Çok Düşük Sıcaklıkların Bitkiler Üzerindeki Etkisi
|
|
- Elmas Bilgili
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Çok Düşük Sıcaklıkların Bitkiler Üzerindeki Etkisi Çok düşük sıcaklılar bitkiler üzerinde bazı zararlar meydana getirir. Bunlara don zararları veya soğuk zararları da denmektedir. Donma, hücre zarının çatlaması ve madde dolaşımının durması şeklinde meydana gelen mekanik bir zedelenme ve zarardır. Hiçbir doku 0 C hava sıcaklığında donmaz. Bitkilerin düşük sıcaklıktan zarar görmeleri bitki türlerine, en düşük sıcaklığın derecesine donun ani olarak meydana gelip gelmediğine, donun meydana geldiği zamandaki fizyolojik koşullara (dokuların su içeriği, gün uzunluğu, mineral besin maddeleri durumu v.b) göre değişir. Kuzey enleme derecelerinde daimi yeşil iğne yapraklı ormanlar -3 C de fotosentez devam etmektedirler. İsviçre de kayın ve göknarlar da -30 C de nadir olarak don zararları görülmüştür. Buna karşılık Taxus türlerinin -20 C de donduğu saptanmıştır. Don ani olarak meydana gelirse ve dokular yeni meydana gelmişse (vejetasyon devresinin başı) don zararları fazla olur.
2 Kış Kuraklık Zararı Düşük sıcaklıklarda bitkinin su alması güçleşir. Toprak suyunun düşük sıcaklıkta vizkositesinin artmasından dolayı kökler tarafından su güçlükle alınır. Böylece toprakta alınabilecek halde donmamış su olsa bile bir su kıtlığı meydana gelebilir. Gerçekten sıcaklık derecesi düşük olan su kökler tarafından güçlükle alınmaktadır. Yapılan bir araştırmaya göre bir toprak suyunun sıcaklığı 25 C den 0 C ye düştüğünde vizkositesinin (akmaya karşı direnç) 2 katı arttığı, kökler tarafından alınmasının ise yaklaşık olarak 2,5 defa azaldığı saptanmıştır. Özellikle göknarlarda don kuraklık zararları meydana gelir.
3 Düşük Sıcaklığın Mekanik Zararları Hava sıcaklığı geceleyin 0 C nin altına düşünce kabuk ve gövdenin dış kısımları birdenbire soğur ve hücre arası boşluklarda buzlar meydana gelir ve bu kısımlar şişer. İç kısımlar aynı şekilde soğumadığından tangensiyal (teğet) yönde önemli bir gerilim ve basınç meydana gelir. Eğer sıcaklık birdenbire düşmüşse bu gerilim tangensiyal veya radial yönde don çatlakları meydana getir. Yer yer kabuklar düşebilir.
4 Çıplak Don Zararları ve Toprağın Don ile Aktarılması Su miktarı çok olan topraklar donunca, topraktaki suyun hacmi genişler ve toprak yüzüne doğru bir kaldırma basıncı gelişir ve toprak kalkarken özellikle genç fideleri de birlikte kaldırır, soğuk geçince buzlar çözülür ve kaldırılmış olan toprak tabakaları tekrar yerine oturur, fakat fidanların kökleri açıkta kalır ve soğuktan donar. Buna çıplak don zararları denir. Böyle bir iklime sahip bölgelerde özellikle ağaçlandırma alanlarında önemli ziyanlar meydana gelmektedir. İç Anadolu ya geçiş bölgelerinde ve karasal iklim olan yerlerde yapılan ağaçlandırmalarda bu problem ile karşılaşılmaktadır.
5 Çok Yüksek Sıcaklıkların Bitkiler Üzerindeki Etkileri Ormanlık bölgelerde sıcaklık derecesi çok seyrek hallerde optimum derecenin üzerine çıkarak ağaçların ölümüne neden olabilir. Aşırı sıcaklığın bitkilerde meydana getirebileceği zararın fizyolojik olarak açıklanması şu şekilde yapılabilir: Sıcaklık arttıkça solunum ve transpirasyon artar. Solunumun artışı solunum için harcanan enerjiyi, dolayısıyla organik madde harcanmasını artırır. Onun için öyle bir an gelir ki fotosentez ile üretilen maddeler, solunumla tüketilen maddeleri karşılayamaz ve bunun sonucunda da açlık ölümü meydana gelir. Bununla birlikte artan sıcaklıkla yükselen transpirasyon için gerekli su temin edilemez, transpirasyonla harcanan su, kökler tarafından alınabilen sudan fazla olunca susuzluk ölümü meydana gelir. Çok yüksek sıcaklıkların orman ağaçlarında meydana getirdiği zararlar kuraklık zararları, kabuk yanığı ve fide yanığı, yaprak sararması şeklinde olur.
6 Kuraklık Zararları Aşırı sıcaklıkta tranpirasyon artacağından bitkinin su bilançosu bozulabilir. Topraktan su karşılanmak kaydıyla C sıcaklığa kadar bir ölüm meydana gelmez. Fakat su kıt ise 50 C nin altında bile zarar başlar. Bu olay özellikle kökleri derin tabakalara girmemiş kültürlerde çok zarar verir. Yine kök rekabeti olan sıklıklarda bu zarar görülür. Onun için yağışların kıt olduğu sıcak bölgelerde derin dikim yapmak ve gençlik bakımlarını zamanında uygulamak suretiyle bu zararların önünde geçmek olanağı vardır.
7 Kabuk Yanığı Ağaç gövdelerinin belirli kısımları gündüzleri şiddetli güneş altında çok ısınabilir, geceleri de çok soğuyabilir. Buda yaşayan dokuların ölmesine neden olabilir. Kabuk yanığı sıcaklık şiddetinden ziyade, sıcaklık değişiminin sonucudur. Bu değişimler ile kabuk gevşer ve dökülür, odunu tahrip eden mantarlar içeri girebilir. Kabuk yanığına engel olmak için meşcere kenarlarında meşcere mantosu veya perdesi denen ve aşağıdan yukarı kadar dallanan ağaç türleri ile ağaçlandırma yaparak bir perde meydana getirmeli ve meşcereyi özellikle güney tarafından çok tedrici olarak açmalıdır.
8 Fide Yanığı Ağaçlandırma alanlarında veya fidanlıklarda toprak yüzü insolasyonla çok ısınır. Özellikle fidanın kök boğazı bu ısınmadan etkilenerek ölebilir. Özelikle fidenin dibinde hava hareketlerinin engelleyecek ölü örtü varsa bu şekildeki zararın derecesi çok artar.
9 Yaprak Sararması Aşırı sıcaklıklar, su bilançosunu bozarak özellikle yaprakları sarartır. Bu sararma geniş yapraklıların kenarlarından, iğne yapraklıların ucundan başlar. Bu durum ağaca öldürücü bir etki yapmaz. Meşcerelerde güney bakıda yapılan traşlama kesiminden sonra birdenbire güne çıkmış olan ağaçların tepe taçlarının güney tarafı tamamen sararabilir.
10 Bitkilerin Ekstrem Sıcaklık Derecelerine Karşı Aldığı Önlemler ve Adaptasyonlar 1. Birçok bitkinin meydana getirdiği spor ve tohumlar sıcaklık ekstremlerine karşı dayanıklıdır. Sıcak iklimlerde meydana getirilen çok kuru tohumlar 100 C ye kadar çimlenme yeteneklerini korurlar. 2. Bir çok bitki dona karşı duyarlı dokularının protoplazmalarındaki su miktarını azaltarak yumuşak durumdan sert duruma geçerek don sertliği ne, özellikle sıfırın çok altındaki sıcaklık derecelerine dayanabilirler. Bu özelliklerini bazı bitkiler öyle geliştir ki bir ağaç türünün bulunduğu yerdeki soğuk periyodu zarar görmeden geçirecek lokal ırklar ekotipler meydana gelir. 3. Bazı bitki türleri donmaya karşı fizyolojik değişimler meydana getirir. Osmotik konsantrasyon artar ve su kolloidal halde bağlanır, böylece donma noktası düşer. 4. Birçok orman ağacı, çevrenin kışın çok soğumasından dolayı kış istirahatına çekilerek kış zararlarından korunurlar. 5. Bitkiler yüksek sıcaklık zararlarına karşı korunabilmek için morfolojik olarak bazı adaptasyonlar gösterir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir: a. Yaprakları küçülür ve inceleşir. Böylece yüksek derecede transpirasyon yapabilme ve dolayısıyla yapraklarını soğutabilme yeteneği kazanırlar. b. Yapraklar düşey yönde sarkık bir şekilde durarak ve ışığı yansıtacak açık renkli yaprak yüzeyleri ile aşırı ısınmadan korunur. c. floem ve kambiyumu izole eden mantarlı bir kabuğun bulunuşu ile aşırı ısınma ve soğumalardan korunur.
11 Orman Ağaçlarının Sıcaklık İstekleri Çeşitli ülkelerde ve ülkemizde yapılan gözlemlerden çıkarılacak sonuçlara göre orman ağaçları sıcaklık isteklerine göre gruplandırılabilir. Orman ağacı türlerimiz, sıcaklık istekleri en çok olandan başlamak suretiyle şu şekilde sıralanabilir. 1. Laurus nobilis, Cupressus sempervirens var. horizontalis ve pyramidalis, Pinus halepensis, Pinus brutia, Pinus pinea, Quercus ilex, Quercus coccifera, ve maki formasyonunun diğer sert yapraklı çalıları; 2. Castanea vesca, Quercus pubescens, Fraxinus ornus, Quercus cerris, Quercus aegilops, Corylus avellane, Robinia pseudoacacia, Carpinus orientalis; 3. Quercus dischorochensis, Quercus hungarica, Quercus pedunculata, Quercus sessiliflora, Carpinus betulus, Tilia grandifolia, Ulmus campestris, Alnus glutinosa, Pinus nigra var. pallasiana, Fraxinus oxycarpa, Fraxinus exelsior, Tilia argentea, 4. Fagus orientalis, Taxus baccata, Cedrus libani, Abies cilicica, Abies equitrojani, Abies bornmülleriana, Abies nordmanniana, Acer pseudoplatanus; 5. Picea orientalis, Pinus silvestris, Betula verrucosa, Betula pubescens, Betula medvedewi, Populus tremula, Alnus incana, Alnus viridis, Juniperus excelsa, Juniperus nana.
12 Ağaç türlerinin sıcaklık istekleri yanında donlara karşı duyarlı olup olmadıkları da büyük bir önem taşır. Genel olarak denilebilir ki erken sürgün veren tüm ağaç türleri ile ışık isteği fazla olan ağaç türleri donlara karşı dayanıklıdır. Ağaçların dona karşı duyarlılığı bakımından bir sıralama yapmak güçtür. Çünkü ağaç türünün dışında aynı türün don devresindeki fenolojik durumu (kış istirahati, sürgün verme, çiçeklenme v.b) çevre koşulları ve hava nemi gibi bir çok faktörler don zararı üzerinde ayrı ayrı etkili olmaktadır. Bütün bunlara karşı donlara karşı dayanıklılık bakımından orman ağaçları şu şekilde gruplandırılabilir. Donlara Karşı Dayanıklı Olanlar Gürgen, Huş Titrek kavak, kızılağaç, söğüt, sarıçam ve karaçam Donlardan Seyrek Olarak Zarar Görenler Akçaağaç, Ihlamur, Sedir, Fıstıkçamı ve kızılçam Donlara Karşı Duyarlı Olanlar Göknar, Kayın, Ladin, Kestane, Meşe, Akasya, Dişbudak, Çınar
13 Sıcaklık-Orman Ağacı İlişkileri Bakımından Silvikültürel Uygulaması İçin Önemli Bazı Sonuçlar 1. Ağaçlandırmalar için ağaç türü seçiminde ve ormana yapılacak silvikültürel müdahalelerde orman ağaçlarının sıcaklık istekleri ve dona karşı duyarlılıkları göz önünde bulundurulmalıdır. Genel iklim bölgesi, denizden yükseklik, bakı ve arazi şekli bu hususta yardımcı olabilir. Dona karşı hassas olanlar siper yardımı ile gençleştirilmelidir. 2. Sıcaklık ekstremlerine (çok düşük ve çok yüksek sıcaklıklar) karşı tabakalı bir meşcere kuruluşuna gidilmelidir. 3. Gençleştirmelerde ve geniş alanlardaki traşlama kesimlerinde don boşlukları ve don kanalları meydana gelebilir. Bunlarda soğuk havanın toplanıp kalmaması için şu önlemler alınmalıdır. a. Yaşlı meşcere arasındaki iki ağaç boyu genişliğinde olan boşluklarda yapılan doğal gençleştirmede, gençliğin normal kapalı bir durum almadan bu boşluğun etrafındaki yaşlı meşcereyi kaldırarak boşluğun çok genişletilmesi halinde soğuk havanın toplanacağı bir depo ortamı oluşturulmuş olur. Onun için önce iki ağaç boyu genişliğindeki boşlukta gençliğin biraz gelişmesi ve normal bir kapalılık alması beklenir, ondan sonra etrafı açılır.
14 b. Yamaçta eş yükseklik eğrilerine paralel açılacak traşlama şeritlerinin vadi tarafına bakan kenarındaki meşcere biraz seyreltilerek, kesif alt tabaka varsa bundan da bir kısmı kaldırılarak soğuk havanın bu traşlama şeridinde birikmeden eğim yönünde yaşlı meşcere içinden aşağıya doğru akması sağlanmalıdır. Veya erozyon, rüzgar v.b tehlikeler ile taşıma güçlükleri olmadığı takdirde traşlama şeritleri eğim yönüne paralel açılmalıdır. c. Doğal olarak don çukuru ve don kanalı şeklindeki arazi yapısına sahip yerlerde ise ağaçlandırma ve gençleştirmeler çok güç olup, bu gibi yerlerde her halde ilkin dona dayanıklı bir ön kuruluş yapmak ve bunların siperinde ekonomik ağaç türünü getirmek yerinde olacaktır. 4. Arazi şekline göre oluşmuş soğuk hava gölleri ve don boşluklarında hava nemlidir ve hareketsizdir. Onun için buralardaki yaşlı ağaçlar altında gençleştirme yapılmalı yahut önce dona dayanıklı bir ön kuruluş temin edilmelidir. 5. Tıraşlama alanında sıcaklık, özellikle düzlüklerde ve güney bakılarda elverişsizdir. Eğer kuraklık ve don zararlarından kaçınılmak isteniyorsa, alt tabakalardaki küçük boylu ağaçlar ile çalılar siper olarak bırakılmalı veyahut bir öncü bitki toplumu (titrek kavak, huş v.b) getirilmelidir.
15 Hava Nemi ve Yağışlar İklimi oluşturan öğelerden biride hava nemi ve buna bağlı olarak yağışlardır. Nem, atmosferde buhar halinde tutulan su olup belirli koşullarda yoğunlaşarak yeryüzüne düşer. Mutlak nem: Belirli sıcaklık derecesinde belirli bir birimdeki havanın, örneğin 1 kg veya 1 m 3 buhar halinde sahip olduğu suyun gram olarak miktarına mutlak nem denir. Doygunluk nemi: Birim hacimdeki (1 m 3 ) bir hava su buharı ile tamamen doyduktan sonra, su buharı sıvı halinde havadan ayrılmaya başlar; işte bu anda birim hacimdeki havanın sahip olduğu su buharının gram olarak miktarına doygunluk nemi denir. Diğer bir anlatışla belirli bir sıcaklık derecesinde 1 m 3 havanın buhar halinde tutabildiği en yüksek su miktarına denir. Bu değer hava sıcaklığına paralel olarak artmaktadır. Nisbi hava nemi = Bağıl nem: belirli bir sıcaklık derecesindeki bir havanın sahip olduğu mutlak nem ile doygunluk nemi arasındaki oranın % cinsinden değerine bağıl nem denir. Bağıl nem (%n) =(m/d)*100 dür. Diğer bir deyişle bağıl nem, havada bulunan su buharı miktarının o anda hava sıcaklığında bu havanın taşıyabileceği en yüksek su miktarına oranı olup, % cinsinden ifade edilir.
16 Atmosferik Nemin Yağış Haline Dönüşü Hava kitleleri soğudukça hacimleri küçülür, hacimleri küçüldükçe içindeki su buharını tutma güçleri azalır ve öyle bir an gelir ki içlerindeki su buharı çok küçük su tanecikleri halinde yoğunlaşmaya başlar. İçinde asılı olarak kalabilecek kadar küçük su ve buz parçacıklarına sahip hava kitlelerine bulut veya sis denir. Bulut ve sis oluşum bakımından aynı özelliğe sahiptir, yalnız bulutlar yatay olarak karalar üzerindeki hareketi dışında, karasal objelerden kopuk olarak yükseklerde, sis ise karasal yüzeylere yakın yerlerde veya su yüzeylerinde oluşur. Bulutlardaki soğuma, azalmaya devam ederse havanın su tutma kapasitesi, içindeki su miktarından daha düşük olur ve bu durumda içindeki su damlacıklarının bir kısmı buluttan ayrılır, böylece yağış meydana gelir. Yağışı meydana getiren soğuma olayı hava kitlelerinin alçak basınç merkezlerinden yukarıya doğru çıkmaları ile meydana gelebilir. Bu şekildeki soğuma ile oluşan yağışlara siklonik yağışlar veya cephe yağışları denir. Hava kitleleri, yüksek bir dağ yamacını yukarıya doğru takip ederek de soğuyabilirler ve böylece de yağış meydana gelebilir. Bu tip yağışlara da orografik yağışlar denir. Bu şekildeki yağışlar, nemli havanın soğuk bir kitle veya yüzeyle temas etmesi sonucunda da meydana gelebilir.
17 Yöresel olarak hava kitleleri çok ısınarak hızla yükselir ve bu yörede adeta bir hava boşluğu yaratabilir. Bu yükseliş çok hızlı olursa atmosferin üst tabakalarındaki soğuk hava kitleleri bu boşluluğu birden bire doldurur ve bu şekilde de bir yağış meydana gelebilir. Bu tür yağışlara konvektif yağışlar denir. Bunlar sağanak halinde kısa süreli yağışlardır. Hava kitlelerinin soğuması esnasında içindeki su buharının yoğunlaşması, donma derecesinin altında olursa kar donma derecesinin üstünde olursa yağmur meydana gelir. Yağmur yarı donmuş hava nemine sahip atmosfer tabakalarından geçerse dolu haline dönüşür. Eğer yarı donmuş yüzeylere düşerse grezil veya buz oluşur. Nem ile doymuş hava kitleleri çok soğumuş yüzeylere temasa gelirse çiğ veya kırağı meydana gelir. Yağışların Ölçülmesi Yağışlar, meteoroloji istasyonlarında yağış ölçer denen aletler ile ölçülür ve birimi mm olup 1 m 2 ye düşen yağışın yüksekliğini ifade eder. Canlıların, özellikle bitkilerin gelişimi ile yağış arasındaki ilişkileri yalnız yağış miktarına göre değerlendirmek veya hükümlendirmek doğru değildir. Çünkü toprak neminin kaynağı yağışlar olmasına rağmen yağış miktarı eşit olan her bölgede toprak nemi aynı değildir. Bu hususta yağışın şiddeti, şekli ve miktarı yanında özellikle sıcaklık, arazi şekli ve toprak özellikleri önemli derecede rol oynar. Belirli bir yörede sıcaklık, toprak ve arazi özelliklerine göre yağışların etkenliğinin ne olduğu ancak devamlı olarak toprak nemi ölçmeleri ile belirlenebilir. Fakat bu işlem çok emek, zaman ve masraf gerektirir. Onun için yağışın klimatik etkenliğini gösteren bazı formüller ortaya atılmıştır. Bu formüllere yağış etkenliği formülleri denmektedir.
18
19 Hava Nemi ile Diğer Faktörler Arasındaki İlişkiler Hava nemi bir ekosistemin su kaybı üzerinde etkili olduğu için ekolojik bakımdan önemlidir. Örneğin bağıl nem miktarı % olan yerlerin tropik yağmur ormanlarını karakterize ettiği, bu değerin %50 den aşağı düştüğü yerlerdeki iklimin kuru iklim, %20 den daha az olduğu bölgelerde ise ekstrem derecede kurak iklim olarak nitelendirilebileceği kabul edilmektedir. Atmosferin nemin, orman ekosistemini oluşturan bir çok öğeler için büyük bir önemi vardır. Fakat en çok bitki ve toprağın nemi üzerinde etkili olmaktadır. Hava Nemi Üzerinde Etkili Olan Faktörler Hava nemi sıcaklık, denizden yükseklik, denize uzaklık, hava hareketleri, mevsimler ve bitki örtüsü gibi çeşitli faktörler tarafından etkilenmektedir. Sıcaklık ve Denizden Yüksekliğin Etkisi Sıcaklık arttıkça havanın buhar halinde tutabileceği nem miktarı, diğer bir deyimle doygunluk nemi artar. Sıcaklık ne kadar yükselirse doygunluk nemi de o kadar yükselir. Havanın doygunluk açığı ne kadar çok olursa buharlaşma gücü, yani topraktan fiziksel olarak buharlaştıracağı su o kadar artacak demektir. Diğer bir anlatışla doygunluk açığı büyük olan (bağıl nemi düşük) hava etki yapacaktır.
20 Denizden yükseklik arttıkça sıcaklık derecesi azalacağından havanın su tutma kapasitesi (doygunluk nemi) azalacak demektir. Bunun anlamı denizden yükseldikçe havanın buhar halinde tutabileceği su miktarı azalacak buna karşılık bağıl nemi yükselecek, doygunluk açığı azalacak demektir. Atmosfer yüksekliği km : Bağıl hava nemi % : Atmosferin yüksek tabakalarındaki hava nemi alçak tabakalarından genel olarak azdır. Diğer faktörlerden denize yakınlıkla mutlak hava nemi ve bağıl nem yükselir. Yine aynı şekilde yağışlı havalarda havanın nem miktarı yüksektir. Hava hareketleri genel olarak nem dengesini sağlar. Bitki örtüsü özellikle ormanlar yapmış oldukları tranpirasyonla etrafındaki havanın nemini artırırlar. Çıplak alanlarda % 50 ye kadar düşmüş olan bağıl nem orman havasında %90 a kadar yükselmiş olabilir.
21 Hava Nemi ile Bitkiler Arasındaki İlişkiler Havada nem açığı ne kadar fazla ise suyun fiziksel buharlaşması (evaporasyon) ve fizyolojik buharlaşma (tranpirasyon) o kadar artar. Bitkiler için kuraklık bağıl hava neminin %30 un altına düştüğü rüzgar hızının 5m/san üzerine çıktığı, hava sıcaklığının da 25 C yi geçtiği zaman başlar. Ormanlarda traşlama kesiminin uygulandığı hallerde havanın bağıl nemi azalır. Bu azalma traşlama olarak kesilen alanın büyüklüğü ile artar. Hava kütleleri soğudukça içindeki nemi tutma güçleri azalır. Onun için havanın sıcaklığı düştükçe öyle bir an gelir ki hava içindeki su buharı çok küçük su tanecikleri halinde yoğunlaşmaya başlar. İçinde asılı olarak kalabilecek kadar küçük su taneciklerine sahip kütleler karasal yüzeylere veya su yüzeylerine yakın yerlerde bulunursa bunlara sis denir. Dünya üzerinde birçok yerlerde belirli ağaç türlerinin yayılım ile sis kuşakları arasında bağıntılar olduğu bilinmektedir. Yağışlar ile Diğer Faktörler Arasındaki Karşılıklı Etki ve İlişkiler Yağışlar tüm canlılar için büyük bir önem taşıyan suyun kaynağıdır. Tüm canlıların yaşamlarını sürdürebilmeleri için çok yönlü etkileri olan su faktörü ile ilgili olarak bu kısımda başlıca iki konu üzerinde durulacaktır. Bunlardan birincisi dünya üzerindeki ve toprak içindeki suyun kaynağı olan yağışların meydana gelişi, miktarı ve dağılışı üzerinde rol oynayan faktör, ikincisi de yağışların orman ekosistemi üzerindeki etkileridir.
22 Yağışlar Üzerinde Etkili Olan Faktörler Yağışla üzerinde etkili olan en önemli faktörler şunlardır: Enlem dereceleri, denizden yükseklik, nemli rüzgarların geldiği yön ve arazi bakısı, büyük su yüzeyleri, soğuk ve sıcak su akıntıları, ormanlardır. Enlem Derecelerinin Yağış Miktarı Üzerindeki Etkisi Yağış miktarı genel olarak kutuplardan ekvatora doğru bir artış gösterir. Bunun nedeni ekvatordaki sıcak havanın nem tutma kapasitesinin yüksek oluşu, dolayısıyla bol yağış sağlamasıdır. Bunun aksine kutuplarda havanın doygunluk nemi miktarı çok azdır. Yalnız kutuplardan ekvatora doğru olan bu yağış miktarı artışı düzenli bir şekilde olmayıp 30. enlem derecesi civarında bir azalma, sonra tekrar bir artma söz konudur. Denizden Yüksekliğin Yağış Üzerindeki Etkisi Alçak kısımlarda daha sıcak olduğu için büyük bir nem tutma kapasitesine sahip hava kütleleri bir dağın yamacından daha yukarı doğru yükselmeye başlayınca soğurlar ve içlerindeki nem yoğunlaşarak yağış halinde düşmeye başlar. Bu nedenle nem getiren rüzgarların geldiği yöne bakan dağ yamaçlarının üst kısımları alt kısımlarına kıyasla daha çok yağış alır. Denizden yükseklikle yağış miktarının artışı arasındaki ilişki belirli bir yüksekliğe kadar geçerlidir. Bazı bölgelerde 2000 m, bazı yerlerde ise 3000 m yükseklikten sonra yağış miktarında artış olmamaktadır.
23 Nemli Rüzgarların Geliş Yönü ve Arazi Bakısının Yağışlar Üzerindeki Etkisi Nemli rüzgarların geldiği yöne bakan arazi yamaçları diğer yamaçlardan daha çok yağış alır. Bundan dolayı deniz yönüne bakan yamaçlara orografik yağışlar ile bol miktarda nem bırakılır. Ülkemizde Karadeniz kıyı dağlarının denize bakan kuzey yamaçları, Akdeniz de ise Toros dağlarının güney yamaçları kara içine bakan yamaçlardan daha çok yağış alır. Büyük Su Yüzeyleri İle Okyanuslardaki Soğuk ve Sıcak Su akıntılarının Yağış Üzerindeki Etkileri Havadaki nemin kaynağını yer küremizdeki büyük su yüzeyleri, yani okyanuslar ve denizler oluşturduğuna göre bunlara yakın olan yerler zengin yağışlara sahiptir. Ülkemizde deniz kıyılarında genellikle yağış 1000 mm. civarında olduğu halde İç Anadolu da bu miktar 300 mm. ye, hatta daha aşağıya düşmektedir. Yağışların miktarı üzerinde rol oynayan su akıntıların; Sıcak su akıntıları, etrafındaki havayı ısıttıklarından ve suyun buharlaşmasına neden olduklarından hem nem tutma kapasitesini, hem de mutlak nem miktarını artırırlar ve böylece bol yağış getirecek hava kütlelerini oluştururlar (örnek, Gulf stream). Soğuk su akıntıları ise havanın nem tutma kapasitesini ve mutlak nemi düşürdüğünden yakınından geçtikleri yerde kuraklık yaratırlar (örnek, Kanarya akıntısı).
2. Karışımın Ağaç Türleri Meşcere karışımında çok değişik ağaç türleri bulunur. Önemli olan, ağaçların o yetişme ortamı özelliklerine uyum gösterip
2. Karışımın Ağaç Türleri Meşcere karışımında çok değişik ağaç türleri bulunur. Önemli olan, ağaçların o yetişme ortamı özelliklerine uyum gösterip karışıma katılabilmeleridir. Karışımdaki ağaç türleri
DetaylıB A S I N Ç ve RÜZGARLAR
B A S I N Ç ve RÜZGARLAR B A S I N Ç ve RÜZGARLAR Havadaki su buharı ve gazların, cisimler üzerine uyguladığı ağırlığa basınç denir. Basıncı ölçen alet barometredir. Normal hava basıncı 1013 milibardır.
Detaylıİklim---S I C A K L I K
İklim---S I C A K L I K En önemli iklim elemanıdır. Diğer iklim olaylarının da oluşmasında sıcaklık etkilidir. Güneşten dünyamıza gelen enerji sabittir. SICAKLIK TERSELMESİ (INVERSİON) Kışın soğuk ve durgun
DetaylıBÖLÜM 3. Artvin de Orman Varlığı
BÖLÜM 3 Artvin de Orman Varlığı Özgür EMİNAĞAOĞLU Orman, oldukça geniş bir alanda kendine özgü bir iklim oluşturabilen, belirli yükseklik, yapı ve sıklıktaki ağaçlar, ağaçcık, çalı ve otsu bitkiler, yosun,
DetaylıSilvikült Temel Esasları
Silvikült ltürün Temel Esasları (Klasör 19) Prof. Dr. Musa GENÇ Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü Silvikültür Anabilim Dalı 32260 Isparta musagenc@sdu.edu.tr http://kisisel.sdu.edu.tr/akademik/musagenc
DetaylıİKLİM ELEMANLARI SICAKLIK
İKLİM ELEMANLARI Bir yerin iklimini oluşturan sıcaklık, basınç, rüzgâr, nem ve yağış gibi olayların tümüne iklim elemanları denir. Bu elemanların yeryüzüne dağılışını etkileyen enlem, yer şekilleri, yükselti,
DetaylıMeteoroloji. IX. Hafta: Buharlaşma
Meteoroloji IX. Hafta: Buharlaşma Hidrolojik döngünün önemli bir unsurunu oluşturan buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde farklı şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik faktörlerin etkisiyle
DetaylıPERKOLASYON İNFİLTRASYON YÜZEYSEL VE YÜZETALTI AKIŞ GEÇİRGENLİK
PERKOLASYON İNFİLTRASYON YÜZEYSEL VE YÜZETALTI AKIŞ GEÇİRGENLİK Toprak yüzüne gelmiş olan suyun, toprak içine girme olayına ve hareketine denir. Ölçü birimi mm-yağış tır. Doygunluk tabakası. Toprağın yüzündeki
DetaylıMEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE. Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri
MEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri Türkiye de Sıcaklık Türkiye de Yıllık Ortalama Sıcaklık Dağılışı Türkiye haritası incelendiğinde Yükseltiye bağlı olarak
DetaylıFaydalanmanın düzenlenmesi
Faydalanmanın düzenlenmesi Tüm Ormanlarda ortaklaşa Düzenleme Süresi Tesviye (Denkleştirme) Süresi Değişiklik (Tahvil=İntikal) Süresi Amenajman Planı Süresi Kesim Planı Süresi Tüm Ormanlarda Düzenleme
DetaylıSU HALDEN HALE GİRER. Nazife ALTIN. Fen ve Teknoloji
SU HALDEN HALE GİRER SU DÖNGÜSÜ Güneş, yeryüzündeki karaları ve suları ısıtır. Havayı ise yeterince ısıtamaz. Havanın bir kısmı dolaylı yoldan ısınır. Karalar ve suların ısınması sırasında bunlarla temas
DetaylıNEMLİLİK VE YAĞIŞ Su Döngüsü: döngüsü NEMLİLİK nem
NEMLİLİK VE YAĞIŞ Yeryüzünde yaşamın en önemli öğelerinden biri olan su, atmosferde katı, sıvı ve gaz halinde bulunur. Su, her derecede gaz haline geçebilir. Sıcaklık 0 C nin altına düşünce donarak, katı
DetaylıMETEOROLOJİ. VI. Hafta: Nem
METEOROLOJİ VI. Hafta: Nem NEM Havada bulunan su buharı nem olarak tanımlanır. Yeryüzündeki okyanuslardan, denizlerden, göllerden, akarsulardan, buz ve toprak yüzeylerinden buharlaşma ve bitkilerden terleme
DetaylıTÜRKİYE NİN İKLİMİ. Türkiye nin İklimini Etkileyen Faktörler :
TÜRKİYE NİN İKLİMİ İklim nedir? Geniş bir bölgede uzun yıllar boyunca görülen atmosfer olaylarının ortalaması olarak ifade edilir. Bir yerde meydana gelen meteorolojik olayların toplamının ortalamasıdır.
DetaylıIşığın Diğer Faktörler Üzerindeki Etkisi
Işığın Diğer Faktörler Üzerindeki Etkisi Işık birçok bitkilerin üreyip gelişebilmeleri, yaşamlarını sürdürebilmeleri için mutlak surette gerekli bir fiziksel çevre faktörüdür. Birçok bitkilere ait tohumların
DetaylıBİNA BİLGİSİ 2 ÇEVRE TANIMI - İKLİM 26 ŞUBAT 2014
BİNA BİLGİSİ 2 ÇEVRE TANIMI - İKLİM DOÇ. DR. YASEMEN SAY ÖZER 26 ŞUBAT 2014 1 19.02.2014 TANIŞMA, DERSLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER, DERSTEN BEKLENTİLER 2 26.02.2014 ÇEVRE TANIMI - İKLİM 3 05.03.2014 DOĞAL
DetaylıYandaki SOS oyununda toplam 100 tane kutu vardır. Bu oyunda en fazla 100 tane harf kullanabiliriz. MAKSİMUM NEM
NEMLİLİK VE YAĞIŞ Su buharına nem denir. Miktarı bazen azalan bazen çoğalan ve yağışları oluşturan nem atmosferin en alt katmanı olan troposferde en çok bulunur. Nem le ilgili olarak nem konusunu, yoğunlaşma
Detaylı1 Klimatik faktörler (iklim), -ışık, sıcaklık, su, rüzgar, gazlar. 3 Biyotik faktörler (insanlar, hayvanlar,bitkiler)
3. ÖNEMLİ YETİŞME ORTAMI FAKTÖRLERİNİN AĞAÇ VE ORMAN OLUŞUMU ÜZERİNE ETKİLERİ 1 Klimatik faktörler (iklim), -ışık, sıcaklık, su, rüzgar, gazlar 2 Edafik faktörler (toprak) 3 Biyotik faktörler (insanlar,
DetaylıBOTANİK _II. Prof. Dr. Bedri SERDAR
BOTANİK _II Prof. Dr. Bedri SERDAR Bedri SERDAR - 2018 2018 Sürgün Çeşitleri 1- Uzun Sürgün Tomurcukları belirgin internodlarla birbirinden ayrılmış, ağacın boy büyümesinde ve dalların gelişmesinde etken
DetaylıHİDROLOJİ. Buharlaşma. Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan. İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü
HİDROLOJİ Buharlaşma Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü BUHARLAŞMA Suyun sıvı halden gaz haline (su buharı) geçmesine buharlaşma (evaporasyon) denilmektedir. Atmosferden
DetaylıB- Türkiye de iklim elemanları
B- Türkiye de iklim elemanları Sıcaklık Basınç ve Rüzgarlar Nem ve Yağış Sıcaklık Türkiye de yıllık ortalama sıcaklıklar 4 ile 20 derece arasında değişmektedir. Güneyden kuzeye gidildikçe enlem, batıdan
Detaylıİşletme Amaçları ve Koruma Hedefleri Ormancılığın ve orman işletmesinin en önemli görevi, toplumun orman ürün ve hizmetlerine olan ihtiyacını karşılamak olduğundan, işletmenin amaç veya hedeflerini saptaya
DetaylıRÜZGARLAR. Birbirine yakın iki merkezde sıcaklık farkı oluşması durumunda görülecek ilk olay rüzgarın esmeye başlamasıdır.
RÜZGARLAR Yüksek basınçtan alçak basınca doğru olan hava hareketidir. Birbirine yakın iki merkezde sıcaklık farkı oluşması durumunda görülecek ilk olay rüzgarın esmeye başlamasıdır. Rüzgarın Hızında Etkili
Detaylıİşletme Amaçları ve Koruma Hedefleri Ormancılığın ve orman işletmesinin en önemli görevi, toplumun orman ürün ve hizmetlerine olan ihtiyacını karşılamak olduğundan, işletmenin amaç veya hedeflerini saptaya
DetaylıMETEOROLOJİ. III. Hafta: Sıcaklık
METEOROLOJİ III Hafta: Sıcaklık SICAKLIK Doğada 2 tip denge var 1 Enerji ve sıcaklık dengesi (Gelen enerji = Giden enerji) 2 Su dengesi (Hidrolojik döngü) Cisimlerin molekülleri titreşir, ancak 273 o C
Detaylı2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi
2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi GİRİŞ Tabiatta suyun hidrolojik çevriminin önemli bir unsurunu teşkil eden buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde değişik şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik
DetaylıTranspirasyonun fiziksel yönü evaporasyona benzer ve aşağıdaki şekilde gerçekleşmektedir:
Transpirasyon Transpirasyon Bitkilerin çeşitli dokularından atmosfere buhar halinde su verilmesi olayına transpirasyon denmektedir. Hava, nemli ve kurak oluşuna göre değişen belli bir su buharı emme gücüne
DetaylıAğaç Fizyolojisi (2+0)
Ağaç Fizyolojisi (2+0) Prof. Dr. Ünal AKKEMİK İ.Ü.Orman Faku ltesi Orman Botaniği Anabilim Dalı Ağaç Fizyolojisi neden önemlidir? Orman; geniş bir alanda, kendine özgu bir iklim yaratabilen, belirli bir
DetaylıİKLİM TİPLERİ. Yıllık ortalama sıcaklık 25 C dolayındadır. Yıllık ve günlük sıcaklık farkı 2-3 C yi geçmez. Yıllık yağış miktarı 2000 mm den
İKLİM TİPLERİ Dünya'nın hemen her bölgesinin kendine özgü bir iklimi bulunmaktadır. Ancak, benzer iklim kuşaklarına sahip alanlar büyük iklim kuşakları oluştururlar. Yüzlerce km 2 lik sahaları etkileyen
DetaylıBölgesel iklim: Makroklima alanı içerisinde daha küçük alanlarda etkili olan iklimlere bölgesel iklim denir.(marmara iklimi)
YERYÜZÜNDEKİ BAŞLICA İKLİM TİPLERİ Matematik ve özel konum özelliklerinin etkisiyle Dünya nın çeşitli alanlarında farklı iklimler ortaya çıkmaktadır. Makroklima: Çok geniş alanlarda etkili olan iklim tiplerine
Detaylı12. SINIF KONU ANLATIMI 24 STOMA VE TERLEME (TRANSPİRASYON)
12. SINIF KONU ANLATIMI 24 STOMA VE TERLEME (TRANSPİRASYON) STOMA Genellikle yaprakta bulunan bitkide gaz alışverişini sağlayan küçük gözeneklerdir. Bitkinin yaşadığı iklim koşuluna bağlı olarak konumu
DetaylıAğır Ama Hissedemediğimiz Yük: Basınç
Ağır Ama Hissedemediğimiz Yük: Basınç Atmosfer çeşitli gazlardan oluşmuştur ve bu gazların belirli bir ağırlığı vardır. Havada bulunan bu gazların ağırlıkları oranında yeryüzüne yaptığı etkiye atmosfer
DetaylıYAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA
YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA CEVAP 1: (TOPLAM 10 PUAN) 1.1: 165 150 = 15 meridyen fark vardır. (1 puan) 15 x 4 = 60 dakika = 1 saat fark vardır. (1 puan) 12 + 1 = 13 saat 13:00 olur. (1 puan) 1.2:
DetaylıBir ekosistemin genel mevkisi tanıtılırken şu özellikler belirtilmesi gerekir.
Orman Ekosistemini Oluşturan Faktörler Fizyografik Faktörler Fizyografik faktörler, coğrafi ilişkilere ve jeomorfolojik özelliklere ait çeşitli karakteristikleri kapsar. Bu özellikler Mevki deyimi ile
DetaylıAkdeniz iklimi / Roma. Okyanusal iklim / Arjantin
Akdeniz iklimi / Roma Okyanusal iklim / Arjantin Savan iklimi/ Meksika Savan iklimi/ Brezilya Okyanusal iklim / Londra Muson iklimi/ Calcutta-Hindistan 3 3 Kutup iklimi/ Grönland - - - - - - -3-4 -4 -
DetaylıMEVSİMLERİN OLUŞUMU. Halil KOZANHAN EKSEN EĞİKLİĞİ DÜNYA NIN KENDİ EKSENİ ETRAFINDAKİ HAREKETİYLE GECE-GÜNDÜZ,
MEVSİMLERİN OLUŞUMU DÜNYA NIN KENDİ EKSENİ ETRAFINDAKİ HAREKETİYLE GECE-GÜNDÜZ, GÜNEŞ ETRAFINDAKİ HAREKETİ SONUCU İSE MEVSİMLER OLUŞUR. DÜNYANIN EKSEN EĞİKLİĞİ (23 27 ) SONUCU GÜNEŞ IŞINLARINI DİK OLARAK
Detaylı- Su hayatsal olaylar - Çözücü - Taşıyıcı - ph tamponlaması - Fotosentez - Mineral madde alınımı - YAĞIŞLAR
OTEKOLOJİ SU - Su hayatsal olaylar - Çözücü - Taşıyıcı - ph tamponlaması - Fotosentez - Mineral madde alınımı - YAĞIŞLAR ÇİĞ VE KIRAĞI - Toprak yüzeyinin sıcaklığını kaybetmesi - Suyun yoğunlaşması - Çiy
DetaylıÖZEL EGE LİSESİ İKLİM
ÖZEL EGE LİSESİ İKLİM Rehber Öğretmen : Şule Yıldız Hazırlayanlar : Bartu Çetin Burak Demiral Nilüfer İduğ Esra Tuncer Ege Uludağ Meriç Tekin 2000-2001 İZMİR TEŞEKKÜR Bize bu projede yardımda bulunan başta
DetaylıYANLIŞ METEOROLOJİ (2): Bulutların Oluşum Nedeni: Soğuk havanın sıcak hava kadar su buharı tutamaması değildir* Nemli hava soğuyunca bulut oluşabilir. Evet, bu doğru. Değişik soğuma işlemleri, aşağıda
DetaylıASLĠ AĞAÇ TÜRLERĠMĠZ
ASLĠ AĞAÇ TÜRLERĠMĠZ İBRELİ VE YAPRAKLI ORMAN ALANLARI Ġbreli ormanlar 61% Yapraklı Ormanlar 39% ĠBRELĠ= GYMNOSPERMAE (AÇIK TOHUMLULAR)= 13 220 721 Ha YAPRAKLI = ANGİOSPERMAE (KAPALI TOHUMLULAR)=8 447
DetaylıPorsuk. Şube : Gymospermae Sınıf : Coniferae Takım : Taxoideae Familya : Taxaceae Cins : Taxus L. Tür : Taxus baccata L.
Porsuk Şube : Gymospermae Sınıf : Coniferae Takım : Taxoideae Familya : Taxaceae Cins : Taxus L. Tür : Taxus baccata L. Genel olarak 15-20 m boylanır. 2-2.5 m çap yapabilir. Yenice - Karakaya (Karabük)
DetaylıSıcaklık Değişimine Etki Eden Faktörler
Sıcaklık Değişimine Etki Eden Faktörler Zaman Enlem derecesi Rakım Eğim ve yöney Atmosfer Toprak özellikleri Bitki örtüsü Kar örtüsü Zaman Mevsimlere ve günün saatlerine göre sıcaklık değişir. Bunun sebebi
DetaylıSuyun yeryüzünde, buharlaşma, yağış, yeraltına süzülme, kaynak ve akarsu olarak tekrar çıkma, bir göl veya denize akma vs gibi hareketlerine su
Suyun yeryüzünde, buharlaşma, yağış, yeraltına süzülme, kaynak ve akarsu olarak tekrar çıkma, bir göl veya denize akma vs gibi hareketlerine su döngüsü denir. Su döngüsünü harekete geçiren güneş, okyanuslardaki
DetaylıMETEOROLOJİ. IV. HAFTA: Hava basıncı
METEOROLOJİ IV. HAFTA: Hava basıncı HAVA BASINCI Tüm cisimlerin olduğu gibi havanın da bir ağırlığı vardır. Bunu ilk ortaya atan Aristo, deneyleriyle ilk ispatlayan Galileo olmuştur. Havanın sahip olduğu
DetaylıEkoloji Ders Notları. Doç.Dr.Gölge Sarıkamış
Ekoloji Ders Notları Doç.Dr.Gölge Sarıkamış YAĞIŞ Hava neminin sıvı ya da katı halde yeryüzüne dökülmesine yağış adı verilir. Yağışın Ortaya Çıkmasında Etkili Faktör Hava Nemi Atmosfer içerisinde su (hava
Detaylı11. BÖLÜM: TOPRAK SUYU
11. BÖLÜM: TOPRAK SUYU Bitki gelişimi için gerekli olan besin maddelerinin açığa çıkmasını sağlar Besin maddelerini bitki köküne taşır Bitki hücrelerinin temel yapı maddesidir Fotosentez için gereklidir
DetaylıSU HALDEN HALE G İ RER
SU HALDEN HALE GİRER Doğada Su Döngüsü Enerji Kaynağı Güneş Suyun yeryüzünde, buharlaşma, yağış, yeraltına süzülme, kaynak ve akarsu olarak tekrar çıkma, bir göl veya denize akma vs gibi hareketlerine
DetaylıSilvikült Temel Esasları
Silvikült ltürün Temel Esasları (Klasör - 5) Prof. Dr. Musa GENÇ Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü Silvikültür Anabilim Dalı 32260 Isparta musagenc@sdu.edu.tr http://kisisel.sdu.edu.tr/akademik/musagenc
DetaylıBETULACEAE. Alnus cinsleri vardır.
BETULACEAE Jeolojik devirlerde daha fazla sayıda cins ve türlere sahip olan bu familyanın, bugün 6 cins ve bu cinslerin kışın yaprağını döken 100 kadar türü, Kuzey Yarımkürenin ılıman ve serin bölgelerinde
DetaylıCOĞRAFİ KONUM ÖZEL KONUM TÜRKİYE'NİN ÖZEL KONUMU VE SONUÇLARI
COĞRAFİ KONUM Herhangi bir noktanın dünya üzerinde kapladığı alana coğrafi konum denir. Özel ve matematik konum diye ikiye ayrılır. Bir ülkenin coğrafi konumu, o ülkenin tabii, beşeri ve ekonomik özelliklerini
Detaylı5. SINIF SOSYAL BİLGİLER BÖLGEMİZİ TANIYALIM TESTİ. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır.
1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır. PLATO: Çevresine göre yüksekte kalmış, akarsular tarafından derince yarılmış geniş düzlüklerdir. ADA: Dört tarafı karayla
Detaylı5.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ KİMYA KONULARI MADDENİN DEĞİŞMESİ VE TANINMASI
5.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ KİMYA KONULARI MADDENİN DEĞİŞMESİ VE TANINMASI Yeryüzündeki sular küçük damlacıklar halinde havaya karışır. Bu damlacıklara su buharı diyoruz. Suyun küçük damlacıklar halinde havaya
Detaylı10. SINIF KONU ANLATIMI. 48 EKOLOJİ 10 BİYOMLAR Sucul Biyomlar
10. SINIF KONU ANLATIMI 48 EKOLOJİ 10 BİYOMLAR Sucul Biyomlar SUCUL BİYOMLAR Sucul biyomlar, biyosferin en büyük kısmını oluşturur. Fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre tatlı su ve tuzlu su biyomları
DetaylıBİYOMLAR SUCUL BİYOMLAR SELİN HOCA
BİYOMLAR SUCUL BİYOMLAR SELİN HOCA SUCUL BİYOMLAR Sucul biyomlar, biyosferin en büyük kısmını oluşturur. Fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre tuzlu su ve tatlı su biyomları olmak üzere iki kısımda incelenir.
DetaylıMADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ. Nazife ALTIN Bayburt Üniversitesi, Eğitim Fakültesi
MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ Bayburt Üniversitesi, Eğitim Fakültesi www.nazifealtin.wordpress.com MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ Bir maddeyi diğerlerinden ayırmamıza ve ayırdığımız maddeyi tanımamıza
Detaylı8. Mevsimler ve İklimler
Fen Bilimleri 8. Mevsimler ve İklimler Adı ve Soyadı: Sınıf ve No: 1. Arda defterine hava olaylarının etkileyen etmenleri daha iyi anlamak için aşağıdaki şekli çizmiştir. 3. Melih Ocak ayında Brezilya
DetaylıBİYOMLAR KARASAL BİYOMLAR SELİN HOCA
BİYOMLAR KARASAL BİYOMLAR SELİN HOCA EKOSİSTEM İLE BİYOM ARASINDA İLİŞKİ Canlıların yeryüzünde dağılışını etkileyen abiyotik ve biyotik faktörlere bağlı olarak bitki ve hayvan topluluklarını barındıran
DetaylıORMAN BOTANİĞİ. 2- Aşağıdaki bitki türlerinden hangisi hızlı gelişen türlerdendir? a) Şimşir b) Karayemiş c) Kermez meşesi d) Kavak e) Gürgen
DİKKAT: 1- Sorular çoktan seçmeli test şeklinde olup, cevap kağıdındaki doğru cevaba ait kare kutunun içi X (çarpı) şeklinde işaretlenerek cevaplanacaktır. 2- Cevaplandırmada siyah kurşun kalem ve yumuşak
DetaylıHİDROLOJİK DÖNGÜ (Su Döngüsü)
HAVZA SÜREÇLERİ HİDROLOJİK DÖNGÜ (Su Döngüsü) Yer kürenin atmosfer, kara ve su olmak üzere üç ayrı bölümünde su, gaz durumdan sıvı veya katı duruma ya da katı veya sıvı durumdan gaz durumuna dönüşerek
DetaylıORMAN KORUMA ABİYOTİK (CANSIZ) ZARARLILAR
ORMAN KORUMA ABİYOTİK (CANSIZ) ZARARLILAR Prof. Dr. Ertuğrul BİLGİLİ Aralık 2014 Biyotik (Canlı) Zararlılar Abiyotik (Cansız) Zararlılar İnsan Hayvan Bitki Ekolojik Kumul Yangın İklim Toprak Rüzgar Fırtına
DetaylıAhşap Malzeme Bilgisi
Ahşap Malzeme Bilgisi 2. Ağaç Mazlemenin Fiziksel Özellikleri Ahşap Malzeme Bilgisi - Öğr.Gör. Emre BİRİNCİ 1 Odunun Fiziksel Özellikleri 1. Odun Su İlişkileri 2. Ağırlık Hacim İlişkileri 3. Termik, Elektriksel
DetaylıYeryüzünde Sıcaklığın Dağılışını Etkileyen Etmenler
İklimin Temel Elemanı: Sıcaklık İklim elemanları içinde en önemlisi sıcaklıktır. Çünkü diğer iklim elemanları sıcaklığın kontrolündedir. Sıcaklık; cisimlerin kütlesi içinde bulunan potansiyel enerjinin
Detaylı10. SINIF KONU ANLATIMI. 46 EKOLOJİ 8 BİYOMLAR Karasal Biyomlar
10. SINIF KONU ANLATIMI 46 EKOLOJİ 8 BİYOMLAR Karasal Biyomlar EKOSİSTEM İLE BİYOM ARASINDAKİ İLİŞKİ Canlıların yeryüzünde dağılışını etkileyen abiyotik ve biyotik faktörlere olarak bitki ve hayvan topluluklarını
DetaylıEkoloji, ekosistemler ile Türkiye deki bitki örtüsü bölgeleri (fitocoğrafik bölgeler)
Ekoloji, ekosistemler ile Türkiye deki bitki örtüsü bölgeleri (fitocoğrafik bölgeler) Başak Avcıoğlu Çokçalışkan Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği Biraz ekolojik bilgi Tanımlar İlişkiler
DetaylıSİLVİKÜLTÜREL PLANLAMA-7. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER
SİLVİKÜLTÜREL PLANLAMA-7 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER SILVIKÜLTÜRÜN AMACı: Koru ormanı İşletmelerinin Silvikültürel Planlaması Tıraşlama İşletmesi: Bir alan üzerinde yaşlı ağaçların aynı zamanda kesilmesi
DetaylıSedirler (Cedrus) Türkiye de doğal olarak yetişen. Türkiye de egzotik (yaygın ya da parklarda)
Sedirler (Cedrus) Türkiye de doğal olarak yetişen Toros (Lübnan) Sediri (C. libani) Türkiye de egzotik (yaygın ya da parklarda) Himalaya Sediri Atlas Sediri (C. deodora) (C. atlantica) Dünyada Kuzey Afrika,
DetaylıHavacılık Meteorolojisi Ders Notları. 9. Rüzgar
Havacılık Meteorolojisi Ders Notları 9. Rüzgar Yard.Doç.Dr. İbrahim Sönmez Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ballıca Kampüsü Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü isonmez@omu.edu.tr
DetaylıHavacılık Meteorolojisi Ders Notları. 7. Yağış
Havacılık Meteorolojisi Ders Notları 7. Yağış Yard.Doç.Dr. İbrahim Sönmez Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ballıca Kampüsü Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü isonmez@omu.edu.tr
DetaylıYAGIŞ-AKIŞ SÜREÇLERİ
YAGIŞ-AKIŞ SÜREÇLERİ HİDROLOJİK DÖNGÜ (Su Döngüsü) Yer kürenin atmosfer, kara ve su olmak üzere üç ayrı bölümünde su, gaz durumdan sıvı veya katı duruma ya da katı veya sıvı durumdan gaz durumuna dönüşerek
DetaylıDünya kendi içinde benzerlik gösteren 6 büyük flora alemine ayrılır: 1.Holarktikflora alemi 2.Paleotropis, 3.Neotropis, 4.Australis 5.
Dünya kendi içinde benzerlik gösteren 6 büyük flora alemine ayrılır: 1.Holarktikflora alemi 2.Paleotropis, 3.Neotropis, 4.Australis 5.Arkensis, 6.Kapensis Flora alemleri flora bölgelerine (region), flora
DetaylıP E P 1 0 1 _ H 0 5 C
Yrd. Doç. Dr. Taki DEMİR BİTKİ TANIMA I P E P 1 0 1 _ H 0 5 C u p r e s s u s s e m p e r v i r e n s ( A d i s e r v i - A k d e n i z s e r v i s i ) C u p r e s s u s a r i z o n i c a ( A r i z o n
DetaylıAĞAÇ TÜRLERİMİZ. SARIÇAM Pinus sylvestris L.
AĞAÇ TÜRLERİMİZ SARIÇAM Pinus sylvestris L. Sarıçam, Kuzey Anadolu'nun yüksek dağlık kesimlerinde saf yada karışık ormanlar kurmakla birlikte, küçük adacıklar halinde iç ve güney bölgelerimize kadar ulaşır.
DetaylıIĞDIR ARALIK RÜZGÂR EROZYONU ÖNLEME PROJESİ İZLEME RAPORU
Rapor No. :1 Tarihi: 04/12/2012 IĞDIR ARALIK RÜZGÂR EROZYONU ÖNLEME PROJESİ İZLEME RAPORU Projenin Adı: Iğdır Aralık Rüzgâr Erozyonu Önleme Projesi Proje Alanının Genel Özellikleri: Iğdır İli Aralık İlçesinde
DetaylıMADDENİN DEĞİŞİMİ VE TANINMASI
SU HALDEN HALE GİRER Su 3 halde bulunur: Katı, sıvı ve gaz. * Gaz halindeki bir maddenin sıvı hale geçmesine YOĞUŞMA denir. * Kar kışın yağar. Yağmur ise daha çok ilkbahar mevsiminde yağar. * Yeryüzündeki
DetaylıFonksiyonlar. Fonksiyon tanımı. Fonksiyon belirlemede kullanılan ÖLÇÜTLER. Fonksiyon belirlemede kullanılan GÖSTERGELER
Fonksiyonlar Fonksiyon tanımı Fonksiyon belirlemede kullanılan ÖLÇÜTLER Fonksiyon belirlemede kullanılan GÖSTERGELER Fonksiyona uygulanacak Silvikültürel MÜDAHALELER 2) ETÇAP Planlarının Düzenlenmesine
Detaylı1 SU HALDEN HALE GİRER
1 SU HALDEN HALE GİRER Atmosferde yükselen buhar soğuk hava tabakasıyla karşılaştığında yoğuşur. Gaz halindeki madde dışarıya ısı verdiğinde sıvı hale geçiyorsa bu olaya yoğuşma denir. Deniz, göl, nehir
DetaylıHerhangi bir noktanın dünya üzerinde bulunduğu yere COĞRAFİ KONUM denir. Coğrafi konum ikiye ayrılır. 1. Matematik Konum 2.
Herhangi bir noktanın dünya üzerinde bulunduğu yere COĞRAFİ KONUM denir. Coğrafi konum ikiye ayrılır. 1. Matematik Konum 2. Özel Konum 1. Türkiye nin Matematik (Mutlak) Konumu Türkiye nin Ekvatora ve başlangıç
DetaylıPinus halepensis te Glaf (Kın)
Pinus (Çam) Bu cins Gymnospermler içerisinde en fazla türe sahip olandır. 112 türle temsil edilmektedir. Herdemyeşildir. Hem uzun hem de kısa sürgünleri vardır. Pinus (Çam) Sürgünler: Uzun sürgünlerle
DetaylıORMAN YANGIN DAVRANIŞINA GİRİŞ
Orman Koruma Dersi ORMAN YANGIN DAVRANIŞINA GİRİŞ Prof. Dr. Ertuğrul BİLGİLİ Ekim 2014 1.2. Orman Yangını Tanımı Orman yangını, çevresi açık olması nedeniyle serbest yayılma eğiliminde olan ve ormandaki
DetaylıSilvikült Temel Esasları 7. Klasör
Silvikült ltürün Temel Esasları 7. Klasör Prof. Dr. Musa GENÇ SDÜ Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü Isparta musagenc@sdu.edu.tr http://kisisel.sdu.edu.tr/akademik/musagenc Dikkat!.. 5846 Sayılı
DetaylıTaşların fiziksel etkiler sonucunda küçük parçalara ayrılmasına denir. Fiziksel çözülme, taşları oluşturan minerallerin kimyasal yapısında herhangi
TOPRAK Yer kabuğunu oluşturan çeşitli kaya ve minerallerin fiziksel ve kimyasal yoldan ayrışmasıyla meydana gelen, içinde son derece zengin flora, hayvan varlığı barındıran ve inorganik maddeler ile hava,
DetaylıHİDROJEOLOJİ. Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Buharlaşma-Yağış. 2.Hafta. Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT
HİDROJEOLOJİ 2.Hafta Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Buharlaşma-Yağış Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Buharlaşma-terleme Yağış Yüzeysel akış Yeraltına süzülme
DetaylıDERS VI-VII Nüfus Artışı Küresel Isınma
DERS VI-VII Nüfus Artışı Küresel Isınma Demografi (nüfus bilimi), sınırları belli olan bir coğrafyanın nüfus yapısını, özelliklerini ve değişimlerini incelemektedir. Doğum, ölümün yanı sıra göç gibi dinamikleri
DetaylıBÖLÜM 3 BUHARLAŞMA. Bu kayıpların belirlenmesi özellikle kurak mevsimlerde hidrolojik bakımdan büyük önem taşır.
BÖLÜM 3 BUHARLAŞMA 3.1. Giriş Atmosferden yeryüzüne düşen yağışın önemli bir kısmı tutma, buharlaşma ve terleme yoluyla, akış haline geçmeden atmosfere geri döner. Bu kayıpların belirlenmesi özellikle
DetaylıSu, yaşam kaynağıdır. Bütün canlıların ağırlıklarının önemli bir kısmını su oluşturur.yeryüzündeki su miktarının yaklaşık % 5 i tatlı sulardır.
DOĞADA SU DÖNGÜSÜ Yaşama birliklerinde ve onun büyütülmüşü olan tabiatta canlılığın aksamadan devam edebilmesi için bazı önemli maddelerin kullanılan kadar da üretilmesi gerekmektedir.doğada ekolojik önemi
DetaylıHidroloji: u Üretim/Koruma Fonksiyonu
Hidroloji: u Üretim/Koruma Fonksiyonu Ormanların yağışlardan yararlanmayı artırma, su ekonomisini düzenleme ve sürekliliğini sağlama, su taşkınlarını önleme, dere, nehir, bent, baraj, su kanalı ve benzeri
DetaylıJAA ATPL Eğitimi (METEOROLOJİ)
JAA ATPL Eğitimi (METEOROLOJİ) Hazırlayan: Ibrahim CAMALAN Meteoroloji Mühendisi 2012 YEREL RÜZGARLAR MELTEMLER Bu rüzgarlar güneşli bir günde veya açık bir gecede, Isınma farklılıklarından kaynaklanan
DetaylıGENUS: ABİES (GÖKNARLAR)
Bitki tanıma I 1 GENUS: ABİES (GÖKNARLAR) Yaklaşık 35-40 türü bulunur. Ülkemizde doğal olarak 4 türü yetişir. Herdem yeşildir. Dallar gövdeye çevrel dizilir. Kabuk gençlerde düzgün yaşlılarda çatlaklıdır.
DetaylıİNCİRİN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ. Yrd. Doç. Dr. Mehmet ZENGİN
İNCİRİN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ Yrd. Doç. Dr. Mehmet ZENGİN İncirin iklim İstekleri İncir bir yarı tropik iklim meyvesidir. Dünyanın ılıman iklime sahip bir çok yerinde yetişebilmektedir. İncir
DetaylıTEMEL METEOROLOJİ BİLGİSİ BAHAR 2018
TEMEL METEOROLOJİ BİLGİSİ BAHAR 2018 TEMEL METEOROLOJİ BİLGİLERİNE NEDEN SAHİP OLMALIYIZ? GEZİLERDE Güvenli ve konforlu seyirler için. YARIŞLARDA Güvenli ve hızlı seyirler için. İyi denizci, ne zaman denize
DetaylıMaddenin Isı Etkisi İle Değişimi a)isınma-soğuma
MADDE VE ISI Maddenin Isı Etkisi İle Değişimi a)isınma-soğuma Isı enerjisi alan maddenin sıcaklığı artar. Maddenin sıcaklığının artması ısınma sonucunda gerçekleşir. Örneğin;Yanmakta olan ocağın üzerinde
Detaylı4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ II. DÖNEM GEZEGENİMİZ DÜNYA ÜNİTESİ SORU CEVAP ÇALIŞMASI
4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ II. DÖNEM GEZEGENİMİZ DÜNYA ÜNİTESİ SORU CEVAP ÇALIŞMASI 1. Dünya mızın şekli neye benzer? Dünyamızın şekli küreye benzer. 2. Dünya mızın şekli ile ilgili örnekler veriniz.
DetaylıEKİM YOLUYLA AĞAÇLANDIRMA. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1
EKİM YOLUYLA AĞAÇLANDIRMA Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 2 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 3 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 4 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 5 **Tohum ekimi büyük, verimsiz ve fiziksel
DetaylıORMAN AMENAJMANI ( BAHAR YARIYILI)
ORMAN AMENAJMANI (2016-2017 BAHAR YARIYILI) YETİŞME ORTAMI ENVANTERİ Yetişme Ortamı? Orman toplumu ve onunla birlikte yaşayan diğer canlıların yetişmesini, gelişmesini sağlayan ve onları sürekli etkisi
DetaylıİKLİM BİLGİSİ - 5 BASINÇ VE RÜZGARLAR - 1. cografya cepte 14 TON. Basınç Dağılışını Etkileyen Faktörler BASINÇ. cografya CEPTE
cografya cepte BASINÇ İKLİM BİLGİSİ 5 BASINÇ VE RÜZGARLAR 1 Basınç Dağılışını Etkileyen Faktörler 14 TON Atmosfer basıncıyla, ortalama fiziğe sahip bir insanın üstüne 14 ton ağırlık yüklenmiş gibidir.
DetaylıKAVAK VE HIZLI GELİŞEN TÜRLER
KAVAK VE HIZLI GELİŞEN TÜRLER Populus nigra Dr. Süleyman GÜLCÜ - 2008 1 KAVAK FİDANI ÜRETİMİ VE FİDANLIK TEKNİĞİ Kavak fidanı yetiştirilmesinde en önemli konuların başında, kaliteli kavak fidanı yetiştirilmesine
DetaylıSİLVİKÜLTÜRÜN TEMEL ESASLARI, METOTLARI, TEDBİRLERİ, SİLVİKÜLTÜR PLANLARININ YAPIMI VE SİLVİKÜLTÜR TEKNİKLERİNİN UYGULANMASI
DİKKAT: 1- Sorular çoktan seçmeli test şeklinde olup, cevap kağıdındaki doğru cevaba ait kare kutunun içi X (çarpı) şeklinde işaretlenerek cevaplanacaktır. 2- Cevaplandırmada siyah kurşun kalem ve yumuşak
Detaylı5.SINIF FEN TEKNOLOJİ ISI MADDEYİ ETKİLER
ISI MADDEYİ ETKİLER MADDENİN ISI ETKİSİ İLE DEĞİŞİMİ Maddelerin her hangi bir şekilde dışarıdan ısı alarak yapısında meydana gelen kimyasal ya da fiziksel yapısında ki değişikliğe denir. Maddelerin ısı
DetaylıProf.Dr. Tolga ELBİR. Dokuz Eylül Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Tınaztepe Yerleşkesi, Buca/İzmir.
Prof.Dr. Tolga ELBİR Dokuz Eylül Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Tınaztepe Yerleşkesi, 35160 Buca/İzmir E-mail : tolga.elbir@deu.edu.tr Meteoroloji Bilim Dalı Atmosferde meydana gelen hava olaylarının
DetaylıDünya'da Görülen Đklim Tipleri
Dünya'da Görülen Đklim Tipleri Bir yerde benzer sıcaklık, basınç, rüzgar, nemlilik ve yağış özelliklerinin uzun süre etkili olmasıyla iklim tipleri belirmektedir. Đklimi oluşturan bu öğelerden birinin
Detaylı