RÖLÖVE RAPORU I. YAPI KİMLİK BİLGİLERİ

Transkript

1 RÖLÖVE RAPORU I. YAPI KİMLİK BİLGİLERİ Adı : Süleymaniye de konut yapısı İl : İstanbul İlçe : Eminönü Mahalle : Yavuz Sinan Mahallesi Pafta : 107 Ada : 562 Parsel : 17 Dönemi : 19. yy Yapım Sistemi : Yığma ANALİTİK RÖLÖVE RAPORU Tarihçe Süleymaniye Bölgesine adını ve özelliğini kazandıran yapılar kompleksi; cami, her kademeden mektepler, medreseler, darülhadis, darüşşifa, darülkurra, imaret, hamam, kervansaray-tabhane, arasta, çarşı bütünlüğünden oluşan Süleymaniye Külliyesi dir. Bölgenin çeşitli şehirsel işlevleri de buna göre belirlenmiş, okul ve medreselerle eğitim ön plana geçmiş ve bölge bir ulema semti olarak gelişmiştir. Süleymaniye 17.yüzyılın ilk çeyreğine kadar ulemanın bu dönemdeki saygınlığına da bağlı olarak şehrin belki de en seçkin ve en önemli yerleşim yeri olmuştur. Süleymaniye medreseleri şehrin en yüksek derecede seçkin eğitim veren kurumlarıydı. Bölgenin daha aşağılara, Haliç sahiline doğru kesiminde ise tüccar evleri ve konaklar bulunmaktaydı. Bu bölgede toplanmış olan şehirsel işlevler, Süleymaniye çevresinde, geniş bir zanaatkar işlikleri, ticarethaneler ve dükkanlar ağı yaratmıştır.

2 19.yüzyılın ikinci yarısına ait harita ve belgelerde Süleymaniye Bölgesinde külliye binaları dışında, güneyde, bugünkü İstanbul Üniversitesi merkez binasının bulunduğu yerde Daire-i Umur-ı Askeriye, Kışlayı Hümayun, cephane, Süleymaniye Kışlası, bu askeri komplekse ait hastane, tamirhane ve ahırlar görülmekte; bölgede askeri ve yönetimsel işlevlerin ön plana çıktığı anlaşılmaktadır. Süleymaniye Kentsel Bölgesi (Gösterim Tekniği; Yeşil : Anıt Eserler, Kırmızı: Sivil Mimarlık Örnekleri, Gri : Resmi Yapılar, Taramalar: Kayıp Eserler olmak üzere açık tonlar Tescile Önerilen Eserleri, koyu renkler ise Tescilli Eserleri ifade etmektedir.) 20.yüzyılda çevresindeki yerleşmeler gibi bir yoksul yerleşmesi haline gelerek eski görkemini yitiren, ancak eğitim ve sağlık işlevlerinin yenilenerek sürdüğü Süleymaniye, şehirsel doku olarak 1950 lere kadar geleneksel yapısını koruyabilmiş, ancak zamanın yarattığı tahribata da maruz kalmıştır. Özellikle ahşap yapılı İstanbul semtleri gibi, Süleymaniye de sık sık yangınlar geçirmiş ve birçok nitelikli yapı ve yapı topluluğu tamamen ya da kısmen yok olmuştur. Ancak yine de bugün Süleymaniye de hâlâ özelliklerini koruyan sokaklar ve yapılar bulunmaktadır. Süleymaniye tarihi bir bölge olma özelliğini bugün de korumakta olup; diğer yandan İstanbul Üniversitesi nin çeşitli bina ve fakülteleriyle, bölgenin geleneksel eğitim-bilim işlevi farklı niteliklerle de olsa devam etmektedir. Eski darüşşifanın yerindeki Süleymaniye Doğumevi ve daha güneydeki Esnaf Hastanesi nin varlığı da geleneksel sağlık işlerinin bir devamı sayılabilir. Zaman içerisinde bölgedeki konut alanları azalmış, Eskiden tüccar evleri ve konaklarının bulunduğu, bölgenin Haliç e doğru inen yamaçları İstanbul un en yoksul ve metruk görünümlü binalarının ve sokaklarının bulunduğu bir çevreye dönüşmüştür. Bölgenin yaşam kalitesinin yükseltilmesi, tarihi ve geleneksel dokunun koruma altına alınarak, sahip olduğu tarihi, kültürel ve geleneksel değerlerin yeniden gün ışığına çıkarılarak canlandırılmasına yönelik, mekansal düzenlemelerin yapılabilmesi için Süleymaniye Kentsel Bölgesi 1.Derece Koruma Bölgesi sınırlarına dahil edilmiştir.

3 Şekil Hata! Belgede belirtilen stilde metne rastlanmadı.-1 Süleymaniye Kentsel Bölgesi Kaynak : Planlama ve İmar Müdürlüğü 2004

4 Süleymaniye Evleri için Yüz yıl, hatta daha az geri giderek İstanbul kentine ve kenti Marmara, Haliç ve batıdan kuşatan surlar arasındaki yarımada bölgesinin rastgele bir konut yerleşmesine yönelen kısa bir inceleme, belirli özellikleri ortaya koymaktadır. Organsı bir yol dokusu konut ve bahçe ile bütünleşerek sokağa kapanmış; sokakların genişliği, çizgisi, cumbaların yerden yüksekliği, her şey yayaya ve atlı insanlara göre oluşmuştur. Mahallenin yolları mescit, sübyan mektebi, kitaplık, çeşme, dükkanlar ve kahvenin kümelendiği sosyal ve kültürel bir çekirdek e götürür. İç bahçelerin yer yer sokağa kadar uzanan yeşili içinde çatı biçimleri ve cumbaları ile evlerin meydana getirdiği mahalle dokusunda hemen her oda ve böylece başka bir deyişle her kişi ifade bulmuştur: Organik ve kendine yeter birimlerin, kendine yeter bir bütünlüğü, her gelir grubundan ailenin yan yana yaşadığı komşuluk ilişkileri. Kentin bu konut dokusu içinde çok belirgin kümelenmeler, büyük Camiler ve çevresindeki, Türbeler, Medreseler, İmaret, Şifahane, Kitaplık, Sebiller ve kültür kurumlarından oluşan anıtsal kompleksler vardır. Kentin son derece karakteristik siluetini yapan bu önemli merkezleri birbirine bağlayan arterler bile sürekli, düz bir doğrultu izlemezler ve genişlikçe öteki yollardan çok farklı değildirler. Yolların başlayıp bittiği meydan lar vardır. Sokaktaki adam için en büyük genişlikler, bu kompleksleri oluşturan yapıların avluları ve aralarında meydana gelen açık toplanma mekânlarıdır. Gerek mekân dokusunun gerek yapılardan oluşan plastik kurgunun bu irrasyonel şekillenişi olgusal bir rastlantıdan ötede bir yaşama kültürünün, bir dünya görüşünün ve değerler sisteminin açıklayıcısıdır. (Eldem,N) Konum ve Yapısal Özellikler Süleymaniye Küçük Dolap Sok. 512 Ada 17 Parsel de bulunan 19.yy neoklasik üsluptaki kagir yapı Zemin+2 Katlıdır. Zemin katı ticari işlevli olup, bu işleve hizmet eden bir dükkân girişi bulunmaktadır. Yapının konut olarak kullanıldığı düşünülen 1. ve 2. katlarına ayrı bir giriş ile ulaşılmaktadır. Zemin katta eskiden mevcut olan bazı özgür duvarlar kaldırılarak tek bir mekân haline getirilmiştir. Özgün döşemenin üstüne şap atılmıştır. Zemin kat duvarlarında herhangi bir strüktürel probleme (çatlak vb.) rastlanmamış olmakla beraber, rutubetten zarar görmüş durumdadır. Üst döşeme betonarmeye çevrilmiştir fakat bir kısımda özgün volta döşemeye ait donatılar gözlemlenmiştir.

5 1. ve 2. Kat ortada çekirdek (merdiven ve hol) önde ve arkada konumlanan iki odaya sahiptir. 1. ve 2. katlar birbirinden merdiven çıkışlarına eklenen muhdes duvarlar ve kapılarla birbirinden ayrılmıştır. Her iki katta da döşemeler özgün olmakla birlikte, sadece holdeki döşemeler taşla kaplanmıştır. 1. katta bulunan wc bölümünün zemini şap dökülerek yükseltilmiştir, 2. kat planında mutfak olarak kullanıldığı düşünülen zeminine gene aynı işlem yapılmıştır. 1. katta bulunan tüm kapı ve doğramalar yenilenmiştir. 2. katta ise sadece kapılar özgün durumdadır, gene tüm pencereler yenilenmiştir. Yapıya ek olarak zemin katta bulunan arka cephe özgün duvarı yok edilmiş. Bahçe bölümü betonarme duvarla kapatılarak zemin kata eklenmiştir. Üst katta ise eklenen bölümün üstü balkon olarak kullanılmaktadır ve alüminyum saçakla örtülmüştür. Yapının ön cephesi neoklasik üslüpta olup pencere kenarlarında sütünlar ve çatı alınlığında neoklasik,tipik bir üçgen alın bulunmaktadır. Yapının pencere açıklıkları atipik olup, oldukça geniş tutulmuştur. Tüm cephe elemanlarında (cephe kaplaması, silmeler vb.) kum taşı kullanılmıştır. Ön cephe boyalı durumdadır. Yan ve arka cephe ise çimento bazlı sıva ile örtülmüş durumdadır. Yapının merdiven aksı üzerinde bir sehim yapmıştır. Zemin kattaki özgün duvarların yıkılarak tek mekana dönüştürülmesi bunun en önemli sebebi olarak düşünülmektedir. RESTİTÜSYON RAPORU Süleymaniyenin 19. yy da ticaret işlevi barındıran bir semt olması sebebiyle zemin katta bulunan dükkân mekânının özgün olduğu düşünülmektedir. Belediye tarafından hazırlanmış bölgesel tipolejilerden yararlanılarak zemin kat cephesi özgün haline getirilmiştir. Zemin katta bulunan üst döşeme mevcut donatı izleri göz önünde bulundurularak volta döşeme olarak belirlenmiştir. Zemin katta yıkılmış olan ve izleri görülen duvarlar eski haline getirilmiştir. Bahçeye eklenen bölüm kaldırılmıştır. Döşemenin üzeri şap ile kaplı olduğundan özgün döşeme şap kaldırıldıktan sonra analiz edilecektir.

6 1 ve 2. katı bölen muhdes duvarlar kaldırılmıştır. 1. kata girişte kullanım açısından (ısı güvenlik vb.) özgün bir ahşap kapı olduğu düşünülmüştür. Yenilenmiş doğramalar özgün giyotin pencere detayları ile değiştirilmiştir. Wc ve mutfak bölümündeki şap kaldırılarak özgün haline getirilmiştir. Hol döşemeleri özgün karo ile değiştirilmiştir. 2. katta bulunan merdiven üstü mekânın mutfak ile ilişkili bir depo olarak kullanıldığı düşünülmüştür. Cephe kaplaması kum taşı olmakla birlikte sıvalı olduğu için taş dizimi çizilememiştir. Üzerindeki sıva ve boya kaldırıldıktan sonra işlenecektir. Derzli olarak restitü edilmesi uygun görülmüştür. Arka ve yan cephedeki çimento bazlı sıva kaldırılmış. Özgün sıvalı ve boyalı haline getirilmiştir. RESTORASYON RAPORU Tüm duvarlar ve dış cephelere özellikle çimento kullanılan bölgelerde raspa yapılacaktır, gerekli görülen kısımlarda derz, sıva (özgün) ve taş, tuğla onarımı yapılacaktır. Ön cephe mekanik ve kimyasal yöntemlerle temizlenecek, koruyucu sürüldükten sonra derzli olarak bırakılacaktır. Zeminlerde bulunan şaplar kaldırılacak ve özgün malzeme ile tamamlanacaktır. Tüm yenilenmiş doğramalar özgün giyotin pencere detayları ile tamamlanacaktır. Ahşap döşemelerde gerekli görülen kısımlar tamlanacak ve hepsine koruyucu uygulanacaktır. Özgün ahşap kapılar üzerindeki yağlı boya kimyasal yöntemlerle kaldırılacak ve gerekli görülen kısımlarda onarımları yapılacaktır. Yapının zemin katı sanat atölyesi, üst katları ise konut olarak kullanılacaktır.