Etkin Dinleme. Yönetici tarafından yazıldı Salı, 03 Mart :38 - Son Güncelleme Çarşamba, 18 Mart :25. Etkin Dinleme

Transkript

1 Etkin Dinleme DİNLEMEK Dinlemeyi öğrenen kişi, her konuşmadan olumlu bir mesaj alır... İnsan iletişiminin büyük bir çoğunluğu sözeldir. Sözel iletişimin ancak yarısı kısa bir süre sonra hatırlanabilir. Birkaç saat sonra ise dinlenilen konunun sadece ~ % i hatırlanabilir. Ancak etkili dinleme teknikeri kullanıldığı zaman bu oran önemli ölçüde arttırılabilir. Etkili dinleme sadece söylenenleri duymak değildir. Söylenenleri önemli bulmak, kavramak ve değerlendirmek için gerekli çabanın gösterilmesine yönelik aktif bir süreçtir. Dinlemek, öğrenme için en çok kullandığımız yöntemlerin başında gelmektedir. Bizler sağlığımızla doğru orantılı olarak bu öğrenme kanalından istifade edebilmekteyiz. İşitme (dinleme) diğer yeteneklerimiz gibi daha önce sandığımızdan çok daha ustalıklı olduğu, aynı zamanda bakımlı olduğu takdirde yaşla düşüş göstermeyen bir yetenek olduğu anlaşılıyor. Dr. Gerd Jansen ve diğerlerinin çalışmaları dinlemenin bellekte büyük bir rol oynadığını, beynin diğer merkezlerine kesinlikle bağlı olduğunu, hayal kurma ve yaratıcılıkta zorunlu unsurlardan biri olduğunu göstermiştir. Dinleme kısa süreli yoğunlaşmalar şeklinde olur. İnsan 30 saniye kadar bilinçli olarak dinler, sonra bir veya iki saniyelik bir kopukluk olur. Önemli olan, zorunlu olarak meydana gelen bu kopmalardan sonra tekrar konuya dönebilmektir. Kontrolün kişinin kendi elinde olduğu okuma, yazma ve düşünme faaliyetlerinin aksine; dinleme başka bir insanın varlığını ve onunla karşılıklı etkileşimi içine alır. Kendilerini eğiterek dinleme becerilerini geliştiren kimseler, boş kalan zamanlarını konuşanın ne demek istediğini düşünerek, anlattıklarının arkasındaki anlamı kavramaya çalışarak ve not tutarak kullanırlar. 1 / 5

2 Düşünme hızı konuşma hızından çok daha süratlidir. Dolayısıyla, bir konuşmacıyı dinlerken, düşünce hızı konuşmacının konuşma hızından daha hızlı hareket ettiği için, düşüncemiz başka yönlere kayar. Dinlerken dikkatin başka yönlere kanalize olmasının (dikkat dağılması, hayal kurma, konsantrasyonun dağılması) temelinde bu durum yatmaktadır. Sistemli ve amaçları tespit edilmiş, programlı ders çalışmanın yanında, öğrenme başarısını artıran faktörlerden bir tanesi de dinlemeyi çok iyi bilmektir. Dinleme geliştirilen bir beceridir. Her becerinin sistemi olduğu gibi dinlemenin de bir sistemi vardır. Conaway a göre öğrenciler arasındaki başarısızlıkların en önemli nedenlerinden birisi de dinleme konusundaki yetersizlikleridir. Oysa dersi derste öğrenebilmek için öğrencinin elinde tek bir fırsat vardır: Söyleneni iyi dinlemek ve not tutmak. Bir öğrencinin dersi derste öğrenmesi ile yalnız başına çalışarak öğrenmesi arasında ortalama üç misli zaman kaybı olmaktadır. Bu süre öğrenilen konuya göre daha da artabilmektedir. Dinleme Becerisi Nasıl Kazanılır? Dinleme iletişimin en temel alanlarından biridir. Empatik iletişimin gerçekleşmesinde dinleme en önemli unsurdur. Karşımızdaki kişiyi işitmek yeterli olmaz. Onun söylediklerini anlamak, düşünmek, etkin bir dinleyici olmak gerekir. Hiç kuşkusuz dinleme edimini sağlıklı bir şekilde gerçekleştirmek kolay değildir. Günlük hayatımızın koşuşturması ve yorgunluğu içinde sürekli bir şeyleri dinlemek zorunda kalırız. Gerçek dinleme söylenenleri dikkatimizi tam vermemiz ve onları anlamamız anlamına gelir. Dinleyerek yakın çevremizdeki arkadaşlarımızı, aile üyelerini anlamamızı, eler hissettiklerini öğrenmemizi, onları ve ilişkilerimizi daha iyi değerlendirmemizi sağlayacaktır. 2 / 5

3 Dinleyerek evimizde, mutlu ya da mutsuz insanların varlığını, işte daha iyi çalışmamızı sağlayabiliriz. Yanlış duymuş bilgiler, yarım yamalak duyulmuş mesajlar gereksiz zaman kaybına, verimliliğin düşmesine ve moral bozukluğuna yol açar. İletişimin dinleme ve algılamadan kaynaklanan en önemli engelleri; Atlama, savsama, çarpıtma ve aşırı anlam yükleme olarak görmekteyiz. Dinlemeyi dolayısıyla iletişim engelleyen bir başka neden konuşma hızıdır. Hızlı konuşan kişi karşısındaki kişinin dinlemesinde uzaklaşmasına neden olmaktadır. Dinlemenin değişik türleri vardır. Görünüşte dinlemek en yaygın karşılaşılan türlerinden birdir. Bir kişinin dinliyor görünmesine karşın aslında dinlemediği duygu ve düşüncelerinin başka bir yerde olduğu bir dinlemedir. Bir diğeri ise kendi konuşacakları dışında başka bir şeyle ilgilenmeme durumudur. Bir diğer konuşmacı konuşurken kendi notları ile ilgilenen, büyük bir heyecanla konuşma sırasının kendine gelmesini bekleyen bir acık oturum ya da panel konuşmacısı bu türe örnek olarak verilebilir. Secici dinleme türü ise konuşanın söylediklerinden yalnızca kendi ilgilendiklerini dinleme durumudur. Bir diğer örnek ise saplantı türü dinleyicidir. Bu tür dinleyiciler ne söylenirse söylensin kendi saplandıkları konuların dışındakileri işitmezler. Benzer olarak ta savunucu dinleyici de her söyleneni bir tür saldırı olarak algılar. Tuzak kurucu dinleme ise karşısındakini zor duruma düşürme amaçlıdır. Yüzeysel dinleme ise derinliğe inemeyen ve sadece sözcüklere takılan bir dinleme türüdür. Aktif dinleme türü ise iletişim etkinliği artırır. Aktif dinlemede dinleyici konuşmacının mesajının tamamlamaktan sorumludur. Aktif dinlemede dinleyici sözlü, sözsüz diğer iletişim unsurlarını dikkat eder. Aktif dinleyici empatik dinleyicidir. Kişinin bulunduğu yeri bilir. 3 / 5

4 Dinleyici mesajı konuşmacının bakış acısından algılamaya çalışır. Böylece konuşmacının duygu ve düşüncelerini anlama ve yorumlama cabası içindedir. Hiç kuşkusuz günümüzde çoğumuzun aktif dinleyici olmadığımızı bilmekteyiz. Sabırsız, konuşmayı tamamlamadan kesme, konuşmacının açıklarını arama,daha bilgi olduğunu gösterme, kavramları anlamını bilmeden yerinde ve zamanında kullanamama gibi davranışlar yaygındır. Etkin Bir Dinleme İçin 10 Temel Beceri Konuşmayı kesin, hiç kimse konuşarak dinleyemez Konuşmacıya kolaylık sağlayın, onun rahatlamasını sağlayın. Konuşmacıyı dinleme isteğinde olduğunu gösterin, işinizi bırakın saatinize bakmayın,göz teması kurun. Dikkatleri dağıtan şeyleri ortadan kaldırın. Konuşmacıyı empatik dinleyin, kendinizi onun yerine koyun. Sabırlı olun, başka kimseyle iletişim kurmayın. Kendinizi rahat ve hafif tutun. 4 / 5

5 Eleştiriyi sonraya bırakın, soru sorun, konuşmacının mesajını başka sözcüklerle acın. Konuşmacının sözünü bitirmesini bekleyin İnsanların sabrını, ilgi ve algı düzeylerini dikkate alarak iletişim kurmanın önemini unutmayın 5 / 5