İNTERNET BAĞIMLILIĞI İNTERNET BAĞIMLILIĞI NEDİR? PROBLEMLİ İNTERNET KULLANIMI ÖLÇÜTLERİ NELERDİR?

Transkript

1

2 T. C. D İ Y A R B A K I R İ L E M N İ Y E T M Ü D Ü R L Ü Ğ Ü R e h b e r l i k v e P s i k o l o j i k D a n ı ş m a B ü r o A m i r l i ğ i İNTERNET BAĞIMLILIĞI İNTERNET BAĞIMLILIĞI NEDİR? PROBLEMLİ İNTERNET KULLANIMI ÖLÇÜTLERİ NELERDİR? İNTERNET BAĞIMLILIĞINDA ROL OYNAYAN DİĞER FAKTÖRLER NELERDİR? İNTERNET BAĞIMLILIĞININ FİZİKSEL, RUHSAL, DAVRANIŞSAL VE SOSYAL SONUÇLARI NELEDİR? PROBLEMLİ İNTERNET KULLANIMI İÇİN NELER YAPILABİLİR? İNTERNET BAĞIMLILIĞI NEDİR? İnternetin temel ortaya çıkış amacı iletişimi arttırmak ve bilgi paylaşımını kolaylaştırmak olmasına rağmen internetin tahmin edilenden de hızlı yaygınlaşması aşırı kullanıma ve yeni bir bağımlılık türü olarak nitelenebilecek internet bağımlılığına yol açmaktadır. İnternet Bağımlılığı türleri, kumar oynama, pornografi, coşkun ve mantık dışı oyun tutkusu, sosyal iletişim siteleri ya da web güncelerinde aşırı zaman tüketimi ve internet üzerinden alışveriş takıntısı şeklindedir. PROBLEMLİ İNTERNET KULLANIMI ÖLÇÜTLERİ NELERDİR? 1.İnternet ile ilgili aşırı zihinsel uğraş (sürekli olarak interneti düşünme, internette yapılan aktivitelerin hayalini kurma vb.) 2.İstenilen keyfi almak için giderek daha fazla oranda internet kullanma ihtiyacı duyma 3.İnterneti kullanımını kontrol etme, azaltma ya da tamamen bırakmaya yönelik başarısız girişimlerin olması 4.İnternet kullanımının azaltılması ya da tamamen kesilmesi durumunda huzursuzluk, çökkünlük ya da kızgınlık hissedilmesi 5.Başlangıçta planlanandan daha uzun süre internette kalma 6.Aşırı internet kullanımı nedeniyle aile, okul, iş ve arkadaş çevresiyle sorunlar yaşama, eğitim veya kariyer ile ilgili bir fırsatı tehlikeye atma ya da kaybetme 7.Başkalarına internette kalma süresi ile ilgili yalan söyleme 8.İnterneti problemlerden kaçmak veya olumsuz duygulardan (çaresizlik, suçluluk, çökkünlük, kaygı) uzaklaşmak için kullanma

3 Sayfa 3 İ N T E R N E T B A Ğ I M L I L I Ğ I İNTERNET BAĞIMLILIĞINDA ROL OYNAYAN DİĞER FAKTÖRLER NELERDİR? Belli durumlar internet bağımlılığını tetikleyebilmektedir. İnternet bağımlısı kişiler genelde olumsuz düşünen, karamsar, endişeli kişilerdir. Depresif düşünceler, kendine güven azlığı, değersizlik düşünceleri gibi uygun olmayan düşünceler kişilerin internet bağımlısı olmasında yatkınlığa neden olabilmektedir. Bunun yanında internet kişinin başa çıkamayacağı sorunları unutmasına neden olabilir. Kişinin huzursuzluk, üzüntü, acı gibi hislerini bastırmasına, geçici bir rahatlık, kendine güven, güç hissi, kontrolün kendinde olması, samimiyet ve destek elde ettiği duyguları yaşatabilir. Bu tür zihinsel doyumlar kişinin tekrar internete girmesi için bir açıklama olabilir. İnternette duydukları, heyecan, mutluluk hissi internete girme açısından pekiştirecek olabilmektedir. İNTERNET BAĞIMLILIĞININ FİZİKSEL, RUHSAL, DAVRANIŞSAL VE SOSYAL SONUÇLARI NELERDİR? Ruhsal: İnternet bağımlıları düşünme hataları nedeniyle yaşadıkları zorlukları abartma ve çözüm yollarını küçümseme eğiliminde olurlar. Yalnızlık ve içedönüklük görülür. İnternet kullanımında kişi, kimliğini saklayabilir, olduğundan farklı ve sahte davranabilir, söylediklerinden ve yaptıklarından sorumlu değildir, kimseye hesap verilmesi gerekmez, başarıları kendisine, başarısızlıkları kullanılan takma ada aittir. Sanal gerçeklik duygusu, sosyal normlar ve gerçeklik duygusu gibi temel kavramların gelişimini bozar. Kimlik oluşumunu olumsuz etkilemesinin yanı sıra psikotik bozukluğa da yol açabilmektedir. İnternet bağımlıları düşünme hataları nedeniyle yaşadıkları zorlukları abartma ve çözüm yollarını küçümseme eğiliminde olunur. Yalnızlık ve içedönüklük görülür. Fiziksel: Fiziki aktivitenin giderek azalmasına bağlı obezite, karpal tünel sendromu (el bileğinde sinir sıkışması), sırt, boyun, baş ağrısı ve postür (duruş) bozuklukları gelişebilir. Uyku sorunları, yeme sorunları, öz bakımda azalma, kişisel temizlik eksiklikler görülür. Uzun süre internet başında kalma epileptik nöbetler açısında da risk oluşturmaktadır. Davranışsal: Sosyal izolasyon, tüm vaktini bilgisayar önünde geçirme, arkadaşlarıyla dışarıda görüşmeme, sanal ortamda görüşmeyi tercih etme, dışarı çıkmama, yemeğini odasında bilgisayar karşısında yeme, ailesiyle paylaşım içinde olmama, okula gitmek istememe şeklindedir. İnternet kullanımının engellenmesi durumunda sinirlilik, saldırgan davranışlar görülebilir. Sosyal: Okul başarısında düşüş, Okula devam etmeme, Mesleki etkinliklerde başarısızlık, Aile ve arkadaş ilişkilerinin bozulması, gibi durumlar görülebilir.

4 Sayfa 4 PROBLEMLİ İNTERNET KULLANIMI İÇİN NELER YAPILABİLİR? Sonuçta internet faydalı işler için mutlak bir ihtiyaçtır ve günlük hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. O yüzden interneti yasaklamak internet bağımlılığı tedavisinde çözüm yolu değildir. İnternet bağımlılığı için uygulayabileceğiniz, Teknikler su şekildedir: 1. İnternet kullanımını zıt saatlere kaydırmak: Bireyin internette harcadığı zaman tekrar organize edilir. Amaç bireyin rutin alışkanlığını bırakmasını, yeni oluşturulmuş bir şemaya adapte olmasını sağlamaktır. 2. Dış durdurucular: Bireyin interneti kullanmasını durdurmak için alarm kurması önerilebilir. Buradaki problem, birey bu alarmı görmezden gelebilir. 3. İnternet kullanımıyla ilgili hedefler belirlemek: Bireyin internete gireceği zaman dilimi belirlenmeli ve yapılandırılmış bir program ile internete girmesi sağlanmalıdır. Burada amaç, internetin bireyi kontrol etmesine engel olup, bireyin interneti kontrol etmesini sağlamaktır. 4. Aşırı kullanılan belli bir internet işlevinden uzak durma: Belli bir internet işlevini daha fazla kullanmak internet bağımlılığını tetikleyen faktörlerden birisidir. Bireyin belli bir internet işlevini kullanmayı kontrol edemediği görülmüşse kişinin bu internet işleviyle ilgili tüm etkinliği durdurulmalıdır. Bunun yerine daha az hoşlandığı diğer internet işlevlerini kullanması sağlanmalıdır. 5. Hatırlatıcı kartlar: Bireyin internet kullanımını azaltma hedefine odaklanabilmesi için internetin kullanımının yol açtığı 5 temel sorun ve internet kullanımını bırakmakla elde edeceği 5 temel yararı yazacağı bir kart hazırlaması istenir. Bireyin ne zaman yararlı bir is yapmak yerine internet kullanmak isterse bu kartlara bakması istenir. Bu yolla kişinin kaçındığı ve istediği şeylerin hatırlanması sağlanır. 6. Kişisel defter oluşturma: Bireyin interneti kullanmadığı zamanlarını dolduracak alternatif bir etkinlik bağımlılar açısından önem taşımaktadır. Bu amaçla kişiden internet kullanımı yüzünden yapmayı bıraktığı etkinlikleri çok önemli, önemli, az önemli seklinde sıraya dizerek listelemesi istenir. Bu tür bir egzersiz kişinin internet uğruna nelerden vazgeçtiğini görmesine ve aslında yapabileceği birçok etkinlik seçeneğinin olduğunu görmesine yardımcı olur. 7. Destek grupları: Sosyal destek azlığı internet bağımlılığının nedeninde önemli bir faktördür. Bu tip olumsuz yaşam olayları fark edildiği zaman Bireyin sosyal destek ağını geliştirmeye odaklanılmalıdır. Örneğin kişi kurslara veya hobileriyle ilgili oluşturulan gruplara gitmesi sağlanabilir.

5 G ü n l ü k h a y a t ı n ı z d a p r o b l e m l i b i r i n t e r n e t k u l l a n ı c ı s ı o l u p o l m a d ı ğ ı n ı n f a r k ı n a v a r a b i l m e k i ç i n İ N T E R N E T B A Ğ I M L I L I K Ö L Ç E Ğ İ n i u y g u l a y a b i l i r s i n i z. İNTERNET BAĞIMLILIK ÖLÇEĞİ Aşağıdaki sorularda, size en uygun düşen şıkkı (X) ile işaretleyiniz. SORULAR Hiçbir zaman Nadiren Ara sıra Çoğunlukla Çok sık Devamlı 1.Ne sıklıkla planladığınızdan daha fazla süre internette kalıyorsunuz? 2.Ne sıklıkla internette kalmak için günlük ev işlerini ihmal edersiniz? 3.Ne sıklıkla arkadaşlarınızla birlikte olmak yerine interneti tercih edersiniz? 4.Ne sıklıkla internet kullanan kişilerle yeni ilişkiler kurarsınız? 5.Ne sıklıkla bir işe başlamadan önce e-postanızı ( ) denetlersiniz? 6.Ne sıklıkla okula devamınız internetten dolayı olumsuz etkilenir? 7.Herhangi biri internette ne yaptığınızı sorduğunda ne sıklıkla kendinizi savunur ve ne yaptığınızı gizlersiniz? 8.Çevrenizdekiler ne sıklıkla internette harcadığınız zamanın fazlalığından şikâyet eder? 9.Ne sıklıkla okuldaki ders notlarınız ve ödevleriniz internette kalma sürenizden olumsuz yönde etkilenir? 10.Hayatınız hakkında sizi rahatsız eden düşünceleri dağıtmak için ne sıklıkla internete girersiniz? 11.Ne sıklıkla internete girmek için sabırsızlanırsınız? 12.Ne sıklıkla İnternetsiz hayatın, sıkıcı, boş ve eğlencesiz olacağını düşünürsünüz? 13.Biri sizi internetteyken rahatsız ettiğinde ne sıklıkla kırıcı konuşur, bağırır veya kızgın davranışlar gösterirsiniz? 14.Gece geç saatlerde internet kullanmaktan ötürü ne sıklıkla uykunuz kaçar? 15.İnternette olmadığınız zamanlarda ne sıklıkla interneti düşünür veya internete girmeyi hayal edersiniz? 16.Kendinizi ne sıklıkla internetteyken "yalnızca birkaç dakika daha" derken bulursunuz? 17.Ne sıklıkla internette harcadığınız zamanın miktarını azaltmaya çalışır ve başarısız olursunuz? 18.İnternette kaldığınız süreyi ne sıklıkla saklamaya çalışırsınız? 19.Ne sıklıkla başkalarıyla dışarı çıkmak yerine internette daha fazla zaman geçirmeyi yeğlersiniz? 20.Ne sıklıkla internette olmadığınızda kendinizi çökmüş, aksi veya sinirli hissedip, internete girince rahatlarsınız?

6 Değerlendirme için aşağıda bilgiler verilmiştir. İnternet Bağımlılık Ölçeğinde Hiçbir zaman : (0) Nadiren : (1) Arada sırada : (2) Çoğunlukla : (3) Çok sık : (4) Devamlı : (5) Seçeneklerinden birini işaretlemesi istenmektedir. Bu seçeneklere sırasıyla ve 5 puan verilmektedir. Ve işaretlediğiniz puanları toplayıp hangi aralığa girdiğinize bakın puan arası alanlar: Günlük hayatlarında internetle ilgili bir takım sorunlar yaşayan riskli internet kullanımı olarak tanımlanmaktadır. 49 puan ve altı alanlar: Yaşamında internet kullanımına bağlı herhangi sorun yaşamayan ortalama internet kullanıcısı olarak tanımlanmaktadır. KAYNAKLAR erişim: Üçkardeş, E.A. (2010). Mersin Üniversitesi Öğrencileri Arasında internet Bağımlılığının Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı. Alaçam, H. (2012).Denizli Bölgesi Üniversite Öğrencelerinde İnternet Bağımlılığının Görülme Sıklığı Ve Yetişkin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu İle İlişkisi, Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı. Hazırlayan Adres :Psikolog Samet YONAT Psikolog Banu Deniz TERLEMEZ :Diyarbakır İl Emniyet Müdürlüğü Yeni Hizmet Binası 1.Kat Bağlar/DİYARBAKIR Tel : (Dahili 50 99)