MONONÜKLEER FAGOSİTİK SİSTEM ÜYESİ OLARAK ADRENAL MAKROFAJLARIN HİSTOLOJİK OLARAK KOBAY MODELİNDE GÖSTERİLMESİ
|
|
- Erol Ince
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 MİKROBİYOL MİKROBİYOLOJİ BÜLT 2006; 40: BÜLTENİ MONONÜKLEER FAGOSİTİK SİSTEM ÜYESİ OLARAK ADRENAL MAKROFAJLARIN HİSTOLOJİK OLARAK KOBAY MODELİNDE GÖSTERİLMESİ HISTOLOGIC DEMONSTRATION OF ADRENAL MACROPHAGES AS A MEMBER OF MONONUCLEAR PHAGOCYTIC SYSTEM IN GUINEA PIG MODELS Ahmet ÖZBEK*, Elvan ÖZBEK** ÖZET: Mononükleer fagositler olan makrofajlar, yabancı maddelerin ortadan kaldırılmasında ve immün yanıtı başlatılmasında rol alırlar. Kupffer hücreleri ve alveoler makrofajlar gibi bazı dokuya özgü makrofajların iyi bilinmesine karşın, adrenal makrofajlar hakkında herhangi bir bilgi henüz kaynak kitaplarda yer almamaktadır. Bu çalışma, sekizi gebe sekizi ise gebe olmayan toplam 16 kobayın adrenallerinde yerleşik makrofajları göstermek amacıyla planlanmıştır. Gebe olmayan hayvanların dördüne çini mürekkebi enjekte edilmiş (diğer kobaylara herhangi bir müdahale yapılmamıştır) ve tüm hayvanlar öldürüldükten sonra çıkarılan adrenaller Bouin solüsyonunda fikse edilerek parafine gömülmüştür. Kesitler hematoksilen eosin (HE) ve periyodik asit Schiff (PAS) yöntemleri ile boyanmıştır. HE preparatlarında, öncelikle zona retikülariste ve özellikle sinüzoidlerin yakınında, lipofussin pigmentinden zengin olduklarını gösterir şekilde sarımsı kahverengi sitoplazmalı birçok makrofaj gözlenmiştir. Bu hücreler aynı zamanda PAS pozitiftir. Çini mürekkebi verilen hayvanların adrenallerinde, mürekkebi fagosite etmiş perisinüzoidal makrofajlar belirlenmiştir. Gebe olmayanlarla kıyaslandığında, gebe hayvanların adrenallerinde çok daha fazla sayıda makrofaj görülmüştür. Gebelik sırasında yükselen östrojen konsantrasyonlarına bağlı olarak insan makrofajlarının sayısının ve fagositik kapasitesinin arttığı daha önce rapor edilmiştir. Bu nedenle gebe hayvanlarda daha fazla makrofaj görülmesi beklenen bir sonuçtur. Makrofajlar, sitokinleri salgılayabildikleri için, nöro endokrin organların immün sistem ile ilişkileri için de yararlı hücrelerdir. Medullar katekolaminler aracılığıyla makrofajlar tarafından salgılanan bazı sitokinlerin, adrenokortikotropik hormondan bağımsız olarak, adrenokortikal steroid sentezini uyardığı bildirilmektedir. Böylece makrofajlar, adrenal bezdeki immün adrenokortikal ilişkilerde önemli bir role sahip olabilir. Sonuç olarak, adrenallerde yerleşik makrofajlar, kaynak kitaplarda yer almayı beklemektedir. Anahtar sözcükler: Adrenal bez, makrofaj, mikroskopi, mononükleer fagositik sistem. * Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Erzurum. ** Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalı, Erzurum. Geliş Tarihi: Kabul Ediliş Tarihi:
2 326 ADRENAL MAKROFAJLAR ABSTRACT: Macrophages as mononuclear phagocytes, function in removing foreign substances and in the initiation of the immune response. Although some tissue specific macrophages such as Kupffer s cells and alveolar macrophages are well known, any knowledge about the adrenal macrophages are not yet documented in the textbooks. The aim of this study was to demonstrate the resident macrophages in the adrenals of a total 16 (8 pregnant, 8 non pregnant) guinea pigs. Four of the animals were injected with India ink (no intervention for the other animals), and after sacrificing all animals, removed adrenals were fixed in Bouin s solution, and embedded in paraffin. Sections were stained with haematoxylin eosin (HE) and periodic acid Schiff (PAS) methods. Many macrophages with yellowish brown cytoplasm in HE slides, especially adjacent to sinusoids, were observed primarily in the zona reticularis, suggesting that they are rich in lipofuscin pigment. These cells were also PAS positive. Adrenals of India ink injected animals demonstrated perisinusoidal macrophages phagocytosing the ink. Much more adrenal macrophages were seen in the pregnant animals in comparison with the non pregnants. It has been previously reported that the number of human macrophages increases with rising concentrations of estrogen during pregnancy. Thus, higher number of adrenal macrophages in pregnant animals was an expected result. Since they secrete cytokines, macrophages are favorable cells in terms of interactions of the neuro endocrine organs with the immune system. Some cytokines released by macrophages have been stated to induce adrenocortical steroidogenesis independent from adrenocorticotropic hormone through medullary catecholamines. Thus, macrophages may have a significant role in the immune adrenocortical communications within the adrenal. Finally, resident macrophages of the adrenals wait to be documented in the textbooks. Key words: Adrenal gland, macrophage, microscopy, mononuclear phagocytotic system. G İ R İ Ş Mononükleer fagositik sistem; a) kemik iliğindeki hematopoetik öncülerden köken alarak sırasıyla monoblastlar, promonositler ve sonunda monositler şeklinde farklılaşan bazı kemik iliği hücrelerinden, b) kemik iliğinden kan dolaşımına geçmiş monositlerden, c) kan dolaşımını terk ederek dokulara geçen monositlerden kaynaklanan doku makrofajlarından oluşan bir hücreler topluluğudur 1 5. Makrofajlar antijenleri fagositoz ve hücre içi sindirim yoluyla aktif olarak ortadan kaldırarak vücudun immünolojik savunmasında önemli rol oynarlar. Makrofajlar ayrıca, immün yanıtın uyarı fazında lenfositlerle etkileşim içindedirler. Antijenlere Fab kısımlarıyla özgül olarak bağlanan antikorlar, Fc kısımlarıyla da makrofaj yüzeyindeki reseptörlere bağlandıklarında fagositoz kolaylaşmakta yani opsonizasyon gerçekleşmektedir. Makrofajların antijeni fagosite etmesini takiben, membranla sarılı bir endositik vakuol içinde sitoplazması içine aldığı fagositik materyali, içerdiği lizozomal enzimler aracılığı ile amino asitlere kadar parçalar ve daha sonra özel antijenik determinantlar taşıyan peptidi aynı vakuol içinde
3 MİKROBİYOLOJİ BÜLTENİ 327 class II MHC molekülleriyle birleştirerek hücre yüzeyine geri gönderir. Makrofaj yüzeyinde sunulan bu antijen MHC kompleksinin T lenfositlerdeki reseptörler tarafından algılanması sonucu T lenfositler aktive olarak lenfokinleri salgılar ve B lenfositlerin antikor üretimi uyarılır. Makrofajlar tarafından sunulan antijenler iyi immünojenler olmalarına karşın, fagosite edilmemiş olanlar zayıf immünojenlerdir. Başka bir deyişle, bir antijenin makrofaj yüzeyine bağlanmış olan az bir miktarı, o antijenin orijinal olan serbest şeklinden çok daha güçlü immün yanıt oluşturur. Bu mekanizma, makrofajların antijen sunan hücreler olarak immün yanıtta üstlendiği önemli rolü açıklamaktadır 1,3,6. Çok iyi bilinen doku makrofajları arasında; bağ dokusunun sabit makrofajları (histiyositler), akciğerlerdeki alveolar makrofajlar, karaciğerdeki perisinüzoidal makrofajlar (Kupffer hücreleri), merkezi sinir sistemindeki mikroglialar, lenfoid organlardaki makrofajlar, periton ve plevra gibi seröz boşlukların makrofajları ve kemik dokusunun osteoklastları sayılabilir 1,2,7,8. Bu çalışmanın amacı, alveolar makrofajlar ve Kupffer hücrelerine benzer şekilde, adrenal bezde de özelleşmiş doku makrofajlarının bulunup bulunmadığının ışık mikroskopik olarak araştırılmasıdır. GEREÇ ve YÖNTEM Çalışmada 8 adet gebe ve 8 adet gebe olmayan toplam 16 adet erişkin dişi kobay kullanıldı. Gebe olmayan kobaylardan 4 tanesine, öldürmeden 36 saat önce, eter anestezisi altında kulak veninden çini mürekkebi enjekte edildi. Diğer 12 kobaya herhangi bir müdahalede bulunulmadı. Bütün kobaylar dekapitasyonla öldürüldükten sonra adrenal bezleri çıkarıldı. Çini mürekkebi verilen kobaylardan adrenal bezlerin yanı sıra, mononükleer fagositik sistem içinde değerlendirilen ve en çok bilinen organa özgül doku makrofajlarını kısmen gösterebilmek amacıyla karaciğer, akciğer, lenf düğümü ve dalaktan da doku örnekleri alındı. Adrenal bezler ve diğer doku örnekleri Bouin solüsyonunda (pikrik asit, formalin, asetik asit) saat süreyle fikse edildi 9. Bütün doku örnekleri dereceli alkol serilerinden geçirilerek dehidratasyon sağlandı. Ksilol ile şeffaflaştırma yapıldıktan sonra parafinde bloklanan doku parçalarından 5 6 mikrometre kalınlığında kesitler elde edildi. Lam üzerine alınan kesitlere rutin ışık mikroskobik inceleme için hematoksilen eosin (HE) boyama yöntemi ve Periyodik asit Schiff (PAS) reaksiyonu uygulandı 9. Preparatlar Nikon Eclipse E600 marka ışık mikroskobunda incelenerek fotoğrafları çekildi. B U L G U L A R Bu çalışmada, çini mürekkebi enjekte edilen kobaylarda iyi bilinen bazı doku makrofajlarının yanı sıra adrenal bezde de boyayı fagosite etmiş makrofajların varlığı araştırılmıştır. Dalak kesitlerinin incelenmesinde, özellikle Billroth kordonlarında (kırmızı pulpa) ve lenf düğümünün retiküler çatısı içinde yuvalanmış konumda bulunan düzensiz şekilli, ince ya da kalın, uzun ya da kısa birkaç sitoplazmik uzantısı bulunabilen, çini mürekkebinin fagosite edildiğini gösterir şekilde intrasitoplazmik siyah granüller ya da vakuoller içeren ve hatta tamamen yoğun siyah renkte görülen makrofajlar saptanmıştır (Resim 1a, 1b). Akciğer kesitleri
4 328 ADRENAL MAKROFAJLAR incelendiğinde interalveoler bağ dokusu bölümlerde, alveollerin duvarında ve bazen alveol boşluğuna düşmüş durumda, yine mürekkebi hücre içine aldığından siyah renkte görülen alveoler makrofajlar görülmüştür (Resim 1c). Karaciğer kesitlerinde, hepatosit kordonları arasındaki sinüzoidlerin duvarında lümene doğru çıkıntı yapmış şekilde, uzantılı, siyah Kupffer hücreleri gözlenmiştir (Resim 1d). Resim 1: Çini mürekkebi enjekte edilmiş erişkin kobaylardan alınan dalak (a), lenf düğümü (b), akciğer (c) ve karaciğer (d) örneklerinin ışık mikroskopik kesitleri. Bütün kesitlerdeki makrofajlar ok ile gösterilmiştir. bp: beyaz pulpa, a: arteria sentralis, k: kapsül, Ko: korteks, al: alveol duvarı, s: sinüzoid, v: portal alanda vena portanın dalı. Boya: HE. Barların uzunluğu = 60 mikrometre. Çini mürekkebi verilen ve verilmeyen kobayların adrenal bez preparatlarının incelenmesinde ise; mürekkep enjekte edilen kobaylarda adrenal bez korteksinin her üç tabakasında da gerek steroid sentezleyen parankimal hücre kümeleri ve kordonları arasında gerekse kortikal sinüzoidlerin duvarına yakın yerleşimli, mürekkebi fagosite etmesi sonucunda sitoplazması içinde siyah granüller
5 MİKROBİYOLOJİ BÜLTENİ 329 sergileyen ya da tamamen yoğun siyah renkte görülen, düzensiz şekilli hücreler saptanmıştır (Resim 2a). Bunların yanı sıra, mürekkep verilmeyen kobaylardan alınan adrenal bezlerin HE ile boyanmış kesitlerinde, adrenal korteksin tüm zonlarında rastlanmakla birlikte zona retikülariste daha fazla olmak üzere, asidofilik boyanmış parankim hücreleri arasında sarı kahverengi lipofuksin pigment granülleriyle dolu sitoplazmaları ile kendini belli eden, belirgin bir şekli olmayıp kimi yerde toparlak kimi yerde uzantılı görünüme sahip olan hücreler izlenmiştir. Bu tip hücrelere gebe kobayların adrenal bezlerinde daha çok rastlanmıştır. Bu hücrelerin özellikle sinüzoid damarların duvarına yakın yerleşmiş olmaları dikkat çekici bulunmuştur (Resim 2b). PAS reaksiyonu uygulanan kesitlerin ışık mikroskopisinde ise, HE kesitlerindeki kahverengi hücrelere benzer görünümde düzensiz şekilli, koyu pembe kırmızı tonlarında PAS pozitif boyanmış ve yine özellikle perisinüzoidal yerleşimli olan hücreler gözlenmiştir (Resim 2c). Resim 2: (a) Çini mürekkebi enjekte edilmiş kobaydan alınan adrenal bezin zona fasikülatası, (b) Çini mürekkebi verilmemiş gebe kobaydan alınan adrenal bezin medullaya komşu zona retikülarisi, (c) Çini mürekkebi verilmemiş erişkin kobaya ait adrenal bezin derin zona fasikülatası. Bütün kesitlerdeki makrofaj olası perisinüzoidal hücreler ok ile gösterilmiştir; s: sinüzoid damar. Boyalar: H (a ve b), PAS (c). Barların uzunluğu = 30 mikrometre.
6 330 ADRENAL MAKROFAJLAR T A R T I Ş M A Kan monositleri, bağ dokusunun ve lenfoid organların sabit makrofajları, akciğerlerin alveolar makrofajları ve karaciğerin Kupffer hücreleri mononükleer fagositik sistemin üyeleri arasında sayılabilecek hücrelerden bazılarıdır 1,2,7,8. Mononükleer fagositik sistemi oluşturan hücrelerin en belirgin ortak özelliği, hem vücudun kendi hasarlanmış ve yaşlanmış hücrelerini ve hücre artıklarını hem de vücuda yabancı ve zararlı ekzojen maddeleri fagosite edip sindirebilme yeteneğine sahip olmalarıdır 1 8. Bu oldukça fagositik hücreler, tripan mavisi ve çini mürekkebi gibi vital boya uygulamalarından sonra dokularda rahatlıkla gösterilebilir ve tanımlanabilirler 1,8. Çalışmamızda, çini mürekkebi enjekte edilen kobayların dalak, lenf düğümü, akciğer ve karaciğer kesitlerinde, mürekkebi fagosite etmelerinden dolayı sitoplazmalarındaki siyah granüler yapılarla ve yoğun siyah pigmentasyonla belirgin hale gelen makrofajlar gösterilmiştir. Ayrıca, aynı kobayların adrenal bezlerinde de, dalak, lenf düğümü, akciğer ve karaciğerde görülen makrofajlarınkine benzer morfolojik özellikler sergileyen hücreler saptanmıştır. Bu granüler ya da yoğun tarzda siyah pigmentasyon gösteren, düzensiz şekilli ve genellikle sinüzoidlere yakın yerleşimli hücrelerin adrenal bezde yerleşmiş makrofajlar olabileceği düşünülmüştür. Bilindiği gibi, adrenal bezde korteksin periferik bölümlerinden medullaya komşu derin bölümlerine doğru bir hücre göçü (sentripetal migrasyon) vardır 10. Zona retikülariste, özellikle medulla yakınında, piknotik nükleuslu ve elektron yoğun sitoplazmalı, dejenere olmuş parankim hücrelerinin bolca bulunduğu bildirilmiştir 1,8. Buradaki dejenerasyonu izleyen hücre kayıpları, korteksin periferindeki hücre çoğalmaları ve sentripetal hücre göçüyle yerine konmaya çalışılır 10. Kanımızca, adrenal kortekste sürekli hücre değişimi ve yenilenmesi (turnover) sırasında ortaya çıkan yaşlanmış ve yıpranmış hücrelerin ve hücre artıklarının (debris) ortadan kaldırılması amacıyla kortekste yerleşik makrofajların bulunması doğaldır. Makrofajlar, fagositozla sitoplazma içine alınan maddelerin sindiriminde iş gören lizozomal enzimlerden zengindir 1 3,6 8. Bu çalışmada, HE ile boyanmış adrenal bez preparatlarındaki sinüzoidlere yakın yerleşmiş düzensiz şekilli hücrelerde gözlenen sarı kahverengi lipofussin pigmenti, sekonder lizozomal yapıların hücre içinde artık cisim olarak birikmesinden kaynaklanır ve hücre içi sindirimin yoğun olarak gerçekleştiği makrofajlarda bolca bulunur 8. PAS reaksiyonu uygulanan adrenal bez kesitlerinde, perisinüzoidal yerleşimli uzantılı hücrelerin PAS pozitif boyanması, bu hücrelerin lizozomal enzim içeriğinden kaynaklanıyor olabilir. Yine, erken dönemdeki lipofussin granüllerinin PAS pozitif boyandığı bilinmektedir 9. Tüm bu veriler ışığında, çini mürekkebi enjekte edilen kobayların adrenal bezinde siyah renkte izlenen, HE preparatlarında sarı kahverengi lipofussin pigmentini bolca içerdiği gözlenen ve PAS reaksiyonu uygulanan kesitlerde pembe kırmızı tonlarında PAS pozitif boyanmış olan hücrelerin adrenal bezde yerleşik makrofajlar olduğu düşünülmüştür. Nitekim farelerde yapılan bir çalışmada, adrenal bezde makrofaja özgül antijen içeren hücrelerin bulunduğu gösterilmiştir 11. Ayrıca, Gonzalez Hernandez ve arkadaşları insan adrenal bezinde, özellikle korteksten medullaya geçiş zonunda, yerleşik makrofajların bulunduğunu bildirmişlerdir 12,13.
7 MİKROBİYOLOJİ BÜLTENİ 331 Bu çalışmada, gebe kobayların adrenal bezlerinde, makrofaj olası bu uzantılı, perisinüzoidal yerleşimli, kahverengi pigment granülleri içeren hücrelere daha çok rastlanmıştır. Gebelik sırasında adrenal bezin, özellikle zona retikülarisin fonksiyonunun artması sonucunda, metabolizma artık ürünlerinin de artması ve bu artıkları ortadan kaldırmak amacıyla makrofajların çoğalması şaşırtıcı değildir 14,15. Ayrıca gebelik boyunca yükselen östrojen hormonunun etkisiyle, insan makrofajlarının sayısının ve fagositik aktivitesinin arttığını bildiren çalışmalar bulunmaktadır 5. Makrofajlar, fagositoz yapabilme fonksiyonlarının yanı sıra, salgıladıkları sitokinler aracılığıyla da immün yanıtta rol alan hücrelerdir 1,3. Makrofajlardan salgılanan ve immünolojik yönden önemli olan sitokinlerden bazıları tümor nekrozis faktör alfa (TNF alfa), transforme edici büyüme faktörü beta (TGF beta), interlökin 1 (IL 1), IL 6 ve IL 12 dir 3,5,13, İmmün yanıt sürecinde, bütün vücudun etkilendiğini gösterecek şekilde birçok metabolik ve nöro endokrin değişiklikler oluşur. Örneğin, immün uyarının etkilerinden biri kan glukokortikoid seviyelerinin yükselmesidir 20. Bilindiği gibi, glukokortikoid hormonlar adrenokortikal hücreler tarafından sentezlenip salgılanır 1,2,8. Bazı araştırmacılar adrenal bezde adrenokortikotropik hormon (ACTH) dan bağımsız kortikosteroid sentezinin olabileceğini bildirirken, bazıları da hipofizden bağımsız olarak intraadrenal ACTH sentezinin gerçekleşebildiğini rapor etmişlerdir 17,19,21. Birinci görüşü destekler biçimde, monositlerin ACTH dan farklı bir faktör aracılığıyla insan hücrelerinden kortizol üretimini uyarabileceğini ve ayrıca hipofizi çıkarılmış sıçanlarda, IL 1, IL 2, IL 6 ve TNF alfa nın ACTH dan bağımsız olarak kortikosteron sekresyonu üzerine direk uyarıcı etki yapabileceğini bildiren çalışmalar bulunmaktadır 19. Bunlara ek olarak, makrofajların sempatik uyarıya duyarlı olan çok sayıda beta adrenerjik reseptör içerdiği rapor edilmiştir 19. Böylece, parakrin yoldan medullar katekolaminler aracılığıyla adrenal makrofajlardan başlatılan sitokin (IL 1, IL 6, TNF alfa, vb.) sekresyonu ile adrenokortikal hücrelerin glukokortikoid salgılaması uyarılabilir şeklinde bir hipotez ileri sürülebilir 19,20. Ayrıca adrenokortikal hücrelerin parakrin mekanizmayla sempatik uyarıya direk yanıt vererek glukokortikoidleri salgılayabileceği ve korteksteki immün hücreler tarafından yapılan antijen sunumunun ve sitokin sekresyonunun bu kortikosteroidlere duyarlı olduğu da bildirilmektedir 20. Hipofizden bağımsız intraadrenal ACTH sentezinden söz eden ikinci görüşü açıklar şekilde, adrenal bezde yerleşik makrofajlar tarafından ACTH salgılabileceğini belirten çalışmalar da bulunmaktadır 17. Bu bilgiler ışığında makrofajlar, adrenal bez içinde iki yönlü immün adrenokortikal iletişimde anahtar rol oynuyor görünmektedir 19,20. Sonuç olarak, çalışmamızda histokimyasal yöntemlerle adrenal kortekste varlığı gösterilen adrenal makrofajlar, kanımızca, histoloji ve immünoloji kaynak kitaplarında yer almayı hak etmektedir. KAYNAKLAR 1. Ross MH, Kaye GI, Pawlina W. Histology a Text and Atlas, pp: 142 4, , 4 th ed. Lippincott Williams&Wilkins, Philadelphia. 2. Gartner LP, Hiatt JL. Color Textbook of Histology, pp: 32 36, 120 2, , 2 nd ed. WB Saunders Company, Philadelphia. 3. Peakman M, Vergani D. Basic and Clinical Immunology, pp: , 1 st ed. Churchill Livingstone, New York.
8 332 ADRENAL MAKROFAJLAR 4. Sasmono RT, Oceandy D, Pollard JW, et al. A macrophage colony stimulating factor receptor green fluorescent protein transgene is expressed throughout the mononuclear phagocyte system of the mouse. Blood 2003; 101: Miller L, Hunt JS. Sex steroid hormones and macrophage function. Life Sci 1996; 59: Sompayrac L. How the immune system works, pp: 4 11, 18 23, , 2 nd ed. Blackwell Publishing, Oxford. 7. Atlas RM. Principles of Microbiology, pp: , 2 nd ed. WBC/McGraw Hill Co, New York. 8. Aytekin Y, Solakoğlu S (çeviri editörleri): Temel Histoloji (Junqueira LC, Carneiro J: Basic Histology), s: , , Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul. 9. Bancroft JD, Cook HC. Manual of Histological Techniques, pp: 19 20, 102 3, , 1 st ed. Churchill Livingstone, New York. 10. Belloni AS, Mazzocchi G, Meneghelli V, Nussdorfer GG. Cytogenesis in the rat adrenal cortex: evidence for an ACTH induced centripetal cell migration from the zona glomerulosa. Arch Anat Histol Embryol 1978; 61: Hume DA, Halpin D, Charlton H, Gordon S. The mononuclear phagocyte system of the mouse defined by immunohistochemical localization of antigen F4/80: macrophages of endocrine organs. Proc Natl Acad Sci 1984; 81: Gonzalez Hernandez JA, Bornstein SR, Ehrhart Bornstein M, Geschwend JE, Adler G, Scherbaum WA. Macrophages within the human adrenal gland. Cell Tissue Res 1994; 278: Gonzalez Hernandez JA, Ehrhart Bornstein M, Spath Schwalbe E, Scherbaum WA, Bornstein SR. Human adrenal cells express tumor necrosis factor alpha messenger ribonucleic acid: evidence for paracrine control of adrenal function. J Clin Endocrinol Metab 1996; 81: Creasy RK, Resnik R. Maternal Fetal Medicine, pp: , WB Saunders, Philadelphia. 15. Yen SSC, Jaffe RB. Reproductive Endocrinology, pp: , WB Saunders, Philadelphia. 16. Gonzalez Hernandez JA, Bornstein SR, Ehrhart Bornstein M, et al. IL 1 is expressed in human adrenal gland in vivo. Possible role in a local immune adrenal axis. Clin Exp Immunol 1995; 99: You Ten KE, Itie A, Seemaver TA, Palfree RG, Lapp WS. Increased expression of proopiomelanocortin (POMC) mrna in adrenal glands of mice undergoing graft versus host disease (GVHD): association with persistent elevated plasma corticosterone levels. Clin Exp Immunol 1995; 102: Shurety W, Merino Trigo A, Brown D, Hume DA, Stow JL. Localization and post golgi trafficking of tumor necrosis factor alpha in macrophages. J Interferon Cytokine Res 2000; 20: Ehrhart Bornstein M, Hinson JP, Bornstein SR, Scherbaum WA, Vinson GP. Intraadrenal interactions in the regulation of adrenocortical steroidogenesis. Endocrine Rev 1998; 19: Sato T. Microscopy view of dendritic cells in the pituitary adrenal axis, pp: In: Sciences, Technology and Education of Microscopy: An Overview. 2003, Formatex, Spain. 21. Jones CT, Edwards AV: Release of adrenocorticotropin from the adrenal gland in the conscious calf. J Physiol (Lond.) 1990; 426:
OMÜ TIP FAKÜLTESİ DERS YILI DÖNEM I HAYATIN TEMELİ I HİSTOLOJİ UYGULAMA REHBERİ
UYGULAMANIN ADI: Hücreyi tanıma OMÜ TIP FAKÜLTESİ 2016 2017 DERS YILI DÖNEM I HAYATIN TEMELİ I HİSTOLOJİ UYGULAMA REHBERİ I. AMAÇ: Farklı büyüklük ve şekildeki hücre ve çekirdek tiplerinin ve genel özelliklerinin
KALP KASI Kalpte ve kalpten çıkan büyük damarlarda bulunur. Miyofilamanların organizasyonu iskelet kasındakilerle aynıdır; histolojik kesitlerde
KALP KASI Kalpte ve kalpten çıkan büyük damarlarda bulunur. Miyofilamanların organizasyonu iskelet kasındakilerle aynıdır; histolojik kesitlerde enine çizgilenme gösterirler. Kalp kası hücreleri interkalar
1.3. Kas-iskelet sistemi gelişimini açıklar.
DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Kodu ve Adı Bölüm / Program Dersin Dili Dersin Türü Dersi Verenler Dersin Yardımcıları Dersle İlgili Görüşme Saatleri TF20503 - Histoloji ve Embriyoloji Tıp Fakültesi Türkçe
Düz Kas. Nerede???? İçi boş organların duvarı, Kan damarlarının duvarı, Göz, Kıl follikülleri. Mesane. Uterus. İnce bağırsak
Nerede???? İçi boş organların duvarı, Kan damarlarının duvarı, Göz, Kıl follikülleri. Düz Kas Mesane Uterus İnce bağırsak Düz Kas İşlevleri İstemsiz kasılma Bazı düz kas hücreleri kollajen, elastin, glikozaminoglikan,
LENFOİD SİSTEM DR GÖKSAL KESKİN ARALIK-2014
LENFOİD SİSTEM DR GÖKSAL KESKİN ARALIK-2014 Lenfoid Sistem Lenfositlerin, mononükleer fagositlerin ve diğer yardımcı rol oynayan hücrelerin bulunduğu, yabancı antijenlerin taşınıp yoğunlaştırıldığı, Antijenin
OMÜ TIP FAKÜLTESİ DERS YILI DÖNEM I HAYATIN DEVAMI III UYGULAMA REHBERİ
OMÜ TIP FAKÜLTEİ 2016-2017 DER YILI DÖNEM I HAYATIN DEVAMI III UYGULAMANIN ADI: indirim Kanalı Histolojisi UYGULAMA REHBERİ I. AMAÇ: indirim kanalını oluşturan organların duvar yapılarının ana hatları
Sıkı bağ dokusu yapısında parankimi yada dalak pulpasını. birbiriyle devamlılık gösteren bölümlere ayıran trabekulaların
Sıkı bağ dokusu yapısında parankimi yada dalak pulpasını birbiriyle devamlılık gösteren bölümlere ayıran trabekulaların uzandığı fibroelastik bir kapsülle sarılıdır. Dalağın orta çizgisindeki hilumda kapsül
ADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI
ADIM ADIM YGS LYS 177. Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI Hastalık yapıcı organizmalara karşı vücudun gösterdiği dirence bağışıklık
Endokrin Sistem. Paratiroid Tiroid Pankreas Surrenal bez. Dr.Murat TOSUN
Endokrin Sistem Paratiroid Tiroid Pankreas Surrenal bez Dr.Murat TOSUN TİROİD VE PARATİROİD BEZLER Embriyolojik dönemde Tiroid bezi 4. hafta civarında farenks tabanında tuberculum impar ve copula arasındaki
LENF DÜĞÜMÜ DR. OKTAY ARDA
LENF DÜĞÜMÜ DR. OKTAY ARDA 2 GENELYAPI KAPSÜLLÜ KÜREMSİ (BÖBREK GİBİ) 3 NEREDE? KOLTUK ALTI KASIK BOYNUN BÜYÜK DAMARLARI ETRAFINDA TORAX ABDOMEN MEZENTER 4 DOKU SIVISI LENF 5 DOKU SIVISI LENF FİLİTRELERİ
İMMÜN YANITIN EFEKTÖR GRUPLARI VE YANITIN DÜZENLENMESİ. Güher Saruhan- Direskeneli İTF Fizyoloji AD
İMMÜN YANITIN EFEKTÖR GRUPLARI VE YANITIN DÜZENLENMESİ Güher Saruhan- Direskeneli İTF Fizyoloji AD HÜCRE İÇİ MİKROBA YANIT Veziküle alınmış mikroplu fagosit Sitoplazmasında mikroplu hücre CD4 + efektör
ER Golgi Lizozom Yönünde Vezikül Trafiği
ER Golgi Lizozom Yönünde Vezikül Trafiği Salgılama (Sekresyon) Hücrenin üretip dışarı vermek üzere organize olduğu işlemlerin tümü. Protein, lipid, KH ve bileşik moleküller salgılanır. Aktif bir işlem
D Vitaminin Relaps Brucelloz üzerine Etkisi. Yrd.Doç.Dr. Turhan Togan Başkent Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji
D Vitaminin Relaps Brucelloz üzerine Etkisi Yrd.Doç.Dr. Turhan Togan Başkent Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bruselloz Brucella cinsi bakteriler tarafından primer olarak otçul
Dehidroepiandrosteron- sülfat; DHEA-sülfat testi;
DHEA-s Dehidroepiandrosteron- sülfat; DHEA-sülfat testi; DHEA sülfat böbrek üstü bezi tarafından üretilen zayıf bir erkeklik hormonudur ( androjen ). DHEA- sülfat hem kadın hem erkeklerde üretilir. Kadınlarda
Edinsel İmmün Yanıt Güher Saruhan- Direskeneli
Edinsel İmmün Yanıt Güher Saruhan- Direskeneli İTF Fizyoloji AD Doğal bağışıklık Edinsel bağışıklık Hızlı yanıt (saatler) Sabit R yapıları Sınırlı çeşidi tanıma Yanıt sırasında değişmez Yavaş yanıt (Gün-hafta)
DOKU. Dicle Aras. Doku ve doku türleri
DOKU Dicle Aras Doku ve doku türleri Doku Bazı özel görevler üstlenmiş hücre topluluklarıdır. Bir doku aynı yönde özelleşmiş hücre ve hücreler arası maddelerin bir araya gelmesiyle oluşmuştur. İntrauterin
OMÜ TIP FAKÜLTESİ DERS YILI DÖNEM I HAYATIN DEVAMI II UYGULAMA REHBERİ
OMÜ TIP FAKÜLTEİ 2016-2017 DER YILI DÖNEM I HAYATIN DEVAMI II UYGULAMANIN ADI: indirim Kanalı Histolojisi UYGULAMA REHBERİ I. AMAÇ: indirim kanalını oluşturan organlarıdan Özofagus ve Midenin duvar yapılarının
11. SINIF KONU ANLATIMI 32 DUYU ORGANLARI 1 DOKUNMA DUYUSU
11. SINIF KONU ANLATIMI 32 DUYU ORGANLARI 1 DOKUNMA DUYUSU DUYU ORGANLARI Canlının kendi iç bünyesinde meydana gelen değişiklikleri ve yaşadığı ortamda mevcut fiziksel, kimyasal ve mekanik uyarıları alan
Tıp Fakültesi 1. Sınıf Genel Histoloji Laboratuvar Ders Programı
Tıp Fakültesi 1. Sınıf Genel Histoloji Laboratuvar Ders Programı Hücre kurulu laboratuvar programı Laboratuar: Mikroskobik inceleme için dokuların hazırlanması- Preparasyon- Boyama Laboratuar: Işık ve
Bağ doku. Mezodermden köken alır. En Yaygın bulunan dokudur ( Epitel, Kas, Kemik sinir)
Bağ doku Mezodermden köken alır En Yaygın bulunan dokudur ( Epitel, Kas, Kemik sinir) Bağ dokunun Fonksiyonları Diğer organ ve dokuların Fonksiyonal ve yapısal desteğini sağlar. kan damarları aracılığı
HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ ANABİLİM DALI. Doç. Dr. Meltem KURUŞ Yrd.Doç. Dr. Aslı ÇETİN
HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ ANABİLİM DALI Program Yürütücüsü Programın Kadrolu Öğretim Üyeleri : Prof. Dr. Nigar VARDI : Doç. Dr. Mehmet GÜL Doç. Dr. Meltem KURUŞ Yrd.Doç. Dr. Aslı ÇETİN Programa Kabul İçin
LENFOİD DOKU. Lenfoid Organlar:
LENFOİD DOKU Lenfoid Organlar: Lenfoid organlar santral ve periferik olmak üzere iki gruba ayrılırlar. Santral organlar yeni lenfositlerin antijene bağımlı olmaksızın otonom olarak yapıldıkları ve immun
ENDOKRİN BEZ EKZOKRİN BEZ. Tiroid bezi. Deri. Hormon salgısı. Endokrin hücreler Kanal. Kan akımı. Ter bezi. Ekzokrin hücreler
ENDOKRİN SİSTEM Endokrin sistem, sinir sistemiyle işbirliği içinde çalışarak vücut fonksiyonlarını kontrol eder ve vücudumuzun farklı bölümleri arasında iletişim sağlar. 1 ENDOKRİN BEZ Tiroid bezi EKZOKRİN
TİMUS DR. OKTAY ARDA DR. OKTAY ARDA 1
TİMUS DR. OKTAY ARDA DR. OKTAY ARDA 1 LENFORETİKÜLER (LENFOEPİTELYAL) YAPI RETİCULUM: Hücreler arasındaki protoplazmik ağ şebekesi EPİTELYAL HÜCRELER EPİTELYAL RETİKULUM DR. OKTAY ARDA 2 LENFORETÜKÜLER
DOĞAL BAĞIŞIKLIK. Prof. Dr. Dilek Çolak
DOĞAL BAĞIŞIKLIK Prof. Dr. Dilek Çolak 1 DOĞAL BAĞIŞIKLIK İkinci savunma hattı birinci hat: fiziksel bariyerler Kazanılmış bağışık yanıtın aktivatörü ve kontrolörü 2 DOĞAL BAĞIŞIKLIK Kompleman proteinleri
ABSTRACT ANAHTAR SÖZCÜKLER / KEY WORDS
I ÖZ Bu çalışmada Kepez/AYDIN dan Haziran 2005 tarihinde toplanan 10 yetişkin L. stellio nun (5, 5 ) sindirim kanalının bir bölümünü oluşturan ince barsak ve kalın barsağının genel histolojik yapısı ortaya
Nat. Rev. Immunology, 3:199-210, 2003). Belkaid Y ve ark. Nature 420:502-507, 2002).
DÜZENLEYİCİ T HÜCRELER Yrd. Doç. Dr. Gülderen Yanıkkaya Demirel Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı İmmunoloji Alt Birimi ve Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi
Hücresel İmmünite Dicle Güç
Hücresel İmmünite Dicle Güç dguc@hacettepe.edu.tr kekik imus Kalbe yakınlığı ve Esrarengiz hale Ruhun oturduğu yer Ruh cesaret yiğitlik Yunanlı Hekim MS 1.yy Kalp, pankreas, timus imus yaşla küçülür (timik
SAFRA KANAL SİSTEMİ VE SAFRA KESESİ. Yrd.Doç.Dr.Sevda Söker
SAFRA KANAL SİSTEMİ VE SAFRA KESESİ Yrd.Doç.Dr.Sevda Söker Safra Kanal Sistemi; Safranın hepatositten safra kesesine Safra kesesinden bağırsağa aktığı Çapı giderek artan kanallar sistemi En küçük dalı,
ORGANİZMALARDA BAĞIŞIKLIK MEKANİZMALARI
ORGANİZMALARDA BAĞIŞIKLIK MEKANİZMALARI Organizmalarda daha öncede belirtildiği gibi hücresel ve humoral bağışıklık bağışıklık reaksiyonları vardır. Bunlara ilave olarak immünoljik tolerans adı verilen
T Lenfositleri. Dr. Göksal Keskin
T Lenfositleri Dr. Göksal Keskin Lenfositlerin ortak özellikleri-1 Kazanılmış bağışıklık sisteminin en önemli elemanlarıdır Spesifite özellikleri var Bellekleri var Primer lenfoid organlarda üretilirler
Kanın fonksiyonel olarak üstlendiği görevler
EGZERSİZ VE KAN Kanın fonksiyonel olarak üstlendiği görevler Akciğerden dokulara O2 taşınımı, Dokudan akciğere CO2 taşınımı, Sindirim organlarından hücrelere besin maddeleri taşınımı, Hücreden atık maddelerin
İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULU TIBBİ LABORATUVAR TEKNİKLERİ PROGRAMI II DERS İÇERİKLERİ:
İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULU TIBBİ LABORATUVAR TEKNİKLERİ PROGRAMI II DERS İÇERİKLERİ: HEMATOLOJİ (2 4 6) 1 Hematolojiye giriş-tanımı, Hastaların genel değerlendirilmesi, 2 Kan,
Kuramsal: 28 saat. 4 saat-histoloji. Uygulama: 28 saat. 14 saat-fizyoloji 10 saat-biyokimya
HEMATOPOETİK SİSTEM Hematopoetik Sistem * Periferik kan * Hematopoezle ilgili dokular * Hemopoetik hücrelerin fonksiyon gösterdikleri doku ve organlardan meydana gelmiştir Kuramsal: 28 saat 14 saat-fizyoloji
HİSTOLOJİ. DrYasemin Sezgin
HİSTOLOJİ DrYasemin Sezgin HİSTOLOJİ - Canlı vücudunu meydana getiren hücre, doku ve organların çıplak gözle görülemeyen (mikroskopik) yapılarını inceleyen bir bilim koludur. - Histolojinin sözlük anlamı
BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ...
BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ... 1 Bilinmesi Gereken Kavramlar... 1 Giriş... 2 Hücrelerin Fonksiyonel Özellikleri... 2 Hücrenin Kimyasal Yapısı... 2 Hücrenin Fiziksel Yapısı... 4 Hücrenin Bileşenleri... 4
VİROLOJİ -I Antiviral İmmunite
VİROLOJİ -I Antiviral İmmunite Prof.Dr. Yılmaz Akça Prof.Dr. Feray Alkan Prof.Dr. Aykut Özkul Prof. Dr. Seval Bilge-Dağalp Prof.Dr. M. Taner Karaoğlu Prof.Dr. Tuba Çiğdem Oğuzoğlu DOĞAL SAVUNMA HATLARI-DOĞAL
b. Amaç: Bakterilerin patojenitesine karşı konakçının nasıl cevap verdiği ve savunma mekanizmaları ile ilgili genel bilgi öğretilmesi amaçlanmıştır.
İMMÜNOLOJİİ I-DERS TANIMLARI 1- Tanım: Konakçı savunma mekanizmalarının öğretilmesi. b. Amaç: Bakterilerin patojenitesine karşı konakçının nasıl cevap verdiği ve savunma mekanizmaları ile ilgili genel
DEKSAMETAZON SÜPRESYON TESTİ
DEKSAMETAZON SÜPRESYON TESTİ Kortizol süpresyon testi; ACTH süpresyon testi; Deksametazon süpresyon testi Hipotalamus ve hipofiz bezinin kortizole cevabını ölçen laboratuar testidir. Kortizol Hipotalamus
I- Doğal-doğuştan (innate)var olan bağışıklık
I- Doğal-doğuştan (innate)var olan bağışıklık Fagositik hücreler (makrofajlar, mast hücreleri) Kompleman sistemi(direkt bakteri hücre membranı parçalayarak diğer immün sistem hücrelerin bunlara atak yapmasına
Histoloji ve Embriyolojiye Giriş. Histolojiye Giriş
Histoloji ve Embriyolojiye Giriş Prof.Dr.Yusuf NERGİZ Histolojiye Giriş Sunum Planı Histolojinin Tanımı,Amacı Histolojinin Tıptaki Önemi,Diğer Bilim Dallarıyla ilişkisi İnsan Vücudunun Organizasyonu Hücreler
İMMÜN SİSTEMİ OLUŞTURAN ORGANLAR
İMMÜNOTOKSİKOLOJİ İMMÜN SİSTEM İnsan kendi yapısına yabancı olan maddeleri (antijenleri) tanıyabilme ve onlarla başedebilme özelliklerine sahiptir. Bu sayede virüs, bakteri, mantar ve protozonlar çeşitlenen
DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM II. KAN-DOLAŞIM ve SOLUNUM DERS KURULU
DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM II KAN-DOLAŞIM ve SOLUNUM DERS KURULU Doç.Dr. Engin DEVECİ İMMÜN SİSTEM TİPLERİ I- Doğal-doğuştan (innate)var olan bağışıklık Fagositik hücreler (makrofajlar, mast
İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın
İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın Hücre iletişimi Tüm canlılar bulundukları çevreden sinyal alırlar ve yanıt verirler Bakteriler glukoz ve amino asit gibi besinlerin
HORMONLARIN ETKİ MEKANİZMALARI
HORMONLARIN ETKİ MEKANİZMALARI Prof. Dr. Orhan Turan KAYNAKÇA: 1.Stephen J. McPhee, Gary D.Hammer eds. Pathophysiology of Disease. 6th ed. Mc Graw Hill; 2010. 2.Damjanov I. Pathophisiology. 1st ed. Saunders
Hücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)!
HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücre Hücre: Tüm canlıların en küçük yapısal ve fonksiyonel ünitesi İnsan vücudunda trilyonlarca hücre bulunur Fare, insan veya filin hücreleri yaklaşık aynı büyüklükte Vücudun büyüklüğü
Aldosteron tansiyon ve vücut sıvı dengesini ayarlayan böbrek üstü bezlerinden salgılanan bir hormondur. Kandaki miktarına bakılır.
ALDOSTERON Aldosteron tansiyon ve vücut sıvı dengesini ayarlayan böbrek üstü bezlerinden salgılanan bir hormondur. Kandaki miktarına bakılır. Aldosteron testi ne için yapılır: Bazı sıvı ve elektrolit metabolizma
FARMASÖTİK MİKROBİYOLOJİ VE İMMUNOLOJİ. Yrd.Doç.Dr. Müjde ERYILMAZ
FARMASÖTİK MİKROBİYOLOJİ VE İMMUNOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Müjde ERYILMAZ İmmunoloji (Bağışıklık Bilimi) İmmunolojinin tanımı Antikor (immunoglobulin) nedir? Antikorun yapısı, çeşitleri ve görevleri Monoklonal
KARACİYER SAFRA KESESİ. Dr. Oktay Arda
KARACİYER SAFRA KESESİ Dr. Oktay Arda K.C. Ana Fonksiyoları Safra Yapımı Yağ Sindirimi İçin Önemli Bir Sıvı? Metabolizmasında Önemli Rol: Lipid Karbonhidrat Protein DR. OKTAY ARDA 2 K.C. Ana Fonksiyoları
ENDOKRİN SİSTEM #4 SELİN HOCA
ENDOKRİN SİSTEM #4 SELİN HOCA ADRENAL BEZ MEDULLA BÖLGESİ HORMONLARI Böbrek üstü bezinin öz bölgesi, embriyonik dönemde sinir dokusundan gelişir bu nedenle sinir sisteminin uzantısı şeklindedir. Sempatik
İmmün Sistemin Yapısı
ÜNİTE 10 İmmün Sistemin Yapısı Bu üniteyi çalıştıktan sonra, Amaçlar Organizmada bağışıklık sistemini oluşturan organlar ile Organizmada bağışıklık olaylarında rol alan hücreler hakkında bilgi edineceksiniz.
Sunum planı. Hipofiz Epifiz Tiroid Paratiroid ve Pankreas hormonları
Dr. Suat Erdoğan Sunum planı Hipofiz Epifiz Tiroid Paratiroid ve Pankreas hormonları Hipofiz bezi (hypophysis) Hipofizial çukurlukta bulunur (sella turcica) 9 adet hormon üretir İki bölümü vardır: Anterior
Nöroinflamasyon nedir? Temel mekanizmaları ve ölçümleme
Nöroinflamasyon nedir? Temel mekanizmaları ve ölçümleme Uz. Dr. Tevfik Kalelioğlu Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi Nöroinflamasyon nedir? Temel mekanizmaları ve ölçümleme Uz. Dr. Tevfik Kalelioğlu
SEKONDER LENFOİD ORGANLAR
SEKONDER LENFOİD ORGANLAR 2-SEKONDER LENFOİD ORGANLAR Fetal devrenin sonuna doğru mezodermden meydana gelirler ve bütün hayat devresinde organizmada kalan organlardır. Antijenik uyarılmalara cevap veren
Kınalı Keklik (Alectoris chukar) Lens inin Işık Mikroskopik Düzeyde Araştırılması
Kınalı Keklik (Alectoris chukar) Lens inin Işık Mikroskopik Düzeyde Araştırılması Hatice Yaren KULOĞLU Selçuk Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Konya haticeyyaren@gmail.com ÖZET Bu çalışmada kınalı keklik
DEKSAMETAZON SÜPRESYON TESTİ
DEKSAMETAZON SÜPRESYON TESTİ Kortizol süpresyon testi; ACTH süpresyon testi; Deksametazon süpresyon testi Hipotalamus ve hipofiz bezinin kortizole cevabını ölçen laboratuar testidir. Kortizol Hipotalamus
Özofagus Mide Histolojisi
Özofagus Mide Histolojisi Sindirim kanalını oluşturan yapılar Gastroıntestınal kanal özafagustan başlayıp anüse değin devam eden değişik çaptaki bir borudur.. Ağız, Farinks (yutak), özafagus(yemek borusu),
Dehidroepiandrosteron- sülfat; DHEA-sülfat testi;
DHEA-s Dehidroepiandrosteron- sülfat; DHEA-sülfat testi; DHEA sülfat böbrek üstü bezi tarafından üretilen zayıf bir erkeklik hormonudur ( androjen ). DHEA- sülfat hem kadın hem erkeklerde üretilir. Kadınlarda
HUMORAL İMMUN YANIT 1
HUMORAL İMMUN YANIT 1 Antijen B lenfosit... HUMORAL İMMUN YANIT Antikor üretimi 2 Antijenini işlenmesi ve sunulması Yardımcı T-lenfosit aktivasyonu Yardımcı T hücre- B hücre ilişkisi B hücre aktivasyonu
GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM
GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM 1) Aşağıdaki hormonlardan hangisi uterusun büyümesinde doğrudan etkilidir? A) LH B) Androjen C) Östrojen Progesteron D) FUH Büyüme hormonu E) Prolaktin - Testosteron 2)
Bio 103 Gen. Biyo. Lab. 1
GENEL BİYOLOJİ LABORATUVARI 4. Laboratuvar: KAN DOKU Kan dokusunun görevleri 1 Kan dokusunun yapı elemanları 2 Kan grupları 12 İnce yayma kan preparatı tekniği 15 1. GİRİŞ Kan doku, atardamar, toplardamar
BAĞ DOKUSU. Gevşek Bağ Dokusu Sıkı Bağ Dokusu (Düzenli, Düzensiz) Özelleşmiş Bağ Dokusu
BAĞ DOKUSU BAĞ DOKUSU Gevşek Bağ Dokusu Sıkı Bağ Dokusu (Düzenli, Düzensiz) Özelleşmiş Bağ Dokusu Yağ Dokusu Kan Dokusu Müköz Bağ Dokusu Destek Bağ Dokusu Kıkırdak Dokusu (Hiyalin, Elastik, Fibröz) Kemik
DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ
DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ Kan, kalp, dolaşım ve solunum sistemine ait normal yapı ve fonksiyonların öğrenilmesi 1. Kanın bileşenlerini, fiziksel ve fonksiyonel özelliklerini sayar, plazmanın
b. Amaç: Histoloji ders içeriği ile ilgili genel bilgi öğretilmesi amaçlanmıştır.
HİSTOLOJİ-EMBRİYOLOJİ I-DERS TANIMLARI 1-Tanım: Histolojiye girişin öğretilmesi. b. Amaç: Histoloji ders içeriği ile ilgili genel bilgi c. Öğrenim Hedefleri: Histolojiyi tanımlama, kullanılan ölçü birimleri,
Kanın Bileşenleri. Total kan Miktarı: Vücut Ağırlığı x0.08. Plazma :%55 Hücreler : %45. Plazmanın %90 su
KAN DOKUSU Kanın Bileşenleri Total kan Miktarı: Vücut Ağırlığı x0.08 Plazma :%55 Hücreler : %45 Plazmanın %90 su Kan Hücreleri Eritrosit Lökosit Trombosit Agranulosit Lenfosit Monosit Granulosit Nötrofil
Sıçanların Sindirim ve Solunum Sistemlerindeki Makrofajların Histolojik Yapıları+
İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 15 (4) 225-231 (2008) Sıçanların Sindirim ve Solunum Sistemlerindeki Makrofajların Histolojik Yapıları+ Aslı Çetin*, Feral Öztürk*, Mehmet Gül*, Mukaddes Eşrefoğlu*,
ACTH (Synacten) STİMÜLASYON TESTİ
ACTH (Synacten) STİMÜLASYON TESTİ Adrenal rezerv testi; Synacten stimülasyon testi; ACTH stimülasyon testi adrenal yetmezlik teşhisinde kullanılır. ACTH stimülasyon testi neyi ölçer? ACTH beyinde hipofiz
MONONÜKLEER FAGOSİT SİSTEM
MONONÜKLEER FAGOSİT SİSTEM MONONÜKLEER FAGOSİT SİSTEM Kemik iliğinde meydana gelip, olgunlaşmasını yaparak dolaşıma katılırlar. Orijinleri monositlerdir. Görevleri fagositoz yapmaktır. Bu hücrelerin hepsi
HAYVANSAL ÜRETİM FİZYOLOJİSİ
HAYVANSAL ÜRETİM FİZYOLOJİSİ 4. Hafta Prof. Dr. Gürsel DELLAL 1 Dolaşım Fizyolojisi Kan Kan, vücutta damarlar içinde devamlı halde dolaşan bir dokudur. Kan, plazma içinde süspansiyon halinde bulunan eritrosit
11. SINIF KONU ANLATIMI 29 ENDOKRİN SİSTEM 4 BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZLER)
11. SINIF KONU ANLATIMI 29 ENDOKRİN SİSTEM 4 BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZLER) BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZ) Her bir böbreğin üst kısmında bulunan endokrin bezdir. Böbrekler ile doğrudan bir bağlantısı
Kemik iliği yapısı Miyeloretiküler Bağ Dokusu
Kemik iliği yapısı Miyeloretiküler Bağ Dokusu Doç. Dr. Sinan Özkavukcu Histoloji-Embriyoloji AD Öğretim Üyesi Üremeye Yardımcı Tedavi ve Eğitim Merkezi Laboratuvar Sorumlusu Kemik İliği Kemik iliği çok
Bağışıklık sistemi nasıl çalışır?
On5yirmi5.com Bağışıklık sistemi nasıl çalışır? İnsanda bağışıklık sistemi, özellik ve görevleri nelerdir? Kaç çeşit bağışıklık sistemi vardır? Yayın Tarihi : 23 Ekim 2012 Salı (oluşturma : 10/3/2017)
TİP I HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONU. Prof. Dr. Bilun Gemicioğlu
TİP I HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONU Prof. Dr. Bilun Gemicioğlu HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONLARI TİP I TİP II TİPII TİPIII TİPIV TİPIV TİPIV İmmün yanıt IgE IgG IgG IgG Th1 Th2 CTL Antijen Solübl antijen Hücre/
HÜCRESEL İMMÜNİTENİN EFEKTÖR MEKANİZMALARI. Hücre İçi Mikropların Yok Edilmesi
HÜCRESEL İMMÜNİTENİN EFEKTÖR MEKANİZMALARI Hücre İçi Mikropların Yok Edilmesi Hücre içi mikropları yok etmekle görevli özelleşmiş immün mekanizmalar hücre aracılı immüniteyi oluştururlar. Hücresel immünitenin
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ FARMAKOLOJİSİ
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ FARMAKOLOJİSİ Bağışıklık sistemini etkileyen (uyaran veya baskılayan) maddeler özellikle kanser ve oto-bağışıklık hastalıklarının sağaltımında kullanılan ilaçlar Organ nakillerinde reddin
KARACİĞER HİSTOLOJİSİ. Yrd.Doç.Dr.Sevda Söker
KARACİĞER HİSTOLOJİSİ Yrd.Doç.Dr.Sevda Söker Dıştan glisson kapsülü ile sarılmış olup, insan vücudunun en büyük salgı bezi ve organıdır. Hem endokrin hem de ekzokrin bir bezdir. Parankimadan oldukça zengindir.
T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM I I
T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2017-2018 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM I I DOKU BİYOLOJİSİ I. DERS KURULU ( 18 EYLÜL 2017 27 EKİM 2017) DERS PROGRAMI DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ
Hümoral İmmün Yanıt ve Antikorlar
Hümoral İmmün Yanıt ve Antikorlar H. Barbaros ORAL Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi İmmünoloji Anabilim Dalı Edinsel immün sistemin antijenleri bağlamak için kullandığı 3 molekül sınıfı: I.Antikorlar,
LÖKOSİTLER,ÖZELLİKLERİ. ve İNFLAMASYON. 2009-2010 Dr.Naciye İşbil Büyükcoşkun
LÖKOSİTLER,ÖZELLİKLERİ ve İNFLAMASYON 2009-2010 Dr.Naciye İşbil Büyükcoşkun Dersin Amacı: * Yabancı maddeye karşı savunma? * Lökosit çeşitleri ve miktarları * Lökopoez * Fonksiyonel özellikleri * Monosit-
T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM I I
T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2016-2017 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM I I DOKU BİYOLOJİSİ I. DERS KURULU ( 19 EYLÜL 2016 28 EKİM 2016) DERS PROGRAMI DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ
ÇEKİRDEK EĞİTİM PROGRAMI
ÇEKİRDEK EĞİTİM PROGRAMI Tıp Fakülteleri Mezuniyet Öncesi İmmünoloji Eğitim Programı Önerisi in hücre ve dokuları ilgi hücrelerini isim ve işlevleri ile bilir. Kemik iliği, lenf nodu, ve dalağın anatomisi,
SOLUNUM SİSTEMİ DERS KURULU DERS KURULU -III
T.C. KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM II 2016-2017 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI SOLUNUM SİSTEMİ DERS KURULU DERS KURULU -III 05 ARALIK 2016-06 OCAK 2017 (5 HAFTA) DERSLER TEORİK PRATİK
Kan Bankacılığı ve Transfüzyon Tıbbında HLA Sisteminin Önemi
Kan Bankacılığı ve Transfüzyon Tıbbında HLA Sisteminin Önemi 1 HLA TAŞIYAN HÜCRELER VE TRANSFÜZYONDA ÖNEMİ Dr. İshak Özel TEKİN Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp Fakültesi İmmünoloji A.D. 2 3 Baruj Benacerraf
11. SINIF KONU ANLATIMI 42 SİNDİRİM SİSTEMİ 1 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI
11. SINIF KONU ANLATIMI 42 SİNDİRİM SİSTEMİ 1 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI Canlılar hayatsal faaliyetlerini gerçekleştirebilmek için ATP ye ihtiyaç duyarlar. ATP yi ise besinlerden sağlarlar. Bu nedenle
ADRENAL KORTEKS HORMONLARI GLİKOKORTİKOİDLER. Doç. Dr. Fadıl Özyener Fizyoloji Anabilim Dalı
ADRENAL KORTEKS HORMONLARI GLİKOKORTİKOİDLER Doç. Dr. Fadıl Özyener Fizyoloji Anabilim Dalı Bu derste amaçlanan öğrencilerle; Glikokortikoid hormonların (GKH) sentez ve salgılanmasını, organizmadaki hücre,
EGZERSİZE ENDOKRİN ve METABOLİK YANIT
EGZERSİZE ENDOKRİN ve METABOLİK YANIT Prof.Dr.Fadıl Özyener Fizyoloji Anabilim Dalı Sempatik Sistem Adrenal Medulla Kas kan dolaşımı Kan basıncı Solunum sıklık ve derinliği Kalp kasılma gücü Kalp atım
Adaptif İmmünoterapi. Prof.Dr.Ender Terzioğlu Akdeniz Üniversitesi Antalya
Adaptif İmmünoterapi Prof.Dr.Ender Terzioğlu Akdeniz Üniversitesi Antalya Adaptif immünoterapi İmmün Sistemin kanser oluşumunda koruyucu rolü daha iyi anlaşılmıştır. Monoklonal antikor teknolojisi, Tümör
İSKELET YAPISI VE FONKSİYONLARI
İSKELET YAPISI VE FONKSİYONLARI 1- Vücuda şekil vermek 2- Kaslara bağlantı yeri oluşturmak ve hareketlerin yapılmasına olanaksağlamak 3- Vücut ağırlığını taşımak 4- Vücudun yumuşak kısımlarını korumak
HLA MOLEKÜLLERİ VE KLİNİK ÖNEMİ. Prof. Dr. Göksal Keskin
HLA MOLEKÜLLERİ VE KLİNİK ÖNEMİ Prof. Dr. Göksal Keskin 2017-18 1 HLA Human LÖKOSİT Antijen human MHC Hücre yüzey proteinleri Self ve nonself ayırımında önemli T lenfositlerine peptid yapıda antijenleri
LÖKOSİT. WBC; White Blood Cell,; Akyuvar. Lökosit için normal değer : Lökosit sayısını arttıran sebepler: Lökosit sayısını azaltan sebepler:
LÖKOSİT WBC; White Blood Cell,; Akyuvar Lökositler kanın beyaz hücreleridir ve vücudun savunmasında görev alırlar. Lökositler kemik iliğinde yapılır ve kan yoluyla bütün dokulara ulaşır vücudumuzu mikrop
İMMÜNOBİYOLOJİ. Prof. Dr. Nursel GÜL. Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü
İMMÜNOBİYOLOJİ Prof. Dr. Nursel GÜL Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü GİRİŞ İmmünoloji, organizmaların dışarıdan gelen mikroorganizmalara, parazitlere vb. birçok yabancı ajana karşı veya
AHİ EVRAN ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM -ÖĞRETİM YILI DÖNEM I / DERS KURULU VI KAN ve LENF SİSTEMİ (29 Nisan Haziran 2019)
AHİ EVRAN ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2017-2018 EĞİTİM -ÖĞRETİM YILI DÖNEM I / DERS KURULU VI KAN ve LENF SİSTEMİ (29 Nisan 2019 03 Haziran 2019) VI. DERS KURULU: KAN ve LENF SİSTEMİ Süre: Yöntem: Ölçme
EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM I V. KURUL DERS PROGRAMI HEMOPOETİK VE İMMÜN SİSTEM. (1 Mayıs Haziran 2017 )
Dekan V. Baş Koordinatör Dönem I Koordinatörü Dönem I Koordinatör Yardımcısı Dönem I Koordinatör Yardımcısı Kurulun amacı: 2016 2017 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM I V. KURUL DERS PROGRAMI HEMOPOETİK VE İMMÜN
HÜCRE SĠNYAL OLAYLARI PROF. DR. FATMA SAVRAN OĞUZ
HÜCRE SĠNYAL OLAYLARI PROF. DR. FATMA SAVRAN OĞUZ Çok hücreli organizmaların kompleks omurgalılara evrimi, hücreler birbirleriyle iletişim kuramasalardı mümkün olmazdı. Hücre-hücre Hücre-matriks etkileşimini
YARA İYİLEŞMESİ. Yrd.Doç.Dr. Burak Veli Ülger
YARA İYİLEŞMESİ Yrd.Doç.Dr. Burak Veli Ülger YARA Doku bütünlüğünün bozulmasıdır. Cerrahi ya da travmatik olabilir. Akut Yara: Onarım süreci düzenli ve zamanında gelişir. Anatomik ve fonksiyonel bütünlük
Lösemide İmmünfenotipleme. Dr. Alphan Küpesiz Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Hematoloji BD / Antalya
Lösemide İmmünfenotipleme Dr. Alphan Küpesiz Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Hematoloji BD / Antalya İmmünfenotipleme İmmünhistokimya Yüzey ve intrasellüler antijenlerin immün ve kimyasal testlere
YGS ANAHTAR SORULAR #3
YGS ANAHTAR SORULAR #3 1) Bir insanın kan plazmasında en fazla bulunan organik molekül aşağıdakilerden hangisidir? A) Mineraller B) Su C) Glikoz D) Protein E) Üre 3) Aşağıdakilerden hangisi sinir dokunun
SİNİR DOKUSUNU İNCELEME YÖNTEMLERİ Sinir dokusu, protein sentezinin yoğun gerçekleştirildiği nöronları içerdiği için bazik boyalarla; uzantılı
SİNİR DOKUSUNU İNCELEME YÖNTEMLERİ Sinir dokusu, protein sentezinin yoğun gerçekleştirildiği nöronları içerdiği için bazik boyalarla; uzantılı hücrelerden oluştukları için uzantıları gösterebilmek için
Dolaşım Sistemi. Dolaşım sistemi, kan, kan plazması, şekilli elemanları. Dicle Aras
Dolaşım Sistemi Dicle Aras Dolaşım sistemi, kan, kan plazması, şekilli elemanları 3.9.2015 1 Dolaşım Dolaşım sistemi taşıyıcı bir sistemdir. İki başlık altında incelenir. Kardiyovasküler sistem; kan, kalp