TEKNİK RESİMDE ÇİZGİLER ÖĞRETİM GÖREVLİSİ RIDVAN YAKUT

Transkript

1 TEKNİK RESİMDE ÇİZGİLER ÖĞRETİM GÖREVLİSİ RIDVAN YAKUT

2 Genel Bilgiler Genel anlamda teknik resim, cisimlerin çizgiyle ifadesidir. Bu ifade herkesçe aynı şekilde anlaşılmalıdır. Parçalar, çeşitli geometrik elemanlardan meydana gelir. Bu elemanlardan kenar ve yüzeyler, gözle görülebilir; ancak bazıları arka kısımlarda kalarak görünmezler. Aynı çizgi şeklini ve kalınlığını kullanarak çizilmiş bir resim yan tarafta gösterilmiştir. Parçanın şekli ve boyutları hakkında kesin bilgi sahibi oldukça zordur. Yanılmalara düşürecek görünüş hataları nedeniyle imalat sırasında istenilen şeklin elde edilmesi mümkün olmayabilir. A A

3 Genel Bilgiler Aynı şeklin çeşitli çizgiler kullanılarak çizimi aşağıda görülmektedir. Burada; görülen, görülmeyen kenarlar, eksen ve boyutlandırma için değişik şekil ve kalınlıklarda çizgiler kullanılmıştır. Böylece, parça hakkında tam bir fikir sahibi olunabilmektedir. A-A A A

4 Genel Bilgiler Parça hakkında tam ve kesin bilgi sahibi olmak amacıyla, teknik resimde çeşitli çizgiler kullanılmalıdır. Ayrıca bu çizgilerin herkes tarafından aynı şekil ve kalınlıkta çizilmesi gerekir. Bunların şekil ve kalınlıkları TS 88 de verilmiştir. Çizgi kalınlıkları, çizilen resmin göze hoş gelmesi ve okunmasını kolaylaştırmak açısından da ele alınarak tespit edilmelidir.

5 Genel Bilgiler Çeşitli kalınlıklardaki çizgilerle çizilmiş aynı büyüklükteki resim incelendiği takdirde; en uygun ve göze hoş gelen şeklin ortadaki olduğu anlaşılabilir. Aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.

6 Genel Bilgiler Bu açıklamaların ışığı altında şu sonuca varabiliriz; teknik resimde parçanın kolaylıkla ve herkesçe aynı şekilde anlaşılması için, çeşitli şekil ve kalınlıklarda çizgiler kullanılmalı, ayrıca parça büyükse, kalın çizgilerle; küçükse ince çizgilerle çizilmelidir.

7 Şekil Bakımından Çizgiler Kalınlık Bakımından Çizgiler Çizgi Çeşitleri

8 Şekil Bakımından Çizgiler 1978 yılında yayınlanmış olan TS 88 Teknik Resim Standardı nda çizgiler, 9 çeşit olarak belirlenmiştir. Bu çizgilerin şekil ve adları aşağıdaki çizelgede görülmektedir. Aynı çizelgede bu çizgilerin kullanıldığı yerler de belirtilmektedir.

9

10

11

12 Kalınlık Bakımından Çizgiler Teknik resimde, kalın ve ince olmak üzere iki çizgi kalınlığı vardır. Bu kalınlıklar arasındaki oran, 2 den büyük veya en az 2 ye eşit olmalıdır. Kalın çizginin kalınlığı ince çizgi kalınlığının en az iki katı olmalıdır. (0.7/0.35, 1.0/0.5, 1.0/0.3 vb.)

13

14 Çizgilerin çizilmesi

15 Çizgilerin Çizilmesi Çizilen resimlerin güzel görünmesi, çizgilerin özelliklerine uygun çizilmesiyle sağlanır. Bunun için dikkat edilmesi gereken başlıca hususlar aşağıda açıklanmıştır. Çizgi kalınlıkları, standartlarda belirtilen şekil ve kalınlıklarda olmalıdır. Çizgi grubu, çizilen resmin büyüklüğüne göre seçilmelidir. Ancak bir çizgi grubu seçildikten sonra bütün resmin, bu grubun çizgileriyle tamamlanması gerekir.

16 Çizgilerin Çizilmesi Çizgiler standart kalınlıktaki uçlarla çizilmelidir. Kurşun kalemle çizimlerde sürekli kalın çizgiler, B veya 2B; ince çizgiler, H veya 2H uçlarıyla ve uygun açılmış şekilde çizilmelidir. Kesik çizgiler, mümkün olduğu kadar eşit aralıklarla ve aynı kalınlıkta; resmin büyüklüğüne göre 3 6 mm, aralıkları 0,8~1,5 mm arasında olmalıdır. Aşağıdaki şekilde ölçüler gösterilmiştir ,8...1,5 D1

17 Çizgilerin Çizilmesi Noktalı kesik çizgiler resmin büyüklüğüne ve aşağıdaki şekilde verilen ölçülere göre çizilmelidir E1 G H1

18 Çizgilerin Çizilmesi Eksen çizgisinin dolu kısımları, birbirini kesmeli ve belirttikleri kısma ait ana çizgiden 3~6 mm den fazla dışarıya uzatılmalıdır mm

19 Çizgilerin Çizilmesi Kesişen sürekli çizgiler, kesişme noktalarında taşmamalı veya eksik kalmamalıdır. Kalınlıkları aynı, köşeleri keskin olmalıdır. Daire yaylarıyla doğruların birleşme yerleri, birbirinin devamı gibi olmalı, köşe yapmamalı ve teğet birleşmelidir.

20 Çizgilerin Çizilmesi Paralel çizgiler arasındaki en küçük aralık, en kalın çizgi kalınlığının iki katından hiçbir zaman az olmamalıdır. 2.d 2.d d: Kalın çizgi kalınlığıdır.

21 Kesikli Çizgilerin Çizilmesi İki kesik çizgi, paralel olarak çok yakın çizilirse (en az 2.d) çizgi kısımları, birbirinden biraz kaçık çizilmelidir. İki kesik çizgi bir noktada birleşiyorsa, kısa çizgi kısımları birleştirilir. Kesik çizgi, ikinci bir kesik çizgiden başlıyorsa, ikinci çizginin kısa çizgisinden başlanmalıdır.

22 Kesikli Çizgilerin Çizilmesi Kesik çizgi, sürekli kalın çizgiden başlıyorsa; kesik çizgi, sürekli çizgiyle birleştirilir. Sürekli çizgiden sonra, kesik çizgi devam ediyorsa, sürekli ve kesik çizgi arasında boşluk bırakılır.

23 Kesikli Çizgilerin Çizilmesi Bir kesik çizgi, başka bir kesik çizgi veya sürekli çizgiyle kesişiyorsa, kesme noktalarına boşluk olmamalıdır.

24 Kesikli Çizgilerin Çizilmesi Üç kesik çizginin, dolu kısımları bir noktadan birleşmelidir.

25 Kesikli Çizgilerin Çizilmesi Bir dairenin bir kısmı sürekli, bir kısmı kesik çizgi ise, kesik çizgilerin başlangıç noktalarında boşluk bırakılır.

26 Kesikli Çizgilerin Çizilmesi Çeşitli yarıçaplı yayların kesik çizgilerle çizimleri aşağıda şekilde görüldüğü gibi yapılmalıdır.

27 Kesikli Çizgilerin Çizilmesi Küçük çaplı deliklerin merkezlerinin belirtilmesinde, noktalı kesik çizgi yerine sürekli ince çizgi kullanılabilir.

28 Yanlış - Doğru Çizimler Çizgilerin çizilmesi ve özellikleriyle ilgili olarak verilmiş olan bu şekillerden başka, karşılaştırma amacıyla doğru ve yanlış çizilmiş şekiller aşağıdaki çizelgede verilmiştir. İlgili şekilleri inceleyerek, verilen yanlış şekilleri çizmemeye çalışırsanız, doğru çizgi çizme alışkanlığı kazabilirsiniz.

29

30