Kuramsal: 28 saat. 4 saat-histoloji. Uygulama: 28 saat. 14 saat-fizyoloji 10 saat-biyokimya

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Kuramsal: 28 saat. 4 saat-histoloji. Uygulama: 28 saat. 14 saat-fizyoloji 10 saat-biyokimya"

Ediz Bakkal
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 HEMATOPOETİK SİSTEM

2 Hematopoetik Sistem * Periferik kan * Hematopoezle ilgili dokular * Hemopoetik hücrelerin fonksiyon gösterdikleri doku ve organlardan meydana gelmiştir

3 Kuramsal: 28 saat 14 saat-fizyoloji 10 saat-biyokimya 4 saat-histoloji Uygulama: 28 saat 20 saat= 5 uygulama- Fizyoloji 4 saat= 2 uygulama- Histoloji 4 saat= 1 uygulama- Biyokimya

4 KANIN BİLEŞİMİ FİZYOLOJİK ÖZELLİKLERİ ve HEMATOPOEZ Dr. Naciye İşbil-Büyükcoşkun

5 Dersin amacı: 1- Kan nedir 2- Kanın görevleri nelerdir 3- Bileşimi nasıldır 4- Fizyolojik özellikleri nelerdir 5- Hematopoezin tanımı ve dönemleri 6- Hematopoezi regüle edici faktörler 7- Eritropoez ve regülasyonu 8- Lökopoez hakkında bilgi sahibi olunacak

Hematopoezin tanımı ve dönemleri 6- Hematopoezi regüle edici

6 KANIN GÖREVLERİ *Transport *Regülasyon *Koruyucu

7 Kan vücut ağırlığının % 7-9 u Erkekte 5-6 litre Kadında 4-5 litre Yenidoğanda 240 ml

9 Plazma Su %90-91 Protein %7-8 İnorganik iyonlar %0.9 Organik maddeler %1.1 Gazlar Kan Hücresel elementler Eritrosit Lökosit Trombosit

11 PLAZMA PROTEİNLERİ (%7-8gr) * Albumin (% 60) * Globulin (%36) * Fibrinojen (% 4)

13 HEMATOKRİT

14 Hematokrit Erkekte % 47 (40-50) Kadında % 42 (37-47)

15 KANIN ÖZGÜL AĞIRLIĞI ERİTROSİT ÖZGÜL AĞIRLIĞI PLAZMANIN ÖZGÜL AĞIRLIĞI KANIN VİSKOZİTESİ 2.5 SANTİPOİSE ph ı

16 Sedimantasyon Pıhtılaşması engellenmiş kan birkaç saat tüpde bekletilirse özgül ağırlıkları plazmadan yüksek olan hücreler yerçekimi etkisiyle yavaş yavaş çöker

17 SEDİMANTASYON HIZI Erkeklerde 3-7 mm/saat Kadınlarda 5-11 mm/saat

18 Kan hücrelerinin orijini nedir?

20 İntrauterin Hematopoez Mezoblastik (primordial) dönem Hepatosplenotimik dönem Medüllolenfatik dönem

21 İntrauterin Hematopoez Mezoblastik (primordial) dönem: Embriyogenezin erken dönemlerinde (2-3. haftalarda) vitellus kesesindeki mezenkimal hücrelerden

23 Hepatosplenotimik dönem: Karaciğer Dalak Timus 6. hafta 8. hafta 8. hafta Medüllolenfatik dönem: 3-5. Aydan itibaren kemik iliğinde aktif halde

24 Postnatal hematopoez * Kemik iliği * Lenfoid organlar Aşırı stimülasyon halinde; Ekstrameduller hematopoez (Karaciğer + Dalak + Lenf nodları)

25 Kemik iliğinin tipleri * Kırmızı kemik iliği (Aktif/ Hematojen) Fötal, yeni doğan, genç kemiklerde bulunur * Sarı kemik iliği (İnaktif) 5 6 yaşında dönüşüm başlar, erginde uzun kemiklerin diafizleri sarı ilik içerir

26 Kosta

27 Medullar kavitenin hematopoetik alanı

29 Hematopoetik mikroçevre Kan damarları Stroma Stromal hücreler: endotel hücreleri, fibroblastlar, retiküler hücreler, makrofajlar, yağ hücreleri, lenfositler + plazma hücreleri Matrix: fibronektin, hemonektin,laminin, kollajen, proteoglikanlar

30 Farklılaşma sırasında kök hücrelerde görülen değişiklikler Pluripotent hücre Multipotent hücre Progenitör hücre Prekürsor hücre Olgun hücre

31 Hematopoetik stem hücrelerin özellikleri: Kendini yenileme (a 2a) Bölünme (a a,n ya da a 2n) Koloni oluşturan üniteleri geliştirme Farklılaşma potansiyeli Plastisite

32 Farklılaşma sırasında kök hücrelerde görülen değişiklikler Kök hücre Projenitör hücre Öncül hücre Olgun hücre Farklılaşma Potensi KENDİNİ YENİLEME MORFOLOJİK ÖZELLİKLER MİTOTİK AKTİVİTE BÜYÜME FAKTÖRLERİNİN ETKİSİ İŞLEVSEL AKTİVİTE

33 Kemik iliğinde kök hücreden matür hücre oluşum evreleri

40 Prekürsör hücreler spesifik olarak uyarılmadıkça yaşamlarını ve çoğalmalarını sürdüremezler

41 Regüle edici glikoproteinler- Sitokinler Koloni stimülan faktör (CSF) Hemopoetik büyüme faktörleri (HGF) Hemopoetik Regüle Edici Faktörler (HRF) Hemopoetik Hormonlar - Hemopoetinler (Hemapoetik prekürsör hücreleri stimüle eden faktörler)

42 Hemopoetik regüle edici faktörler: *Granülosit- makrofaj koloni stimülan faktör (GM-CSF) *Monosit- makrofaj koloni stimülan faktör (M-CSF) *Granülosit koloni stimülan faktör (G-CSF) *Multi koloni stimülan faktör (Multi-CSF yada interlökin-3)

43 * IL-1, IL-2, IL-4, IL-5, IL-6,IL-7,IL-8 * Persisting Cell stimulating faktör (PSF) * Steel faktör (stem cell faktör) * Eritropoetin * Trombopoetin

44 Stem cell factor (Steel Faktör) Steel faktör salgılayan stromal hücreler olmadan hematopoezin olmayacağı düşünülmektedir. Bu, postnatal hematopoezin neden kemik iliği ile sınırlı olduğunun kanıtıdır.

45 Stem cell factor Pluripotent, multipotent ve unipotent kök hücrelere etki eder. Kemik iliği stromal hücreleri tarafından yapılıp membranda eksprese edilir. Bu stromal hücrelerle temas eden kök hücreler mitotik bölünmeye başlar.

46 Hemopoeze etki eden büyüme faktörleri

48 Sitokin kaynakları

49 Lenfoid kök hücre (Ly-progenitörler) İnterlökinler Pluripotent kök hücre (Ly/My-CFU/s) IL-3,HIM,GM-CSF Myeloid kök hücre (GEMM-CFU/c) Eritropoietin IL-3,GM-CSF E-BFU/c E-CFU/c Eritroblast MEG-BFU/c MEG-CFU/c Megakaryosit Trombopoietin IL-3 M-CFU/c Monoblast GM-CFU/c G-CFU/c Nöt.Granülo GM-CSF Eo-CFU/c Eo.Granülo M-CSF G-CSF Baso-CFU/c Bas.Granülo İnterlökinler

50 Hematopoetik koloni oluşumunu engelleyen yada azaltan faktörler de bulunmaktadır Olgun lökositlerde bulunur, dokuya özgü ve düşük molekül ağırlıklıdır Chalones

51 ERİTROPOEZ

53 ERİTROPOEZ HIM İL-3 GM-CSF HIM Eritropoetin Eritropoetin İL-3 GM-CSF

54 Retikülosit

55 Eritropoietin-Epo %90 Böbreklerde Peritübüler kapiller yataktaki interstisyel hücreler, endotel h. %10 Karaciğerde Hepatositler, Kupffer ve endotel h.

56 Eritropoezin stimülasyonu Doku oksijenlenmesinin azalmasına neden olan faktörler eritropoezi arttırır *Düşük kan hacmi *Anemi *Hemoglobin azlığı *Azalmış kan akımı *Solunum yolu güçlüğü *Pulmoner solunum güçlüğü

57 MİYELOİD SERİ Miyeloblast Promiyelosit Miyelosit Metamiyelosit Çomak met. Polimorfonükleer h.

59 Megakaryosit

Benzer belgeler

Hematopoetic Kök Hücre ve Hematopoez. Dr. Mustafa ÇETİN 2013-2014

Hematopoetic Kök Hücre ve Hematopoez Dr. Mustafa ÇETİN 2013-2014 Konunun Başlıkları 1. Hematopoetik sistem 2. Hematopoez 3. Hematopoetik kök hücre Karekteristiği Klinik kullanımı Hematopoetik Sistem Hemato