakın yerleşim yerine uzaklık ve meteorolojik veriler dikkate alınarak irdelendirilmesi), III.B)20. Proje kapsamında hijyenin sağlanması için ne gibi işlemlerin yapıldığı, kullanılan 139 dezenfeksiyonlarla birlikte hijyen planının açıklanması, III.B)21. Faaliyetler için önerilen koruma bandı mesafesi ve bu bandın oluşturulması için 139 yapılacak çalışmalar, kullanımı hususunda bilgiler, III.B)22. Ulaşımın temini, ulaşımın mevcut trafiğe getirdiği yük ve alınacak önlemler, 139 III.B)23. İşletme aşamasında yapılacak işlerden dolayı zarar görebilecek flora-fauna türleri 140 (endemik türler, nesli tehlikede vb.), proje için seçilen yer ve faaliyetin etki alanında bulunan tür popülasyonlarının etkilenmesi açıklanmalıdır. III.B)24. Projenin, proje alanının yakınında bulunan tesislerle olan etkileşiminin 140 açıklanması, III.B)25. Tesisin yakın çevresindeki yerleşim birimlerine olası etkileri, 140 III.B)26. Personel temini, çalışacak personel sayısı, personel için temin edilecek sosyal 140 hizmetler. III. C) İşletme faaliyete kapatıldıktan sonra olabilecek ve süren etkiler ve bu etkilere 141 karşı alınacak önlemler; Tesisin işletilmesine son verilmesi durumunda yapılacak rehabilitasyon çalışmaları III. D) Acil Müdahale Planı ve İzleme Programı: 142 Faaliyetin inşaat, işletme ve işletme sonrası için önerilen izleme programı ve doğal afet ve kaza, sabotaj ve benzeri durumlarda uygulanacak müdahale planı, işçi sağlığı ve iş güvenliği açısından alınacak önlemler. 4

8 III. E) Proje Alternatifleri: (Bu bölümde yer, üretim tekniği, alınacak önlemlerin alternatiflerinin karşılaştırılması yapılacak ve proje kapsamındaki alternatifler arası seçimler ve bu seçimlerin nedenleri belirtilecektir). III. F) Sonuçlar: (Yapılan tüm açıklamaların özeti, projenin önemli çevresel etkilerinin sıralandığı ve projenin gerçekleşmesi halinde ne ölçüde başarı sağlanabileceğinin belirtildiği genel bir değerlendirme ve taahhütler) Ekler Notlar ve kaynaklar ÇED Raporunu Hazırlayanların Tanıtımı: (Adı, soyadı, mesleği, özgeçmişi, referansları ve rapordan sorumlu olduğunu belirten imzası)

9 TABLOLAR LİSTESİ S.No Tablo I.1 Mevcut Broiler Yetiştiricilik Faaliyeti ÇED Yönetmeliği Kapsamında Alınmış Görüşler 14 Tablo I.2 Türkiye Geneli Yılları Arasındaki Sığır, Koyun Ve Keçi (Baş) Sayıları 15 Tablo I.3 Parsel Bazında Arazi Büyüklüğü Tablosu 18 Tablo I.4 Tesiste Mevcut Ve Planlanan Ünitelerin Alanları 18 Tablo I.5 Düzce İli 2011 Yılına Ait Broiler Yetiştirme İşletme Sayısı Ve Broiler Üretimi 19 Tablo I.6 Düzce İlindeki, Bazı Yıllara Ait Büyükbaş Hayvan Varlığı 19 Tablo I.7 Düzce İli 2011 Yılı Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvan Varlığı 20 Tablo I.8 G26A22D Pafta 1118, 1139, 1141, 1000 ve 126 Parsel Koordinatları 6 o ed Tablo I.9 G26A22D Pafta 1118, 1139, 1141, 1000 ve 126 Parsel Koordinatları 6 o wgs Tablo II.1 Düzce İli Flora Listesi (Tubives) 36 Tablo II.2 Memeli Hayvanlar (Mammalia) 42 Tablo II.3 Sürüngenler (PEPTİLİA) 43 Tablo II.4 İki Yaşamlılar -AMFİBİLLER (AMPHIBIA) 43 Tablo II.5 Kuşlar (AVES) 44 Tablo II.6 Düzce İli Yer Altı Suyu Rezervleri ve Tahsis Miktarları 54 Tablo II.7 Düzce İli Sıcak Su Kaynakları 54 Tablo II.8 Düzce İli Belediyelerinin Kullandığı İçme Suları Kaynakları 60 Tablo II.9 Düzce İli İçme Suyu Kaynakları 60 Tablo II.10 Düzce İli Akarsuları Uzun Yıllar Aylık Ortalama Değerleri (m 3 /Sn) 60 Tablo II.11 Düzce İlindeki Yüzey Su Kaynakları Kalite Sınıflandırması 61 Tablo II.12 Gerede ve Komşu Segmentlerde1900- Günümüz Arasında Olmuş Hasar Yapıcı Depremler 65 Tablo II.13 Düzce İli Deprem Oluşma Riskleri 66 Tablo II.14 Düzce İli Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıfı (Ha) 67 Tablo II.15 Düzce İli Arazi Kullanım Durumu Dağılımı 68 Tablo II.16 Düzce Meteoroloji İstasyonu ( ) Basınç Değerleri (Hpa) 70 Tablo II.17 Düzce İline Ait Uzun Yıllar ( ) Sıcaklık Değerleri ( 0 C) Tablosu 71 Tablo II.18 Düzce İline Ait Uzun Yıllar ( ) Yağış Değerleri (mm) Tablosu 71 Tablo II.19 Düzce İline Ait Uzun Yıllar ( ) Ortalama Nispi Nem (%) Değerleri Tablosu 72 Tablo II.20 Düzce İline ait Uzun Yıllar ( ) Sayılı Günler Dağılımı Tablosu 73 Tablo II.21 Düzce İline Ait Uzun Yıllar ( ) Maksimum Kar Kalınlığı (cm) 74 Tablo II.22 Düzce İline Ait Uzun Yıllar ( ) Ortalama Ve Günlük Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması 75 Tablo II.23 Düzce İline Ait Uzun Yıllar ( ) Yıllık Ve Mevsimlik Rüzgar Yönleri (Esme Sayılarına Göre) 76 Tablo II.24 Düzce İline Ait Uzun Yıllar ( ) Aylık Rüzgar Yönleri (Esme Sayılarına Göre) 77 Tablo II.25 Düzce İli Uzun Yıllar ( ) Yönlerine Göre Yıllık Ve Aylık Rüzgar Hızları (m/sn) Verileri 79 Tablo II.26 Düzce İli Uzun Yıllar ( ) Ortalama Rüzgar Hızı 80 Tablo II.27 Düzce İli Uzun Yıllar ( ) Ortalama Rüzgar Hızları, Maksimum Rüzgar Hızı Ve Yönleri 80 Tablo II.28 Düzce İli Uzun Yıllar ( ) Ortalama Fırtınalı Ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı 81 Tablo II.29 Düzce İl ve İlçeleri 2010 ve 2011 Yılı Adrese Dayalı Nüfus Verileri 82 Tablo II.30 Faaliyet Alanına Yakın Yerleşim Alanı Nüfus Verileri Tablosu 83 Tablo II.31 Adrese Dayalı Nüfus Sayımına (ADNS) Göre Yılları Arasında Düzce İlinin Aldığı Ve Verdiği Göçler 83 Tablo II.32 ADNS Göre Yılları Arasında Düzce İline Ait Net Göç Ve Net Göç Hızı 83 Tablo II.33 Düzce İli Yerleşim Tiplerine Göre İşsizlik Oranları (%) 84 Tablo II.34 Düzce de Çalışan Nüfusun Sektörlere Göre Yüzde Dağılımı 84 Tablo II.35 Düzce de Aktif Olan Sektörlere Ait İstatiksel Bilgiler Aşağıda Tabloda Verilmiştir. 85 Tablo III.1 Tesiste Planlanan Ünitelerin Alanları 91 Tablo III.2 Tesiste Yapılacak Hafriyat Aşamalarını ve Zaman Termin Planının Gösterir Tablo 92 Tablo III.3 Katı Atık Miktar Ve Özellikleri (İnşaat) 93 Tablo III.4 Ambalaj Atık Miktar Ve Özellikleri (İnşaat) 93 Tablo III.5 Hafriyat Atık Miktar Ve Özellikleri (İnşaat) 94 Tablo III.6 Atık Pil Miktarı 97 Tablo III.7 Atıksu Miktar Ve Özellikleri (İnşaat) 98 6

10 Tablo III.8 İnşaat Sırasında Kullanılan Makine Ekipmanların Motor Güçleri 98 Tablo III.9 Arazi Hazırlama Aşamasında Kullanılacak Ekipmanlardan Kaynaklanacak Gürültünün Mesafeye Göre Değişimi 100 Tablo III.10 Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri(ÇGDY Ek- 7 Tablo 5) 103 Tablo III.11 Kontrolsüz Durum Toz Emisyonları 104 Tablo III.12 Motorin Sarfiyat Miktarı (Günlük) 105 Tablo III.13 Faaliyet Süresince Kullanılacak Yakıtların Emisyon Faktörleri 105 Tablo III.14 Proje Kapsamında Yer Alan Tesis Özellik, Adet, Kapasite ve Kapladığı Alan 107 Tablo III.15 Tesiste Kullanılacak Hammadde Ve Yardımcı Maddelerin Cinsi Ve Miktarı (Broiler Yetiştiricilik) 113 Tablo III.16 Bir Pilicin 45 Günlük Beslenme Periyodundaki Tüketim 113 Tablo III.17 Tesiste Kullanılacak Hammadde ve Yardımcı Maddelerin Cinsi Ve Miktarı 114 Tablo III.18 Tesiste Kullanılacak Makine ve Teçhizat Listesi Broiler Yetiştiricilik 116 Tablo III.19 Tesiste Kullanılacak Makine ve Teçhizat Listesi (Süt Sığırcılığı- İlave) 117 Tablo III.20 Üretim Aşamasında Kullanılacak Ekipmanlar(Gübre- Kompost Ve Biyogaz) 118 Tablo III.21 Kapasite ArtışınanKonu ve İlave Tesisler İçin Gerekli Su İhtiyacı 119 Tablo III.22 Oluşacak Atıksuların Cins Ve Miktarları 120 Tablo III.23 Katı Atık Miktar Ve Özellikleri (270 Gün/Yıl Kabul Edilmiştir) 122 Tablo III.24 Ambalaj Atık Miktar ve Özellikleri (İşletme) (270 Günü Kabul Edilmiştir) 122 Tablo III.25 Hayvan Atıklarının Fiziksel Özellikleri 124 Tablo III.26 Ekipman Gürültü Seviyeleri 126 Tablo III.27 Bina İçi Gürültünün Mesafeye Göre Değişimi 128 Tablo III.28 Bina Dışında Gürültünün Mesafeye Göre Değişimi 129 Tablo III.29 Endüstriyel Tesisler İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri 129 Tablo III Yılları Arasında Düzce merkez İlçede Ölüçüm Yapılan Partikül Madde (PM) ve Kükürtdioksit (SO2) Aylık Ortalamaları 132 Tablo III.31 Kullanılan Yakıtlar - Kapasite Artışına Konu Broiler Yetiştiricilik İçin 132 Tablo III.32 Yakıt Kullanımı Olan Yakma Sistemlerine Ait Özellikler (Yanma Bacası) - Kapasite artışına konu Broiler Yetiştiricilik 133 Tablo III.33 Kömür İçin Kirletici Değerleri ve Kütlesel Debiler 133 Tablo III.34 Doğalgaz İçin Emisyon Faktörü 134 Tablo III.35 Partikül Madde Konsantrasyonu Ve İslilik Derecesi 134 Tablo III.36 Baca Yüksekliği 134 Tablo III.37 Doğu Marmara Bölgesi İller Bazında İstatistikler (2004 Yılı Verileri) 149 7

11 ŞEKİLLER LİSTESİ S.No Şekil I.1 Faaliyet Alanının Türkiye Ölçeğindeki Konumu 22 Şekil I.2 Faaliyet Alanının Bölge Ölçeğindeki Konumu 22 Şekil I.3 Yer Bulduru Haritası 23 Şekil I.4 Faaliyet Alanının İl Ölçeğindeki Konumu 24 Şekil I.5 Faaliyet Sahasına Ait Uydu Görüntüsü 24 Şekil I.6 Faaliyet Sahasına Ait Fotoğraflar 25 Şekil I.7 1/ Ölçekli Haritada Faaliyet Sahasının 1 Km Lik Yarıçaplı Alanının İşaretlenmesi 32 Şekil II.1 Karadeniz Flora Bölgesinin Vejetasyon Formasyonları 35 Şekil II.2 Proje Alanı Ve Çevresinin Genelleştirilmiş Dikme Kesiti 51 Şekil II.3 Düzce İli Genel Jeoloji Haritası 52 Şekil II.4 Faaliyet Alanı 1/ Ölçekli Jeoloji Haritası 52 Şekil II.5 Faaliyet Alanı 1/ Ölçekli Jeoloji Haritası 53 Şekil II.6 Düzce Ovası Yer Altı Suyu Haritası 55 Şekil II.7 1/ Ölçekli Alan Üzerinde Faaliyet Sahasının Hidrojeolojik Konumunu Gösterir Harita 56 Şekil II.8 Düzce İlinde EfteniVe Derdin Jeotermal Alanları 57 Şekil II.9 Düzce Ve Çevresi Su Kaynakları Haritası 58 Şekil II.10 1/ Ölçekli Alan Üzerinde Faaliyet Sahasının Su Kaynaklarına Göre Konumunu Gösterir Harita 59 Şekil II.11 Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası İçinde Düzce nin Yeri 62 Şekil II.12 Kuzey Anadolu Fay Kuşağının Düzce Yakınlarındaki Diri Fayları Haritası 63 Şekil II.13 Düzce Yakınlarının Diri Fayları İle 1999 Depremlerinin Yüzey Kırıkları 63 Şekil II.14 Depremleri Gösterir Harita 65 Şekil II.15 Düzce İli Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıfları Haritası 67 Şekil II.16 Düzce İline Ait Uzun Yıllar ( ) Ortalama, Maksimum Ve Minimum Basınç Değerleri (hpa) Grafiği 70 Şekil II.17 Düzce İline Ait Uzun Yıllar ( ) Sıcaklık Değerleri Grafiği 71 Şekil II.18 Düzce İline Ait Uzun Yıllar ( ) Yağış Değerleri (mm) Grafiği 72 Şekil II.19 Düzce İline Ait Uzun Yıllar ( ) Ortalama Nispi Nem ( %) Grafiği 72 Şekil II.20 Düzce İline Ait Uzun Yıllar ( ) Kar Yağışlı Günler, Kar Örtülü Günler Ve Ortalama Sisli Günler Sayısı Grafiği 73 Şekil II.21 Düzce İline Ait Uzun Yıllar ( ) Ortalama Dolulu Günler, Ortalama Kırağılı Günler Ve Ortalama Orajlı Günler Sayısı Grafiği 74 Şekil II.22 Düzce İline Ait Uzun Yıllar ( ) Maksimum Kar Kalınlığı (cm) Grafiği 74 Şekil II.23 Düzce İline Ait Uzun Yıllar ( ) Ortalama Açık Yüzey Buharlaşması (mm) Grafiği 75 Şekil II.24 Düzce İline Ait Uzun Yıllar ( ) Günlük Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması (mm) Grafiği 75 Şekil II.25 Düzce İline Ait Uzun Yıllar ( ) Yıllık Rüzgar Yönleri (Esme Sayılarına Göre) Grafiği 76 Şekil II.26 Düzce İline Ait Uzun Yıllar ( ) Mevsimlik Rüzgar Yönleri (Esme Sayılarına Göre) Grafikleri 77 Şekil II.27 Düzce İline Ait Uzun Yıllar ( ) Aylık Rüzgar Yönleri (Esme Sayılarına Göre) Grafikleri 78 Şekil II.28 Düzce İli Uzun Yıllar ( ) Yönlerine Göre Yıllık Ortalama Rüzgar Hızları (m/sn) Grafiği 79 Şekil II.29 Düzce İli Uzun Yıllar ( ) Ortalama Rüzgar Hızları (m/sn) Grafiği 80 Şekil II.30 Düzce İli Uzun Yıllar ( ) Maksimum Rüzgar Hızı (m/sn) ve Yönleri 81 Şekil II.31 Düzce İli Uzun Yıllar ( ) Ortalama Fırtınalı Ve Ortalama Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Grafiği 81 Şekil II.32 Düzce İli Genel Nüfusunun 2010, 2011 Ve 2012 Yıllarına Göre Dağılımı 83 Şekil II.33 Düzce İli Yerleşim Tiplerine Göre İşsizlik Oranları Grafiği (%) 84 Şekil II.34 Faaliyet Sahasının 10 Km Llik Yarıçapı Alanında Yer Alan Özel Alanlar (Geodata) 89 Şekil III.1 Arazi Hazırlama Aşamasında Gürültü Düzeyinin Kaynağa Olan Mesafeye Göre Değişimi 101 Şekil III.2 Broiler Yetiştiricilik İş Akım Şeması 108 Şekil III.3 Süt Sığırı Yetiştiriciliği İş Akım Şeması 109 8

12 Şekil III.4 Kompost- Gübre İmalatı İş Akım Şeması 110 Şekil III.5 Biogaz (Kojenerasyon) İmalatı İş Akım Şeması 112 Şekil III.6 Kültür Mantarı Yetiştiriciliği İş Akım Şeması 113 Şekil III.7 Otomatik Yem Dağıtıcı 117 Şekil III.8 Süt Sağım ve Sürü Yönetim Sistemi- Yetiştiricilik Tesisi 117 Şekil III.9 Bina İçi Gürültü Düzeyinin Kaynağa Olan Mesafeye Göre Değişimi 128 Şekil III.10 Bina Dışında Gürültü Düzeyinin Kaynağa Olan Mesafeye Göre Değişimi 129 Şekil III.11 Kanatlı Hayvan Birim Yoğunluğu 149 9

13 EKLER LİSTESİ EK 1 TAPU SENEDİ G26A22D 1118 parsel G26A22D 1139 parsel ( parsel tevhiden) G26A22D 1141 parsel G26A22D 1000 parsel G26A22D 126 parsel ÖLÇÜ KROKİSİ G26A22D 1118 parsel G26A22D 1139 parsel G26A22D 1141 parsel G26A22D 1000 parsel G26A22D 126 parsel Ölçü Krokisi Tüm parselleri (1118,1139, 1141, 1000,126) Gösterir EK 2 ÇED KAPSAMINDAKİ GÖRÜŞLER 1118 parsel 3 adet ÇED kararı 1141 parsel ÇED Gereklidir Kararı 1139 parsel ÇED Görüşü 3 adet EK 3 MEVCUT FAALİYET İZİN VE RUHSATLAR G26A22D 1118 parsel 3 adet Yapı Kullanma İzin Belgesi G26A22D 1139 parsel 2 adet Yapı Kullanma İzin Belgesi İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatı (Broiler ve süt sığırcılığı için) Broiler Yetiştiricilik Deşarj konulu Çevre İzni Muafiyet Yazısı Broiler Yetiştiricilik Gürültü konulu Çevre İzni Muafiyet Yazısı Broiler Yetiştiricilik Emisyon konulu Çevre İzni Muafiyet Yazısı Süt Sığırı Yetiştiricilik Deşarj konulu Çevre İzni Muafiyet Yazısı Süt Sığırı Yetiştiricilik Emisyon konulu Çevre İzni Muafiyet Yazısı Orman Su İşleri Müdürlüğü (Sulak Alan Görüşleri) EK 4 MEVCUT FAALİYET KAPASİTE BELGELERİ Broiler Yetiştiricilik Faaliyeti Kapasite Raporu Süt Sığırı Yetiştiricilik Faaliyeti Kapasite Raporu EK 5 EK 6 VAZİYET PLANI (MEVCUT TESİSLERİ GÖSTERİR) G26A22D 1118 parsel G26A22D 1139 parsel ( parsel tevhiden) VAZİYET PLANI (MEVCUT ve PLANLANAN TESİSLERİ GÖSTERİR) 1/ ÖLÇEKLİ DÜZCE MERKEZ İLÇESİ VE YAKIN ÇEVRESİ ÇEVRE DÜZENİ PLANI 10

14 EK 7 1/ ÖLÇEKLİ TOPOGRAFİK HARİTA EK 8 EK9 KURUM GÖRÜŞLERİ İSKİ Genel Müdürlüğü nün tarih ve sayılı yazısı Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü nün tarih ve 1637 sayılı yazısı DSİ 55. Şube Müdürlüğü nün tarih ve sayılı yazısı İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü nün tarihli ve 243 sayılı yazısı Orman İşletme Müdürlüğü nün tarih ve 483 sayılı yazısı Bilim Sanayi ve Teknoloji Müdürlüğü nün tarih ve 54 sayılı yazısı İl Halk Sağlığı Müdürlüğü nün tarih ve 730 sayılı yazısı Orman ve Su İşleri Müdürlüğü nün tarih ve sayılı yazısı Plan Proje Yatırım ve İnşaat Müdürlüğü nün tarih ve 574 sayılı yazısı Sakarya Elektrik Dağıtım A.Ş nin tarih ve 39 sayılı yazısı Düzce İl Özel İdaresi İmar ve Kentsel İyileştirme Müdürlüğü tarih ve 210 sayılı yazısı Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğünün tarih ve 2933 sayılı yazısı DSİ Genel Müdürlüğü Etüt Planlama ve Tahsisler Dairesi Başkanlığı nın tarih ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü nün tarih ve sayılı yazısı FOSEPTİK PROJESİ ATIKSU KONUSUNDA DÜZCE BELEDİYE BAŞKANLIĞI YAZISI EK10 KATI ATIKLARIN ALIMI KONUSUNDA YAZI EK11 METEOROLOJİK VERİLER EK 12 SU KULLANIMI KONUSUNDA YAZI EK-13 ÇEVRE DÜZENİ PLAN DEĞİŞİKLİK TALEP YAZISI 11

15 Bölüm I: Projenin Tanımı Ve Amacı 12

16 BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI I.1. Projenin tanımı ve amacı: Proje konusu, faaliyetin tanımı, hizmet amaçları, ülke ekonomisi içerisindeki yeri, önemi, gerekliliği, kapasitesi, tesisisin kaplayacağı alan ve projenin ne kadarlık alanda gerçekleştirileceği, yöreye sağlayacağı faydalar, ekonomik ömrü gibi hususların ayrıntılı açıklanması I.1 a) Proje Konusu, Faaliyetin Tanımı ve Hizmet Amaçları, Bu Çevresel Etki Değerlendirme Raporu kapsamına konu faaliyet; TAÇ TARIM Ürünleri Hayvancılık Gıda San. ve Tic. A.Ş. (bundan böyle TAÇ TARIM veya faaliyet sahibi olarak anılacaktır.) tarafından Düzce İli, Merkez İlçesi, Gölormanı Köyünde mülkiyeti TAÇ TARIM. a ait olan mevcut broiler piliç yetiştirme ve süt sığırcılığı faaliyetine ilave yapılarak kapasitenin artırılması ve gübre- kompost ile biogaz imalat tesisi kurulması ve tesisten elde edilen gübreden tarımsal kültür mantar yetiştiriciliği yapılmasından ibarettir. Bu başvuru dosyası; Mevcut kapasiteli broiler piliç yetiştirme faaliyetine adet ilave yapılacak (toplam adet kapasiteye ulaşacaktır.) olup kapasite artışına konu adet broiler piliç yetiştirme faaaliyetinin tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği EK-I Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi Madde 20 (a) bendi Tavuk veya piliç yetiştirme tesisleri (Bir üretim periyodunda adet ve üzeri tavuk, adet ve üzeri piliç veya eş değeri diğer kanatlılar) kapsamında olması Yönetmelik kapsamı dışında olarak değerlendirilen toplam 680 baş sağmala (440 baş sağmal mevcut) ilaveten kapasite artışına konu 820 baş sağmal (toplam 1500 sağmal kapasiteye ulaşılacaktır.) süt sığırcılığı faaliyetinin EK-II Seçme, Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi 30 a) Büyükbaş ve/veya küçükbaş hayvan besi tesisleri ( adet büyükbaş, adet küçükbaş kapasiteli), kapsamında yer alması, Hayvansal orjinli gübreden gübre ve kompost ile biogazdan enerji üretiminin EK- II Seçme, Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi Madde 6- Kümes ve ahır gübrelerinin geri kazanılması ve bertaraf edilmesine yönelik tesisler. kapsamında yer alması nedeni ile ve anılan yönetmeliğe dayanılarak hazırlanmıştır. Tarımsal Kültür Mantarı yetiştiriciliği faaliyeti Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında yer alan bir faaliyet değildir. Mevcut süt sığırı yetiştiriciliği G26A22D pafta 1139 parsel üzerinde, mevcut broiler yetiştiriciliği 1118 parselde gerçekleştirilmektedir. Kapasite artışına konu broiler yetiştiriciliği, süt sığırı yetiştiriciliği, gübre- kompost imalat tesisi, biogaz üretimi ve kültür mantarı yetiştiriciliği G26A22D pafta 1141, 1000 ve 126 parsellerde gerçekleştirilecektir. Mevcut ve ilave faaliyetlere ait tapular ve parsellere ait ölçü krokileri EK-1 de verilmektedir. Düzce İli, Merkez İlçesi, Gölormanı Köyü G26A22D pafta 1139 ( 1105 tevhiden 1137 ve tevhiden 1139) parsel adresinde kurulu bulunan mevcut tesis 2 aşamada gerçekleştirilmiş olup Düzce İl Çevre ve Orman Müdürlüğünden aşamalı olarak; tarih ve 2500 sayılı yazı ile 200 kapasite için ve tarih ve 1264 sayılı yazı ile

17 kapasite için tarihli Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamı dışında olduğuna dair görüşler alınmıştır. Aynı parselde daha önce alınan 500 adete (kurulu mevcut kapasite 440 adet) ilave olarak 180 baş sağmal için 31 Temmuz 2012 tarih ve 3819 sayılı İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü görüş yazısında tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği hükümlerinden muaf olduğu belirtilmektedir. Bu bağlamda toplam 680 adet sağmal için ÇED kapsamından muafiyet görüşü mevcuttur. Bu rapora konu sağmal kapasite artışına konu faaliyet 820 baş sağmaldır. Mevcut sağmal yetiştiriciliği konusundaki ÇED kapsamındaki görüşler EK-2 de sunulmaktadır. Düzce İli, Merkez İlçesi, Gölormanı Köyü G26A22D pafta 1118 parsel adresinde kurulu bulunan mevcut kapasiteli Broiler Yetiştiricilik Faaliyeti için aşamalı olarak ÇED Yönetmeliği kapsamında gerekli kararlar alınmış olup özeti aşağıda sunulmaktadır. Mevcut broiler yetiştiriciliği konusundaki ÇED kapsamındaki görüşler EK-2 de sunulmaktadır. Tablo I.1- Mevcut Broiler Yetiştiricik Faaliyeti ÇED Yönetmeliği Kapsamında Alınmış Görüşler Karar tarih ve Sayısı Kapasite Pafta/ parsel Rapor 1 04 Mayıs 2006 tarih ve B 18 0 ÇED G26A22C pafta 730 Proje Tanıtım 02.04/239-02/ sayılı yazısı ekinde verilen ÇED Gerekli Değildir Kararı parsel, G26A22D pafta 131 parsel ve 704 parsel Dosyası 2 2 Şubat sayılı Çevre ve Orman Bakanlığı ÇED ve Planlama Genel Müdürlüğü Yazısı- Raporda belirtilen tedbirlere uyulması kaydıyla işletmenin faaliyetini sürdürmesinde sakınca olmadığını bildirir tarih ve 2010/014 nolu ÇED Belgesi (ÇED Gerekli Değildir Kararı) G26A22D2B pafta 1099 parsel( nolu parsellere 946 nolu parsel eklenerek tevhit ile 1099 parsel olmuştur.) G26A22D pafta 1118 parsel (1099 ile 128 nolu parsel birleştirilip tevhit ile) Çevresel Durum Değerlendirme Raporu Proje Tanıtım Dosyası tarih ve 2012/CS 10 sayılı yazı ile 1141 parsel adresinde yapılması planlanan kapasiteli broiler piliç yetiştiriciliği ve gübreden torf kompost faaliyeti yatırımımıza ilişkin olarak hazırlanan Proje Tanıtım Dosyası İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü ne sunulmuş olup; mevcut adet/ devir kapasiteli broiler yetiştiricilik ve süt sığırcılığı faaliyetinin mevcut bulunmasından bahisle; tarih ve 4543 sayılı Düzce İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü tarafından ÇED Gereklidir kararı verildiği bildirilmiştir. Faaliyet kapsamında süt sığırı ve broiler piliç yetiştiriciliği kapsamında ortaya çıkan hayvansal gübreden kompost gübre ve biogaz üretimi yapılacaktır. Bu doğrultuda yetiştiricilik faaliyetinden kaynaklı hayvansal gübrelerin ekonomik değer kazanımı ve çevresel etkilerin giderimi de sağlanmış olacaktır. I.1 b) Ülke Ekonomisi İçerisindeki Yeri, Önemi, Gerekliliği: Broiler Piliç Yetiştiriciliği: Ülkemiz tavukçuluk sektörü açısından hızla gelişmekte ve modern teknolojiyi tesislerde uygulayabilmektedir. Bu anlamda rekabetçi bir sektör olup tavuk ve ürünleri beslenme kültürünün de ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Bunun yanı sıra 14

18 protein ihtiyacının ekonomik anlamda temini açısından da beyaz et üretiminin kaçınılmaz olduğu görülmektedir. Bu bağlamda TAÇ TARIM tarafından yapılacak olan kapasite artışına konu broiler yetiştiricilik tesisi hem bölge hem de ülke ekonomisine katkı sağlayacaktır. Süt Sığırı Yetiştiriciliği Tesisi: Diğer ülkeler ile karşılaştırdığımız zaman, ülkemizin bir çok dünya ülkesine göre önemli bir hayvan varlığına sahip olduğu saptanmakla birlikte, hayvan varlığının büyük çoğunluğunun et ve süt verimi düşük ırklardan oluştuğu gözlenmektedir. AB hayvan varlığı ve verimliliği açısından önemli bir yere sahiptir. AB ülkeleri içerisinde sığır varlığı Türkiye den fazla olan üç ülke (Almanya, Fransa, İngiltere) olmasına rağmen, toplam sığır eti ve sütü üretimi yönünden ülkemiz beş (Almanya, Fransa, İngiltere, Hollanda, İtalya) AB ülkesinden sonra gelmektedir. Bu durum, ülkemizde sığır başına ortalama süt veriminin ve ortalama karkas ağırlığının AB ülkelerine göre yetersiz olduğunu göstermektedir (Bulletin of International Dairy Federation, 2000). Bu verimleri yükseltmek için sığır ırklarımızın iyileştirilmesi, bilgi ve tekniğe uygun hayvan yetiştiriciliği yapılması gerekmektedir. Türkiye genelinde 1991 ile 2012 yıllarında yetiştirilen sığır, koyun ve keçi sayıları Tablo- I.2 de verilmiştir. Söz konusu verilere göre 2001ve 2003 yılları arasında yetiştirilen sığır adetlerinde daimi bir düşüş gözlenmektedir yılına gelindiğinde adet sığır yetiştirildiği gözlenmiş olup, bu rakam 2001 yılının altında kalarak söz konusu yıllarda sığır yetiştiriciliği konusunda çok net bir gelişme gözlenmediği çıkarımı yapılmıştır yılında baş sığır, baş koyun ve baş keçi olmak üzere toplam baş büyük ve küçük baş hayvan varlığı mevcuttur. Tablo I.2. Türkiye Geneli Yılları Arasındaki Sığır, Koyun Ve Keçi (Baş) Sayıları Yıllar Sığır Koyun Keçi Toplam Kaynak: TÜİK Tarımsal Yapı İstatistikleri Ülkemiz süt sığırcılığı işletmelerinin büyük bir bölümü küçük ölçekli aile işletmeleri olup sebze, meyve, tahıl, pamuk yetiştiriciliği gibi tarımsal faaliyetlerin yanı sıra ek bir uğraşı olarak yapılmaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu, büyükbaş ve küçükbaş hayvanı olan işletmelerin isletme büyüklüklerine göre işletme ve hayvan varlığı dağılım yüzdeleri ile ilgili son çalışması 2006 yılına aittir. Büyükbaş hayvanların işletme büyüklüklerine göre dağılımları incelendiğinde, en fazla 15

19 işletme oran yüzdesi %59,7 ile 1-4 baş hayvana sahip işletme olduğu tespit edilmiştir. Küçükbaş hayvanların işletme büyüklüklerine göre dağılımları incelendiğinde ise en fazla işletme oran yüzdesi %25,3 ile baş hayvana sahip işletme olduğu tespit edilmiştir. Türkiye nin işletme başına düşen hayvan sayısı AB ne göre son derece düşüktür. İşletme kapasitelerinin küçük olması; girdilerin uygun fiyatlarla sağlanmasını, süt verimi yüksek sığır ırklarının temin edilmesini, üretilen süt ürünlerinin pazarlanmasını, kısaca süt sığırcılığının etkin ve verimli bir şekilde yapılmasını sağlayacak örgütlenmenin gerçekleştirilmesini güçleştirmektedir. TAÇ TARIM tarafından yapılacak olan kapasite artışına konu süt sığırcılığı yetiştiricilik tesisi hem bölge hem de ülke ekonomisine katkı sağlayacaktır. Gübre Geri Dönüşüm Kompost Üretim Tesisi: Kompost - Organik hayvan gübresi üretimi sonucu oluşan gübreler tarımsal uygulamada kullaılacaktır. Bitki yetiştirmede kimyasal gübre ve ilaç kullanımının insan sağlığına olan zararlarının giderek gün ışığına çıkması ve kamuoyunda bu konudaki bilincin artmasıyla birlikte, bu maddeler yerine organik gübre kullanarak tarım bitkilerini yetiştirme Türkiye de de yaygınlık kazanmaya başlamıştır. Tarım üreticisinin de, topraktan daha fazla verim alınmasına yol açtığı için giderek daha da artan bir bilinçle tercih ettiği organik gübreye olan talep, üretici firmaları da harekete geçirirken, bu yolla, Türkiye de insan ve çevre dostu bir sistemin oluşarak işlerlik kazanmasına olanak sağlanmaktadır. Uzmanlara göre, toprakların organik madde kaynağını, toprağa düşen bitkisel maddeler, hasat artıkları ve toprağa eklenen organik gübreler oluştururken, yapılan araştırmalar, Türkiye topraklarının organik madde içeriklerinin son derece düşük olduğunu göstermektedir. Topraktaki organik madde miktarının % 3 olması gerektiği ifade edilirken, Türkiye genelinde tarım topraklarının % 91.4 ü, içerdiği organik madde açısından uzmanlarca yetersiz bulunmaktadır. Orta Anadolu topraklarının % 97 si, Güney Doğu Anadolu bölgesi topraklarının % 95.8 i, Göller yöresinin % 95 i, Doğu Anadolu topraklarının % 94.4 ü, Akdeniz bölgesi topraklarının % 93.1 i, Ege bölgesinde ise toprakların % 89.3 ü, Karadeniz bölgesini topraklarının da % 85.5 i, uzmanlara göre organik madde açısından yetersizdir. Biogaz- Enerji Üretim Tesisi: Yenilenebilir enerji kaynakları içerisinde önemli bir yer tutan hayvancılık ve zirai atık kullanımı sürdürülebilir kalkınma modelleri içerisinde çevre ve enerji optimizasyonu bakımından önem kazanmaktadır. Anaerobik arıtma teknolojisi yüksek performans, düşük maliyet, bir yan ürün olarak enerji elde edilebilmesi ve düşük biyolojik çamur üretimi gibi nedenlerle son yıllarda endüstriyel ve evsel atık suların, hayvan gübrelerinin, kanalizasyon ve arıtma tesis çamurlarının arıtımında yoğun olarak kullanılmaktadır. Yaygın olarak kullanılan diğer arıtma yöntemlerine göre daha az enerji ve besin gerektirmesi, daha düşük işletme maliyetine sahip olması, mevsimsel işletim olanağı sunması ve üretilen metan gazının ısı ve elektrik enerjisi üretiminde kullanılması anaerobik yöntemleri daha çekici kılmaktadır. Anaerobik arıtma sonucu elde edilen METAN GAZI biyogaz olarak kazanlarda yakılmakla buhar üretiminde veya gaz motorlarında yakılarak elektrik üretiminde kullanılabilmektedir. Gerek Avrupa Birliği ülkeleri gerekse diğer ülkelerde hayvansal atıklardan biyogaz üreten tesisler fizibil olarak çalışmakta ve kısa sürede yapılan yatırımı geri öder hale gelmişlerdir. 16

20 Özellikle hayvansal katı atıklar biyolojik arıtıma tabi tutulduktan sonra biyogaz (%65 metan, %35 CO 2 ) üretimi için ideal kaynak olarak görülmektedir. Elde edilen biyogaz ise gerek elektrik, gerekse ısı üretimi için önemli enerji girdisi olarak fayda sağlamaktadır. Ülkemizde mevcut sadece 13 milyon büyük baş hayvan sayısı göz önüne alındığında çok önemli bir potansiyel yenilenebilir enerji kaynağı olarak kullanımı beklemektedir. Oysaki özellikle ülkemizde hayvan atıkları gübre olarak veya kurutulduktan sonra yakıt kaynağı şeklinde tarih boyunca kullanılmıştır. Son yıllarda ise büyük ölçekli çiftlik kapasitelerindeki artış ve bunların oluşturduğu atıklar çevre problemlerini gündeme getirmiştir. Eğer hayvan atıkları arıtılmadan doğaya salınırsa başta metan gazının oluşturduşu küresel ısınma problemi olmak üzere, yer üstü sularının kirlenmesi, patojenik problemler gibi önemli çevre sağlığı sorunları oluşmaktadır. Özellikle yüzey sularının alıcı ortama drenajı, tarımdan dönen sular ve hayvan atıklarının nihai depolama alanı olarak kullanılan araziler su kirliliğinin başlıca kaynakları olarak ortaya çıkmaktadır. Fosil yakıtlara karşılık bir ölçüde çözüm bulacak, yerli enerji kaynağı olabilecek kapasitedeki organik atıklar biyokütle kullanımı bakımından önem arz etmektedir. Olası enerji krizleri ve hayvan atıklarından kaynaklanan çevre problemleri ile birlikte düşünülürse her iki problemin çözümü biyogaz tesislerinin kurulması ile ortadan kalkabilecektir. Hayvan atıkları için çevresel açıdan kabul edilebilir bertaraf yöntemleri büyük ölçekte biyokütle-enerji dönüşüm sistemi olarak dikkate alındığında bu atıklardan enerji elde edilmesi ve ayrıca yan ürün şeklinde besin değeri olan gübre elde edilmesi de mümkün olmaktadır. Elektrik ile kazanç: Biyogaz tesisi, bir gaz motoru ve bir jeneratörden oluşan cojenerasyon seti ile elektrik üretir. Motor biyogaz ile çalışır ve jeneratörü çalıştırır. Bu elektriğin küçük bir parçası, agitatorler, pompalar, fan gibi ekipmanlarda kullanılmak üzere tesisin kendi ihtiyacı için kullanılır. Geri kalan elektrik satılabilir ve genel şebekeye verilebilir. Elektrik pahalı olmasına bağlı olarak güç sağlayıcısına satmak ekonomik olacaktır. Isı ile kazanç: Gaz motoru ayrıca ısı üretir. Bu ısının bir kısmı digester için gereklidir. Geri kalan kısım ise seralar için kullanılabilir. Atık kullanımı ile kazanç: Firmalar, biyogaz tesislerinin içine konabilen organik atıklardan kurtulmak için para öderler. Bu atıklardan bazıları biyogaz reaktörü içine konmadan önce ayırma, ezme gibi ön işlemlere tabi tutulmaları gerekmektedir. I.1 c) Kapasitesi, tesisin kaplayacağı alan ve projenin ne kadarlık alanda gerçekleştirileceği, Proje konusu faaliyet kapsamında; mevcut adet/devir broiler kapasitesine ilave olarak adet/ devir broiler yetiştiricilik kapasitesi olmak üzere toplam adet/ devir broiler yetiştiriciliği yapılacaktır. Mevcut 440 baş sağmala ilave Yönetmelik kapsamı dışında olarak değerlendirilen ilave 240 baş sağmala ilaveten kapasite artışına konu 820 baş sağmal süt sığırcılığı kapasitesi olmak üzere toplam adet süt sığırı yetiştiriciliği yapılacaktır. Hayvansal orjinli gübreden gübre ve kompost eldesi kapasitesi 600 ton/ hafta Biogazdan elektrik enerji üretimi elektriksel kurulu güç kapasitesi 1,802 MW olarak gerçekleştirilecektir. 17