CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ & BESİNLER
|
|
- Ayla Kurtar
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ & BESİNLER 1. BESİNLERİN SINIFLANDIRILMASI 2. TEMEL KİMYASAL TERİMLER 3. SUYUN GENEL ÖZELLİKLERİ 4. ASİT, BAZ VE TUZLAR 5. MİNERALLER 6. KARBONHİDRATLAR (ŞEKERLER) 8. YAĞLAR (LİPİTLER) 7. PROTEİNLER 9. VİTAMİNLER 10. ENZİMLER 11. NÜKLEİK ASİTLER (DNA ve RNA)
2 Canlılara dikkatle baktığımızda çok sayıda ortak özelliğin yanı sıra farklılıkların varlığı da göze çarpar. Canlılardaki benzerlikler kullandıkları yapısal bileşenlerin benzer olmasından kaynaklanır. Canlıların yapısında kullanılan bileşikler aynı olmasına rağmen farklılıkların sebebi canlının dışarıdan aldığı bileşenleri kendine özgü olarak yeniden sentezlemesidir. Bütün canlılar yaşamını devam ettirebilmek için besin maddelerini kullanmak zorundadır. Canlıların temel bileşenleri genel olarak aşağıdaki gibi sınıflandırılmaktadır.
3 A) KÖKENİNE (YAPISINA) GÖRE CANLILARIN TEMEL BİLEŞİKLERİ a) ORGANİK BİLEŞİKLER: b) İNORGANİK BİLEŞİKLER: - Canlılar tarafından üretilen besinlerdir. - Yapılarında C,H,O den üçü de birlikte bulunur. 1. Karbonhidratlar (şekerler) 2. Lipitler (yağlar) 3.Proteinler 4.Vitaminler 5. Enzimler 6. Nükleik asitler (DNA, RNA) 7. ATP - Canlıların üretemediği, dışarıdan hazır olarak aldıkları besinlerdir. - Genellikle yapısında C,H,O molekülleri üçü birlikte bulunmaz. 1. Su 2. Mineraller 3. Asit 4. Baz 5. Tuz
4 B) GÖREVİNE GÖRE CANLILARIN TEMEL BİLEŞİKLERİ a) ENERJİ VERİCİLER: b) YAPICI ONARICILAR: c) DÜZENLEYİCİLER: KARBONHİDRAT YAĞ PROTEİN 1gr karbonhidrat 4.2 kcal enerji verir. 1gr protein 4.3 Kcal enerji verir. 1gr yağ 9.4 Kcal enerji verir. 1. dereceden enerji kaynağı karbonhidrat 2. dereceden enerji kaynağı yağ 3. dereceden enerji kaynağı olarak proteinler kullanılır. NOT: -Karbonhidratlar az enerji vermesine rağmen enerji üretiminde öncelikle kullanılmasının sebebi kullanım ve parçalanmasının kolay olmasıdır. -Proteinlerin enerji kaynağı olarak en sonda kullanılmasının sebebi canlının esas yapısını oluşturmasıdır. KARBONHİDRAT YAĞ PROTEİN SU MİNERALLER NOT: -Canlının yapısında bulunma miktarları çoktan aza doğru şöyle sıralanır; Su>protein>yağ>mineral>karbo nhidrat -Canlının kuru ağırlığının bileşen sıralaması; protein>yağ>mineral>karbonhid rat şeklinde olur. PROTEİN ENZİMLER VİTAMİN SU MİNERAL NOT: Bu bileşenler canlının metabolizmasını düzenlerken enzimlerin yapısına katılma, enzimlerin çalışmasına yardımcı olma, uygun ortam hazırlama gibi etkilere sahiptirler.
5 SİNDİRİM DURUMUNA GÖRE BESİNLER Sindirilebilenler Sindirilemeyenler Karbonhidratlar (en kolay) Yağlar (en zor sindirilir) Proteinler Su Mineraller Asitler-Bazlar-Tuzlar Vitaminler
6 Besin Maddelerini Ayrıntılı İncelemeye Geçmeden Önce Bazı Kimyasal Terimleri (atom, iyon, element, molekül, bileşik, kimyasal tepkime) Öğrenelim; ATOM: Maddenin en küçük yapı birimidir. Her atom elektron, proton, nötron denen parçalardan oluşur. Elektron negatif (-) yüklü, proton pozitif (+) yüklü, nötron ise yüksüz yani nötrdür. Elektronlar atom çekirdeği etrafında elektron bulutu oluşturur. Element: Bir cins atomdan oluşmuş saf maddelerdir. Örnek: O 2, H, Ca, H 2 İyon: Elektron almış (- yüklü) veya vermiş (+ yüklü) atomlara iyon denir. Örnek: (Cl - ) Klorun üzerindeki (-) işareti klorun bir elektron aldığını göstermektedir. Örnek: (Ca +2 ) iki elektron vermiş kalsiyum iyonudur. Molekül: Birden fazla atomdan oluşan saf maddelerdir. Örnek: O 2, H 2 O, CO 2, H 2 Bileşik: *İki veya daha fazla cins atomdan oluşan saf maddelerdir. *Bir bileşik kendini oluşturan atomların özelliklerinden tamamen ayrı ve kendine özgü özelliklere sahiptir. Örnek: H 2 O, H 3 PO 4, CO 2, H 2 CO 3 Kimyasal tepkime: Atomlar arasındaki kimyasal bağların kopmasının veya oluşmasının sağlandığı tepkimelerdir. Moleküllerde bazı bağlar tek, bazıları da çiftli olarak bulunur.
7 ÖRNEKLER
8 I. CANLILARIN İNORGANİK BİLEŞENLERİ İnorganik besinler canlılar tarafından üretilemez. Dışarıdan hazır olarak alınırlar. Sindirime uğramadan doğrudan hücre zarından geçerler. Enerji elde etmek amacıyla kullanılmazlar. İnorganik bileşikler: 1. Su 2. Mineraller 3. Asit 4. Baz 5. Tuz
9 1. SU (H 2 O) SUYUN GÖREVLERİ İyi bir çözücüdür; Bazı maddeler suda çözünebilir, hidroliz reaksiyonlarında besini parçalamak için su kullanılır. İyi bir düzenleyicidir; Canlıların ph derecesinin, vücut sıcaklığının düzenlenmesinde, enzimlerin çalışması için (en az%15 su bulunmalıdır) uygun ortamın hazırlanmasında etkilidir. İyi bir akıcıdır (taşıyıcıdır): Canlı vücudunda bazı maddelerin taşınmasını sağlar, metabolizma sonucu oluşan zehirli maddeleri seyreltir ve taşır. Yapıya katılır: Fotosentezde karbondioksitle birleşerek şekeri oluşturur ve canlının yapısında bulunur.
10 SUYUN ÖZELLİKLERİ: Dünyamızın 3/4 ü sularla kaplıdır. İnsan vücudunun ortalama %65-70 i sudur. Bir insan yiyeceksiz haftalarca yaşayabilirken susuz ancak birkaç gün yaşayabilir. Bir insan günde en az 1,5-2,5 litre su almalıdır. Bazı canlılarda su oranı %98 e kadar yükselebilirken bazılarında (tohum gibi) %15-5 oranına kadar düşebilir. Tohumlarda su oranının %15 in altına düşmesi çimlenme enzimlerinin çalışmasını engeller. Tohumun su oranı artınca bu enzimler aktifleşir ve çimlenme olur. Hücrenin yaşansal olayları için su gereklidir. Canlılar suyu üretemez, dışarıdan hazır alır. Suyu oluşturan hidrojen ve oksijen atomları arasında kovalent bağ vardır. Atomların birbirlerinin elektronlarını, ortak kullanmalarıyla oluşan bağa, kovalent bağ dendiğini hatırlayınız. Su molekülünde hidrojen atomlarının bulunduğu bölge kısmen +, oksijen atomlarının bulunduğu bölge ise kısmen yüklüdür. Bundan dolayı iki su molekülü nün oksijen ve hidrojeni arasında çekim kuvveti oluşur. Bu çekim sonunda su molekülleri arasında hidrojen bağı kurulur. Su moleküllerinin hidrojen bağlarıyla birbirini çekmesine kohezyon denir. Su molekülleri kohezyon kuvveti sayesinde dağılmadan bir arada durur.
11 SUYUN CANLI İÇİN ÖNEMİ: Kohezyon ve yüzey gerilimi, Suyun öz ısısının yüksek olması, Suyun buharlaşma ve yoğunlaşması, Çözücü olması, Düzenleyici olması, Sindirimde görev alması, Yapıya katılması.
12 KOHEZYON VE YÜZEY GERİLİMİ Su molekülleri arasındaki hidrojen bağları sayesinde su molekülleri birbirini çeker. (kohezyon) Bitkiler kökleriyle topraktan aldığı suyu kohezyon kuvveti etkisiyle yapraklara kadar taşır. Su molekülleri birbirini çeker ancak yüzeyde kalan su molekülleri alttakilerle bağlantı yapar fakat üst kısımda serbest kalır. su üstünde yürüyen krtnkele.avi Bu da suyun üstünde yüzey gerilimi, esneklik oluşturur. Yüzey gerilimi bazı böceklerin su üstünde yürümesine olanak sağlar. su üstünde yürüyen kuşlar.avi
13 SUYUN ÖZ ISISININ YÜKSEK OLMASI Suyun öz ısısının yüksek olması sudaki sıcaklık değişiminin hızlı olmasını engeller. Suyun yavaş soğuması ortamı ısıtır. Bu durum vücuttaki suyun vücut ısısını dengelemesinde etkili olduğunu gösterir. SUYUN BUHARLAŞMA VE YOĞUNLAŞMASI Terleme sırasında su sıvı halden gaz hale geçerken vücuttaki fazla ısı atılır ve vücut ısısı dengelenir. BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ? Yapısı kolayca değişmeyen en kararlı bileşik sudur. Yapı maddesi olarak su vücudun her yerinde aynı miktarda bulunmaz. Dokuların aktivitelerine bağlı olarak su miktarı değişir. Örneğin insan kemik dokusunda % 20, beyninde ise %85 oranında su bulunmaktadır. İnsan kanın % 95 i sudur. Yapılan araştırmalarda insan vücudunun % 65 ı su olduğu görülmüştür. Günde yaklaşık olarak 2,5-3,5 lt su tüketmeyi unutmayınız.
14
15 2. Asit, Baz ve Tuzlar Su(H 2 O) molekülü H+ (hidrojen) ve OH- (hidroksil) iyonlarından meydana gelmiştir. Yani su molekülü iyonlaştığı zaman H+ ve OH- iyonu oluşur. Bir çözeltide H+ ve OH- iyonlarının yoğunlukları o çözeltinin asidik ya da bazik olmasını belirler. Eğer H+ iyonunun yoğunluğu fazla ise ortam ASİDİK, Eğer OH- iyonunu yoğunluğu fazla ise ortam BAZİKTİR. OH- iyonu ile H+ iyonunun yoğunluğu eşit olduğunda ise ortam NÖTRDÜR.
16 BAZI MADDELERİN ph DEĞERİ Sizler de çeşitli maddelerin ph değerini ölçebilirsiniz.
17 ASİTLER BAZLAR Suda çözündüklerinde ortama H+ iyonu verirler, Tatları ekşidir Turnusol kağıdını mavi renkten kırmızı renge çevirirler. ph değeri 0-7 arasındadır. Örnek: Limon asit özellik gösterir. Suda çözündüklerinde ortama OH- iyonu verirler. Tatları acıdır. Kırmızı turnusol kağıdını maviye çevirirler. ph değeri 7-14 arasındadır. Örnek: Sabun baz özellik gösterir.
18 Asit ve bazlarla ilgili bazı bilgiler: Asitlik ve bazlık yani ph değeri canlılar için çok önemlidir. Çünkü organizmada canlılık olaylarının gerçekleşebilmesi için ph değerinin belirli düzeyde ve daima sabit olması gerekir. Biyokimyasal olayların gerçekleşmesinde etkili olan enzimler belirli ph değerlerinde etkinlik gösterirler. İnsan kanının ph sı 7,4 de sabittir. Kanın ph sinin 7 ye düşmesi ya da 7,8 e çıkması ölüm olaylarının meydana gelmesine neden olur. Vücudumuzdaki tüm hücrelerde meydana gelen biyokimyasal olaylar için ph değeri aynı mıdır? (Hayır)
19 TUZLAR Tuzlar bir asit ile bir bazın tepkimeye girmesi ve sonuçta su çıkmasıyla meydana gelir. Hücrede tuzlar iyonlar halinde bulunur. ph değeri 7 yani nötrdür. Örneğin yemek tuzundaki iyonlar hücrenin asit-baz dengesini sağlayabilmek için su giriş çıkışını ayarlamada önemli rol oynarlar.
20 3. Mineraller Mineral olarak adlandırılan maddeler aslında tuzdur. Canlıların yapısında az da olsa (%4 kadar) mineral bulunmaktadır. Sindirilmeden doğrudan hücre zarından rahatlıkla geçerek kana karışırlar. Kalsiyum (Ca), iyot (I), demir (Fe), flüor (F), kükürt (S), potasyum (K), klor (Cl), sodyum (Na), fosfor (P) canlılık için önemli minerallerdir. Enerji vermezler. Yapıcı-onarıcıdırlar. Düzenleyicidirler; Enzimlerin yapısına kofaktör olarak katılarak metabolizmanın düzenlenmesinde görev alırlar. Kanın P H derecesinin düzenlenmesinde tampon görevi yapar. Kanın ve hücrelerin osmotik basıncının düzenlenmesinde etkilidir. Kanın ozmotik basıncının ayarlanması, Kasların kasılması, Sinirlere uyartnın iletilmesi, Bazı enzimlerin yapılarına katılmaları gibi önemli işlevlere de sahiptirler. Mineraller idrar, ter bezleri ve dışkı ile atıldıklarından düzenli olarak vücuda dışarıdan alınmaları gerekmektedir. Eksik veya fazla alınması durumunda bazı hastalıklar ortaya çıkar.
21 BAZI ÖNEMLİ MİNERALLERİN GÖREV VE ÖZELLİKLERİ: KALSİYUM (Ca) Vücutta en çok bulunan mineraldir. Büyük bir kısmı fosforla birleşik olarak kemik ve dişlerin yapısına katılır. Kalsiyumun bir kısmı bağırsaklarda emilir. Bunun gerçekleşmesi için D vitamini gereklidir. Kalsiyumun görevleri; Kasların kasılmasında, Sinirsel iletimde, Kanın pıhtılaşmasında, Vücut içi sıvıların dengede tutulmasında görev alır. Vücutta kalsiyum miktarı bazı hormon ve vitaminlerle düzenlenir. D vitamini yeterli olmazsa kalsiyum kana emilemez ve bu, küçük çocuklarda "raşitizm" hastalığına neden olur. Kalsiyumun fazlaca kaybı da erginlerde kemiklerin yumuşamasına yani "osteomalazi" denen hastalığa neden olur. Kalsiyum fazlalığında ise böbrek taşları, eklem kireçlenmeleri ortaya çıkar. Kalsiyum süt, süt ürünleri, yeşil bitkiler ve tahıllardan karşılanabilir.
22 İYOT (I) İyot tiroit bezi hormonu olan tiroksinin yapısına girer. Yeterince iyot alınmazsa tiroksin hormonu az salgılanır ve tiroit bezi büyür. Bu duruma "guatr" hastalığı denir. Sofra tuzu ile de alınabilir. Deniz ürünlerinde ve iyotlu topraklarda yetişen bitkilerde bol miktarda iyot bulunur. Kara lahana iyotun kana geçmesini engeller.
23 MAGNEZYUM (Mg) Kemiklerin yapısında bulunur, Bitkilerde klorofilin yapısına katılır, Eksikliğinde damar genişlemesi, kan miktarının artması ve saç dökülmesi görülür DEMİR (Fe) Vücudumuzdaki demirin yarıdan fazlası kana kırmızı rengi veren hemoglobinin yapısında bulunur. Demir eksikliğinde hemoglobin üretilemez ve kansızlık (anemi) görülür. Demir ayrıca kas proteinleri, karaciğer, dalak ve kırmızı kemik iliğinde bulunur. Bitkilerde klorofilin yapısında bulunmamasına rağmen klorofil üretimi için demir gereklidir. Demir fazlalığında ise karaciğer sirozu ve pankreas bozuklukları görülür. Demir bakımından zengin besinler karaciğer, kırmızı et, kuru kayısı, üzüm pekmezidir.
24 SODYUM (Na), POTASYUM (K) ve KLOR (Cl): Besinlerden kolayca emilmesine rağmen, ishalli durumlarda su kaybına bağlı olarak potasyum (K) kaybı da fazla olur. Hücre içi ve hücreler arası sıvının osmotik basıncının ve asit-baz dengesinin düzenlenmesinde etkilidir. Bu iyonlar hücre dışı doku sıvısında daha çok bulunur ve suyun dokuda tutulmasını sağlar. Hücrelerin çalışmasını kontrol ederler Sinirlerde impuls iletiminde sodyum-potasyum pompası görev alır. Kasların çalışmasında görevlidirler. Kalp ritminin düzenlenmesi. Potasyum fazlalığında kas zayıflığı ortaya çıkar. Sodyum eksikliğinde deride, gözün bağ dokusunda ve üreme sisteminde sorunlar görülür. Bu mineraller peynir, zeytin, yağ, turşu gibi besinlerden alınabilir.
25 FLOR (F) Diş minesinin oluşumunda etkilidir. Eksikliği diş çürümesine, Fazlalığı ise dişlerin sararmasına neden olur. FOSFOR (P) Kalsiyumla birlikte kalsiyumfosfat şeklinde kemiklerin yapısında bulunur. Nükleik asitlerin (DNA, RNA), ATP ve proteinlerin yapısında bulunur. Eksikliğinde büyüme durur. Süt, et, yumurta ve kurutulmuş meyvelerde bol miktarda bulunur. ÇİNKO (Zn) Bazı enzimlerin yapısına katılır, Eksikliğinde ishal, iştahsızlık ve zihinsel bozukluklar görülür, Fazlalığında tırnak kırılması, yorgunluk, sinirlerde istem dışı hareketler görülür.
26 II. CANLILARIN ORGANİK BİLEŞENLERİ Canlılar tarafından üretilebilen besinlerdir. Yapılarında karbon (C), hidrojen (H) ve oksijen (O) atomlarının üçünü de bulundururlar. Büyük organik bileşikler doğrudan hücre zarından geçemez. Ancak sindirildikten sonra zardan geçerler. Organik bileşikler: A. Karbonhidratlar (şekerler), B. Yağlar (Lipitler), C. Proteinler, D. Vitaminler, E. Enzimler, F. Nükleik asitler (DNA, RNA), G. ATP
27 BESİN GRUPLARI 1.GRUP: Süt ve süt ürünleri Süt,yoğurt,peynir,çökelek,süt tozu vb. Besleyici değerleri Protein,kalsiyum ve fosfordan zengindir. Çok iyi riboflavin kaynağıdır.folik asit ve diğer B vitaminlerini içerir. Günlük önerilen miktarlar Yetişkinler: 2 porsiyon Çocuklar, gebe - emzikli kadınlar: 3-4 porsiyon
28 2.GRUP: Et,tavuk,balık,yumurta,kurubaklagiller Sığır,koyun,kümes hayvanları, av hayvanları,balıklar, kurubaklagiller, Besleyici değerleri Protein kaynağıdır,demir,çinko ve B vitaminlerinden B6, B12) zengindirler. (Riboflavin, niasin, Günlük önerilen miktarlar Yetişkin, :2 porsiyon Çocuk, gebe, emzikli: 3 por.
29 3.GRUP: Taze sebzeler ve meyveler Her türlü sebze ve meyveler Besleyici değerleri A vitamini,e,c,b vitaminleri, kalsiyum ve demirden zengindirler. Günlük önerilen miktarlar 5-7 porsiyon
30 4.GRUP: Ekmek ve tahıllar Ekmek ve buğday, mısır,pirinç,makarna, patates bulgur vb.tahıllar Besleyici değerleri Karbonhidrattan zengindirler. Az miktarda protein içerirler. B12 dışındaki tüm B vitaminlerinden zengindirler. Günlük önerilen miktarlar 4-6 porsiyon 3 orta dilim ekmek, 2/3 çay bardağı pirinç veya makarna
31 BESLENME-SAĞLIK İLİŞKİSİ Boya göre uygun beden ağırlığınızı koruyunuz. Ağırlık(Kg.) BKİ = Boy (m2) Yeterli ve dengeli besleniniz.
32 Diyetinizde tükettiğiniz yağ miktarını kısıtlayınız. Yemeklerinizde hayvansal kaynaklı yağlar yerine doymamış yağ asitlerinden zengin bitkisel sıvı yağları kullanın. Aşırı tuz tüketiminden kaçınınız. Rafine şekerleri mümkün olduğunca tüketmeyin,
33 Her yaş döneminde yeterli miktarda kalsiyum alımına özen gösteriniz. Her gün en az beş porsiyon sebze ve meyve tüketiniz Rafine gıdalar yerine lifli gıdaları tercih ediniz Yiyeceklerinizi pişirirken haşlama, fırınlama, buhar ve mikrodalga yöntemlerini tercih edin.
34 Günlük fiziksel aktivitenizi arttırınız. Sigara içmeyiniz. Alkol kullanmayınız veya en aza indiriniz.
35 FİZİKSEL AKTİVİTE Oksijen alımı ve kalpten kan akımı hacmini arttırır. Metabolizmayı hızlandırır. Şişmanlığı önler. Osteoporoz oluşumunu önler. Kan basıncını azaltır. HDL düzeyini artırır
36 SORU CEVAP
37 SORU 1 Canlı organizmalarda bulunan başlıca organik moleküller, proteinler, karbonhidratlar, lipidler ve nükleik asitlerdir. Aşağıdakilerden hangisi bu organik moleküllerin ortak özelliklerinden birisi değildir? A) Karbon atomu taşımaları B) Tekrarlanan yapı birimlerinden oluşmaları C) Canlı organizmanın kimyasal yapısına girmeleri D) Enerji hammaddesi olarak kullanılmaları E) Sentezlenmeleri sırasında su açığa çıkması CEVAP D
38 SORU 2 Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde dengeli beslenme için vücudun enerji gereksinmesini karşılayan besinler, çoktan aza doğru sıralanmıştır? A) Proteinler yağlar karbonhidratlar B) Karbonhidratlar yağlar proteinler C) Yağlar karbonhidratlar proteinler D) Yağlar proteinler karbonhidratlar E) Karbonhidratlar proteinler karbonhidratlar CEVAP B
39 GENEL KÜLTÜR SORUSU 1 Aşağıdaki yaş gruplarının hangisinde, protein gereksinimi diğerlerinden fazladır? A) 0 18 yaş B) yaş C) yaş D) yaş E) yaş CEVAP A
40 GENEL KÜLTÜR SORUSU 2 Aşağıdaki yiyecek guruplarından hangisinde dengeli beslenme için gerekli besinler, diğerlerine göre daha fazla bulunmaktadır? A) Nohut pilav yoğurt B) Etli nohut pilav baklava C) Etli nohut pilav yoğurt D) Etli nohut pilav salata E) Köfte patates pilav baklava CEVAP D
41 SORU 3 Canlıların temel bileşenlerinden olan inorganik bileşikler aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak sıralanmıştır? I- Su, asitler, bazlar, vitaminler II- Tuzlar, su, mineraller, yağlar III- Su, asitler, bazlar, tuzlar ve mineraller IV- Karbonhidratlar, yağlar, proteinler, vitaminler, nükleik asitler A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve III D) Yalnız III E) II,III,IV CEVAP D
42 GENEL KÜLTÜR SORUSU 3 Kış mevsiminden bahara geçilirken bitkilerde yaşamsal faaliyetler hızlanır. Bunun en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Çok yağmur yağması B) Gündüzlerin uzamasıyla daha çok ışık alınması C) Havaların ısınmasına bağlı olarak enzimatik reaksiyonların hızlanması D) Büyüme hormonunun çok salgılanması E) Topraktan daha çok madensel tuz alınması CEVAP C
43 GENEL KÜLTÜR SORUSU 4 Günümüzde hukuk davalarında ve adli tıpta kanıt olarak kabul edilen test aşağıdakilerden hangisidir? A) Kan grubu testi B) Doku testi C) Kemik yapısı testi D) DNA testi E) Parmak izi TABİKİİ SİZİN DEDİĞİNİZ
44 SORU 4 Hücrelerin yaşamlarını sürdürebilmeleri; uygun ortamda bulunmaları yanında çeşitli moleküllerin yapım ve yıkım tepkimelerini düzenli bir şekilde gerçekleştirebilmeleri ile mümkündür. Yukarıda belirtilen düzenleme işi hangi çift tarafından yapılır? A) Su yağ B) Yağ inorganik tuzlar C) İnorganik tuzlar karbonhidratlar D) Vitaminler enzim E) Vitaminler yağlar CEVAP D
45 GENEL KÜLTÜR SORUSU 4 Bir insanın yaşam süresi içinde, hangi dönemde iken bazal metabolizma hızının en fazla olması beklenir? A) Orta yaşta iken B) 45 yaşın üzerinde C) 30 yaşında iken D) Fizyolojik gelişmenin ilk dönemlerinde E) Fizyolojik gelişmenin tamamlanmasından sonra CEVAP D
CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER
CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER Canlıların yapısında bulunan moleküller yapısına göre 2 ye ayrılır: I. İnorganik Bileşikler: Bir canlı vücudunda sentezlenemeyen, dışardan hazır olarak aldığı
DetaylıMİNERALLER. Dr. Diyetisyen Hülya YARDIMCI
MİNERALLER Dr. Diyetisyen Hülya YARDIMCI MİNERALLER İnsan vücudunun yaklaşık %4-5 i minareldir.bununda yarıya yakını Ca, ¼ ü fosfordur. Mg, Na, Cl, S diğer makro minerallerdir. Bunların dışında kalanlar
Detaylıgereksinimi kadar sağlamasıdır.
Yeterli beslenme, vücudun yaşamı ve çalışmasını sürdürebilesi için gerekli olan enerjinin sağlanması anlamına gelir. Dengeli beslenme ise, alınan enerjinin yanında bütün besin öğelerini gereksinimi kadar
DetaylıCANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ
1 CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ Canlıların temel bileşenleri; inorganik ve organik bileşikler olmak üzere ikiye ayrılır. **İnorganik bileşikler: Canlılar tarafından sentezlenemezler. Dışarıdan hazır olarak
Detaylı9.Sınıf Biyoloji. Yaşam Bilimi Biyoloji. cevap anahtarı
9.Sınıf Biyoloji 1 Yaşam Bilimi Biyoloji cevap anahtarı 1 CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ *Canlıların temel bileşenleri: Canlıların temel bileşenleri; organik ve inorganik bileşikler olmak üzere ikiye ayrılır.
Detaylı9. SINIF KONU ANLATIMI 5 CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ -İNORGANİK MADDELER 1- SU
9. SINIF KONU ANLATIMI 5 CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ -İNORGANİK MADDELER 1- SU Canlıların yapısına katılan maddeler çeşitli özellikler nedeni ile temel olarak iki grupta incelenir. Canlının Temel Bileşenleri
DetaylıADIM ADIM YGS-LYS 5. ADIM CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ -İNORGANİK MADDELER 1- SU
ADIM ADIM YGS-LYS 5. ADIM CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ -İNORGANİK MADDELER 1- SU Canlıların yapısına katılan maddeler çeşitli özellikler nedeni ile temel olarak iki grupta incelenir. Canlının Temel Bileşenleri
DetaylıSAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE
SAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE Sağlıklı büyümek ve gelişmek için yeterli ve dengeli beslenmeliyiz. BESLENME İnsanın yaşına, cinsiyetine, çalışma ve özel
DetaylıCan boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur..
Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.. 1 BESLENME BİLİMİ 2 Yaşamımız süresince yaklaşık 60 ton besin tüketiyoruz. Besinler sağlığımız ve canlılığımızın devamını sağlar. Sağlıklı bir
DetaylıBİYOİNORGANİK KİMYA 5. HAFTA
BİYOİNORGANİK KİMYA 5. HAFTA ESER ELEMENTLER İnsan vücudunda en yüksek oranda bulunan element oksijendir. İkincisi ise karbondur. İnsan vücudunun kütlesinin %99 u sadece 6 elementten meydana gelir. Bunlar:
Detaylıayxmaz/biyoloji Adı: 1.Aşağıda verilen atomların bağ yapma sayılarını (H) ekleyerek gösterin. C N O H
Adı: 1.Aşağıda verilen atomların bağ yapma sayılarını (H) ekleyerek gösterin. C N O H 2.Radyoaktif izotoplar biyologları için önemlidir? Aşağıda radyoakif maddelerin kullanıldığı alanlar sıralanmıştır.bunlarla
DetaylıBESLENME İLKELERİ BESLEME, BESİN ÖĞESİ VE SAĞLIK
BESLENME İLKELERİ BESLEME, BESİN ÖĞESİ VE SAĞLIK Beslenme İle İlgili Temel Kavramlar Beslenme: İnsanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması, Yaşam kalitesini artırması için
DetaylıYAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf
YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 9. Sınıf DOĞRU YANLIŞ SORULARI Nitel gözlemlerin güvenilirliği nicel gözlemlerden fazladır. Ökaryot hücrelerde kalıtım materyali çekirdek içinde bulunur. Ototrof beslenen canlılar
DetaylıOrganik Bileşikler. Karbonhidratlar. Organik Bileşikler YGS Biyoloji 1
Organik Bileşikler YGS Biyoloji 1 Hazırladığımız bu yazıda; organik bileşikler ve organik bileşiklerin yapısını, canlılarda bulunan organik bileşikleri ve bunların görevlerini, kullanım alanlarını, canlılar
DetaylıCanlının yapısında bulunan organik molekül grupları; o Karbonhidratlar o Yağlar o Proteinler o Enzimler o Vitaminler o Nükleik asitler ve o ATP
Tamamı karbon ( C ) elementi taşıyan moleküllerden oluşan bir gruptur. Doğal organik bileşikler canlı vücudunda sentezlenir. Ancak günümüzde birçok organik bileşik ( vitamin, hormon, antibiyotik vb. )
DetaylıAtomlar ve Moleküller
Atomlar ve Moleküller Madde, uzayda yer işgal eden ve kütlesi olan herşeydir. Element, kimyasal tepkimelerle başka bileşiklere parçalanamayan maddedir. -Doğada 92 tane element bulunmaktadır. Bileşik, belli
DetaylıBESİNLER. Süt, yumurta, peynir, et, tavuk, balık gibi hayvansal kaynaklı besinler
BESİNLER Yaşam için gerekli besin öğelerini sağlayan bitkisel ve hayvansal gıdalar BESİN olarak tanımlanır. Besinler, elde edildikleri kaynaklara göre iki gruba ayrılır: Süt, yumurta, peynir, et, tavuk,
DetaylıGörevi: Bütün vücut hücrelerinin içindeki ve dışlarındaki suyun düzenlenmesi, kalp ritmi, sinir uyarılarının ve kaskasılmalarının
İNORGANİK BİLEŞİKLER Su Asit Baz Tuz Mineraller SU Özellikleri Yüksek yüzey gerilimine sahiptir Yüksek özgül ısı nedeniyle sıcaklık değişimine karşı dirençlidir Yüksek buharlaşma ısısı nedeniyle soğutma
Detaylıİnorganik Kimya İnorganik Maddeler (su ve mineraller) Prof Dr Arif ALTINTAŞ
İnorganik Kimya İnorganik Maddeler (su ve mineraller) Prof Dr Arif ALTINTAŞ Kimya Kimya bilimi temelde Organik kimya ve Anorganik kimya olarak ikiye ayrılır. Organik kimya yapısında C H N ve O elementleri
Detaylı12. SINIF KONU ANLATIMI 23 BİTKİLERDE BESLENME BİTKİLERDE TAŞIMA
12. SINIF KONU ANLATIMI 23 BİTKİLERDE BESLENME BİTKİLERDE TAŞIMA BİTKİLERDE BESLENME Bitkiler inorganik ve organik maddelere ihtiyaç duyarlar. İnorganik maddeleri hazır almalarına rağmen organik maddeleri
Detaylı.. YILI SAĞLIKLI BESLENME KURS PLANI MODÜL SÜRESİ. sahibi olmak * Beslenme Bilimi * Beslenme Biliminin Kapsamı 16 SAAT.
.... YILI KURS PLANI KURS MERKEZİNİN ADI ALAN ADI KURSUN ADI KURSUN SÜRESİ AY HAFTA GÜNLER DERS SAATİ KONULAR. AİLE VE TÜKETİCİ BİLİMLERİ 18 SAAT MODÜL VE YETERLİLİK MODÜL SÜRESİ TOPLAM SÜRE BAŞLAMA TARİHİ
DetaylıAkıllı Defter. 9.Sınıf Biyoloji. vitaminler,hormonlar,nükleik asitler. sembole tıklayınca etkinlik açılır. sembole tıklayınca ppt sunumu açılır
9.Sınıf Biyoloji 1 Akıllı Defter vitaminler,hormonlar,nükleik asitler sembole tıklayınca etkinlik açılır sembole tıklayınca ppt sunumu açılır sembole tıklayınca video açılır 1 VİTAMİNLER ***Vitaminler:
DetaylıSAĞLIKLI BESLENME. AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Sağlıklı Yaşam Merkezi Dyt. Melda KANGALGİL
SAĞLIKLI BESLENME AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Sağlıklı Yaşam Merkezi Dyt. Melda KANGALGİL 1 İNSANLAR NEDEN YEMEK YER 2 3 Sağlığın temeli yeterli ve dengeli (sağlıklı) beslenmedir. İnsan vücudunu bir arabaya benzetebiliriz;
DetaylıYukarıda verilen canlılardan hangisi ya da hangileri yaşamsal faaliyetini sürdürebilmek için beslenmek zorundadır?
1- l- ll- lll- ıv- Yukarıda verilen canlılardan hangisi ya da hangileri yaşamsal faaliyetini sürdürebilmek için beslenmek zorundadır? A) Yalnız ı B) ıı ve ııı C) ı, II, ıv D) Hepsi 2- A Kandaki zararlı
DetaylıADIM ADIM YGS LYS Adım BOŞALTIM SİSTEMİ 3
ADIM ADIM YGS LYS 184. Adım BOŞALTIM SİSTEMİ 3 2) Geri Emilim (Reabsorpsiyon) Bowman kapsülüne gelen süzüntü geri emilim olmadan dışarı atılsaydı zararlı maddelerle birlikte yararlı maddelerde kaybedilirdi.
DetaylıHücre zarının yapısındaki yağlardan eriyerek hücre zarından geçerler.fazlalıkları karaciğerde depo edilir.
DERS: BİYOLOJİ KONU: C.T.B(Vitaminler e Nükleik Asitler) VİTAMİNLER Bitkiler ihtiyaç duydukları bütün vitaminleri üretip, insanlar ise bir kısmını hazır alır. Özellikleri: Yapıcı, onarıcı, düzenleyicidirler.
DetaylıSuyun Fizikokimyasal Özellikleri
Suyun Fizikokimyasal Özellikleri Su bitkinin yaşamında yaşamsal bir rol oynar. Bitki tarafından yapılan her gram başına organik madde için kökler tarafından 500 gr su alınır. Bu su, bitkinin bir ucundan
DetaylıBESLENME İSTANBUL İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBESİ
BESLENME İSTANBUL İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBESİ 2008 SUNU PLANI Sağlıklı ve dengeli beslenme Temel besin öğeleri ve grupları Öğün içerikleri: Kahvaltı Fast-food ve zararları Çocuğunuzun beslenme çantası
DetaylıBeslenme Dersi sunusu
Beslenme Dersi sunusu Beslenme ile ilgili kavramlar Besin (lat.aliment): Yenebilen bitki ve hayvan dokularıdır. Su, organik ve inorganik ögelerden oluşur. Hayvansal ve bitkisel olarak iki kaynaktan elde
DetaylıBESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ
BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein,
Detaylı4.Sınıf Fen Bilimleri
Fen Bilimleri Adı: Soyadı: Numara: Besinler ve İçerikleri Canlıların yaşamlarını sürdürebilmek için yedikleri ve içtikleri maddelere besin denir.canlılar büyüyüp gelişmek, üremek ( çoğalmak ) ve solunum
Detaylıneden az yağlı az kolesterollü diyet?
neden az yağlı az kolesterollü diyet? DYT-YRD07 Rev / 2 Yürürlük Tarihi / 30.12.2005 Rev Tarihi / 17.18.2012 neden az yağlı az kolesterollü diyet? Kolesterol insan vücudunda doğal olarak bulunan yağa benzer
DetaylıSu vücudun her yanına dağılmıştır Su oranı, kas, karaciğer, böbrek gibi organlarda yüksek, kemik ve dişlerde düşüktür.
Su ve Mineraller Su Suyun Önemi Su bütün canlıların yapılarının en büyük bölümünü oluşturan önemli bir maddedir. İnsan, besin almadan haftalarca canlılığını sürdürmesine karşın, susuz ancak birkaç gün
DetaylıSağlıklı besleniyoruz Sağlıkla büyüyoruz. Diyetisyen Serap Orak Tufan
Sağlıklı besleniyoruz Sağlıkla büyüyoruz Diyetisyen Serap Orak Tufan İstanbul 2015 NEDEN OKULA GİDERİZ? PEKİ NEDEN YEMEK YERİZ? Hastalanmamak için Daha Güçlü olmak için Daha çabuk büyümek için Karnımızı
DetaylıSÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ
SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein, kalsiyum ve fosfor alımı nedeniyle; kemiklerin ve dişlerin gelişiminde Önemlidir.
DetaylıBİYOKİMYAYA GİRİŞ: ATOM, MOLEKÜL, ORGANİK BİLEŞİKLER
BİYOKİMYAYA GİRİŞ: ATOM, MOLEKÜL, ORGANİK BİLEŞİKLER Biyokimyanın tanımı yaşamın temel kimyası ile ilgilenen bilim dalı (Bios, Yunancada yaşam demektir.) canlı sistemin yapısını ve fonksiyonlarını kimyasal
DetaylıDENGELİ BESLENME NEDİR?
DENGELİ BESLENME NEDİR? Vücudun büyümesi, yenilenmesi ve çalışması için gereken dört temel besin grubu olan; süt ve ürünleri, et ve benzeri, sebze ve meyveler, ekmek ve tahıllar dan hergün sizin için gerekli
DetaylıYAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf 2 KARBONHİDRAT LİPİT (YAĞ)
YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 9. Sınıf 2 KARBONHİDRAT LİPİT (YAĞ) DOĞRU YANLIŞ SORULARI Depo yağlar iç organları basınç ve darbelerden korur. Steroitler hücre zarının yapısına katılır ve geçirgenliğini artırır.
DetaylıENDÜSTRIDE VE CANLILARDA ENERJI. Canlılarda Enerji
ENDÜSTRIDE VE CANLILARDA ENERJI Canlılarda Enerji Besinlerin Enerjiye Dönüşümü İnsanların gün boyunca hareketlerinin devamını, hastalanınca iyileşmelerini, fizyolojik ve psikolojik tepkilerinin devamlılığını
DetaylıSAĞLIKLI BESLENME VE MENÜ PLANLAMA BİLKENT ÜNİVERSİTESİ KAFETERYALAR İŞLETMESİ MÜDÜRLÜĞÜ
SAĞLIKLI BESLENME VE MENÜ PLANLAMA BİLKENT ÜNİVERSİTESİ KAFETERYALAR İŞLETMESİ MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK; Fiziksel, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir. BESLENME; Büyüme, gelişme, sağlıklı ve üretken
DetaylıYakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu
Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Yaşlı Bakım-Ebelik 2. Ders YB 205 Beslenme İkeleri 2015 Uzm. Dyt. Emine Ömerağa emine.omeraga@neu.edu.tr BESLENME Dünya Sağlık Örgütü (WHO-DSÖ)
DetaylıTüm yaşayan organizmalar suya ihtiyaç duyarlar Çoğu hücre suyla çevrilidir ve hücrelerin yaklaşık %70 95 kadarı sudan oluşur. Yerküre içerdiği su ile
Su Kimyası Tüm yaşayan organizmalar suya ihtiyaç duyarlar Çoğu hücre suyla çevrilidir ve hücrelerin yaklaşık %70 95 kadarı sudan oluşur. Yerküre içerdiği su ile canlılık için gerekli ortamı sunar. Canlıların
DetaylıSporcu Beslenmesi Ve Makarna. Prof. Dr. Funda ELMACIOĞLU Beslenme ve Diyetetik Bölümü Bölüm Başkanı
Sporcu Beslenmesi Ve Makarna Prof. Dr. Funda ELMACIOĞLU Beslenme ve Diyetetik Bölümü Bölüm Başkanı BESLENME Genetik yapı PERFORMANS Fiziksel kondisyon Yaş Cinsiyet Yaş Enerji gereksinimi Vücut bileşimi
DetaylıSuda çözünebilen nişasta molekülleri pityalin (amilaz) enzimiyle küçük moleküllere parçalanır.
CANLILARDA ENERJİ Besinlerin Enerjiye Dönüşümü Besin öğeleri: Karbonhidratlar, yağlar, proteinler, vitaminler, mineraller Besin maddelerindeki bu öğelerin vücut tarafından kullanılabilmesi için sindirilmesi
DetaylıHASTALIKLARA ÖZEL BESLENME
HASTALIKLARA ÖZEL BESLENME Beslenme Yetersizliğine Bağlı Sorunlar 1 PROTEİN ENERJİ YETERSİZLİĞİ Büyüme ve gelişme için gerekli olan enerji, protein, karbonhidrat, vitamin ve minerallerin yeterince alınmamasına
DetaylıÜNİTE 17 Biyoelementler II (Eser Elementler)
ÜNİTE 17 Biyoelementler II (Eser Elementler) Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra, Eser element kavramını tanıyacak, Eser elementlerin biyoelementler içindeki yer ve önemini kavrayacak, Sağlıklı bir yaşam
DetaylıPaylaşılan elektron ya da elektronlar, her iki çekirdek etrafında dolanacaklar, iki çekirdek arasındaki bölgede daha uzun süre bulundukları için bu
4.Kimyasal Bağlar Kimyasal Bağlar Aynı ya da farklı cins atomları bir arada tutan kuvvetlere kimyasal bağlar denir. Pek çok madde farklı element atomlarının birleşmesiyle meydana gelmiştir. İyonik bağ
DetaylıVitaminlerin yararları nedendir?
Vitaminlerin yararları nedendir? Vitamin ve mineraller vücudun normal fonksiyonlarının yerine getirilmesinde, büyüme ve gelişiminde çok önemlidir. Az miktarlarda yeterlidirler. Gebelikte anne yanında bebeğin
DetaylıBİTKİ BESİN MADDELERİ (BBM)
BİTKİ BESİN MADDELERİ (BBM) Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Işık Enerjisinin Kimyasal Enerjiye Dönüştürülmesi Fotosentez, karbon (C), oksijen (O) ve hidrojen (H) atomlarını
DetaylıSu ve çevrenin canlılar için uygunluğu
Su ve çevrenin canlılar için uygunluğu Su ve çevrenin canlılar için uygunluğu Yeryüzündeki yaşam su içinde ortaya çıkmış ve canlıların karalar üzerine yayılışından önceki 3 milyar yıl boyunca su içinde
DetaylıÝÇÝNDEKÝLER. 1. ÜNÝTE Vücudumuzdaki Sistemler SÝNDÝRÝM SÝSTEMÝ... 12. Ölçme ve Deðerlendirme... 16. Kazaným Deðerlendirme Testi - 1...
ÇNDEKLER 1. ÜNTE Vücudumuzdaki Sistemler SNDRM SSTEM... 12 Ölçme ve Deðerlendirme. 16 Kazaným Deðerlendirme Testi - 1... 18 BOÞALTIM SSTEM... 21 Ölçme ve Deðerlendirme. 23 Kazaným Deðerlendirme Testi -
DetaylıYeterli ve Dengeli Beslen!
Yeterli ve Dengeli Beslen! Hareketli Ol, Egzersiz Yap! Kişisel Bakımına ve Günlük Hijyenine Özen Göster! Uyku Düzenine Dikkat Et! Stresten Uzak Dur! Yeterli ve dengeli beslenme «4 Yapraklı Yonca» içerisindeki
DetaylıKanın fonksiyonel olarak üstlendiği görevler
EGZERSİZ VE KAN Kanın fonksiyonel olarak üstlendiği görevler Akciğerden dokulara O2 taşınımı, Dokudan akciğere CO2 taşınımı, Sindirim organlarından hücrelere besin maddeleri taşınımı, Hücreden atık maddelerin
DetaylıYETERLİ DENGELİ BESLENME
YETERLİ DENGELİ BESLENME Yeterli ve dengeli beslenme için günlük ihtiyaç duyulan ENERJİ ve BESİN ÖGELERİ besinlerle vücuda alınır. BESİNLER Besinler içerdikleri besin ögelerine göre 5 TEMEL BESİN GRUBU
DetaylıELEMETLER VE BİLEŞİKLER ELEMENTLER VE SEMBOLLERİ
ELEMENTLER VE SEMBOLLERİ Elementler Aynı cins atomlardan oluşan, fiziksel ya da kimyasal yollarla kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamayan saf maddelere element denir. Elementler çok sayıda
DetaylıBELKİDE BİYOLOJİNİN EN TEMEL KONUSU EN ZEVKLİ KONUSUNA BAŞLAYALIM ARKADAŞLAR!!!
DERS : BİYOLOJİ KONU: HÜCRE BELKİDE BİYOLOJİNİN EN TEMEL KONUSU EN ZEVKLİ KONUSUNA BAŞLAYALIM ARKADAŞLAR!!! Canlıların canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimidir.( Virüsler hariç) Şekil: Bir hayvan
DetaylıKloroform, eter ve benzen gibi organik çözücülerde çözünen bunun yanı sıra suda çözünmeyen veya çok az çözünen organik molekül grubudur.
Kloroform, eter ve benzen gibi organik çözücülerde çözünen bunun yanı sıra suda çözünmeyen veya çok az çözünen organik molekül grubudur. Yağların suda çözünmemesi canlılığın devamı içi önemlidir. Çünkü
DetaylıHÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI. Dr. Vedat Evren
HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI Dr. Vedat Evren Vücuttaki Sıvı Kompartmanları Vücut sıvıları değişik kompartmanlarda dağılmış Vücuttaki Sıvı Kompartmanları Bu kompartmanlarda iyonlar ve diğer çözünmüş
DetaylıM. (arpa şekeri) +su S (çay şekeri) + su L.. (süt şekeri)+ su
KARBONHİDRATLAR Karbonhidratlar yapılarında.. (C),.. (H) ve. (O) atomu bulunduran organik bileşiklerdir. Karbonhidratların formülü ( ) ile gösterilir. Nükleik asitlerin, ATP nin, hücre, bitkilerde yapısına
Detaylı1- Süt ve Sütten Yapılan Besinler
Besin Grupları Doğada çok çeşitli besinler bulunmakta ve her besinin besin öğesi bileşimi farklılık göstermektedir. Besin öğelerini tek bir besinle vücudumuza almamız imkansızdır. Besin öğelerinin dengeli
DetaylıOBEZİTE CERRAHİSİ SONRASI: KALSİYUM, B1 VE B2 VİTAMİNİ
OBEZİTE CERRAHİSİ SONRASI: KALSİYUM, B1 VE B2 VİTAMİNİ Kalsiyum, insan vücudunda en bol miktarda bulunan mineral olup, yalnızca kemikleri ve dişleri güçlendirmekle kalmaz, kasların kasılmasını, sinirlerin
DetaylıSÜTÜN BİLEŞİMİ ve BESİN DEĞERİ
SÜTÜN BİLEŞİMİ ve BESİN DEĞERİ Prof. Dr. Metin ATAMER Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Süt Teknolojisi Bölümü Aralık 2006 ANKARA Sütün Tanımı ve Genel Nitelikleri Süt; dişi memeli hayvanların, doğumundan
DetaylıISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI:
Bu formun ç kt s n al p ço altarak ö rencilerinizin ücretsiz Morpa Kampüs yarıyıl tatili üyeli inden yararlanmalar n sa layabilirsiniz.! ISBN NUMARASI: 65482465 ISBN NUMARASI: 65482465! ISBN NUMARASI:
DetaylıASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR
ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR 1. ASİTLER Sulu çözeltilerine Hidrojen İyonu veren maddelere asit denir. Ör 1 HCl : Hidroklorik asit HCl H + + Cl - Ör 2 H 2 SO 4 : Sülfürik asit H 2 SO 4 2H + + SO 4-2 Ör 3 Nitrik
DetaylıProf. Dr. Sedat BOYACIOĞLU
Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU 173 Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU Hiçbir canlının beslenmeden yaşamını sürdürmesi mümkün değildir. Bu, her yaşta olmak üzere, insanlar için de geçerlidir. Özellikle bebekler ve
DetaylıKazanım Merkezli Çalışma Kağıdı 1. Ünite Vücudumuzda Sistemler Sindirim Sistemi
Fen Bilimleri 7. Sınıf Aşağıda, sindirim sistemi ile ilgili verilen ifadelerden doğru olanlarının yanına (, yanlış olanlarının yanına (Y) koyunuz. Aşağıda verilen resimde sindirim sistemi organlarının
Detaylı5. Sınıf Fen ve Teknoloji
KONU: Besinler ve Dengeli Beslenme Besinlerin gerekliliği Bütün canlılar büyümek, gelişmek, ve yaşamını sağlıklı bir şekilde devam ettirebilmek için beslenmeye ihtiyaç vardır. Canlılar koşmak, yürümek
DetaylıSAĞLIKLI BESLENME. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015
SAĞLIKLI BESLENME Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Bu sunum Arş. Gör. Dr. Zehra Gökkaya Kılıç, Arş. Gör. Dr. Müsenna Arslanyılmaz
DetaylıANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ
ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ Prof. Dr. Nilgün KARAAĞAOĞLU Doç. Dr. Gülhan EROĞLU SAMUR 4. Baskı Prof. Dr. Nilgün Karaağaoğlu Doç. Dr. Gülhan Eroğlu Samur ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ ISBN 978-605-364-200-8 Kitapta
DetaylıCanlıların yapısına en fazla oranda katılan organik molekül çeşididir. Deri, saç, tırnak, boynuz gibi oluşumların temel maddesi proteinlerdir.
Canlıların yapısına en fazla oranda katılan organik molekül çeşididir. Deri, saç, tırnak, boynuz gibi oluşumların temel maddesi proteinlerdir. Proteinlerin yapısında; Karbon ( C ) Hidrojen ( H ) Oksijen
DetaylıBESLENMENİN ÖNEMİ, BESİN ÖĞELERİ, BESİN GRUPLARI VE BESLENME-SAĞLIK İLİŞKİSİ
BESLENMENİN ÖNEMİ, BESİN ÖĞELERİ, BESİN GRUPLARI VE BESLENME-SAĞLIK İLİŞKİSİ BESİN ÖĞELERİ 1.Proteinler 2.Yağlar 3.Karbonhidratlar 4.Mineraller 5.Vitaminler 6.Su 1.PROTEİNLER Hücrelerin ve metabolik tepkimeleri
DetaylıANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ
ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ Prof. Dr. Nilgün KARAAĞAOĞLU Doç. Dr. Gülhan EROĞLU SAMUR 2. Baskı Prof. Dr. Nilgün Karaağaoğlu Doç. Dr. Gülhan Eroğlu Samur ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ ISBN 978-605-364-200-8 Kitapta
DetaylıOrganik bileşikler; karbonhidratlar, lipidler, proteinler, vitaminler ve nükleik asitler olmak üzere beş gruba ayrılır.
ORGANİK BİLEŞİKLER **Organik bileşikler: Canlılar tarafından sentezlenirler. Yapılarında C, H, atomlarını bulundururlar. Organik bileşikler; karbonhidratlar, lipidler, proteinler, vitaminler ve nükleik
DetaylıYrd. Doç. Dr. H. Hasan YOLCU. hasanyolcu.wordpress.com
Yrd. Doç. Dr. H. Hasan YOLCU hasanyolcu.wordpress.com En az iki atomun belli bir düzenlemeyle kimyasal bağ oluşturmak suretiyle bir araya gelmesidir. Aynı atomda olabilir farklı atomlarda olabilir. H 2,
DetaylıADIM ADIM YGS-LYS 14. ADIM CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ ORGANİK MADDELER 8- VİTAMİNLER
ADIM ADIM YGS-LYS 14. ADIM CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ ORGANİK MADDELER 8- VİTAMİNLER 4) VİTAMİN Vücut metabolizması için gerekli olan ancak insan vücudunda üretilemeyen organik maddelerdir. Dışarıdan hazır
DetaylıPERİYODİK CETVEL Mendeleev Henry Moseley Glenn Seaborg
PERİYODİK CETVEL Periyodik cetvel elementleri sınıflandırmak için hazırlanmıştır. İlkperiyodik cetvel Mendeleev tarafından yapılmıştır. Mendeleev elementleri artan kütle numaralarına göre sıralamış ve
DetaylıFizyoloji. Vücut Sıvı Bölmeleri ve Özellikleri. Dr. Deniz Balcı.
Fizyoloji Vücut Sıvı Bölmeleri ve Özellikleri Dr. Deniz Balcı deniz.balci@neu.edu.tr Ders İçeriği 1 Vücut Sıvı Bölmeleri ve Hacimleri 2 Vücut Sıvı Bileşenleri 3 Sıvıların Bölmeler Arasındaki HarekeF Okuma
DetaylıBİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ
BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ Bileşikler : Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur). Bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere
DetaylıELEMENT VE BİLEŞİKLER
ELEMENT VE BİLEŞİKLER 1- Elementler ve Elementlerin Özellikleri: a) Elementler: Aynı cins atomlardan oluşan, fiziksel ya da kimyasal yollarla kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamayan saf maddelere
DetaylıHücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir.
METABOLİZMA ve ENZİMLER METABOLİZMA Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. A. ÖZÜMLEME (ANABOLİZMA) Metabolizmanın yapım reaksiyonlarıdır. Bu tür olaylara
Detaylı7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak. Bölüm -2- Beslenme ve sindirim ile ilgili kavramlar
Mikro Besinler Vitaminler ve Mineraller Makro besin maddelerine oranla çok daha az miktarlarda ihtiyaç duyulmaları nedeniyle vitamin ve mineraller mikro besin maddeleri olarak adlandırılır. Bununla birlikte,
DetaylıELEMENTLER VE BİLEŞİKLER
ELEMENTLER VE BİLEŞİKLER 1- Elementler ve Elementlerin Özellikleri a) ELEMENTLER Aynı cins atomlardan oluşan, fiziksel ya da kimyasal yollarla kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamayan saf maddelere
DetaylıHer madde atomlardan oluşur
2 Yaşamın kimyası Figure 2.1 Helyum Atomu Çekirdek Her madde atomlardan oluşur 2.1 Atom yapısı - madde özelliği Elektron göz ardı edilebilir kütle; eksi yük Çekirdek: Protonlar kütlesi var; artı yük Nötronlar
DetaylıBir gün içerisinde tüketilmesi gereken gıdalar beslenme planına göre düzenlenir.
Beslenme Planı Bir gün içerisinde tüketilmesi gereken gıdalar beslenme planına göre düzenlenir. Bu plan günlük 2000 kalorilik enerji gereksinimi karşılayacak şekilde gıda gruplarından tüketilmesi gereken
DetaylıDr. Mehmet PENSE S.Ü. Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Dr. Mehmet PENSE S.Ü. Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu İnsan ve hayvan organizması temel olarak; organik, inorganik maddelerden kuruludur. Organik Yapıyı: Karbonhidrat, Lipit, Protein, Hormon İnorganik
DetaylıGEBELİK DÖNEMİNDE BESLENME. Dr. Hülya YARDIMCI A.Ü. Beslenme ve Diyetetik Bölümü
GEBELİK DÖNEMİNDE BESLENME Dr. Hülya YARDIMCI A.Ü. Beslenme ve Diyetetik Bölümü GEBELİKTE BESLENMENİN ÖNEMİ Gebelik kadınlar için doğal fizyolojik bir olaydır. Annenin yeterli ve dengeli beslenmesi bebeğin
DetaylıGENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM
GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM 1) Aşağıdaki hormonlardan hangisi uterusun büyümesinde doğrudan etkilidir? A) LH B) Androjen C) Östrojen Progesteron D) FUH Büyüme hormonu E) Prolaktin - Testosteron 2)
DetaylıÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME
ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME Okul Çağı Dönemde (6-12 yaş) Çocuklarda Yeterli ve Dengeli Beslenme OKUL DÖNEMİNDE BESLENME ALIŞKANLIKLARI Öğün atlama görülebilir. Özellikle
DetaylıÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME
ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME Okul Çağı Dönemde (6-12 yaş) Çocuklarda Yeterli ve Dengeli Beslenme OKUL DÖNEMİNDE BESLENME ALIŞKANLIKLARI Öğün atlama görülebilir. Özellikle
DetaylıBitkide Fosfor. Aktif alım açısından bitki tür ve çeşitleri arasında farklılıklar vardır
Fosfor alımı ve taşınımı Kök hücreleri ve > Bitkide Fosfor ksilem özsuyunun P kapsamı > toprak çözeltisinin P kapsamı (100-1000 kat) P alımı aktif alım şeklinde gerçekleşir Aktif alım açısından bitki tür
Detaylı5. Sınıf Besinler ve Özellikleri Test 2
5. Sınıf Besinler ve Özellikleri Test 2 1-1.Düzenleyici olarak görev yaparlar. 2.Pek çok yaşamsal faaliyetlerin gerçekleşmesinde görev alırlar. 3. Vücuda besinlerle dışardan alınır 4.Bazıları suda bazıları
DetaylıDengeli Beslenme. Efe Kaan Fidancı
Dengeli Beslenme Yaşamımız boyunca sürekli büyürüz. Bebeklikten itibaren sağlıklı bir şekilde büyümek ve gelişmek için düzenli, dengeli ve yeterli beslenmemiz gerekir. Beslenmek yani yemek yemek günlük
Detaylı1-GİRİ 1.1- BİYOKİMYANIN TANIMI VE KONUSU.-
1-GİRİ 1.1- BİYOKİMYANIN TANIMI VE KONUSU.- Biyokimya sözcüğü biyolojik kimya (=yaşam kimyası) teriminin kısaltılmış şeklidir. Daha eskilerde, fizyolojik kimya terimi kullanılmıştır. Gerçekten de Biyokimya
DetaylıSolunum. Solunum ve odunsu bitkilerin büyümesi arasında yüksek bir korelasyon bulunmaktadır (Kozlowski ve Pallardy, 1997).
SOLUNUM Solunum Solunum, canlı hücrelerdeki organik maddelerin oksidasyonuyla, enerjinin açığa çıkarılması olayı olarak tanımlanır. Açığa çıkan enerji, kimyasal enerji (ATP) olarak depolanır. Solunum ürünleri,
DetaylıÖrnek : 3- Bileşiklerin Özellikleri :
Bileşikler : Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere sahip milyonlarca yani
DetaylıSU VE HÜCRE İLİŞKİSİ
SU VE HÜCRE İLİŞKİSİ Oluşturacağı her 1 g organik madde için bitkinin 500 g kadar suyu kökleriyle alması ve tepe (uç) noktasına kadar taşıyarak atmosfere aktarması gerekir. Normal su düzeyinde hayvan hücrelerinin
DetaylıEMZİREN ANNELERİN BESLENMESİ. Kendiniz ve bebeğiniz için sağlıklı olan gıdaları seçin
EMZİREN ANNELERİN BESLENMESİ Kendiniz ve bebeğiniz için sağlıklı olan gıdaları seçin Bu yayın, FSA nın (Food Standards Agency) izniyle tercüme edilmiştir. Bu kitapçık, bir GAV yayınıdır. GAV Yayın No:
DetaylıGünümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı
Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere sahip milyonlarca yani madde yani bileşik
DetaylıElementlerin büyük bir kısmı tabiatta saf hâlde bulunmaz. Çoğunlukla başka elementlerle bileşikler oluşturmuş şekilde bulunurlar.
Elementlerin büyük bir kısmı tabiatta saf hâlde bulunmaz. Çoğunlukla başka elementlerle bileşikler oluşturmuş şekilde bulunurlar. Elementlerin bileşik oluşturma istekleri onların kararlı yapıya ulaşma
DetaylıBeslenme: Yeterli ve dengeli beslenme: Besin: hayvansal kaynaklı besinlerdir. bitkisel kaynaklı besinlerdir. Besin öğesi:
Beslenme: İnsanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması ve yaşam kalitesini artırması için gerekli olan besinleri vücuduna alıp kullanmasıdır. Beslenme, ne karın doyurmak veya
Detaylı